nd over
grens
GEDEPUTEERDE BOERSMA
OPTIMISTISCH OVER
TOEKOMST ZEELAND
I^ILd
bier .u
bosch
Zeeland was dertig jaar
geleden oorlogstoneel
Rijssen wees
Broom-
«hemie af
modebrillen met de beste glazen
t
Geen werkgelegenheidsprobleem tot jaren 80 in
Midden-Zeeland; Zeeuwsch- Vlaanderen: moeilijker
VMZ in brief:
DAGBOEKEN GETUIGEN
m
stad
streek
iff
s»
M hk
[ER DOOD
OR
BEKENDE
RZAAK
tellen
Overzetcapaciteit
veerdienst in
komende maanden
wat kleiner
Regen
Ontdek die
heel bijzondere
mantel...
Rerncentrale spoedig weer in bedrijf
COASTER MET KOPER
VASTGEI OPEN
POPFESTIVAL IN KRUIN iNGEN
2 I Donderdag 26 september 1974.
3
1 i I#
"■i*
[geschraapt.
op zich moet nemen, is
liet bekend. „Maar meest- I
men wel tegen dit soort
n verzekerd", zo zei de
De Roos.
een onzer verslaggevers)
UISKIL In kringen
de N-S.M. te Sluiskil en
de Gezondheidsdienst
dieren in Zeeland houdt
zich op het ogenblik be-
met het zoeken naar de
soorzaak van een stier,
igendom was van de heer
Iurre te Sluiskil. Het dier
op 23 augustus dood in
wei gevonden. De wat
selachtige dood van deze
maanden oude stier werd
ns de gisteren gehouden
L. vergadering ter sprake
acht door de heer HE
uw uit Axel-
aandringen van onder-
de N.S.M. en de eigenaar
de stier werd het beest
onderzoek naar een labo-
'ium in Rotterdam ge-
,'d. Hier werd het onder-
l op vergiftigingsver-
nselen. Deze werden niet
•genomen-
>or de A-W.L., de N.S.M
et waterschap Axeler Am-
t werden monsters geno-
uit een langs de wei lo-
e sloot. Deze monsters be
en behalve de normale
eelheden stoffen niets on
ers. De uitslag van
de
monsters was vrijwel
tiek. ,-j
heer H.P. Cysouw, M
de raad van bestuur van
AW.L- gelooft echter niet
en normale doodsoorzaa
heer Cysouw is in al
tijd schade-taxateur van
N.S.M De heer Cysouw-
Zijn drie mogelijkheden-
komt van de A W L.,
■erzilting via het kanaa
le lucht. Ik hoop dat ze h
in vinden maar ik hen
voor".
herinnert eraan, dat zi
elt 'aren geleden en*e
tgelijke gevallen heb
;edaan. De heer Cy.
i over een mogelijke
ging van ae> dier wel
i, maar d'e hangt hlI
nog niet aan de S
'IE)
komen" noemen on1
/ertentie op te
moeite dan wel tijd*
de weekse werkdagen
150 7920 of OU00
en wij zullen uw °P'
erwerken.
tra voor administratie-
kening brengen.
JAGBLAD DE STEM
Vdvertentie-Afdeling
(Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG De Vere
niging Milieuhygiëne Zeeland
(VMZ) heeft in een brief bur
gemeester en wethouders en
de gemeenteraad van Terneu
zen erop attent gemaakt dat
de gemeenteraad van Rijssen
de vestiging van Broomchemie
b.v. heeft afgewezen op mil-
lieuhygiënische gronden.
De VMZ zegt tot het schrij
ven te zijn overgegaan, nu de
vestiging van Broomchemie
b.v. door de grondverkoop van
het havenschap Terneuzen
vaste vormen schijnt te heb
ben aangenomen. De V.M-Z-
zegt verder van de gemeente
raad te verwachten wanneer
ze beslist over de grondver
koop. dat de raad zich bewust
toont van de milieuhygiëni
sche aspecten, die voortvloeien
uit de vestiging van Broom
chemie b-v.
(Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG In de ko
mende maanden zal op de
veerdienst Kruiningen-Perk-
polder slechts een dubbeldek
ker in de vaart zijn. De ande
re dubbeldekker is voor on
derhoud uit de vaart genomen.
Op deze veerdienstlijn zal nu
de komende maanden een en-
keldeksboot worden ingezet
Deze enkeldekker heeft een
geringere capaciteit, speciaal
voor het vervoer van personen
auto's. De enkeldekker vaart
net als de dubbeldekker tus
sen zes uur 's morgens en zes
uur 's avonds op het hele uur
vanaf Kruiningen en op het
halve uur vanaf Perkpolder.
Vooruitzichten voor vrijdag
en zaterdag, opgesteld door
het KNMI op woensdag te 18
uu. Perioden met regen of
buien- Aanhoudend te koud
voor de tijd van het jaar.
Weersvooruitzichten in cijfers,
gemiddeld over Nederland.
Voor vrijdag, aantal uren
zon tot 6, minimum tempera
tuur omstreeks 8 graden,
maximum temperatuur om
streeks 14 graden. Kans op
een droge periode van min
stens 12 uur: 60 procent. Kans
op een geheel droog etmaal:
20 procent-
Voor zaterdag: aantal uren
z°n, 1 tot 7, minimum tempe
ratuur omstreeks 9 graden,
maximum temperatuur om
streeks 14 graden, kans op een
droge periode van minstens 12
"ur: 60 procent, kans op een
geheel droog etmaal: 20 pro
cent.
(Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG „Voor Midden-Zeeland zie ik tot de jaren 80 geen werkgelegen
heidsproblemen. Even afgezien dan van soms een tijdelijke teruggang. In Zeeuwsch-
Vlaanderen ligt het moeilijker. Maar ik zie wel voldoende perspectieven in de kanaal
zone", aldus gedeputeerde mr. J. P. Boersma in een interview met De Stem. Aanleiding
tot het gesprek was de vorige week verschenen miljoenennota en hetgeen minister Lub
bers van Economische Zaken daarin bekend maakte over het toekomstige regionale be
leid.
(ADVERTENTIE)
Op dit moment is onze
kollektie mantels wel op
z'n mooist...!
En tussen al die fraaie
mantels hangt zeker ook die
éne, bijzondere mantel die
helemaal bij u behoort.
Stap daarom snel bij ons
binnen. Ontdek dan hoe
prettig het is vrij te kijken
Vrij te passen en te kiezen.
Zie die internationale
kollektie mantels met
heel veel allure-
Heel mooi zijn b.v. die
prachtige, engelse tweed
mantels (vanaf 298.-).
Of die mantels met royale
kraag en manchetten vpn
echt bont.
Heel boeiend is die luxe
suède-mantei van het huis
Vico met zacht getint bont in
groen, grijs, bruin of zwart
(vanaf 998.-).
Trots zijn wij ook op onze
befaamde Rodex Llama-Curl
mantels in lange en korte
modellen (vanaf 529.-).
Ja, er is heel veel nieuws in
manteis-
(Van een onzer verslaggevers)
BORSSELE De kerncen
trale in Borssele zal vermoe
delijk zondag of maandag
weer in bedrijf worden ge
steld. De centrale ligt thans
(ADVERTENTIE)
geheel stil ook de reactor is
afgeregeld, wegens manke
menten aan de stoomleiding
tussen de hoge- en lagedruk-
turbine.
In deze stoomleiding is een
balg gescheurd, die nu door
een nieuwe moet worden ver
vangen. Een bestelling die in
middels al is gedaan bij de
betrokken fabriek. Wanneer
de balg is aangebracht, kan
weer worden begonnen met
het opstarten van de centrale
De stroomvoorziening in Zee
land wordt thans op gang ge
houden door alle andere (con
ventionele) centrales van de
PZEM, waarbij zelfs de kolen-
gestookte eenheden in Vlissin-
gen zijn ingeschakeld. Het te
kort dat desondanks kan ont
staan moet via de SEP van
andere elektriciteitsmaatschap
pijen betrokken worden.
De aangekondigde stimule
ringsregeling biedt voor Zee
land wel enige perspectieven,
vinur de heer Boersma. „Als
we er goed op weten in te
spelen, zullen we een wat soe
pelere regeling krijgen voor
de vestiging van bedrijven die
goed zijn voor de structuur
van Zeeland. Dit is een duide
lijke winstpunt", stelt de ge
deputeerde. Hij wijst er echter
tevens op, dat naar zijn in
druk dit beleidsvoornemen
van de regering Den Uyl reeds
is voorbereid door eerdere ka
binetten.
Een ander belangrijk punt
voor Zeeland vormen volgens
de heer Boersma de ruimere
middelen die ter beschikking
komen voor de openluchtre
creatie. De projecten, die
reeds in de pen zaten voor
ontwikkeling van het Veeree
Meer en het Grevelingenmeer,
kunnen nu wellicht wat vlot
ter ter hand worden genomen.
Het uitvoeren van deze wer
ken is volgens de heer Boers
ma interessant met het oog op
de werkgelegenheid. Het effect
van de openluchtrecreatie zelf
op de werkgelegenheid is be
perkter- Wellicht dat dit effect
in de loop der tijd iets groter
zal worden.
Zoals in hel gehele land is
ook de bouwsector in Zeeland
momenteel minder rooskleurig-
Maar juist hierover is mr.
Boersma toch niet pessimis
tisch. „Ik verwacht binnen één
tot twee jaar een verschuiving
naar de utiliteitsbouw. Ik
noem u slechts de plannen van
Hoechst ein DOW-chemical
Van deze uitbreidingsplannen
zal een grote impuls uitgaan
voor de bouwnijverheid. Of de
woningbouwsector hiervan zal
meeprofiteren, weet ik
niet".
Naar verwachting van de
heer Boersma zal de stimule
ringsregeling van minister
Lubbers zich niet gaan uit
strekken tot de vroegere sti
muleringskernen. Naar zijn
mening zullen in Zeeland met
name de havensehapsgebieden
en de Kanaalzone in
Zeeuwsch-Vlaanderen hiervan
gaan profiteren.
Sahouwen-Duiveland, Tho-
!en en St.-Philipsland blijven
volgens de heer Boersma
moeilijke gebieden. Hij vindt
dat de regering voor deze ge
bieden de normale premiere
geling zou moeten toepassen
voor wat betreft schone indus
trie. De heer Boersma voelt
wel voor een beleid dat erop
is gericht om deze gebieden te
bewaren all* open ruimte.
..Maar als je ten behoeve van
deze open ruimte de bevolking
daar vering wilt houden, moet
daar tegenover toch wel een
extra subridie staan voor
voorzieningen, die men nor-
maai bii dat verin "p bevol
kingsaantal n'et zou krijgen
aldus de beer Boersma.
(ADVERTENTIE)
Konstanz 327 min 1, Rlïein-
felden 211 min 5, Plittersdorf
W3 plug 6, Maxau 391 plus 11,
rlochingen 124 plus 5, Mann-
aeim 192 min 6. Steinbach 118
P'us 4, Mainz 203 min 8, Bin-
8en 85 min 5. Kaub 124 min 3,
Trier 248 plus 22, Koblenz 138
"hn 4, Keulen 81 min 5, Ruhr-
237 plus 3, Lobith 365
W«s 1. Pannerdense Kop 842
™n 1, Nijmegen 672 plus 1,
Usselkop 819 min 2, Eefde
Hssel 354 onv, Deventer 237
2, Monsin 5456 plus 6.
Borgharen 3866 plus 66, Bel-
teld 1092 min 2, Grave bene
den de Sluis 502 plus 2.
Morgen, vrijdag 27 septem
ber:
bergen op Zoom 0.48 en 13.23
nansweert 12.18
(«neuzen 11.49
Missingen 11 23 en 23.53
"bmeidinge 0 38 en 13 13
optiek
De bril gaat tegenwoordig steeds meer met de
mode mee. Een goede zaak, want de bril
bepaalt mede uw uiterlijk. Maar wat is nu ei
genlijk een echte bril? Een rek vol monturen
is nog geen rek vol brillen. Alleen de vakkundige
opticien is in staat in het door u gekozen
montuur op de juiste wijze 2 glazen te slijpen.
Daarvoor moet hij grondig zijn opgeleid.
Korte Nieuwstraat 3 Hulst, tel. 01140 - 2327
Noordstraat 43 Terneuzen, tel. 01150 - 4677
In de herfst van 1944, nu precies 30 jaar geleden, was
het liefelijke landje van Cadzand toneel van een heftige
strijd tussen de Duitse bezetters en de bevrijders. Axel
herdacht een week geleden zijn 30-jarige bevrijdingsdag.
Dit oude stadje was al bevrijd, toen West-Zeeuwsch-
Vlaanderen in die jaren nog gescheiden van de rest
van Zeeuwsch-Vlaanderen door de Braakman nog
door de hel moest. De aflevering van ons Zeeuws Dag
boek gaat nu eens over echte dagboeken. Ervaringen,
opgetekend door een aantal burgers in de frontlinie
waarin plaatsen als Aardenburg, Oostburg en Breskens
gelegen waren.
De oorspronkelijke teksten
van deze dagboeken, en nog
andere verslagen uit deze
oorlogsperiode, zijn opgeno
men in het Herdenkingsjaar-
boek Bevrijding 1944 van de
Heemkundige Kring West-
Zeeuwsch-Vlaanderen, waar
uit wij geput hebben-
De drie dagboekauteurs
woonden allen in Aarden
burg en zij tekenden hun
ervaringen op in geschriften,
die thans onder berusting
zijn bij het plaatselijke ge
meentebestuur. Het waren
mevrouw Pieternella de Feij-
ter-Dieleman en de heren Ja
cobus Rosseel (de huidige
president-kerkvoogd van de
Nederlands Hervormde
Kerk) en A.l- Catsman.
Er zijn natuurlijk - ook in
deze streek - nog meer men
sen geweest die aantekening
maakten van oorlogsgebeur
tenissen. Om het echter wat
overzichtelijker te maken
hebben we -gekozen voor één
gemeente, en dan nog niet
de gehele gevechtsperiode
maar zo maar van 23 septem-
br tot en met 27 september
1944.
23 SEPTEMBER
J.R. (J- Rosseel): Vannacht
om kwart voor twaalf wer
den de eerste granaten op
Aardenburig afgeschoten. Een
ervan kwam op de zuidzijde
van ons huis terecht, aan de
achterkant juist op de goot
van de vliering. We sliepen
allen op zolder en kwamen
met de schrik vrij. Het was
een vreselijk ogenblik- Er
was nogal wat schade: Op
andere plaatsen is er ook
veel schade. Er is één dode-
Veel mensen trekken nu
naar den buiten om te sla
pen. De getroffen persoon is
Abraham Risseeuw, gepensi
oneerd onderwijzer uit
Schoondijke, die hier geëva
cueerd was. Ook 's morgens
om halfzeven is er weer
granaatvu-ur.
P- de F. (Pieternella de
Feijter-Dieleman): Oostburg
is gebombardeerd, het brand
de erg; later bleek dat de
Markt uitgebrand was. De
zaken van Bonte, Hontelez,
Belderok en de Beurs waren
getroffen- Er was maar één
slachtoffer gevallen. Dezelfde
dag werd Aardenburg be
schoten. Er waren enkele
slachtoffers. Er kwamen
weer 20 soldaten van de
pantserafweer- Ze moesten
weer bij ons koken en ze
maakten van die grote put
ten in de wei, bunkers en
één-mansputten. Het was een
troep van belang. Toen moes
ten weer alle mensen bij de
weermacht werken.
A.C. (A-ICatsiman)In de
nacht van vrijdag op zater
dag barst de eerste beschie
ting van Aardenburg los. On
der de morgen om halfzeven
opnieuw een beschieting. Het
wordt nu menens.
Als we opstaan en 't dorp in
gaan hor-en we dat de vrouw
van Rudolf Lampo, Babbetje
Moens, wonende aan de zuid
kant van de Sint-Baafskerk,
een 50 meter van ons huis,
gewond is en nog een jonge
man ook. Erger was het in de
Landstraat. Hier was in het
huis van Alida van Hal een
familielid uit Schoondijke,
de 68-jarige Abraham Ris
seeuw, dodelijk getroffen.
Nog slechts enkele dagen te
voren was hij bij mij op het
evacuatiebureau geweest om
zijn papieren in te leveren.
Eerst uit Schoondijke geëe-
vacueerd naar Sint-Kruis en
toen op die ongelukkige za
terdag vandaar geëvacueerd
naai' Aardenburg om daar de
dood te vinden.
De berichten over de Ca
nadezen zijn niet moedge
vend. Het schiet niet op en
we beginnen te merken dat
het hun tactiek is om uit
tientallen kanonnen te schie
ten om zo de Duitsers te
verdrijven. We kunnen dit
niet begrijpen- Behalve en
kele „Feldigendarmeri' is er
zo goed als geen Duitser in
het dorp. De districtscom
mandant van de O.D. vindt
nog niemand bereid de Braak
man over te zwemmen om
aan de Canadezen te vragen
de nutteloze beschieting te
staken, maar men zag deze
dappere boodschapper voor
een spion aan en pas later
bleek wie hij was-
24 SEPTEMBER
JR.: Koud en guur weer,
buiig. Een erg woelige nacht
van schieten en vliegtuigen.
Wederom zijn er granaten
gevallen en huizen bescha
digd. We kunnen geen radio
berichten meer opvangen.
Hoe de toestand op het ogen
blik is weten we niet meer.
A. C.De eerste nacht die
we reeds vanaf de avond in
de kelder doorbrengen. De
afgelopen nacht had al te
duidelijk getoond dat het ge
vaar dichtbij was- Het bleek
een goed idee, want reeds
om halftien barstte het eer
ste giranaatwuur los. 's Mor
gens bleek dat er geen doden
of gewonden waren maar wel
zeer veel huizen waren be
schadigd. Later zouden we
niet meer nagaan welke hui
zen beschadigd waren, maar
wel welke er ongedeerd wa
ren afgekomen. In enkele
schuilkelders zoeken we naar
gewonden, maar gelukkig is
er alleen maar stoffelijike
schade-
25 SEPTEMBER
J.R.: Vannacht en vooral in
de vroege morgen is Aarden
burg weer hevig beschoten.
Er is één dode en verschei
dene gewonden- Als men
door de straten Loopt ziet
men niets dan kapotte hui
zen. De mensen slapen in de
kelders of vluchten naar den
buiten- Op de Markt en in de
Weststraat ligt het vol glas
scherven, kapotte raimen en
stukken van daken.
A.C.: Met enkele mensen
stonden we voor het huis
met mevrouw Der Weduwen
te praten toen opeens een
akelig gefluit boven onze
hoofden klonk, direct ge
volgd door een ontzettende
knal. Ik wierp me neer,
sprong direct weer op en
rende naar de voordeur. Nog
voor ik die berekite een
tweede knal, toen was ik in
de gang- Het was dus ook
overdag niet meer veilig op
straat en van nu af aan werd
het moeilijk op straat te
gaan, daar elk ogenblik een
granaat kon komen aanvlie
gen. Om half tien opnieuw
een beschieting. Ds- Tiemens
was juist op straat in de
Weststraat en moest zich
neerwerpen. Een eindje ver
der werd Jos van Leeuwe
getroffen en een oude man.
Jacobus van Hal. Jos wilde
juist die oude man waar
schuwen, toen hijzelf getrof
fen werd zeer ernstig. Bin
nen korte tijd stierf hij- Hij
was juist bij mij geweest om
te vragen om ingeschakeld te
worden bij de centrale keu
ken, omdat hij dan vrijge
steld werd van het werken
voor de Duitsers. Uit het ene
gevaar gered moest hii op
een andere wijze het Wen
laten.
De kerk van Aardenburg, illustratie uit het herden
kingsboek over de bevrijding 1944 van de Heemkundige
Kring West-Zeeuwsch-Vlaanderen.
26 SEPTEMBER
J.R-: Vannacht is er op
Aardenburg weer allerhe
vigst geschoten. De strook
die het ergst getroffen is is
het oostelijk deel tussen het
Driebekje, de Bogaardstraat
en de Markt- Ook het stad
huis heeft voltreffers gekre
gen. Vanmiddag was er een
hevige luchtaanval op de
Duitse kanonnen die in de
Oude Stad staan. Een burger
werd daarbij gewond en een
onbekend aantal soldaten.
Vandaag zijn we naar onze
boerderij aan de Herenweg
gevlucht. Er zijn daar wel 50
vluchtelingen. In die omge
ving zijn ook meer dan 100
granaten gevallen en 2 paar
den en een koe gedood- Iede
re dag ga ik nog naar Aar
denburg kijken.
A-C.: 's Middags komen
wagens van Sluis en Retran-
chement zout halen. De voer
lui zijn altijd verbaasd als ze
de verwoesting van Aarden-
burg zien. In hun woonplaat
sen is nog niets gebeurd. La
ter zou dat anders worden en
vooral Sluis zou veel te lij
den hebben- In de middag
komt ds. Evers van Zuidzan-
de om te spreken over eva
cuatie. In Zuidzande kunnen
nog wel een 1 000 mensen
plaatsvinden en daar is het
„veilig". Ook dat zou binnen
enkele daigen een illusie blij
ken te zijn. Clement Jonck-
heere uit Eede, geëvacueerd
aan de Paardenmarkt wordt
gewond en naar Oostburg ge
voerd. Daar hij ziekelijk is
vrezen we voor hem. Enkele
dagen later is hij dan ook
gestorven. Weer een oor
logsslachtoffer.
27 SEPTEMBER
P. de F-D.: Het water
kwam zo hoog dat het bij
Free (Willemsen) tot aan
zijn huis kwam. Ze gingen
een dijk rond zijn huis leg
gen- De soldaten van de brug
kwamen vragen om paarden
en wagens te gebruiken. Ze
zouden om een barak rijden
naar Cadzand en dat gebeur
de ook.
J.R-: Vandaag is er niet op
Aardenburg geschoten. Toch
is alles in volle oorlogstoe
stand. Me nmerkt niets van
verandering- We zijn van al
le nieuws verstoken.
A.C-: In de loop van de
morgen komen ze om zout
uit Zuidzande en Oostburg
en horen we van de brand
op de Markt in Oostburg. Op
weg naar het pakhuis pas
seert ons een wagen met een
zwaar gewonde vrouw uit
Den Biezen. Ook zij is spoe
dig overleden. Terwijl we
aan het laden zijn komt er
een aanval van vliegmachi
nes en moeten we ons in het
zout verbergen. We missen
ook erg de radioberichten.
Maar ds- Tiemens heeft een
„kristalletje". Hij heeft daar
mee al geruime tijd berich
ten kunnen ontvangen. Zo-
horen we 's avonds om 815
uur door de Oranjezender
van de nederlaag bij Arn
hem. Een erge tegenslag. We
horen dat het in Holland hoe
langer hoe benauwder wordt
met de voedselvoorziening,
maar we kunnen het geluk
kig overgeven In Gods hand-
Eindredactie
Rein van der Hehn
(Van onze correspondent)
WEMELDINGE In het
Brabantse vaarwater op de
OOsterschelde is in de nacht
van dinsdag op woensdag de
Nederlandse 450 ton metende
coaster Trijntje, geladen met
400 ton koper vastgelopen.
Het schip was onderweg van
Antwerpen naar Rotterdam.
Een poging door sleepboten
vain W- Muller uit Terneuzen
om het schip vlot te trekken
is in eerste instantie mislukt.
In de loop van deze nacht zou
men trachten met de sleepbo
ten Rilland, Nieuwland en
Walrus het schip vlot te trek
ken.
(Van onze correspondent)
KRUININGEN Zaterdag
zal in Ons Dorpshuis te Krui
ningen een popfestival plaats
vinden. Doel van dit festival
is, de medewerkende popgroe
pen die tevens de organisators
zjjn, meer bekendheid te
geven. De opbrengst is be
stemd om de instuif te Krui
ningen nieuw leven in te bla
zen. De deelnemende groepen
zijn: Ulysses S. Grant uit
Waarde, Hury Road uit Krab-
bendijke, Atlantic uit Kruinin
gen en Seesaw uit Schore. Het
wordt een gevarieerd pro
gramma, temeer waar de ver
schillende groepen naast een
eigen sound ook Folk, „Easy
Listening Music", Blues en
Country and Back ten gehore
brengen. De zaal zal open
zijn