Inge en Edwin Gielen:
Wij willen vrede
FIGUURTJES MAKEN
MET SPEELSCHUIM
Kleine zeeman
„Wat wil je nou precies met een
bisschoppensynode?"
ik
er
ger
Arie Ha
A
I
PATER WIM GOOSSENS:
Proefschrift over
leren spreken
dove kinderen
Vlij startpunt
Duidelijkheid
Pastoraal
Honderd
springen boïï
vliegbasis
FAndhoven
Winst vai
Rapide ei
Olympia
Woensdag 25 september 1974.
Jongens en meisjes, die een tekening, verhaal, gedicht
of iets anders in de Kleine Stem willen laten zetten kun-
nen hun werkstuk sturen naar De Kleine Stem, Reiger-
straat 16, Breda.
Eindredactie: Rieja van Aart.
Jantje zou zo graag gaan varen,
Varen op de grote zee,
En hij wilde met zijn vader,
Die kap'tein was, dolgraag mee.
Vader gaf hem toen een scheepje,
En dat vaarde toen alras.
Als een echte grote stoomboot.
Ergens op een waterplas
..Kom, wie gaat er mee uit varen",
Riep hij: ,,'k breng je in een wip,
Als een echte stoere zeeman,
Naar Indonesië, met mijn schip!
'k Vaar dan met je over golven,
Golven hoger dan een huis,
En ik breng je dan na afloop,
Weer gezond en veilig thuis
En toen vele jaren later,
Jantje werkelijk zeeman was.
Dacht hij nog wel aan dat scheepje,
Op die kleine waterplas.
En als stormen rondom woeden,
En hij denkt aan man en muis,
Zegt hij niets, maar vouwt zijn handen:
„Heer, breng ons weer veilig thuis
Veel jongens en meisjes vinden het helemaal niet zo leuk om in bad te gaan. Ze houden u|
zoveel van water en vinden het maar vervelend om zich schoon te moeten wassen. Om et vJ
te zorgen, dat ook deze kinderen zich met plezier schoonmaken verzinnen de fabrikanten aM
lei dingen. Zo zijn er bijvoorbeeld al soorten shampoos, die niet in de ogen prikken en groltM
sen badschuim, die er voor zorgen, dat je helemaal in het schuim kunt wegduiken. Nu is er J
fabrikant, die weer iets nieuws heeft verzonnen om het baden nog leuker te maken. Deze latj
kant heeft badschuim in spuitbussen gedaan. Duw je op een spuitknop dan komt er uit de ij
van een figuurtje dat op de bus is gemaakt een stroom badschuim. Je kunt er allerlei fiJ
mee spuiten. De kinderen op de foto laten zien hoe het werkt. Jongens en meisjes, die it®;
met zo n badschuimspuitbus willen verrassen kunnen terecht bij de drogist en V D,
Elly van Ommen,
Amsterdam.
De afgelopen weken is er veel gedacht en gepraat over vrede. Ook in de Kleine Stem hebben
jullie boodschappen van allerlei jongens en meisjes kunnen lezen. Dat alles gebeurde in voorbe
reiding op de vredesweek, die nu wordt gehouden. Inge en Edwin Gielen uit Breda vonden, dat
er in de vredesweek zelf ook wel iets in de Kleine Stem mocht verschijnen. Aangezien er al veel
over is geschreven maakten zij een tekening. „Wij willen vrede", schreven ze boven hun werk
stuk. Edwin tekende vliegtuigen en tanks en zette er een bordje met Stop bij. Inge laat zien, dat
de oorlogsvliegtuigen ook boven de woonhuizen komen. Natuurlijk kunnen jullie liet als Inge en
Edwin er niet voor zorgen, dat er vrede tussen alle landen komt en er geen oorlog meer wordt
gevoerd. Maar jullie kunnen natuurlijk net als zij eens kijken hoe je kleine oorlogjes en ruzies
op school en thuis kunt voorkomen
Neem twee boeken, die
ven dik zijn en leg er net
.ils op de tekening een stuk
glas op. Knip de kangeroe
van de tekening uit, leg deze
op een stuk dun papier en
knip in totaal vier dezelfde
kangeroes. Leg ze nu onder
de glasplaat en tussen de
twee boeken. Wrijf met een
doek over het glas en je zult
de kangeroes zien sprin
gen.
r
&Z 13-73 3
•S£0
i
J
Een gedeelte van een tekening van Danielle Lemaine. Janine Schijvenaars, Clinge, 7 jaar.
(Van onze correspondent)
VATICAANSTAD „Het zal op den duur natuurlijk
toch wel de meest indringende vraag worden: ,.Wat wil
je nou precies met een bisschoppensynode?" Is het een
wereldomspannende vergadering van alleen de bisschop
pen, of groeit het naar een ontmoetingsplaats waarin ook
alle anderen die bij de Kerk betrokken zijn mee kunnen
praten?
Ik zeg dit, omdat ik persoon
lijk de laatste tijd veel teleur
stelling ervaren heb bij vrou
welijke religieuzen, die noch
bij de voorbereiding, noch bij
de vergadering zelf van de
komende bisschoppensynode
betrokken zijn geweest".
Pater Wim Goossens (missio
naris van Scheut) spreekt van
een „vaak pijnlijk ervaren te
leurstelling"-
„Als je stelt dat de bisschop
pensynode een gelegenheid is
waarin de wereldkerk zich
manifesteert, kun je in deze
tijd niet langer buiten zo'n
belangrijke groep om".
Zowel pater Goossens. als pa
ter Theo van Asten (Witte Pa
ter) zijn belden uiterst goed
op de hoogte van liet veelom
vattende werk dat door de
vele vrouwelijke religieuzen
wordt verricht.
Beiden hebben die ervaring
vanuit hun missie-achtergrond.
Zij kennen van zeer nabij het
heilzame werk van ontelbare
zusters die zich vaak onder
barre omstandigheden bezig
houden met het in praktijk
brengen van het thema voor
deze bisschoppensynode ..de
evangelisatie in de wereld"
„Ik kan begriinen dat veel
vrouwelijke religieuzen 1-
illusioneerd zijn dat ze zo
buitenspel blijven staan. Er
zijn enkele toehoorsters uitge
nodigd, maar van een werke
lijk actief aandeel is nog geen
sprake".
Mag ter verontschuldiging
worden aangevoerd dat het in
stituut „bisschoppensynode"
nog jong is Er wordt nog
duideiijk gezocht naar de juis
te werkstructuur.
Eén facet evenwel waar niet
langer naar gezocht hoeft of
mag worden is de collegialiteit
die uit dit gebeuren spreekt,
of althans behoort te spreken:
het samentreffen van paus,
bisschoppen en curie in geza
menlijke werkvergaderingen
over knelpunten met betrek
king tot de katholieke kerk
die volgens een recente uitla
ting van paus Paulus duide
lijk in gevaar is in deze sterk
veranderende wereld.
Een beter synodethema als
„de evangelisatie in de we
reld" had daarom nauwelijks
gekozen kunnen worder.
„Het is een geweldig thema",
beamen de beide synodeva
ders Goossens en Van Asten.
„Het is veelomvattend- De he
le crisis „kerk wereld" me' al
7;m economische, morele, the-
Eind deze week, op 27 september, begint in Rome een
bisschoppensynode, de vierde sinds de instelling van dit
instituut na het Vaticaanse Concilie.
Officieel wordt het de derde synode, omdat 'n indertijd
gehouden buitengewone bisschoppenvergadering formeel
niet als synode wordt beschouwd.
Ruim vier weken lang zullen vele tientallen vertegen
woordigers van nationale bisschoppenconferenties uit de
gehele wereld in Rome vergaderen, samen met generaal-
oversten van kloosterorden, met curie-kardinalen, afge
vaardigden van de Oosterse Kerken, een aantal speciaal
vanwege hun functie aangewezen synodevaders en enkele
gasten onder wie Philip Potter, de secretaris-generaal van
de Wereldraad van Kerken; in totaal een gezelschap van
ruim tweehonderd personen.
Het thema van deze synode is: „De evangelisatie in de
wereld van vandaag".
Onze Romeinse correspondent sprak aan de vooravond
van deze synode met twee deelnemers. Twee paters, die
deel uitmaken van de tien man sterke delegatie die door
de ruim tweehonderd oversten van de unie van de alge
meen oversten naar die synode is afgevaardigd.
Het zijn de uit Turnhout afkomstige pater Wim Goos
sens van de Missionarissen van Scheut en de uit Leende
geboortige Witte Pater Theo van Asten.
ologische en pastorale facetten
kan aan de orde komen. Voor
al ook, omdat duidelijk gesteld
is dat evangelisatie in dit ver
band niet hetzelfde is al mis
sionering of zending. We pra
ten dus niet alleen over het
uitdragen van het geloof door
missionarissen in de derde
wereld."
Die derde wereld is overigens
zeer sterk op de synode verte
genwoordigd en dat spreekt
vooral pater van Asten aan.
„Je houdt immers altijd het
risico dat anders de typisch
westerse visie op een aantal
problemen gaat overheersen".
Pater Goossens is minder pes
simistisch; hij verwacht ook
vanuit de deelnemende oos
terse kerken een ander geluid.
Datzelfde genuanceerde ver
schil van visie hebben de bei
de paters op de kans dat de
synode gaat verzanden in oe
verloze discussies omdat het
thema zelf al zo angstaanja
gend veelomvattend is.
„Het thema is inderdaad zo
algemeen dat we het gevaar
lopen in al onze discussies tè
algemeen te blijven. Dat risico
zit er zeker in als de synode
binnen een maand tot een
soort pasklaar en voor de hele
wereld geldend document wil
komen.
Ik hoop daarom dat de synode
zich kan ontwikkelen in de
richting van een raadgevend
lichaam vooral voor de paus.
Een instituut, waarbinnen alle
meningen gehoord kunnen
worden, waarin alle tendensen
zichtbaar zullen worden, waar
in ook de minderheidsgroepen
aandacht zullen krijgen. Als
het in die brede verscheiden
heid tot de paus doordringt
kan het misschien precies dat
raadgevend congres worden
wat de paus nodig heeft bij
zijn bestuurlijke taak", meent
pater van Asten-
Een door beiden toegejuicht
feit is dat de synode fris en
onbelemmerd van start kan
gaan. Er zijn natuurlijk „wor-
king-papers", er is een agenda
en een leiding, maar er is
geen absoluut doel in het
vooruitzicht. Er is geen punt
waar onder alle omstandighe
den naar toe gewerkt moet
worden.
„Dat is een uitstekend ver
trekpunt", vindt pater Goos
sens. „Ik vind het belangrijk
dat zoveel bisschoppen en an
dere verantwoordelijke kerke
lijke functionarissen uit de he
le wereld elkaar in een zicht
bare collegialiteit kunnen ont
moeten. Het is beslist geen
cliché-uitspraak als ik zeg, dat
deze synode vooral ook in de
zogeheten wandelgangen be
langrijk is. Daar ontmoeten de
mensen elkaar, daar wisselen
ze hun ervaringen uit, daar
leren ze eikaars problemen,
geven ze elkaar adviezen, dis
cussiëren ze over pastorale pro
blemen en methoden".
Geen schokkende wendingen
dus? „Nauwelijks", menen
beide synodevaders.
Dat hoeft evenwel zeker niet
te betekenen dat er geen dui
delijke en waardevolle conclu
sies kunnen komen.
„Wat ons als missionerende
orden vooral toch interesseert
is bijvoorbeeld de voortduren
de dialoog met de niet-christe-
lijke kerken, met de niet-
christenen. Wij willen zeker
heden wat betreft de verhou
dingen met de jonge kerk, met
name in de derde wereld.
Wij zijn direct betrokken bij
de rechtvaardigheid in onvrije
of gekolonialiseerde gebieden:
onze prediking is gericht op
de menselijke ontwikkeling in
de zich vrij worstelende staten,
de sociaal-economische inte
resse van de kerk dus.
In die gebieden wordt niet
alleen de evangelisatie en de
sacramentalisatie, maar vooral
ook het getuigenis verwacht
van de kerk"
Pater Goossens is blij dat door
dit thema wellicht een nieuw
vuur losgeslagen kan worden,
zowel bij degenen die de evan
gelisatie in de praktijk moeten
brengen, als bij degenen die
ze ondergaan.
Duidelijkheid ook over de
pastorale oriëntatie voor de toe
komst.
Wat te doen om nieuwe basis-
gemeenschappen te stimuleren,
kleinere groepen, los van bij
voorbeeld parochiële of andere
hiërarchische structuren,
waarin overtuigde christenen
elkaar in gebed en beleving
vinden.
Hoe de verantwoordelijkheid
en de betrokkenheid van de
leek te begeleiden en op te
voeren; hoe de rol van de
vrouw te laten zijn. Hoe de
oecumene te volgen en te lei
den. lïoe de specifieke proble
matiek van de jeugd op te
vangen, hoe gebruik te maken
van de sociale communicatie
mogelijkheden?
Om enige lijn in de discussies
te brengen heeft het algemeen
secretariaat van de synode al
lang geleden een werkstuk
voorbereid. Daaraan vooraf
gaande was aan alle bisschop
penconferenties een oriënte
rend document toegezonden
waarin het thema werd uiteen
gezet. Daarop zijn enorm veel,
en vaak uiteenlopende reacties
gekomen.
Die wereldomspannende res
ponse heeft het secretariaat in
een nieuw stuk verwerkt dat
twee grote delen omvat. Het
eerste betreft de pastorale be
nadering van het synodethe
ma; het tweede deel gaat die
per in op de theologische as
pecten ervan.
Het is gebleken dat veel bis
schoppen belroefte hebben aan
duidelijkheid. Ze willen weten
hoever ze in theologisch op
zicht in bepaalde zaken kun
nen gaan.
De synode zal beginnen met
een overzicht van de „evange-
lisatie"-problematiek in de
vijf continenten. Uit elk we
relddeel zal een bisschop een
totaalbeeld schetsen waarna de
discussies in plenaire zittingen
en in kleinere werkgroepen
van start kunnen gaan-
Het synodedocument is ner
gens bindend. Ook dat kan
bevorderen dat de synode tot
onverwachte discussiepunten
raakt.
Blijft tenslotte de constatering
dat ook deze synode „strikt
besloten" is, en „alleen toe
gankelijk op vertoon van een
deelnemerskaart". Met andere
woorden, van een werkelijke
openheid is nog steeds geen
sprake. En dat is gezien dit
boeiende synodethema onte
genzeggelijk jammer.
FRANS WIJNANDS
(Van onze
onder wij sr edacteur
NIJMEGEN Dre.
van Uden (62) promovsj
vrijdag tot doctor in de soCf
wetenschappen- Zijn P-A
schrift behandelt de «J
waarop dove kinderen
spreken. De heer Van ÜderJ
hoofd van de onderzoeksT
ling van het Instituut voom
ven in St.-Michielsgeste-1
is tevens docent aan de LI
lieke Leergangen in Tilbtfll
de afdeling „Onderwijf
gehoorgestoorde kinderen.
(Van een onz^r
verslaggeefsters)
EINDHOVEN flJ®*
Nationale Paradag. «P
tember, zullen bij S0<
meer dan honderd ge|A
sportparachutisten van
Nederlandse para-clubs
lerlei vliegtuigen spruw
de vliegbasis Eindhoven.
De afdeling paracbuj*-
gen :;an de KoninkW»
derlandse tieren igiuü»
28 «I
Luchtvaart heeft dez®
w S'a'Jl
?eerd
nale Paradag georgams
Op deze dag zullen
ste serieuze pogingen 1
gedaan om Nederlands ^1
manssterren te maken-
tienmanssterren
formaties waarbij dc sp
tijdens een lange V1'A
(ongeveer vijftig «Er
naar elkaar toe ,-zl* J
en eikaars polsen Pa* (i
zo een kring te .p
tien man. alvorens zij
chute opentrekken.
WOENSDAG 25 S
(Van
HELSINKI - Oranj
toernooi, is door Geo|
waarop hij in Duitsla
Om het geweldig vo.
overeind te houden. I
basisgroep om Wim
opstelling van Oran
hier een daar enige
Hans Kraay enige ti
weten er tegen te zijr
fungeren. Knobel da
heeft er met mij noo
deze selectie het bes
Arie Haan zelf tilt metl
aan Knobel's aanwijzl
is de consequentie van
in West-Duitsland Ti
het goeden daarom helf
op gerekend dat ik eij
eens mee geconfrontj
worden", zei hij nuch
dens de wereldkampuj
pen is mij de vraag we;
keer gesteld of ik wj
graag als libero speel
als je vier tot vijf jal
middenveld speelt, zoa
zeg je: daar waar mijn j
ten als voetballer hei 1
voren komen, speel je 1
Maar als ik vier jaar
had gespeeld, zou het i
precies andersom zijn j
George Knobel lichtte!
van Arie Haan ovenges,
met: „Omdat Juha-Pelj
(Van onze hockeymed.
HULST - In de derd.
ren behaalde de hoeker
pide tegen MMHC eeD
1-0 overwinning Het
dat Ronnie van Remort
strafcorner achte
Middelburg-gaolie
bleek achteraf van grotj
te zijn.
Rapide moest vanw|
>u res van Ronnie
(langdung) en Jos Stl
nieuw met een gewijd
stelling aantreden Mei
snelle voorspeler Joopj
naar de middeniinie gei
twee jongeren. Jan vl
Niek Zaman assisteeil
daar. Deze experiment!
denlijn leverde voord
laatste kwartier van f
strijd zijn aandeel in
zege, want vooral toer]
de hoofdstedelingen
aan, teneinde op die ml
nog te trachten de heli
buit mee naar Middf
nemen. Zover is het -
gekomen, want Rapil
ondanks sterke druk.
Voor Rapide beteke
overwinning de eerste I
ning in de nieuwe corrj
In het Zuiderspor
Terneuzen liet Ol.vmp
lijk merken dal de 2-f
vorige week tijdens
wedstrijd in Hulsi
geen toeval is geweest
ten uit Breda kregen ed
derlaag te incasseren
In de allerlaatste m|
de wedstrijd velde
aanvoerder Verheem
naars, nadat hij eer|
twee doelpunten had f
Het andere doelpunt I
maakt door Hodges Hd
gelijk opgaande wedd
een 2-1 ruststand Na d
ting kwamen de bezfiel
terug Nadat eerst Oir
3-1 was uitgelopen, sh
Brabanders er m tot 3-1
komen In de laatste ml
loren zij echter Vermei
worden dat de cadetter
aantal reservespelerd
men.
