Paus:
kerk
in
gevaar
Na kritiek op gratiebeleid:
Ford krabbelt terug
spit
Prijzen dit
jaar pas
6,6%
gestegen
V andaag
Mr. dr. Mes
overleden
PvdA wil tandartsen verplichten
fondspatiënten te behandelen
M.GESAL
VAL AlLENDE HERDACHT MET BETOGINGEN
V olksverzekering
tegen arbeids
ongeschiktheid
half '77 van start
Boer kan
krijgen
Geven voor leven
Indiase kranten: moeder eet eigen kind op
Soepballetjes
«(Leverpasta
helpt snel
en brandt niet
op de huid
f 800,-
Misdaad steeds meer
zaak van jongeren
PPR wil
CdK
Zeeland
leveren
Protest van Aruba
tegen oefeningen
van Venezuela
Oproep aan
iooms-katholieken
en bisschoppen
Afgrond
blik 120 gram
blik 200 gram
7J^7zóóó'n
V\^S/ ideeys
„Misverstand"
Verwarring
Onschuld
Chileense leider daagt Moskou en Havanna uit
Voorbij
Gevangenen
Belgische radio
tweemaal
uit de lucht
Sigaretten
AFSCHUWELIJKE EXCESSEN DOOR HONGER
Stempel
avondstudies mr/drs
j^teur: Dr. W. A. J. M. Harkx
j^dredacteur: L. Leijendekker
jajactie- en administratie-adres:
;5j«straat 9, Terneuzen, teL (01150)-T9 20
ijowienientsprijs
,24,70 per kwartaal; 8,35 per maand.
nummers 45 oent.
«onummer 1114111
Uitgeversmaatschappij De Stem RV,
jeigerstraat 16, Breda
VRIJE ZEEUW
DONDERDAG 12 SEPTEMBER 1974
27e jaargang No. 7448
Uitgeefster Uitgeversmaatschappij De Stem B.V
(Van onze redactie
buitenland)
CASTELGANDOLFO
Paus Paulus VI heeft giste
ren op zijn wekelijkse au
diëntie gewaarschuwd dat
ie kerk in gevaar is. Zjjn
toespraak wordt opgevat als
een noodkreet tot de rooms-
katholieken en de bisschop
pen, die over 16 dagen in
Rome een synode houden
over „de evangelisatie van
ie wereld van vandaag".
De paus sprak van geloofs-
aKal van hele volkeren, het
materialisme van de massa, de
«gevoeligheid voor geestelij
ke oproepen, de zonen (van de
kerk) die haar verlaten na
laar liefde en trouw gezworen
ll hebben, de talloze bijna le-
[I seminaries en de moeite die
Ie religieuze orden hebben
door het gebrek aan toetredin-
pn.
De i k wordt daardoor van
binnen uitgehold, aldus zei de
paus met overslaande stem-
tevoren had hij zich afge
vraagd of de huidige wereld
ten godsdienst zoals de onze
nog duldt en of er een blijk
baar onoverbrugbare afgrond
bestaat tussen het moderne
ienken en de oude godsdien-
dige en kerkelijke mentaliteit.
een oppervlakkige be-
rhouwer is een kerk met een
onzichtbare God, die van de
mensen „geen wolven maar
hoeders" wil maken, onge
tijmd en gedoemd te verdwij
nen om plaats te maken voor
een rationeel en wetenschap
pelijk wereldbeeld, experi
menteel en gemakkelijk, zon
der dogma's, hiëraohie, het
kruis van Christus en met on-
beperkt levensgenot.
Met het geloof en de genade
van de Heilige Geest zal de
kerk echter de moeilijkheden
opnieuw te boven komen,
.waarbij misschien de jeugd
opnieuw de voorhoede zal vor
men".
(ADVERTENTIES)
(Van onze redactie binnen
land)
DEN HAAG De tweede
kamerfractie van de PvdA
meent dat iedere tandarts al
leen dan zijn beroep mag
uitoefenen wanneer deze ten
minste een door de overheid
bepaalde percentage van de
huidige ziekenfondsverzeker
den in behandeling neemt-
Dit blijkt uit een voorstel,
dat het PvdA-kamerlid dr
Lamberts woensdagmorgen
heeft ingediend tijdens een
mondeling overleg van de
kamercommissies voor Volks
gezondheid met staatssecre
taris Hendriks- Enkele ande
re punten uit het voorstel
van de PvdA-fractie zijn:
In de komende volksverzeke
ring tegen ziektekosten moe
ten ook de tandheelkundige
risico'sworden opgenomen-
In de komende wet gezomds-
heidvoorzieningen of in de
komende wet op de medische
en paramedische beroepen
moeten ook aanwijzingen
voor tandartsen en tandheel
kundige hulpkrachten wor
den opgenomen-
De prenatale begeleiding van
de aanstaande moeder dient
ook gericht te zijn op het
gebit van het komende
kind-
Volledige en doeltreffende
tandheelkundige behandeling
van baby's, peuters, kleuters
en schoolkinderen.
spierpijn, gewrichtspijn,
stijve nek, zenuwpijnen,
Pijn in armen en benen
'teelt geen onaangename geu
""•Waef w «ten wntteottC sr.
(Van onze correspondent)
WASHINGTON Binnen
24 uur heeft president Ge-
raid Ford een spectaculaire
reuzenzwaai gemaakt: In
plaats van gratie te overwe
gen voor alle 48 Watergate-
samenzweerders, zal hjj gra
tie-verzoeken nu op indivi
duele basis behandelen.
Massa gratieverlening wordt nl
niet meer door het Witte Huis
overwogen De republikeinse
leiders in het Congres, senator
Hugh Scott en afgevaardigde
John Rhodes, verklaarden
woensdag na een gesprek van
twee uur met president Ford:
„Er is geen studie (van een
algeheel pardon) De president
zal gratieverzoeken op indivi
duele basis behandelen". Rho
des voegde daaraan toe dat de
gratieverzoeken niet in de
prullemamd zouden worden ge
gooid. Ford gaf vervolgens een
verklaring uit waarin hij zei
dat de verklaring die dinsdag
door zijn woordvoerder Hus-
hun werd afgelegd alleen be
trekking had op een gratiever
zoek door de familie van John
Dean
Daarmee werd de proefballon
voor massa-gratieverlening
doorgeprikt- Het Witte Huis
probeerde woensdag te sugge
reren dat er van een misver
stand sprake was- Na de gra
tieverlening aan Richard
Nixon, die tot grote veront
waardiging op een breed front
leidde, was de suggestie voor
gratieverlening aan alle Wa-
tergate-betrokkenen tot een
storm van protest en verbijs
tering aangewakkerd, zowel
onder democraten als ronde
Fords eigen partijgenoten.
Fords Witte Hiuis is waar
schijnlijk in grote verwarring
omtrent de juridische en poli
tieke verwikkelingen van het
presidentiële gratiespel. Als de
Witte Huis-suiggestie van dins
dag een proefballon was om
de publieke opinie te peilen,
dan heeft Ford een duidelijk
antwoord gekregen-
Het enige gratieverzoek dat
Ford woensdag voor de aan
kondiging van zijn nieuwe ge
zichtspunten op tafel had lig
gen was dat ten gunste van
John Dean. Een flink aantal
Watergate verdachten en -ver
oordeelden zal, wijzend op
Nixon, ongetwijfeld om gratie
verzoeken. Elhrlichman liet
weten dat massagratie hem de
kans zou ontnemen om zij
onschuld te bewijzen tijdens
het Watengate-doofpotproces,
maar hij wilde dinsdagavond
niet zeggen of hij een onge
vraagde gratieverlening zou
weigeren-
Fords gratieverlening aan
Nixon en de suggestie om alle
Watergate-samenzweerders
daarin te laten delen, werd
vrij algemeen geïnterpreteerd
als „de grootste en laatste po
ling om de Waterg-ate-sohan-
lalen voorgoed in de doofpot
9 stoppen" en het boek, inclu
sief de nog niet openbaar ge
maakte hoofdstukken te verze
gelen- Als gevolg van Fords
recente ondernemingen op dit
runt is zijn „honney moon"
■net het Congres vrijwel voor
bij- Zelfs een aantal van zijn
eigen partijgenoten is verbit
terd- Uit opiniepeilingen blijkt
dat Fords gratie-denkbeelden
bij een meerderheid van twee
tégen één op verzet stuiten.
SANTIAGO-DEN HAAG
De eerste verjaardag van de
val van Salvador Allende en
de komst van de militaire jun
ta zijn in de gehele wereld
woensdag aanleiding geweest
tot massale demonstraties-
(Foto: de betoging in Amster
dam) Mevrouw Allende was
op uitnodiging in Oost-Berlijn
aanwezig bij een bijeenkomst
van solidariteit met het Chi
leense volk. De Oostduitse
president kende Allende pos
tuum de „gouden ster van de
vriendschap der volkeren"
toe-
In Nederland waren er de
monstraties in Amsterdam
(15.000 man), Diepenveen en
Eindhoven. Premier Den Uyl
en zijn Zweedse collega Olof
Palme, die een officieel be
zoek aan Nederland brenigt,
hebben bij de betoging in Am
sterdam een verklaring laten
voorlezen, waarin zij hun soli
dariteit hernieuwen met de
vervolgldën en verdrukten in
Chili. „Wij herdenken vandaag
met bitterheid dat een jaar
geleden in Chili een in vrij
heid gekozen regering onder
de voet werd gelopen- Een po
ging tot opbouw van een op
een gelijke rechten bebaseerde
gemeenschap werd met ge
weld vernietigd.
De verjaardag van de staats
greep werd in Chili slechts
met twee officiële gebeurte
nissen gevierd: een toespraak
van de militaire leider Auigus-
to Pinochet en een herden
kingsplechtigheid voor de mi
litairen, die tijdens de staats
greep om het leven kwa
men-
Pinochet is bereid bijna alle
politieke gevangenen het land
uit te laten gaan als de Sov
jet-Unie en Cuba hetzelfde
doen met een even groot aan
tal van hun politieke gevange
nen- Pinochet richtte deze op
merkelijke uitdaging tot Mos
kou en Havanna tijdens zijn
toespraak- Het Chileense
staatshoofd kondigde tevens
aan dat de staat van „binnen
landse oorlog" die sinds een
jaar van kracht is wordt opge
heven maar dat de staat van
beleg en de avondklok (van
01-00 uur tot 95.30 uur) van
kracht blijven-
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De Volksverzekering tegen Arbeidsonge
schiktheid (VAO) gaat met ingang van 1 juli 1977 van start
BRUSSEL (ANP) - De
Belgische radio is woensdag
ochtend tweemaal vijf minu
ten eerst om zeven uur en
daarna om acht uur, uit de
lucht geweest. De uitzendin
gen werden onderbroken als
gevolg van een actie van de
drie vakbonden waarbij het
radiopersoneel ir aangesloten.
De onderbrekingen waren be
doeld als symbolische staking-
Daarmee wilden de vakbonden
doen blijken van hun solidari
teit met het Chileense volk
„en met alle andere volkeren
ter wereld wier zelfbeschik
kingsrecht onderdrukt
wordt".
(Van onze redactie
binnenland)
DEN HAAG De prijzen
zijn sinds het begin van dit
jaar tot half augustus met 6,6
procent gestegen. Van midden
juli tot midden augustus be
droegen de prijsstijgingen 0,7
procent. Dit blijkt uit het prijs
indexcijfer van de gezinscon
sumptie voor werknemersge
zinnen van het centraal bu
reau voor de statistiek. In poli
tieke kringen wordt deze
prijsstijging tot een „meeval
ler" bestempeld.
Van de goederen en dien
sten. waarvoor het CBS gere
geld prijsgegevens verzamelt,
gaf in augustus 60 procent een
stijging te zien met een in
vloed op het totaalcijfer van
0,8 procent. Deze toeneming
werd mede veroorzaakt door
dat het uitverkoopeffect voor
kleding en schoeisel voor een
deel verdween.
Voorts deden zich stijgingen
voor bij onder meer brood,
koek en gebak, aardappelen,
fruit, eieren, onderhoud van
woningen door derden, wo
ningtextiel, R kapperstarieven
en sigaretten! De prijsstijging
voor sigaretten werd overigens
nog slechts gedeeltijlijk in
het indexcijfer voor augustus
opgenomen in verband met
nog aanwezige oude voorra
den. Voor rond 10 procent van
de goederen zoal» voor vlees
en vleesware', naden prijsda
lingen op met een invloed op
het totaalindexcijfer van 0.1
procent.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Naar verluidt
oefent de PPR druk uit op het
kabinet om een partijgenoot
benoemd te krijgen als com
missaris van de koningin in
Zeeland als opvolger van mr.
J. van Aartsen. die binnenkort
met pensioen gaat.
In eerste instantie vallen
zelfstandigen en vroeg-gehan-
dicapten (mensen, die vanaf
hun geboorte invalide zijn)
onder deze volksverzekering.
Minister Boersma (Sociale Za
ken) zal dit meedelen in zijn
begroting voor volgend jaar.
Momenteel geldt alleen de
WAO (Wet op de Arbeidson
geschiktheid) voor werkne-
ners.
Het Ministerie van Sociale
Zaken, dat de VAO-ptannen
voorbereidt, houdt zich nog
volop bezig met de verhouding
'.ussen premiedruk en over-
neidsfinanciën, omdat ook de
ambtenaren onder de VAO
(aan vallen. Ook het vraag
stuk van wel of geen opname
n de VAO van de werkende
jebuwde vrouw en de huis-
■rouw eist veel studie en
iverlog. Er moeten ook beslui
ten vallen over de VAO-uitke-
nn-g en de inpassing en af
stemming van de bestaande
arbeidsongeschiktheidsverze
kering (WAO) voor loontrek-
kenden.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Minister Van
der Stee van Landbouw en Vis
serij zal zeer binnenkort een
beslissing nemen over de ver
deling van de 115 miljoen gul
den, die hij onlangs voor de in
moeilijkheden verkerende land
en tuinbouw heeft uitgetrokken.
Naar verluidt bestaat het plan
om de in nood verkerende on
dernemers in de land- en tuin
bouw een uitkering te geven
van minimaal 800,en maxi
maal 3.006,al naar gelang
van de ernst van de moeilijkhe
den waarin de ondernemers
verkeren. Zoals bekend zal de
hulp vooral uitgaan naar on
dernemers ln de intensieve
rundvee, de pluimveehouderij
en de glastuinbouw.
4ANSTAANDE zaterdag begint DE STEM een
nationale puzzelactie onder het motto „Geven
voor leven". De opbrengst komt ten goede aan bet
KONINGIN WILHELMINAFONDS voor de kanker
bestrijding. Dat fonds viert dit jaar zijn zilveren jubi
leum. Wij hopen dat onze lezers, zoals verleden jaar
bij de Puzzelactie Natuur het geval was, in groten
getale zullen steunen.
Elders in dit nummer blijkt dat hun moeite als ze
een beetje geluk hebben vorstelijk beloond wordt.
Want de stroom prijzen is nog groter dan bij de vorige
puzzelactie het geval was.
DAGBLAD DE STEM
Zonnig
Droog en vrij zonnig
Matige wind uit zuid tot
oost. Maximumtempera
turen rond 24 graden.
STAD EN STREEK
Pleidooi voor Zeeuwse
monumentenwacht.
Pagina 3
Steun gevraagd vooi
vormingswerk. Pagina 5
FINANCiëN EN
ECONOMIE
Vorig jaar was minder
gunstig voor wolindu
strie. Pagina 9
BINNEN- EN
BUITENLAND
Crisis in Mozambique.
Pagina 13
SPORT
Forse nederlaag Feyen-
oord in Joegoslavië
Pagina 19
RADIO EN TELEVISIE
NOS en KRO ontvouwen
winterprogramma's.
Pagina 23
(Van onze redactie binnenland)
UTRECHT - Criminaliteit wordt steeds meer een zaak van
jongeren. Het is zelfs zo, dat de stelling „de criminaliteit stijgt"
vervangen dient te worden door de opvatting dat vrijwel alle
typen misdrijven uit het Wetboek van Strafrecht stijgen onder
de 12- tot 20-jarigen Daarbij gaat het dan speciaal om jon
gens. Sinds 1955 worden de daders gemiddeld steeds jonger.
Dit zijn feiten die de heren R.W, Jongman en P. F. Cats,
van het Criminologisch Instituut in Groningen in een onderzoek
naar de ontwikkeling van de jeugdcriminaliteit in ons land tus
sen 1950 en 1970 op een rijtje hebben gezet. Ze hebben dit ba
sismateriaal, gepubliceerd in het „Nederlands Tijdschrift voor
Criminologie".
Omvang en ontwikkeling van de Nederlandse (veroordeel
den) criminaliteit worden grotendeels bepaald door de vernio
genscriminaliteit.
Hoewel de totale geweld-tegen-personen-criminaliteit niet
toeneemt, vormen de jongeren de 12-17 en 18-20 jarigen
ook hier een uitzondering. Onder deze leeftijdsgroepen stijgt ook
het geweld tegen personen.
(Van onze redactie
buitenland)
NEW DELHI Volgens In
diase kranteberichten van gis
teren heeft een hongerlijdende
moeder in de deelstaat West-
Bengalen haar eigen kind op
gegeten. De kranten beroeper
zich voor hun bericht op hel
lid van het deelstaatsparle-
ment voor de Congrespartij,
Prasanta Sahoe- Een andere
afgevaardigde heeft volgens
de kranten geconstateerd dat
tien vrouwen hun baby's a
raison van vijf ropijen per ba
by van de hand hebben ge
daan- De regering van West
Bengalen sprak reeds eerder'
berichten over babyhande! u
gen.
(Van een onzer verslaggevers)
MIDDELBURG Mr. dr-
A. J. J. M. Mes, oud-lid van
GS van Zeeland, is gisteren in
een ziekenhuis te Middelburg
aan de gevolgen van een hart
aanval overleden. De heer
Mes is 75 jaar geworden.
De heer Mes is tussen 1945
en 1966 onafgebroken lid van
het dagelijks bestuur van Zee
land geweest. Voor zijn partij,
de KVP, had hij zitting in de
Tweede Kamer van 1937 tot
1948. Hij was burgemeester
van Heinkenszand van 1926
tot 1945.
De heer Me3 heeft in de
eerste twintig jaar na de oor
log duidelijk zijn stempel op
het gebeuren in Zeeland ge
drukt. Hij vervulde ongeveer
80 bestuursfucties in het po
litieke en maatschappelijk le
ven. In de meeste gevallen
was hij voorzitter.
Zijn grote verdiensten von
den erkenning in zijn benoe
ming tot Ridder in de Orde
van de Nederlandse Leeuw,
Commandeur in de Orde van
Leopold II (mr. dr. Mes was
een groot ijveraar voor Bel
gisch-Nederlandse samenwer
king) en Ridder in de Orde
van Gregorius de Grote-
In 1966 werd hem boven
dien de Zeeuwse Prijs voor
Kunsten en Wetenschap toege
kend.
Mr. dr. Mes was lid van de
lezersadviesraad van dagblad
De Stem. De overledene zal
maandag a.s. worden begraven
op het r.-k. kerkhof te Hein
kenszand.
(zie ook pagina 3).
ORANJESTAD-WILLEM-
STAD (ANP) De Arubaan
se eilandsraad heeft een pro
testtelegram gestuurd aan de
Venezolaanse minister van
buitenlandse zaken over de
gecombineerde vloot- en lucht
machtoefeningen, die sinds
dinsdar het luchtverkeer op
het eiland in ernstige mate
belemmeren-
Afschriften van het tele
gram zijn gestuurd naar de
secretaris-generaal van de
Verenigde Naties, de Neder
landse ambassadeur in Cara
cas, de Nederlandse minister
van buitenlandse zaken en de
Antilliaanse premier Juancho
Svertsz- Inmiddels blijkt uit
en communiqué van de Antil-
.aanse regeringsvoorlichtings-
iienst dat men niet tevreden
s over het optreden van de
Nederlandse ambassade in Ca-
■acas- De Nederlandse rege-
ing heeft na het telegram van
ie Antilliaanse regering zeer
snel gereageerd, aldus het
communiqué, maar het is de
Antilliaanse regering gebleken
dat de ambassade te Caracas
te traaig en schoorvoetend is
opgetreden. Ook zou men op
een te laag niveau hebben ge
werkt De Antilliaanse rege
ring heeft daarom onnieuw
een telegram gestuurd naar
het ministerie van buitenland
se zaken in Den Haag waarin
wordt aangedrongen om on
middellijk deze zaak te corri
geren
(ADVERTENTIE)
rechten /economie/geschiedenis
door geheel nederland
JkUfi VsemaiktpteinfóUirtshtOtf'l
