Toestand Mozambique
blijft gespannen
YYD
K.T.H.A. TEGEN
ONTSLAG PROF.
VAN LUUK
Notenboom lost
schot voor boeg
van schip Den Uyl
Bewaking
atoombommen
onvoldoende
Rabobank Q
fELLICHT HONDERD DODEN
Vier harde fiscus-
eisen van
JUBILEUM RIJKSPOLITIEKAPEL
Italiaanse
en gravin
graaf
zoek
0 v Dak*
een miljoen gulden aan prijzen
Danlon Hin
gered
binnentand
buitenland
commentaar
Scholenbouw
Portugal
Lips D runen
wil Haniido-
gebouwen
overnemen
'0 v
-Y *-.v - v
Adtnirttol
Larocque
Vliegramp in
Noord-Carolina
Opnieuw verzoek
om bede
in troonrede
pdefdeg K8 september >974
Staatssecretaris dr- A. Veerman is een realistisch man. Zijn
uitspraak dat vooral de pil er voor zal zorgen dat het
(holentekort in Nederland een jaar of wat zal worden ooge-
lost bewijst dat.
Hij is, in het ministerie van Onderwijs en Wetenschappen,
„pfant^oordeliik voor de scholenbouw. Hij heeft daarover
dezer*gen aan de Tweede Kamer een gedegen nota voor
geschoteld voor zover het de te verwachten scholenbehoefte
i» het voortgezet onderwijs betreft. Een nota die wordt ge
steund door twee diepgravende rapporten van deskundigen
en een eindadvies van een werkgroep die zich boog over de
vaststelling van urgentiecriteria.
Een knap stuk denk- en rekenwerk. Rekenwerk dat vooral
gericht is op het bekijken van het aantal leerlingen dat het
onderwijs, vooral het voortgezet onderwijs, kan verwachten
lot 1983. Maar daarbij worcft uitgegaan van de huidige onder
wijssituatie. No is in het verleden bij herhaling gebleken
ijst heel wat voorspellende becijferingen door de feiten wer
den achterhaald. Dat gevaar lijkt nu al levensgroot aanwezig
in het werkstuk dat de staatssecretaris heeft laten produceren,
tr is, om maar een voorbeeld te noemen, geen rekening ge
houden met een geleidelijke verhoging van de schootohch-
lige leeftijd tot het 18e levensjaar. Ook niet met de eisen aan
Idealen en gebouwen die een samenvoeging van kleuter- en
basisonderwijs zal gaan stellen. En welke invloed gaat een
snel en voortdurend veranderend inzicht over onderwijsme
thodieken en onderwijsaanpak hebben op de scholenbouw?
Om nog maar niet spreken van de eisen die doorvoering van
de gedachte van een „voortdurend leren" zal gaan stellen aan
geschikte ruimten.
Over dat alles Is nog geen enkele beslissing in het politieke
vlak gevallen. De scholenbouw kan er niet op wachten. Maar
alle berekeningen van de toekomstige ruimtebehoefte worden
ar bijzonder wankel door. Niemand beseft dat waarschijnlijk
beter dan de staatssecretaris. Maar wat moet hij?
Een land, dat afstand doet van zijn koloniën, maakt niet
zelden een paar pijnlijke jaren door. Nederland kan dat
uit eigen ervaring getuigen. Een dekolonisatie-periode grijpt
diep in in de gehele politieke, sociale en economische struc
tuur van een maatschappij en doet dat met een heftige schok
of reeks schokken.
In Portugal lijkt het onontkoombare welles-nietes-speJ
vóór of tegen de onafhankelijkheid van de koloniën; waarom
onafhankelijkheid op DIT moment? na de machtsoverdracht
in'Guinee-Bissao en straks in Mozambique pas goed te begin
nen. De discussie over die problemen is voor het moederland
een soort louteringsproces, waarin de aanzet voor een nieuwe
maatschappijvorm zichtbaar kan worden.
Intussen is het een verheugende ontwikkeling dat de Por
tugezen na Salazar en Caetano uit hun koloniale dromen kon
den ontwaken. Degenen, die in historische wetmatigheden ge
loven, zullen zeggen MO'ESTEN. Een academische vraag- Het
is echter wel hoopvol te kunnen stellen, dat onderdrukking
door middel van een onmenselijke dictatuur geen veilig voor
behoedmiddel kan zijn om een revolutie, gericht op onafhan
kelijkheid, in koloniën te voorkomen- Het tegendeel lijkt, in
het Portugese geval, waar De eeuwenlange knechting heeft
de revolutionaire bewegingen in Portugals koloniën juist be
vorderd. l-n combinatie met het groeiende verzet in Portugal
zelf, dat gevoed werd door de uitzichtloosheid en barbaars
heid van een oorlog in Afrika die weer de verpaupering
van Portugal zelf tot gevolg had ontstond politiek vacuum,
waarin democratische krachten een kans kregen.
Ondanks bedenkingen tegen de huidige Portugese regering
verdient zij, dunkt ons, Europa's steun om de prille demo
cratie te beschermen. Juist in de moeilijke situatie van dit
moment, waarop zij haar best doet een blank offensief in
Mozambique te stoppen. Maar ook deze wanhoopsdaad van
blanke kolonisten is een onvermijdelijk element geworden
van het proces, dat Portugal (te laat misschien) moet door
maken.
DEN HAAG (ANP) -
„De VVD stelt vier harde
eisen op het terrein van de
fiscale politiek" Aldus heefl
VVD-fractievoorzitter Wie-
gei gisteren gezegd op eer
'e Den Haag gehouden Hij
eenkomst van het gewes:
Zuid-Holland van het Ko
ninklijk Verbond van On
dernemers.
De vier eisen zijn-
,1 De inflatiecorrectie op de
it>on en inkomstenbelastin-
zal voor 100 procent moe te
doorgaan.
Met het oog op het bedrijfs
vermogen van de zelfstandiger
za! de vermogensbelasting
rioeten worden verlicht.
3- De fiscale oudedagsvoorzie
ning voor zelfstandigen zal
versneld op het wettelijk vast
gelegde maximum moeten
.vorden gebracht-
l Een fiscale voorziening
moet worden getroffen, ten
einde de voorraadfinanciering
an zelfstandige ondernemers
tegen de gevolgen van de geld
ontwaarding te beschermén.
Als het kabinet niet aan de
,-isen van de WD tegemoet
komt zal de liberale fractie,
volgens Wiegel, onmiddellijk
na prinsjesdag voorbereidin
gen gaan treffen, die moeten
eiden tot voorstellen in de
Tweede Kamer van de zijde
'an de fractie ,.Het kabinet
Ten Uyl heeft geen enkel be
grip voor de problemen van
ie zelfstandigen", aldus de
VVD-fractievoorzitter.
LOURENCO MARQUES (AFP) In de afgelopen dagen
zqn b\j ongeregeldheden in de Afrikaanse wijken van Lou-
renco Marques minstens 47 mensen gedood en 370 gewond,
zo hebben de autoriteiten in Mozambique gisteren bekend
gemaakt.
Hoewel het sahieten hl de
stad sinds gisternacht wat is
verminderd blijft de situatie
nog uiterst gespannen. Het af
nemen van de vechtpartijen
tussen blanken en Afrikanen
en de plunderingen is waar
schijnlijk het gevolg van een
aanzienlijke versterking van
het Portugese militaire garni
zoen in Lourenco Marques. De
Portugese regering heeft de
afgelopen dagen aanzienlijke
versterkingen uit het noorden
van Mozambique naar de woe
lige stad overgebracht-
De ongeregeldheden vloei
den voort uit woede bij de
Afrikanen over het feit dat de
blanke kolonisten zich verzet
ten tegen het besluit van Lis
sabon de macht aan de bevrij
dingsbeweging Prelimo over te
dragen. Deze woede werd nog
versterkt toen de blanken het
radiostation van Lourenco
Marques bezetten, van waaruit
zij opriepen het onafhanke
lijkheidsakkoord te verwer
pen. Portugese militairen zet
ten dinsdag de blanke bezet
ters uit het radiostation
Hoewel het dodencijfer offi
cieel is gesteld op 47 wordt in
Lourenco Marques gevreesd
dat het aanzienlijk hoger ligt.
Een Portugese officier schatte
het in een vraaggesprek met
de Portugese radio op zeker
honderd-
Ziekenhuisautoriteiten gelo
ven dat onder de puinhopen
van bij het geweld vernielde
gebouwen nog meer doden en
gewonden liggen. Zij zeiden
dat de meeste slachtoffers
zwarten zijn en dat tot dusver
negen blanken op de doden
lijst staan. De slachtoffers
hebben allerlei verwondingen,
variërend van messteken tot
schotwonden. Portugese mili
tairen verklaarden dat zij
waarschuwingsschoten hebben
gelost over de hoofden van
plunderaars, maar dat sommi
ge blanke winkeliers in Afri
kaanse wijken rechtstreeks op
plunderaars hebben geschoten
in eën poging hun eigendom
men te beschermen- Het radi
ostation van Lourenco Mar
ques meldde gisteren dat de
Portugese bevelhebber alle be
schikbare troepen heeft opge
roepen naar Lourenco Marques
te komen- Sinds de ochtend
stroomden versterkingen de
stad binnen en grendelden de
Afrikaanse wijken af. Volgens
de radio beletten groepen ge
wapende blanken Afrikaanse
arbeiders naar hun werk te
gaan.
De leider van de bevrij
dingsbeweging Frelimo, Samo-
ra Machel, heeft alle landen
opgeroepen de "blanke rebel
len" in Lourenco Marques elke
steun te onthouden. Hij zei dat
het Frelimo al zijn eenheden
naar de stad zal sturen als de
vijandelijkheden niet ophou
den. Intussen nam de stroom
van blanke vluchtelingen uit
Mozambique naar Zuid-Afrika
en Rhodesië gisteren aanzien
lijk toe. De telefoon- en tele
graafverbindingen tussen Mo
zambique en de buitenwereld
waren gisteravond nog steeds
niet hersteld.
AMSTERDAM (ANP) De
algemene vergadering van de
Katholieke Theotogisdhe Hoge
school te Amsterdam heeft
zich gisteren met zeer grote
meerderheid uitgesproken te
gen een eventueel ontslag van
prof. H. van Luiij-k. Dit ont
slag, waarop de bisschoppen
aandringen vanwege het voor
genomen huwelijk van deze
priester-docent, zou, aldus de
vergadering, niet passen in het
„beleid van een pluriforme
ambtsopleiding, zoals deze de
afgelopen zeven jaar gestalte
heeft gekregen". De vergade
ring, die werd bijgewoond
door ruim honderd docenten,
studenten en leden van het
personeel, stelde zich ook met
grote meerderheid achter het
besluit van de hogeschoolraad.
Hierin wordt gezegd, dat een
gesprek over een eventueel
ontslag van Van Luijk op de
eerste plaats dient te gaan
over de doelstellingen van de
KTHA zelf. De hogeschoolraad
vindt het bovendien onmoge
lijk zaken te doen in een ulti
m-atieve sfeer- De voorzitter
Wan het curatorium W. de
Gr-aaff liet de vergadering we
ten, dat de bisschoppen zich
bereid verklaard hebben tot
een gesprek met de hoge
schoolraad. Wat betreft de bij
eenkomst van vrijdag tussen
curatoren en bisschoppen ver
klaarde hij dat het curatorium
unaniem tegen het onts-lag van
Van Luijk is. „Indien echter
de bisschoppen bij hun stand
punt blijver,, zuilen we wijken
voor de overmacht", aldus de
Graaff.
DEN BOSCH (ANP) De
levensmiddelenindustrie Ha-
mido, voorheen produktiebe-
drijven van De Gruyter. en
Lips Drunen voeren thans on
derhandelingen over de over
neming van de centrale werk
plaats en de garage van Hami-
do door Lips Drunen, zo heeft
Hami'do bevestigd. Bij de on
derhandelingen is ook de posi-|
tie van de zestig personeelsle
den een punt van bespreking,
aldus een woordvoerder van
Hamido. Een eventuele over-j
neming biedt Lips de moge
lijkheid tot het uitbreiden van
de produktiecapaciteit voor
verstelbare scheepsschroeven.
De werknemers van Hamido,
de ondernemingsraden en de
betrokken vakorganisaties zijn
ingelicht, aldus Hamido.
SCHIJNDEL (ANP) Di
rectie en commissarissen van de
Koninklijke Textielfabrieken
M. Jansen de Wit B.V. hebben
gisteravond bekend gemaakt dat
zü na overleg met de betrokken
werknemersorganisaties en on
dernemingsraden alle aandelen
van Danlon Hin NV te Emmen
zullen overnemen en dat daar
door Danlon Hin een onderdeel
zal vormen van de Jansen de
iVit groep
Deze overname is mogelijk
gemaakt op initiatief van hef,
ministerie van Economische
Zaken, dank zij een belangrijk
vrediet van de Nederlandse re
gering om te voorzien in de
iquiditeitsbehoefte van Danlon.
Voor de omscholi-ngskosten is
een regeling getroffen met nol
ministerie van Sociale Zaken
DEN BOSCH (ANP)
In het provinciehuis in Den
Bosch is gisteren het 25-ja
rig bestaan van de Rijkspo-
litiekapel feestelijk herdacht
De aanwezige prinses Mar
griet neemt hier lachend de
laatst uitgekomen LP van
de kapel in ontvangst van
majoor Ranselaar. De in het
midden staande Pieter van
Vollenhoven kreeg voor zijn
kinderen enige speelgoed
P "ches. Minister Van Agt
maakte, tot grote verrassing
van wachtmeester le klas
Berend Groeneveld de
tamboer-maïtre van de ka
pel bekend, dat deze ter
plaatse bevorderd werd tot
opperwachtmeester.
(ADVERTENTIE)
- O';:'' '-■nV'
--.
[De enorme eindhoofdprijs in de Nationale Puzzelaktie „Geven voor Leven" in deze krant t.b.v. de
Ikankerbestrijding in Nederland.
lEen sta-caravan van Belmont, type Sierra Nevada 25, Uw luchtkasteel op de grond. Een sta-caravan,
■die werkelijk van alle gemakken is voorzien: gezellige slaapkamers, een aparte dinette, ean comfortabele
[zithoek, een gascomfoor met oven, een gashaard, eigenlijk te veel om te omschrijven. Deze Sierra
[Nevada sta-caravan moet U zien en dat kan bij Belmont B.V. te Polsbroek, die deze caravan ter waarde j
|van 12.350,- ter beschikking heeft gesteld.
(ADVERTENTIE!
(Van onze parlementaire
redactie'
DEN HAAG De financië
le specialist van de KVP-frac-
tie in de Tweede Kamer, drs.
H. Notenboom- lost vandaag
een schot voor de boeg tegen
de beleidsplannen van het ka
binet Den Uyl om de extra
opbrengsten van het aardgas
te gebruiken voor opvoering
van de overheidsuitgaven- Hij
vreest dat bij terugvallende
aardgasontvangsten de dan
ontstane begrotingstekorten
weer door extra belastingver
hogingen moeten worden op
gevangen. Hij noemt dat het
grote gevaar van de rijksbe
grotingen voor 1en 1776
Drs. Notenboom lost dit
Schot vandaag in een artikel
in het Financieel Economisch
Magazine. Het artikel is een
reactie op het vraaggesprek
dat de redactie van dit blad
onlangs had met prof. rar. L.
Nouwen (hoogleraar fiscaal
recht in Nijmegen) over de
belastinigmoraal in ons land-
Drs- Notenboom is het met
prof. Nouwen eens. dat de
druk van de inkomstenbelas
ting omlaag moet Hi j-be
schouwt dit ook ais een eerste
verbetering van het belasting-
klimaat in ons land. Maar drs.
Notenboom mist in het betoog
van prof. Mouwen de orde van
'rootte. Naar zijn mening is
dat belangrijk om de btw-ver-
hoging te kunnen bepalen ter
compensatie van de inkomsten
voor het rijk. Drs. Notenboom
vindt overigens dat men daar
over niet tè licht moet denken,
omdat de fraude in de btw-
afdracht (in het kader van de
Nederlandse belastinemonaan
groot is geworden en de af
wenteling m de prijsverhogin
gen nog groter.
Ook drs. Notenboom ver
wacht, een vergroting van de
economische activiteit, werk
lust en werkgelegenheid bij
een verzachting van het belas-
tingregime in ons land- Uitein
delijk zal dit ook weer ge
paard gaan met een hogere be
lastingopbrengst als resultaat.
Hij kan prof. Nouwen in dat
opzicht wel volgen. Maar drs.
Notenboom wijst erop, dat we
leven in een tijd van omseha
keling van de bedrijvigheid in
het kader van een nieuwe in
ternationale arbeidsverdeling,
van enorm gestegen energie
kosten. van een groeiende zorg
voor het milieu en uitputting
van bepaalde grondstoffen.
Drs. Notenboom: „Die om
schakeling kan de collectiviteit
veel kosten. Daarvoor zou on
ze tijdelijke extra aardig, op
brengst kun en dienen en niet
voor extra opvoering van ,'e
traditionele uitgaven" Dr;-
Notenboom eindigt het artikel
met de opmerking over de
aardgasopbrengsten„Ik reali
seer me, dat ik nu op de grens
hen van een reactie op het
artikel (van prof. Nouwen) en
van de zorgen, die me zeer
tinnenkort bezighouden".
In het artikel valt drs. No
tenboom ook minister Do en-
berg van Financiën aan we
gens diens uitspraak dat het
bestaande belastinrecht in
overeenstemming zou zijn met
net rechtsgevoel van de Ne
derlandse samenleving.
VAN een dubbele nationali
teit voor Surinamers na onaf
hankelijkheid zal geen sprake
zijn. Dit heeft de voorzitter
van de Surinaamse sectie bij
de Konirakrijfcsco-rnmiissie-
Ewald Karamat Ali verklaard
bij zijn terugkomst in Surina.
me na besprekingen in Neder
1-anid.
Soms heeft Merijn wei eert*
twee snipperdagen achter elk*-
aiar morgen is hij er weer.
WASHINGTON (AFP)
De Amerikaanse atoombom
men die in bepaalde landen
zijn opgeslagen kunnen ge
makkelijk iin handen van ter
roristen vallen of bij regerin
gen die de V.S vijandig ge
zind zijn terechtkomen, zo
heeft, admiraal b.d- Gene La
rocque voor de subcommissie
voor atoomenergie van de
Amerikaanse senaat verklaard-
Hij stelt voor alle Amerikaan
se atoomwapens terug te ha
len- In landen izoals Grieken
land, Turkije en Zuid-Konea
worden de atoomwapens door
betrekkelijk weinig man
schappen bewaakt?'-
CHARLOTTE (NOORD-CA
ROLINA) Een DC-9 van
Eastern Airlines is gisteren
neergestort toen het toestel
een landing wilde maken op
het vliegveld Douglas van
Charlotte, Noord-Carolina. Het
vliegtuig had 82 mensen aan
boord, 78 passagiers en 4 be
manningsleden.
Een politiewoordvoerder heeft
meegedeeld dat er doden maar
ook overlevenden zijn. Het
toestel raakte een autosnelweg
ten zuiden van het vliegveld
en boorde zich in een akker. Het
reddingswerk kwam moeilijk
op gang vanwege het vroege
spitsuur.
DEN HAAG (ANP) Het
Gereformeerd Politiek Ver
bond en het hoofdbestuur van
de Staatkundig Gereformeerde
Partij hebben de regering ge
vraagd de bede opnieuw o-p te
nemen in de troonrede. De
centrale verbondsraad van het
GPV zegt, dat het weglaten
van de bede uit de troonrede
1973 "ale een ernstig feit" is
ervaren en noemt dit feit - in
een schrijven aan koningin
Juliana - "van verstrekkende
betekenis en van diepe
ernst".
(Van onze correspondent)
ROME De vier kinderen
van een bejaard adelijk,
Noorditaliaans echtpaar be
ginnen zich nu toch echt on
gerust te maken over het
wegblijven van vader en
moeder.
De graaf en gravin Melzi d'
Eril, respectievelijk 68 en 62
jaar, verdwenen op 22 juni-
Zonder enige bagage. Wel
met naar nu pas gebleken is,
ruim een ton aan contanten-
Het spoor leidt bijna onver
mijdelijk naar Zwitserland
en vandaar naar Frankrijk,
naa Clemery, waar het zo
genaamde „Klein Vaticaan"
van de anti-paus Clemens de
viiftiendc is gevestigd
Diezelfde Cïemens overleed
overigens op 25 juni, drie
dagen na de mysterieuze
verdwijning van het Italiaan
se gravenpaar.
De twee getrouwde zoons en
de nog thuis wonende zoon
en dochter, allen ruimschoots
meerderjarig, vrezen dat hun
ouders in de religieus? bar
zijn geraakt van Don „Rino"
Ferraro, een ex-kanelaan uit
het Noord-Italiaanse
Deze priester, die zich als
„kardinaal" in een air-condi
tioned Mercedes laat rondrij
den, beschouwt zichzelf zo'n
beetje als de op aarde terug
gekeerde Christus- Hij is
duidelijk kandidaat voor de
opvolging van de anti-paus
Clemens, mogelijk is hij
zelfs al gekozen
De graaf en gravin D' Eril
zijn volgens hun kinderen
van flink godsdienstig nogal
doorgeslagen naar het gods
dienstig extreme Helemaal
in de greep van Don „Rino"
lijkt het niet uitgesloten dat
zij een godsdienstige over
drijving doormaken en zich
zelf als dienaren van de anti-
>aus zijn gaan beschouwen,
terwijl Don „Rino" naast zijn
geestelijke zending een open
ine voor de riikdom van de
adelijke familie blijft behou-
ien
tie verdwijning van de graaf
heeft niettemin een aantal
tare gevolgen voor het talrij
ke personeel dat in grafelij
ke dienst is. Omdat de oude
graaf alles zelf regelde en er
zonder zijn handtekening
niets te beginnen is, wacht
dal personeel al maanden op
achterstallig loon.
tiffMWiïU
de bank voor iedereen
