vrn
T oneelseizoen
met gemengde
gevoelens
MUSEA AFSTOFFEN
Veel vals gerucht in The Exorcist
VAN STAD NAAR PLATTELAND
DE VIER VAN BRAIS
NAAR VINCENT KUB
Trek
is no
niet
Neder]
uit.
Ult'
GLOBE PROLOOG WERKCENTRUM '74-75
Globezorgen
ijdschrift
Proloogméér
oneel
W-Centrummens
Stamboek
«Sta** "j" we dus
Zaterdag 3
augustus J
fe* fe fe
BEIAARD-concours der
Ned. KlokJcenspetverenigimg
dit jaar ap 14 sept- te Goes
(Maria Maigdalenakerk) Jury:
B- Winsemius, Amsterdam, G.
Berman, Middelburg en P-
Maassen. Breda-
BON'DS-mitziekfeest van
Ned- Verband Mandoline-or
kesten o® 29 okt. in Turfschip
Breda-
BONDS-ooneours van Ned-
Accordeon en Mondharmonica
Organisaties op 17 now. in St.-
Willebrord-
MARANATHA-koor uit Pa
ramaribo (46 man) maakt van
19 sept, toit 1 okt. tournee door
ons land; o-a. te Botterdam en
Tilbuna-
TWEEHONDERD etsen en
gravures, waaronder 21 etsen
van Rembrandt, uit begin 16e
tot begin 20e eeuw, te zien op
expositie „Vier eeuwen Ne
derlandse grafische kunst" bij
kunsthandel Borzo te Den
Bosch; van 13 sept tot 6
okt.
TAFERELEN van Jan Lem-
mens in galerie Kotoon.
Nieuwlandstr- Tilburg; tot 2
oktober-
REIZENDE filmweken van
het Vrije Circuit met 7 films
in o-a- fihnlhuizen Middelburg,
Dordrecht, Den Bosch en
Eindhoven. Van 12 tot 25 sept.
Op programma o.a- La tierra
prometida (Littin-GhiliLa
vie est a nous (Renoir-Frank-
rijk) Le charbonnier (Moua-
mari-Algerijeen Lohn und
Liebe (Kratisch DBR).
IK HAD haar lief gaat het
nieuwe boek heten van Gerard
Reve. Verschenen de homofie
le boeken bij Polak en Van
Gennep, deze hetero-titel werd
door Elsevier ingerekend- Met
deze „stunt" leidt Van het Re
ve zijn volgende boek in-
Zelden zal in het zuiden een
toneelseizoen met zoveel ge
mengde gevoelens begonnen
zijn. Er zijn in het verleden
problemen geweest met En
semble/Globe, maar het „wat
nu?" staat groot geschreven.
Op 12 september begint Glo
be voor het laatst in de tradi
tionele samenstelling en voor
het laatst onder Ton Lutz als
artistiek directeur aan het
nieuwe seizoen: de première
in Breda. De ontwikkelingen
bij Proloog zijn uit de hand
gelopen en hoewel deze to-
neelwerkgroep deze maand
weer aan het werk gaat met
produkties op scholen en
vormingsinstituten, wordt er
achter gesloten deuren druk
overlegd over de vraag: „wat
nu?" Inmiddels komt er in
Brabant nog een nieuwe ge
gadigde voorzichtig achter
het toneelgordijn heenkijken:
Het Werkcentrum; een jonge
kleine groep, die ook al in
Eindhoven ontstaan is en nu
op de schouwburgdeuren
klopt in het zuiden om toege
laten te worden.
„Beter een halve zekerheid
dan een volledige vaagheid",
zegt Fri'ts Bloemkolk, zakelijk
directeur van GLOBE- „De on
rust is wat ingedamd. De ge
spannenheid duurt ail zo lang;
er komt .een zekere gewen
ning- De uittocht van s-pelers
valt wel en niet mee. We heo-
ben in ieder geval nog twee
jaar zekerheid van de subsi-
Frits Bloemkolk:
zekerheid".
„Halve
RAAM 103: ,4n Nederland
zoals overal in W.-Europa, in
tegenstelling tot de VS, be-
stat er een kloof tussen we
tenschappen en kunsten. Aan
de universiteit van Iowa
wordt de creatieve prestatie
op één lijn gesteld met de
academische; kunst wordt niet
lager aangeslagen dan weten
schap". Dat is te lezen o-a- in
een verslag aan crm van Este-
ban Lopez over zijn deelname
aan het International Writing
Program in de VS. Verder be
vat dit nummer een Hommage
aan de Limburgse dagblad
schrijver en poëet Leo Her-
berghs bij zijn 50ste verjaar
dag; gedichten van Herberghs
en twee bijdragen van Wiel
Kusters- Cornets de Groot
schrijft over Motieven voor
ti.jdschrijvers (mn- bij Vest
dijk en Mulisch). Jacques Ha
melink schreef een aantal no
tities bij „Het ander ik", ter
wijl er nog poezie van Michael
Tophoff en Nico Verhoeven
staat afgedrukt (Raam, Nw
Gracht 24a. Utrecht)
KULTUURLEVEN 6: Seksu
eel gedrag en affecties kunnen
vooral gezien worden als een
kwestie van smaak en voor
keur i.p.v. onderworpen te zijn
aan conformisme en sociale
dwang als voldaan wordt aan
een aantal voorwaarden, die B.
Carlier schetst in zijn bijdrage
Homoseksualiteit als minder
heidsverschijnsel. Hoe actueel
ls Thomas van Aquino nog na
700 jaar, vroeg A. Dondeyne
zich af bij z ijn promotie hono
ris causa aan de Nijmeegse
universiteit. Zijn rede bij die
promotie wordt afgedrukt. „In
zekere zin ontsnapt de theolo
gie steeds verder aan de zeg
genschap van de clerici en de
gevestigde instituties", zegt B.
de Clercq in zijn overzicht
van nieuwe strekkingen in de
theologie M. Engelborghs
geeft een jaaroverzicht van
Markante Anglo-Amerikaanse
romans van 1973: een niet zo
rijke oogst. V. Nees schreef
een verhandeling over de Vox
Humana (menselijke stem)
met haar vocale mogelijkhe
den
(KL, Ravenstr. 112. Leuven)
cliënten gekregen, al zit ik. met
de zorgen, dat we in het vol
gend seizoen zeveneneenhalve
ton minder krijgen. Dat bete
kent o-a- dat we inplaats van
diubbel, enkelvoudig imoeten
gaan spelen- Dat betekent ook
dat er mensen afgesnoeid
moeten worden, met name in
de technische dienst- Werkge
legenheid voor technische
mensen is minder snel ver
vangbaar dan voor acteurs en
actrices.
Nee, er is geen uitvaart-
sfeer! Er heerst meer het kli
maat van: we zullen nog één
jaar in deze samenstelling
Lutz gaat volgend jaar defini
tief weg laten zien, dat we
er nog zijn- Daarna zullen we
met een ander repertoire moe
ten komen, maar dat zal even
sterk zijn". Het moet Frits
Bloemkolk wel van het hart,
dat de subsidiënten de studie
van werkgroep Beroepstoneel
Brabant „onaardig benaderd
hebben"- Waarschijnlijk for
muleert hij het dan erg vrien
delijk, „want", zegt hij, „ik
word steeds voorzichtiger met
mijn uitspraken", al vindt hij
het geval Vredeling heerlijk-
„Het rapport beantwoordde
aan de opdracht van gedepu
teerde Willems en dan moeten
ze niet zeggen, dat daaruit
geen toneelbeleid valt te dis-
telleren.
Over het landelijk toneelbe
leid: „Ik zou best drie dagen
op de hei kunnen gaan zitten
en dan met een plan op tafel
kunnen komen. Maar dat is
niet haalbaar, want er zullen
altijd groepen zijn die zich
bedreigd voelen- Het landelij
toneelplan van de minister
schijnt in grote'lijnen rond te
zijn en zal in '75 uitkomen.
Wat ik er van weet ik zeg
het met grote restrictie
wordt geen goed plan voor de
regio's- De gedachten schijnen
weer uit te gaan naaT drie
grote gezelschappen in het
westen des lands, die de pro
vincie intrekken- In de pro
vincies komen dan de groepen,
die zich met name met het
amateurtoneel, het vormings
werk etc- moeten bezighou
den"-
De eerste première van Glo
be van dit merkwaardige sei
zoen begint met twee zonnige
eenacters voor een breed pu
bliek: De Kollektie, een eigen
tijdse komedie van de intelli
gente Pinter en. Maar loop
toch niet zo naakt rond, van
de dijenkletser Feydeau- Pin
ter werd iin '60 door Guttmann-
Ensemble in Nederland
geïntroduceerd. Het zou een
speling vam het lot zijn als
Pinter nu Globe (voorheen
Ensemble zou uitluiden!
PROLOOG's Kommer 't
Mannetje was niet bereikbaar-
Hij was bij de repetities in de
schouwburg van Eindhoven.
Proloog werkt door, ondanks
alle uitzichtloze uitspraken die
er over de Toneelwerkgroep
gedaan zijn- Cis van Helmond:
„Binnenskamers is er druk
ambtelijk overleg met rijk en
provincie- Het is ons ook on
bekend wat daar besproken
wordt. Het enige wat wij we
ten is, dat er aan een andere
vorm voor Proloog gedacht
wordt. We hopen rond half
september wat meer te weten-
Niemanid bij de groep pakt de
Er zijn op dit moment zelfs
biezen; iedereen werkt door
Er zijn o P dit moment zelfs
méér boekingen voor vooretel
lingen dan vorig jaar rond de
ze tijd.
Op 11 Oktober komen er
twee nieuwe programma's
voor Werkende Jongeren,
waarvan de titel nog niet vast
staat uit- Op 8 november is de
première van een produktie
óver de problemen van de
middenstand voor het voortge
zet onderwijs. Op het pro
gramma blijven verder: Maak
van je hand een vuist en Neus
en Ko I en n. Het simulatie
spel-systeem wordt in zover
veranderd, dat in het vervolg
Ingespeeld wordt op de door
de aanvrager ingediende situa
tie- „Er wordt", aldus Cis van
Helmond, „nog gedacht aan
een tweede produktie, als de
financiële situatie het tenmin
ste toelaat"-
„HET WERKCENTRUM is
geen alternatief voor Proloog",
zegt Ton Setter, die met Frans
Strijards en nog vijf techni
sche mensen onlangs een nieu
we toneelgroep hebben ge
vormd. Selter was voorheen
acteur bij Proloog en de Nieu
we Comedie en Strijards komt
van de Maastrichtse toneel
school Hun eerste produktie
heet Dat kan ik ook van jou
zeggen, naar teksten en ideeën
van de Gemertse vormingslel-
der Herman Hafkamp.
„We witten in Brabant en
mogelijk daarbuiten het to
neel een anider accent geven",
aldus Ton Selter. Ons uitgangs
punt daarbij is niet het uitge
sproken politieke engagement
zoals je dat bij Proloog vindt.
De menselijke relatie In de
ruimste zin van het woord en
toegespitst pp die tussen to
neelspeler en publiek, staat bij
ons centraal. We draaien zelf
nog helemaal op voor de kos
ten, hoewel we wed subsidies
hebben aangevraagd- Maar het
is moeilijk om er tussen te
komen. Omdat we nog onbe
kend zijn, is het voor schouw
burgdirecties ed. natuurlijk
een twijfelachtige zaak om ons
te engageren- Het verrassende
voor ons, bij de voorstellingen
die we ad gaven, was dat niet
alleen jonge mensen maar ook
Ton Selter:
cent".
„Ander ac-
een wat ouder puibliek
sterk aangesproken voelde-
zich
De beide priesters trachten de krachten, die Regan bo
ven haar bed laten zweven te bezweren.
Na alle tam-tarn, die er ge
maakt is over de film DE
EXORCIST (De Duivelbe
zweerder) en na alle sensatio
nele berichten uit Amerika en
Engeland over de reacties van
het publiek zijn de verwach
tingen ongetwijfeld „hoogge
spannen". Vergeet het maar!
Aan de werkelijke probleemstel
ling komt de film niet toe
hetgeen niet alleen interessant
maar ook zinvol geweest zou
kunnen zijn- De wijze waar
mee met het thema omge
sprongen wordt bevestigt al
leen maar rationele geesten,
dïe dit soort verschijnselen al
lemaal flauwekul vinden. An
derzijds is het heel wel moge
lijk, dat de ontvankelijke
geesten voor mysterieuze ver
schijnselen, die niet zo ver
trouwd zijn met situaties in
ziekenhuizen ed., door deze
horror-film (veel verder komt
het niet) ontdaan kunen ra
ken. Los van enkele uitspra
ken wordt er omtrent het ver
schijnsel bezetenheid en het
exorcisme zo weinig verklaard
of verbanden aan gegeven, dat
de niet psychiatrisch- theolo
gisch geschoolden (en dat is
het grootste deel van het pu
bliek) behoorlijk in de kou
blijven staan- We kunnen ons
dan ook best vinden bij de
positieve en negatieve punten
die ds. Van Dam vorige week
zaterdag op deze pagina over
De Exorcist aangaf.
Het thema ,dat ten dele ont
leend is aan een historisch ge
val uit Maryland, waar een
jezuïet met succes een jongen
met het exorcismeritueel be
vrijdde van, voor de medische
wetenschap ongrijpbare, beze
tenheidsverschijnselen, wordt
langzaam ingeleid; eerst hal
verwege de film branden de
tonelen van schuddende bed
den, het afschuwelijke veran
derde meisje Regan, braak-
verschijnselen, rondvliegende
meubelstukken etc. in alle
ontzetting en ongeloofwaardig
opeengehopt goed los. Verschijn
selen, die ten dele bekend zijn
vanuit de parapsychologie (par-
egie; rappings e.d.). Deze
horror kan inderdaad op veel
mensen een zeer onprettige in
vloed uitoefenen-
Het eerste deel van de film.
dat het kader geeft, toont een
aantal nogal springende scè
nes, waarbij overigens best
nogal eens te lachen valt door
gevatte opmerkingen en gees
tige momenten- Daarin maken
we kennis met de beide pries
ters, die het exorcisme bedrij
ven: de oude jezuïet, die op
gravingen verricht in het oos
ten en daarmee een aantal
nogal goedkope demonische
mysterieuze atmosferen kan
moekrijgen, en de jonge je
zuïet, die psychiatrisch (ratio
neel) geschoold is en wiens
moederbinding omgezet wordt
in schuldgevoelens, waarvan
de boze geest in Regan ge
bruik maakt; zijn verstandelij
ke benadering van de mens
brengt zijn geloof in botsing
met mysterieuze krachten.
Beide rotten worden door res
pectievelijk Max von Sydow
en Jason Miller uitstekend ge
speeld.
Aan goed spel ontbreekt het
overigens in deze film niet.:
dat geldt voor de moeder van
Ellen Burstyn en niet minder
voor de 12-jarige Linda Blair,
voor wie de rol van Regan een
tour de force geweest moest
zijn (over kinderarbeid ge
sproken!)- Filmisch heeft. Wil
liam Friedfcin (o-a- French
Connection) alles gedaan aan
de onmogelijke opgave, die de
acteur van het gelijknamige
boek en scenario. William
Blatty, hem gesteld heeft.
Blatty's interesse voor archeo
logie, pychiatrie en zijn oplei
ding bij de jezuïeten verklaren
wel iets van zijn hobbyïstische
benadering van dit verschijn
sel
Na de persvoorstelling hoor
den we iemand uit de medi
sche wereld zeggen: „Tot en
met het encephologram (her-
senmeting) e.d. is het nog wel
te volgen, maar daarna wordt
het ongeloofwaardig toneel".
Eigenlijk raakte hij daar de
kern van de zaak. Behalve het
feit. dat de medische weten
schap in de film (ten dele
terecht) in haar hemd gezet
wordt, lukt het deze film niet
het ongeloofwaardige (voor
velen; m-n- in de rationele we
tenschap) geloofwaardig te
maken. Dat is een gemiste
kans- Opvallend was wel, dat
er door de bezoekers heftig
gediscussieerd wordt- Het po
sitieve van de Exorcist is dan
waarschijnlijk ook, dat het
verschijnsel zelf tot nadenken
en mogelijk tot andere bena
deringen brengt- Het is alleen
jammer dat het via dit soort
op de commercie gemaakte
films moet gebeuren.
H. E.
Zoals Het Gat van Neder
land mijn lievelings-t.v- pro
gramma is, Jan de Jong de
beste nummer één, zo is
GUUS LUIJTERS mijn favo
riete stukjessdhrijver. Na het
verschenen van zijn voortref
felijke verhalenbundel Circus
Melancholia kon het niet uit
blijven dat ook zijn kortere
verhalen, notities zal ik maar
zeggen, werdeai gebundeld- Nu
is dat zover met DE SCHER
VEN VAN DE SLIJTER (Uitg.
Tango, f 12,50; 160 pag.). Je kunt
nu de lade met superlatieven
openschuiven of onzin uitkra
men dat Luiijters in aanmer
king moet komen voor een
„Literatuurprijs", maar dat is
ook je ware niet. Toch maar
proberen, God betere 't, om
gewoon te doen: de scherven
van de slijter is proza van een
uitzonderlijk gehalte, een boek
om iedereen cadeau te doen,
ofwel: lezen in Luijters kost
je uren van je nachtrust.
De verhalen hebben een ge-
jfiiddelde lengte van anderhal
ve pagina. De rode draad door
alle notities heen. het Leitmo-
Omslagontwerp van Fred
Ros.
tiv, is de overgang van de
grote stad naar het platteland.
Van het bioscoop-, café-, en
flipperauitomatenleven naar de
hooivork over je schouder, het
omspitten van een stuk grond,
het planten van sla en er ge
wichtig omheen staan: „Zou
den ze aanslaan" en „Is er al
iets van de radijs te zien".
Zoals Luijters zelf relativen-
rend opmerkt: „Grotestadsjon-
gen djie zich loopt aan te stellen
op 't platteland". De verhalen
over zijn boerenleven blijven
niet uit; wandelingen door de
vallanden, de strijd tussen de
lieren, stervende konijnen in
san kartonnen doos, blafbees-
ten, de gemoedelijke sfeer in
het dorp en het jaarlijks te
rugkerende drinkgelag: de
kermis- („Na zeven glazen
cassis wist de kater nog steedn
niet van wijken").
Een extra dimensie geeft
Luijters aan zijn werk door de
relatie grote stad platteland
uit te breiden met berinnerin
gen van vroeger. Het volgende
vrij lange citaat is niet alleen
kenmerkend voor de thema
tiek, maar geeft tevens een
vrij aardige indruk van Luij
ters manier van schrijven: „In
.ud-west waren vogels vri,
zeldzaam, om over dieren als
paarden, koeien en schapen
helemaal te zwijgen- Je zag ze
wel eens op zo'n Jetse plaat,
die meester op hoogtijdagen
tevoorschijn haalde maar lan
ger dan drie seconden ernaar
kijken mocht je niet, stel je
voor het zingen van vijfen
twintig vaderlandse gezangen'
was aanmerkelijk belangrij
ker, en we konden ook heel
goed uit ons hoofd rekenen-
Makkelijk voor als je later
een winkeltje begon. Af en
toe kregen we ook leesbeurten
waarbij het alleen belangrijk
was te weten waai je voor
ganger met lezen gestopt was
als jij de beurt kreeg. Wist je
het niet dan mocht je een
pagina van dat wonderschone
werk uit je hoofd leren, en
net cijfer telde mee voor „le
zen". Ik bedoel maar",
Doet de zinsconstructie van
oovenstaande regels ietwat
aan Reve denken, Luiijters' be
schrijvingen van het landleven
hebben veel weg van Nescio's
Boven het Dal, dat veelal be
schrijvingen van vergezichten
van dorpen en landschappen
geeft.. De vergelijking is nog
niet eens zo onaardig, zij het
Ian dat Nesoio schrijft in de
twintiger jaren, terwijl Luij
ters niet om de moderne ont
wikkelingen heen kan: „De
tewe torens van het dichtstbij
zijnde stadje steken een paar
centimeter boven de dijk die
het einde van de wellanden
markeert uiit. Sinds kort zijn
er behalve de twee torens ook
drie flatgebouwen en een ein
deloze reeks hoogspanningsmas
ten te zien, maar die kan ik
door mijn linkeroog te sluiten,
laten verdwijnen".
Bladerend in Luijters' stuk
jes overvalt je toch dat wee
moedige gevoel van jeugdsen
timent, met hat „literatuur
voor tieners" Veronioaipro-
gramima Candle light, z-g.
Herp Albert and the Tijuana
Brass en Joop ter Heul. Het
einde van de „Sexy Sixties"
=m het begin van de Zeventi
ger Jaren is door Luijters
„vooi de eeuwigheid" bew
aard- Wat een boek, wat een
stijl, war een gratie-
JOHAN DIEPSTRATEN.
De Museumnota over de
provincie Noord-Brabant, sa
mengesteld door een werk
groep ad hoc van de culturele
raad, ls als eerste aanzet een
goed werkstuk geworden.
Daarbij heeft men dankbaar
gebruik kunnen maken van de
museumnota Noord-Holland en
de diensten van de oud-rijks
inspecteur voor roerende mo
numenten D. F. Scheurleer.
Hoewel laatstgenoemde er op
wijst, dat het museumwezen
hi Noord-Brabant veel later
tot ontwikkeling is gekomen
dan in andere provincies en er
een niet meer in te halen ach
terstand is opgelopen, zal het
waarschijnlijk voor de meeste
■irgeloze toeschouwers enige
verwondering wekken, dat
Brabant over méér dan veertig
musea en soortgelijke instel
lingen beschikt. „Soortgelijke
Instellingen": de globale inde
ling, die het rapport maakt,
vraagt nog om nadere verfij
ningen; nu vallen een aantal
instellingen nog tussen wal en
schip. In een later stadium zou
een Brabantse museumgids
dan zelfs een zinvol drukwerk
kunnen worden.
Op de eerste plaats is echter
deze nota geschreven om een
provinciaal museumbeleid op
gang te helpen- Iets wat overi
gens in alle provincies een
wens aan het worden is- Daar
toe worden wel een aantal cri
teria aangedragen, maar de
vraag: wat is de functie van
een museum in deze tijd en in
deze streek, vraagt zeker nog
om een nadere uitwerking. In
de hele discussie (landelijk)
over de samenwerking tussen
creativiteitscentra, scholen,
muziekscholen, clubhulzen e.d.
in het kader van de zoge
naamde education permanente
(een begrip, dat ondanks het
clichématig gebruik toch aan
inhoud wint) wordt het mu
seum nog maar zelden ge
noemd. Voor de meeste men
sen is een museum
nog een opslagplaats vm
dingen en nog geen u;td.
plaats van menselijke w'
waarden.
Gelukkig wordt het
sterker, dat om wettelijk
gelingen (inclusief v
woordelijkheden) op m
bied steeds sterker. xeil
zien van onderwijs, gn,
heidszorg, maatschap^
zorg e.d- zal geen enkele t
ticus e.a- het bestaan van
gelingen aanvechten, pj
cultuur blijft nog steeds
franje en de sluitpost vu
begroting, waarin men
willekeur kan regeren
museum dient betrokken
worden in deze vraag om
telijke regelingen. De t,
bantse museumnota doet a
niet veel meer (en dat ls
heel wat) dan verstopte kan
len open maken, maar j
vraagt, om een financierin
die binnen het huidige prod
ciale budget voor cultuur u>
welijks denkbaar is. p, i
laatste nummer van Brak-
rekende Gerard Knuvel
voor, dat van de totale pro
ciale gelden in '74 bv. 1)
naar wegenaanleg gaat
stuk Langstraatweg ran
km koste evenveel als de
vinciale èn rijksuifteri
aan bv. Het Brabants Oi
in één jaar) en '10,5% tei
komt in dt culturele sector.
Het is wenselijk, dat
commissie ad hoe, verantwi
delijk voor deze nota
nent wordt. Dan kunnen
goede aanzetten in dit rapt
verder uitgebouwd worden
kan er in Brabant inde
een samenhangend net m
ontstaan, geruggesteund
gezamenlijk ontworpen
men, regelingen, die zowel
leid en running zodanig
zond weten te maken, dat
publiek er zich weer le
van wordt, dat deze provi,
hen ook op dit terrein zinvi
zaken te bieden heeft-
In jaruuari-feibruari a-s- ho
pen we met een tweede pro
duktie te komen -Wat we zoe
ken op dit moment zijn jonge
Nederlandse toneelschrijvers-
Er wordt vaak gezegd dat er
zoveel stukken in de kast lig
gen. Maar waar staan die kas
ten dan? De stukken, die we
uu via officiële kanalen bin
nenkregen, beantwoorden nog
niet aan ons uitgangspunt".
HENK EGBERg
De vier symphonieën van
Johannes Brahms, die in 1964-
'65 werden opgenomen door
DGG zijn nu voor een schap
pelijke prijs (ik ken alleen de
Duitse prijs van 68 dm) ver
krijgbaar in een cassette. Hoe
zen en cassettes zijn meestal
wonderlijke drukwerken, want
vaak weet je niet om wie het
gaat: om de componist of de
klinkende naam van bv. de
dirigent. In dit geval staan de
namen van Brahms en Herbert
von Karajan en de Berliner
Philharmoniker even groot ge
drukt.
En dat lijkt juist, want al
schreef Bralims vier meester
werken, het is tevens Von Ka
rajan, die ze neerzet op een
wijze, die waarschijnlijk
Bralims zelf ook goed gedaan
zou hebben. In toom gehouden
„Vincent heeft duidelijk altijd meer mensen aangespn* Jt
zijn twee beroemde collega's Cézanne en Gauguin. Hl) jf
dan ook het meest bewust van eéh plicht, zoals hij die ryn
grote publiek te dienen en niet slechts de beroepscriticus oluji
kenner". Dat schrijft de Engelse kunst-criticus Brian
inleiding bp het nieuwe kunstkijkboek VAN GOGH, datujt.|
geverij De Haan samen met de Engelse uitgeverij plla ,e julcl-
gegeven om het grote publiek te dienen. Hoewel de ê»e strfi
ding van Petrie allesbehalve „volks" is geschreven, bevatcpilde-
96 (voorin staat gedrukt 108) bekende en minder bek»m
rijen, tekeningen en litho's van deze kunstenaar, wiens
Zundert en Etten is verbonden. De afbeeldingen op
l0gen«»
eindredactie
henk egbers
posterformaat (ong. 27 x 35 cm) zijn op enkele uitzond ter giP|
van redelijke kwaliteit al lijken de kleurendrukken »r llftl
gekomen dan de tekeningen op dit papier. Petrie seWO „e|,te!"l
zou fout zijn, zelfs nu aan te nemen dat Vincents kfna zjjn f(
al helder is. Leren kijken naar Vincents schilderijen is jg
voel voor kleur in de natuur en in de kunst vergrote"
(tot 1 nov. f 17,50; jaarna f 24,50) lijkt daarbij een Aen
middel. Het is de eerste van een serie. De beide voIgu"e (fI1
fantastische schilders (van Bosch tot HonBüf
romantiek (door Brahms
Bach- en Beethoven wat
neutraliseerde diepe gevoe
van tederheid en manitlij
fanfares) is „gefundeaes I
sen" voor Von Karajan hi k
zijnen met hun Duitse romq
tische gevoelens, beheerst d
een perfecte technische i
pline. Op enkele delen iu -|
met name als Brahms du»
lijk parafraseert op
volksliederen kun je i
zeggen, dat de symfonieën i
Brahms echt populair zijn li
een grote massa- Andera
bevatten ze wel zo'n brok n
ziek als illustratie van Bra
groei (bv. via een Twee
„pastorale" naar de monun
tale Vierde) en van een I
stuk muziekgeschiedenis,
het voor muziekliefhebtn
een genot is om deze kans
vier symfonieën op een i
met beide handen aan ie l
pen- Deze kans ligt nu op
uitstekende en goedkope v
gevat in deze cassette-
JOHANNES BRAHMS: S|
SYMPHONIEN (DGG-Pi
- 2563 272 tot 275 - 4 Ip's).
Pe Koninklijke Verenigi
In het komend weekeinde b
„.„toonstelling, omringd do
Ret Nederlandse Trek pi
gemeen secretris Chr. Oonn
Hoe springlevend het tre
kunnen zien. Alleen al de r
part van Wijngaarden is dt
Bart van Wijngaarden is
is het paradepaard van fokl
meer. Met deze Zeeuwse pi
ken wij over het Nederlands
Al voor het eerste telefoont;
het gesprek telkens zal onderb
dient, heeft secretaris Oomen v
paard", gezeten aan een onder
tafel in het Haagse kantoor van
leken-misverstand uit de weg
i Zeeuwse trekpaarden zijn nie
I derse, Gt oningse of Oostbrabant
I eens. Ei bestaan alléén Nederl
zijn dan ook nog rechtstreekse
trekpaarden.
Belgische en Nederlandse
trekpaarden stammen van één
1 oerfamilie: het oude inlandse
paard dat in de Middeleeuwen
werd aangetroffen langs een
brede strook kustland ii
Noordwest-Europa, zich uit
strekkend van Denemarken tot
in Noord-Frankrijk. Eeuwen
lange selectie en teeltkeus, be
scherming tegen vreemd bloed
en voortdurende uitwisseling
van fokmateriaa] vormden dit
oude, van nature ai zeer ro
buuste ras. tot het moderne
Nederlandse en Belgische
trekpaard dat over de hei«
wereld beroemd is geworden
en waarvoor nog steeds grote
belangstelling bestaat
e:
z<
tr
M
os
si
b
w
bi
bi
ta
hi
m
tt
oi
tc
b<
bt
Sinds 1830 worden de fami
liebetrekkingen en de kwali
teiten van de Nederlandse en
Belgische trekpaarden nauw
lettend en met liefde voor dit
formidabele ras, bijgehouden
m de trekpaardenstamboeken
van de Koninklijke Maat-
schappij „Het Belgisch trek
paard", Het doel van beide
stamboeken is (vanzelfspre-
u verbetering en de
verbreiding van de trekpaar-
oenfokkerij. Is dat nu eigen-
^eze tijd van tractoren
I PI es en koelauto's geen
achterhaalde en tot hobby van
'j de prijsverhogingen, di
e tabaksoorten zijn ing<
da e" Pra'mtabak wordt r
P z'ch daar wel niemand
.°ut' al weinigen weten, is
tabakswaar in Nederlai
een 8tapeltje van 25 pruir
till,rij:, Ls.dat gemiddelde na-
toei-liu, "as'eidend, want het
zich eebruik doe'
te m»„ tend voor bij oude
in ben,eni„en dan a"een nol
Pen p de bevolkingsgroe
teannen u"dien docn aIlee'
het wp, Vrouwen late'
Cr hun hoofd,
nr..:- de vraag van hr
ni
is
ve
u
IC
pr«imenrf vraaS van hf
v°ldoen Vo,ksdeel te kunne
fendsp reserveren de Neder
pr^ent„ lfnKpikoT1*en dri'
aan toUale produk
.^bakken. Dal be
baksbladerA«et kauwen °P ta
aQeren nog steeds
'i
a
dt
da
eei ne
