100 JAAR GELEDEN PAAL EN PERK 1 IN KINDERARBEID
Velou
58 r
Roxy Dual. Een weekje wennen en u rookt óók nicotine-arm.
Nieuwe w
collectie l
binnenland
buitenland
Y oorgeschiedenis
Indertijd besloot u: Ik ga filter roken.
Want een filter houdt 'teer' en nicotine
tegen. En da's toch wel een prettig idee.
Uitstekend besluit. Maar 't vergde
wel enige volharding van u. Want die filter
sigaret smaakte bepaald anders dan de
plain sigaret die u rookte.
Maar goed, u raakte er vrij snel aan
gewend. En hij smaakt u nu prima.
Volgens ons een goed moment voor
de volgende stap: Naar een nicotine-arme
sigaret. Een sigaret dus met een nóg
lager'teerl en nicotinegehalte.
Dat stapje naar Roxy Dual filter is
veel kleiner dan de stap van plain naar
filter, 't Is gewoon het sprongetje van de
ene filtersigaret naar de andere. Allebei
van voortreffelijke kwaliteit.
Er is eigenlijk maar één belangrijk
verschil: 't'teer'-en nicotinegehalte.
Angst voor de
duivel
Overval op
gezagvoerder
opmerkeiijl
Donderdag 5 september 1974
Op 15 oktober 1874 hon
derd jaar geleden werd in
ons land kinderarbeid gedeel
telijk verboden. Na een, vaak
felle, strijd tussen voor- en
tegenstanders ervan. Een
strijd die bijna 40 jaar bad
geduurd. Het „kinderwetje"
dat in mei en juli van dat jaar
door de Tweede en Eerste Ka
mer werd aangenomen, was
een onherkenbaar slap afgiet
sel van het ontwerp dat het
liberale kamerlid mr. S. van
Houten, had ingediend. Niet
een wetsontwerp dus van de
regering. Maar een initiatief
voorstel, het eerste in onze
parlementaire geschiedenis-
Het wetje, toch wel een prille
bloesem langs de lange weg
die zou leiden tot meer sociale
rechtvaardigheid, verbood
werknemers kinderen te laten
werken die jonger waren dan
12 jaar. Daarbij was duidelijk
aan fabrieksarbeid gedacht.
Het verbod werd namelijk
meteen sterk afgezwakt. Het
zou niet gelden voor kinderen
die nog geen 12 jaar waren en
die huiselijke diensten of veld
arbeid verrichten moesten.
Een heel belangrijke ge
dachte van de jong-liberaal
Van Houten verdween uit zijn
ontwerp. Een meerderheid in
de Tweede Kamer immers
voelde er niets voor om voor
kinderen tussen de 8 en 12 jaar
meteen de schoolplicht in te
voeren. Een wens van Van
Houten, waartoe hij gemeente
besturen bevoegdheden wilde
geven. De confessionele partij
en waren daar falikant tegen.
De schoolstrijd woedde im
mers in alle hevigheid. Zij
vreesden dat alle kinderen
door zo'n bepaling zouden
worden genoodzaakt openbare
scholen te gaan bezoeken,
overal waar geen bijzondere
scholen waren. De liberalen
die tegen de leerplicht waren,
hanteerden een wetstechnisch
argument. Zij stelden dat een
hoogst belangrijke zaak als de
schoolplicht niet via een zij
deurtje, als aanhangsel van
een wet tegen de kinderar
beid, mooht worden ingevoerd.
Daarvoor moest een aparte
wet worden gemaakt.
Eeh interessant punt 'bij de
behandeling van het ontwerp
in de Tweede Kamer was dat
de anti-revolutionair dr. A.
Kuyper een amendement in
diende om het voor elkaar te
krijgen dat arbeid voor ALLE
minderjarigen wettelijk gere
geld zou worden. Hij maakte-
geen schijn van kans. Kuyper
trok zijn voorstel in. Hij was
een van de 6 tegenstemmers
bij de eindstemming. Omdat,
zo verklaarde hij, dat wat van
het initiatief-voorstel was
overgebleven, niet ver genoeg
ging. 64 Tweede Kamerleden
stemden voor het deerlijk ge
havende ontwerp.
Kinderarbeid was een euvel
dat bijna logisah voortvloeide
uit de opkomst van de indus
triële samenleving- Op het
platteland bestond kinderar
beid sinds onheuglijke tijden.
In de huisindustrie, men den-
ke aan textiel, was het ook
een doodgewone zaak dat
moeder en de kinderen mee
werkten aan het getouw. Toen
die huisindustrie in verval
kwam door de opkomst van
het fabriekswezen, volgden
kinderen hun vaders (en moe
ders) naar de fabrieken. Ze
verdienden er een paar stui
vers mee. Die waren meer dan
welkom in (grote) gezinnen
waar schraalhans meestal keu
kenmeester was en vaak ar
moede heerste op een wijze
waarvan wij, leden van een
verzorgings- en welvaarts sa
menleving, geen begrip heb
ben. Het eerste verbod tegen
kinderarbeid in ons land stamt
uit de Napoleontische tijd. In
1813 werd het verboden kin
deren die nog geen tien jaar
waren in de mijnen te laten
werken. Of aan dit verbod de
h-and is gehouden is niet be
kend.
Er zijn, vrij betrouwbare,
berekeningen over de omvang
van de kinderarbeid in ons
land tussen 1819 en 1871.
Daaruit blijkt dat die in die
halve eeuw sterk is gestegen.
In Brabant, bijvoorbeeld, van
16 procent tot 37 Vi procent
van alle werkenden i n die
provincie. In Zeeland daalde
dat percentage van IS tot 6.
Maar omdat nogal wat Zeeuw
se fabrikanten medewerking
aan het onderzoek weigerden,
is dat cijfer onbetrouwbaar.
Het waren in Brabant vooral
de textiel-fabrikanten, de
steen- en pannenbakkerijen,
(ADVERENTIE)
U bent filter gaan roken
omdat u minder teer en nicotine
naar binnen wilde krijgen.
Tijd voor de volgende stap.
INFORMATIEVE ETIKETTERING NEDERLAND
de schoenmakerijen, de sig;
industrie en de beetwortg-
dustrie die kinderen in 1
hebben. Naa^t de landU,
vele ambachtelijke bedriv
en de huisindustrie.
In de dertiger jaren
vorige eeuw kwamen
wat priesters in het
tegen de uitwassen vin
kinderarbeid in de Br;
wollen-stoffenindustrie. ui
zozeer op humanitaire J
den. Veeleer uil vrees dat i.
werken van kleine (kathoh»
ke) kinderen in vaak
protestanten geleide bedrijJ
waar de „duivel regeerde"
verderfelijke invloed op
kinderen kon hebben. .\j,
hun eerste heilige commmj
hadden gedaan, bestond, vil.|
gens die geestelijken, dal
vaar niet meer.
Praktisch had die opposfi
van de priesters wel lot
volg dat heel wat vaak u
jonge kinderen uit d, f°|
brieken werden gehouden,
kwamen meestal terecht in j
huisnijverheid. Van schoolga
was geen sprake.
Een van de belangrijks,
doeleinden van de tegenstan,
ders van de kinderarbeid J
te bereiken dat er voor kind
ren schoolplicht zou koir.aj
Geen overdreven eis. We ,.J
ten dat er in 1867 zeiJ
113.000 kinderen in de leeftijd)
van 6 tot 11 jaar niet naaf
school gingen. Ongeveer
procent van alle kinderen :i|
ons land in die leeftijdsklas.
De Middelburgse arts S. t
ronel vocüht jarenlang, ;J|
woord en gesohrift, tegen i
kinderarbeid. Hij voerji
steeds weer aan dat dit wer-j
ken op zo jeugdige leeftijd d.
kinderen belemmerde in hut)
geestelijke en lichamelijk!
ontwikkeling. De Moordrecht!
hoofdonderwijzer G- .B Lalij
man deed dat eveneens,
werd dagelijks met die kin-I
derarbeid geconfronteerd,
de garenspinnerijen en tol
banen van zijn woonstree
zwoegden talloze kleine kindt]
ren urenlang. 12 of meer ui
per dag moesten zij in
molens tredlopen. Honderde]
zijn er voor het leven
knakt. De Leidse fabrikant S
Le Poole, internationaal
rïënteerd door zijn reizen dra
Engeland, betoogde dat kin
derarbeid verboden diende I
worden, evenals bovenmatigs]
lange werktijden. Hij
de bescherming van kindera!
tot het 18e levensjaar en pleit]
te ook voor een ongevallenveij
zekering.
Het aantal rapporten, stiel
dies, vertogen en publikaticj
nam toe, vooral na de zestiger]
jaren. Popularisering van
strijd werd met in 4e laatst]
plaats bereikt door de
getinte schrifturen van J. i
Cremer. ta. onze ogen
lend sentimenteel en huiler;!
Maar iftj vertolkte de geest
van zijn tijd. Hij staat aan lij
prille begin van de arbeiders
beweging. Zijn werkje
briekskinderen" en vooral zij]
roman „Hanne, de freuii]
sloegen in bij de gegoe
burgerij En die had het in d
tijd voor het zeggen. Ookpu]
tielt.
In 1863 stelde Thorceke
staatscommissie in die tot
dracht had de kinderarbeid
onderzoeken. In die comma
wercten noch Le Poole, m
Coronel, noch Lalleman opge|
nomen. Die commissie kwi
met haar eindverslag pas
1869. Zeer tot ergenis
Thorbeoke. Ze kwam tot
merkwaardige conclusie dat
kinderarbeid niet moest
den verboden. Omdat zo'n
bod de kinderen de straat
opjagen, de ouders van M
men zou beroven en de kar
ren in de huisindustrie tere
zou doen komen, Ze ste
voor de schoolplicht tot
12e of 13e jaar in te voe
Als resultaat van een ï'!i
lange studie en aan het '-
van een rapport van meer®
1000 bladzijden.
Het rapport maakte n'eK'd
in ons land. Het was kurK -
ge stof en weinig spectacuu-
Maar Cremer en Coronel crj
den dat wel. Het stroomd
het begin van de zev™J
jaren verzoekschriften uil'j
bij de regering op aan®°-3
in te grijpen. In liberale J
was men rijp voor een n-.l
leed optreden van de "1
Ook onder invloed van te
wakende arbeidsbewwg"® J
leidde ertoe dat Van B 3
met zijn initiatief f
kwam. een voorstel dal
toegejuicht door
als de Vereniging ter «J
ring van Fabriek- en r,
werkm.jverheid, de he 3
vooraanstaande
particulier®
lanue K—- falli
Maar dat ook veel te?
ontmoette. Dat voorstel
stoot tot. een wetje .j
bedoelingen van Van J
niet meer benaderde, l J
1890 kwam er een -
veel uitgebreidere we
de kinderarbeid. Pie t
alle arbeid wor. kinde
neden de 12 jaaJ-
nachtarbeid voor a"e
beneden de 16 ia.ar
vrouwen. F. Domela ((,i
huis stemde tegen. ,jj
langde een verbod 4
arbeid van kinderen,
dan 15 jaar. Dat kwa
de zestiger jaren 1
eeuw.
JACQl't5
den HAAG (ANP) In
j,et Vredespaleis in Den Haag
is gisteren de nieuwe collectie
wenskaarten van het kinder
fonds van de Verenigde Na-
fjeS) Unicef, gepresenteerd-
Rechter I. Forster uit Senegal
van het internationale ge
rechtshof, startte symbolisch
de verkoop.
In een toespraak wees de
voorzitter van de Stichting
Unicef-Comité Nederland, mr.'
ph, van Campen, op de waar
de van de kaartenactie- „Het
is niet moeilijk om geld bin-
pen te krijgen voor rampen-
Voor langlopende projecten
van Unicef, waarbij het resul
taat niet direct zichtbaar is, is
dat wel erg moeilijk. De op
brengst van de kaarten finan-
cjert een groot deel van de
projecten op lange termijn al
dus de heer Van Campen. Vo
rig jaar kon f 50 miljoen in de
algemene kas van Unicef ge
stort worden dank zij de ver
koop van de kaarten.
BOSTON (MASSACHU
SETTS) (REUTER) Een
onbekende heeft gisteren de
gezagvoerder van een straal
vliegtuig- van „Eastern Airli
nes" overvallen, waarschijnlijk
met het doe-1 het vliegtuig te
kapen.
Een woordvoerder van de
luchtvaartmaatschappij zei dat
het vliegtuig op het punt
stond op te stijgen toen de
man de stuurhut binnenstorm
de en de gezagvoerder met
een mes of nagelvijl bedreig
de. De passagiers én stewar
dessen mochten het vliegtuig
verlaten. Minstens een beman
ningslid en een tweede piloot
zijn blijkbaar aan boord ge
bleven.
(ADVERTENTIE)
l
Velours jeans.
100% Katoen. Kleuren:
donkerblauw en bri
