J
Van Ulsen
hoofdrol
in nieuwe
speelfilm
Herman Krikhaar: „Dingen, die ik goed vond"
AMBTENAREN-POTJES
Met kunst bij de dokter
UIT VERRE LANDEN
De vraagtekens van Warren
kunst
cultuur
te
jjdschrift
xpositie
oek
ota bene
laat
ZATERDAG 17 AUGUSTUj
3 17 AUGUSTUS 1974
1
- bij de verkiezingen na Ji
1 overwinning op Bult „...1
n kandidaat zijn voor het hag I
huis. Politiek binnen de stnjaj
krachten is echter verbodeij
Het lidmaatschap van vaWm I
den is aan militairen toe»!
staan, mits ze niets a" I
doen dan contributie ke>
De oprichting van een 6" 1
tenvakbond werd drie jaa I
leden bepleit door een S« l
studenten; het was een I
waarvan na een of twee l- I
berichten niets meer weru t j
hoord. De bedoeling wa
weest allerlei rechten te i
pleiten, van lang haar J
delijk verzet en de inste'"»»!
van jury's van soldaten de
krijgsraadzaken over r
schuldvraag te besllss,iLevol-1
was dit nieuws toen w -
ge van Vietnam - of wei-|
gen» de toegen0™m.,irismE
vaart? - het anti-rniWa^
in Groot-Brittannie iets
merkbaar was dan v<2 ntjv«t j
Maar het linkse door I
van de soldaat", gediot5Chap I
het socialistisch gen
aan de universiteit vaMi|jtairS
is allang vergeten- opl
vrijwilligers zijn na-
heel weinig uitzonder .- j,et
Ze hebben stemrecht w dat
zal een kwad» dn» „enoeg
voor hen niet meer
wordt gevonden-
HENK VAN MA^K
IjAZZ-iestival in openlucht-
I pykzicht te Rotterdam
U.24 uur op 31 augustus:
'iLvStephem Oche, Kenny
fe.Vj en Albert Mangels-
'"f0 jaar bestaat achouw-
Eindhoven. Er is een
^etstentoonstelling van
4000 evenementen in die
m, Nieuwtje; aan de balie
IS wet ingang van het nieu-
I seizoen het programma
fjen toegelicht met behulp
a video-apparatuur.
jOHAN Fabricius, auteur
:n reel boeken, wordt 24 aiu-
IfjStus"iïaar'—
l i fiÓl'DEN Griffels voor pri-
Iri kinderboeken kregen Thea
tlonan Kruistocht in spij-
rbroek en Jaap ter Haar;
t wereldje van Beer Lig-
Itart. Zilveren griffels; o-a-
|Li Biegel: Het Olifanten-
l m Gertie Evenhuis: Ste-
iijj'en Stefan. Alles ter ere
I' je komende kinderboe-
X kenweek vanaf 19 okt- onder
liet motto: Hée, neem een
■toek mee!.
I HANS Lie, olieverven en
■jL. ïan Dijk, olieverven-te-
teningen; tot 9 sept- bij B.KS,
Tilburg-
Henk van Ulsen (r.) bespreekt met regisseur Marcel Martin het script.
11 DE REVISOR-6: „Een
nijver, of in het algemeen
|Kn kunstenaar, is iemand die
laet tot een groep behoort,
I naar deze gedachte, dat hij
irgens bijhoort,niet goed ver-
agt- Zijn werk is een po-
wi een groep te vormen van
mensen die zich met elkaar
verstaan via het beeld dat hij
voor ze maakt", aldus Gerrit
Krol in Hoe schrijf je een
toman?- Boven de bijdrage
van Ron Kaal en Jeroen Hen-
neman had kunnen staan: Hoe
maak je een kunstwerk?. Bij
een aantal schetsen van de
Golden Gate Bridge verklaart
Kaai iets wat niet te verkla
ren is In Ach, meine Sprache
ïord nicht verstanden.... (II)
Khetst Ron Kaal evenwel op
interessante wijze de samen
hang tussen de moderne beeld-
reclame en oude beroemde
«hilderijen. Het bekroonde
verhaal van Nelson Marra, dat
in Uruguay schrijver, jury en
hoofdredacteur van het week
blad Marcha in de gevangenis
deed belanden, werd door
Barber van de Pol, vertaald:
De lijfwacht. Verder nog op
merkenswaard een bijdrage
van Henk Romijn Meijer over
Lowry (Under the Volcano);
van Frans van Dooren over de
tê jaar dode Petranca en
steekhoudende kritische kant
tekeningen van Paul Beers bij
de onlangs verschenen verta
ling van Kafka's Dagboeken
(Revisor, postbus 5176, Den
Raag),
„Ik heb met Henk van Ul
sen samengewerkt in de BRT-
studio's. Vanaf dat moment
stond het voor mij vast, dat
hij de hoofdrol in Golden Op
helia zou moeten spelen", ver
telt regisseur Marcel Martin
(32) op de laatste dag van de
opnamen voor deze nieuwe
Nederlandstalige speelfilm in
de catacomben van het Brus
selse Heizelstadion. De titelrol
Ophelia wordt in deze Belgi
sche produktie ook door een
Nederlandse gespeeld; Bettina
Dubbeld uit Rotterdam, die in
tegenstelling tot Van Ulsen
geen enkele speelervaring
heeft, maar dagelijks brom-
fietsschaden afhandelt op een
verzekeringskantoor. Producer
Renaat Rombouts - Promofilm
- hoopt met de klinkende
naam van Henk van Ulsen ook
de Nederlandse belangstelling
voor de verfilming van Ward
Ruyselinok's gelijknamige
boek uit '66 te wekken. Hij
voegt eraan toe: „De film be
vat geen sex en geen geweld;
er zit zelfs iets van anti-sex
in. Wij speculeren daarbij op
het publiek, dat langzamer
hand sex en geweld beu Is.
Misschien is dat te vroeg, mis
schien is het op tijd en volko
men naar de smaak van het
publiek. Ik hoop eraan te ver
dienen", aldus de uit Loenhout
stammende producent.
de jonge BRT-geluidstechnicus
Marcel Martin, die voor het
scenario en de regie zorgt.
Zijn regieaanwijzingen, als
Henk van Ulsen voor de vijf
de keer de trap in de mara
thontribune moet afdalen, zijn
ingehouden en bedeesd, maar
genuanceerd wijst hij aan hoe
het silhouet van zijn figuur
zichtbaar moet blijven achter
de glazen deur. Je bent dan
ook niet verwonderd van hem
te horen, dat hij een grote
bewondering heeft voor de
Nederlandse regisseur Nikolai
van der Heyde. Ook beschikt
hij bij Ophelia over de acteur
Ward de Ravet, die in Van der
Heyde's films Angela, als va-
Ti' ■P11
blèn.JliSÉBi
In heel andere termen denkt Bettina-Ophelia-Dubbeld
der Dijkstra en in Help, de-
dokter verzuipt, als pastoor, zo
uitstekend voor de dag
kwam.
„Bij Henk komt alles van
binnenuit", zegt Marcel. „Deze
film, zond-er grote acties en
massacscènes, vraagt daarom.
Van Ulsen doet dat geweldig.
Bettina?.... Ja, dat ging ook
goed. Met enige aarzeling".
Marcel Martin had alle thea
ters afgelopen om zijn ideale
Ophelia te vinden. Nergens.
Tot hij haar zag zitten in een
Antwerpse dancing. Dat is ze.
Het was Bettina Dubbeld.
„Een zeer spontaan meisje, die
natuurlijk ja zei op de vraag:
wil je in een film spelen?"
Maar dat vertelt producent
Renaat Rombouts allemaal, na
dat Marcel Martin er wat ge
heimzinnig om geglimlacht
heeft. „Maar de film wordt
helemaal igedragen door Henk
van Ulsen; iedere sequens is
hij erbij. Hij doet de rol
graag. De andere Vlaamse ac
teurs, zoals Ann Petersen,
hebben allemaal theater, t.v.
of filmervaring. Er waren
overigens wel verwijten, dat
de voornaamste en de titelrol
in handen van Nederlanders
waren. Maar Henk van Ulsen
is nu eenmaal een groot acteur
van naam", aldus Renaat.
Golden Ophelia is niet Ruy-
selink's bekendste roman.
„Gelukkig, zegt Martin, want
dan is het voor de mensen als
het ware een eerste goede
kennismaking met het boek.
Het verhaal gaat over een tot
Belg genaturaliseerde Pool,
Stefan Pielek (Van Ulsen),
een vereenzaamde vrijgezel,
die zich maatschappelijk nut
teloos voelt. Hij wilde zelf
moord plegen, zonder de daar
voor vereiste vergunning!
Maar de commissaris van poli
tie (De Ravet) zal er een voor
hem aanvragen. Inmiddels
heft Pielek zijn bloemenzaak
op en ziet de wereld rondom
zich verder ineenstorten. In
die tijd leert hij een meisje
kennen, dat als hobby rozen
kweekt (Bettina). De Golden
Ophelia is haar lievelings
bloem. De grote liefde tussen
beiden bloeit ook op; voor
Stefan krijigt het leven weer
zin en zijn zelfmoordplannen
smelten als sneeuw voor de
zon. Intussen krijgt hij echter
zijn zelfmoordvergunning en
is zijn naam al uit het bevol
kingsregister geschrapt. Wat
nu? Hij slaagt er in de com
missaris van politie om te ko
pen en de vergunning nietig te
doen verklaren. Maar kort
daarop moet hijs tot zijn wan
hoop, vaststellen, dat Ophelia
hem toch niet zo aanhankelijk
is, als hij dacht. Wat moet hij
doen? Met deze open vraag
eindigt de film, die waar
schijnlijk begin februari 75
gaat draaien.
„De film heeft iets Kafki-
aans, wat sfeer betreft", ver
telt Marcel. De trappen en de
kamer in de Heizei catacom
ben - lokatie voor het politie
bureau - met hun sombere
kleuren zijn daarvoor een uit
stekend decor. Andere opne
men werden o.a. gemaakt in
Schoten, tijdens een wieler
wedstrijd en in recreatiecen
trum Breebos te Rijokevorsel.
In '64 filmde Martin al het
verhaal: Dicht bij het water
van Ruyselinck, waarmee hij
de La Louvre d'or - prijs voor
beste camerawerk, tijdens de
Prix du jeune cinéma Beige
verwierf. Maar hij geeft vol
mondig toe, dat de opname
van dit grote project, na enke
le jaren voorbereidingen en
het failliet gaan van de maat
schappij, die de produktie ter
hand zou nemen, hem buikpijn
bezorgd heeft. Na enkele da
gen bleek hij echter te be
schikken over een fijne cast
spelers, die - mede dankzij
Henk van Ulsen, als team met
elkaar samengewerkt hebben.
Henk van Ulsen is de volle
zes weken van de opnamen
(betrekkelijk korte tijd) be
schikbaar geweest, maar voor
de rest tobt men ook in België
met het euvel, dat filmen voor
de meeste acteurs nog een
schnabbel is, zodat ze maar
baar zijn. Het ministerie
kwam met 45 - via een
terug te betalen lening - aan
de produktiekosten (6 miljoen
Belg. francs) tegemoet.
Het bordje met de medede
ling: opname 85, extra dag,
gaat omnoog. En weer loopt
Henk van Ulsen de trap af
naar de kleedkamer-politiebu
reau. De grond ligt bezaaid
met kabels; grote schijnwer
pers branden. Maar daar is
weinig over te vertellen. _Als
overal is filmen dikwijls een
tijdrovend taai werk van scè
nes maken, die straks op de
snijtafel aaneen gemonteerd
worden tot het al of niet ge
slaagde verhaal. Alleen dat
eindresultaat is voor de bios
coopbezoeker.
HENK EGBERS
Herman Krikhaar (1.) met Sylviana en „jongste bediende", medewerker Hermai
van ^een (,,de echte") bij een Rooskens in De Beyerd.
het begrip esthetica
imi kk' hc heb bewust
dingen gekocht.
bi7 13 ®ooi"T- Wat is goed?.
Mn' n g0ed kon verko~
van's nooit Uitgegaan
fa*, y61'koop. Heel egoas-
kocht ik d» dingen, die
toed j stree!den, die ik
Er,i, en dan vond ik, dat
SSS? het, °°k maar goed
iedf* vmden en kopen". In
°eva is Herman Krik
haar, met dit uitgangspunt,
een begrip geworden in de
wereld van de kunsthandel;
een klein beetje een Neder
landse Kahnweilor, de Ameri
kaan die mannen als Pioasso,
Léger, Braque, Gris, Van Din
gen, Vlaminck e,a. aan zich
wist te binden. Met de naam
van Herman Krikhaar is on
verbrekelijk de Cohra-bewe-
ging (met name figuren ais
Appel en Rooskens) verbon
den, maar ook die van vele
jonge kunstenaars aan wie
geen sou te verdienen viel en
waarvan de toekomst zal uit
wijzen ol de kunstzinnige nat
te vinger van Krikhaar ge
werkt heeft. GALERIE KRIK
HAAR TE GAST heet de ex
positie, die tot 9 september in
De Beyerd te Breda te zien is;
een weerslag van tien jaar
avonturieren in de wereld van
de k(beter: K)unst. Daar
hoort een fraai uitgegeven
boekwerk, met veel reproduc
ties bij (f 15,-).
„Het is geen initiatief van
mij geweest" zegt Herman
Krikhaar. „Ik ben door Venlo
uitgenodigd; daar zijn nu Bre
da en Apeldoorn aan toege
voegd, dankzij de medewer
king der gemeentebesturen.
De tentoonstelling geeft een
idee van hetgeen ik gedaan
heb. Dat kan de indruk wek
ken, dat het een beetje een
ratjetoe is - Signac naast Ta-
kis bv. -, maar* het zijn alle
maal dingen, die me Interesse
ren en waarmee ik bezig ge
weest ben. Op de expositie
vind je dan ook de volgende
namen (en namen zijn tenslot
te kostbaar in de kunsthan
del): Gromaire, Lhote, Picasso,
Chagall, Appel, Rooskens, Cor-
neille, Constant, Saura, Mary-
an, Tajiri, Baj, Schaperkotter,
Avenaü, Erro, Robert Müller,
De Lussanet, Heppe de Moor,
Hadad, Skadkowsky, Wylie,
Huig, Cottavoz, Robin, Arman,
Grusse e.a. Een bont pallet
van veel interessante doeken,
tekeningen en sculpturen, die
uit en in de gratie waren,
maar als totaliteit een boeiend
beeld geven van een stukje
kunstgeschiedenis in deze
eeuw. Er zijn ook een aantal
litho's te koop: o.a. van Karei
Appel, al moet je daarvoor
ongeveer f 800,- neertellen,
terwijl ze enkele jaren gele
den nog voor een f 150,- te
krijgen waren.
„Ik leerde Karei kennen in
'48, via Theo Wolveoamp met
wie ik studeerde aan de
kunstnijverheidsscrool (nu
academie) te Arnhem. Karei
zat toen ergens achteraf; ma
trasje op de grond. De jaren
'48—'51 zijn dè eigenlijk Cobra
jaren, al zijn de jaren tot '54
ook zeer gewild. Hier heeft de
tand des tijds de kunstenaar
gehopen. Acht jaar is er daar
na geen Appel meer in ons
land geweest Elf jaar gelden
kwam hij mijn galerie binnen
stappen en is sindsdien bij me
gebloeven. Ja, ook met Roos
kens heb ik veel gedaan. Heb
grote bewondering voor dit
oudste Cobra-lid. Het niet
doorgaan van zijn otwerp voor
het Brabantse provinciehuis
heeft hem bijna zijn dood ge
kast; hiij werd er doodziek
van".
Met Cobra als ruggegraat
voor zijn galerie is het niet
verwonderlijk dat Herman
Krikhaar vindt, dat Parijs nog
steeds hèt centrum der kunst
is, al moet men het er niet
van het Franse publiek heb
ben. New York is belangrijk
geweest en in London is het
nog goed zaken doen. Hij kan
uren vertellen over zijn zake
lijke en niiet zakelijke avontu
ren in allerlei gallerietjes in
die steden; over zijn bezoeken
aan Ohagal, bij wie hij kind
aan huis is; over die ene fout
van Kahnweiler - zo noemde
Picasso's zoon dat tegen hem -
,die geen Picasso-museum
bouwde; oveir het Karei Ap-
pehnuseum, dat er zeker komt
(in Amsterdam); over de
BVD, die hem bespioneerde
toen nij in het gebouw van de
Russische handelslegatie zat
om te praten over het introdu
ceren van Russische kunste
naars, die hij tijdens zijn ja
ren bij de KLM bijeenbracht;
over zijn zoeken naar aanslui
ting bij de internationale
kunsthandel („wat hebben an
ders de jonge kunstenaars er
aan, diie ik probeer te introdu
ceren; b.v. een man als Ha
dad") en ook nog wel over
zijn jeugd in Almelo als bak
kerszoon met het verfdoosje).
..Ik voel me geen mislukt
kunstenaar, maar de acade
mietijd gaf net het toeval om
in deze wereld verzeild te ra
ken") etc. etc Herman Krik
haar, die inmiddels bezig is
zijn derde kunstreis voor lief
hebbers naar het midden oos
ten te organiseren, is een gea
nimeerd verteller en een op
vallende galeriehouder. „Het
is geen beroep: je kunt het
nooit worden", zegt hii ervan.
Je moet het hebben. En dat
bii "het heeft" is momenteel
in De Beyerd te zien. Ga kij
ken.
HE.
ttthwJk 'aa'ste Ivanov kas
te» 8 V (ke ik onder ogen
»«LjV 00rd Beluik, is
d» iinJ »'rets bijzonders aan
8etta„»i u a ket voorspelbare
Kliefde köh™dt de. Held zijn
dood. n. i et randJe van de
„Zij Jz laatste regel luidt:
de °86n en voelde
de har» C van Hppen op
d» voor claudia
kagsche ^6mel °Pen-" Een
*trijv„ vergissmg van de
n.mJ411 dd soort ééndui-
waar S13: ,want je mag zo-
en tussen een
(Lr fe?p of een triest
ViS??de.«eMt min of
ktbund»i nieuwe gediich-
[ttNS WARRPN ,d,e Zeeuw
OP HERAKLES
f S iPR0!?&;(Bert
52 pg.) je staat
nogal eens in tweestrijd: „Hoe
bedoelt Warren het eigenlijk?"
Poëzie met de nodige vraagte
kens, dacht ik.
Het duidelijkst is dit te il
lustreren met enkele regels uit
Warren's gedicht Le départ de
Cythère.
„Geen vat geven. Tussen de
woorden en de betekenis ver
schuivingen aanbrengen, over
gaan naar een ander continent,
het negatief verschaffen",
In enkele woorden wordt
exact het taalproces bij Ter
Braak weergegeven, zie Over-
steegen's hoofdstuk in Vorm
of Vent, al wordt met het
„negatief" waarschijnlijk het
„tegengestelde" bedoeld. Ten
minste als ik Warren goed heb
begrepen: „Het was een be-
heerst, ernstig wouddier - bij
na lelijk, onzegbaar prach
tig".
Soms weet je het echt niet
meer, maar af en toe wordt de
keuze je welhaast opgedron
gen. De hoerenjongens van
Caravaggio bijvoorbeeld ma
ken muziek, als je de woorden
van dit alleraardigste gedicht
letterlijk opvat:
„Zij hebben altijd, als Invi
tatie, een viool klaar liggen en
een strijkstok voor wie met
hun het lien wil spelen".
Zelfs zonder enige notie van
de fallus-symboliek is duide
lijk dat met bet lied het spel
der liefde wordt bedoeld. De
bundel is verdeeld ln twee
gedeelten. In de eerste afde
ling, Door de eeuwen, maak je
een trip van NeoBarioon
(vierde eeuw voor Chr.) via
Herakles en Kardinaal Del
Monte naar de kanalen van
Mars. Met wat kennis van de
klassieken kom je er wel uit.
Deze afdeling bevat bepaald
geen sprankelende poëzie, het
titelgedicht Herakles op de
tweesprong is niets meer en
niets minder dan een beschrij
ving van het schilderij van
Sebastiaan Brant, dat ook op
het omslag is afgedrukt. Het is
degelijke, traditionele poëzie,
tegen het oudbakken aan. Wat
niet helemaal negatief behoeft
te worden uitgelegd: ik ken
genoeg mensen die doel rijn
op dit soort gedichten.
De tweede afdeling met de
poëtische titel Een vallende
ster spreekt mij meer aan liet
is liefdespoëzie met het accent
op de tijdelijkheid van dat al.
Het geheel is de beschrijving
van de ontmoeting met en de
liefde voor een jij-figuur.
Door de eenvoud van woord
keus, zozeer zelfs dat het aan
parlando-poëzie doet denken,
komt het geheel geloofwaardig
en ontroerend over. Een ver
houding overigens die treurig
afloopt. Of niet, want eens
zullen zij elkaar, in de dood,
terugvinden Zo zie je maar:
het verschil tussen Trivial-lete-
ratuur (Ivanov) en A-litera-
taur (Warren) Is lang zo groot
niet.
JOHAN DIEPSTRATEN
De kunstenaar Samuel Para-
birsing uit Dongen is door de
Sticusa, een organisatie die de
cultuur tussen Nederland en
de West met elkaar in contact
wil brengen, uitgenodigd te
exposeren in Curacao en Suri
name. Wat zegt de Sticusa nu:
wij sturen je werk er wel
heen; zelf moet je maar zien,
dat je er komt. De kunstenaar
die nog nooit beroep heeft ge
daan op welke financiële kun
stenaarsregeling ook, beschikt
niet over geld om de reis te
betalen. In feite heeft hij om
de exposities te maken een
jaar gewerkt in opdracht van
(verzoek) deze organisa
tie, die hem nu tevens vraagt
t.g v. deze exposities lezingen
te geven op de Antillen. Maar
hoe moet hij er dan komen?
De vraag of W.F. Hermans,
die lezingen gaf ln dit gebied
(waar hij nog een slecht boek
aan over hield) ook zijn reis
betaald kreeg bleef in het on
gewisse. Toch wacht de West
meer op Parabirsing een
van zijn zonen, die het tot
volwaardig kunstenaar ge
bracht heeft dan op W.F.
Hermans. Dat blijkt uit de re
acties op de t.v.-film over
hem, die de Wereldomroep ln
Dongen maakte en al als voor
bode op de eilanden werd uit
gezonden. Zijn verzoek aan B.
en W. van Dongen om een
beau geste t.o.v. de vele Antil-
lianen, die in de loop der ja
ren, zoals hij, er aan de
kweekschool gestudeerd heb
ben, werd gehonoreerd met f
25. Hij stuurde ze terug. Te
recht. De schrik slaat je in de
benen als je al het ambtena-
rengeklets en potjesbeheerde-
rij daaromtrent hoort. Een
hoofdambtenaar van CRM zegt
tegen hem; er ls een potje
voor jouw reis. Er komt een
brief van CRM: er ls geen
geld voor jouw reis. Ik heb
me niet aangeboden, zegt Pa
rabirsing, ik ben gevraagd
etc.
Dit voorval kwam bij me op
toen ik een brief van de Raad
voor de Kunst aan de minister
van CRM las, waarin kantte
keningen voor de komende be
groting CRM, die in september
op tafel komt, las. Daarin staat
dan o.a. terecht; „De geldstro
men en beleidskanalen zijn nu
te zeer versnipperd. Er zou
een centraal punt moeten ko
men van waaruit een samen
hangend beleid kan worden
ontworpen en de nu gesprei
de en geïsoleerde beleidsiniti
atieven en -middelen (op lan
delijk, regionaal en lokaal ni
veau) kunnen worden gecoör
dineerd." Geprezen wordt
daarbij het minder detailleren
der begrotingsposten, maar:
„Het nadeel blijft, dat voor de
gesprekspartners van het mi
nisterie het beleid steeds min
der doorzichtig wordt", staat
er. Laat staan voor de ge
sprekspartners buiten het mi
nisterie, die bepaalde posten
en potjes gedetailleerd en in
gevuld willen zien.
Wachtkamers van artsen,
ziekenhuizen e.d, rnuntcD
meestal uit door een onbe
schrijflijke saaie, kitscherige
of moedeloosmakende sfeer;
een studie waard. In het na
jaar 1974 heeft de Nederland
se Kunst Stichting (NKS;
vroeger stond dat voor Ned.
Katholieke Sportbond en het
tijdschrift Ned. Katholieke
Stemmen; zo zie je maar) een
serie kijkmappen met grafiek
en tekeningen klaar, die
tegen huurprijs beschikbaar
gesteld kunnen worden voor
deze wachtkamers. Een lof
waardig initiatief in de hoop,
dat de patiënten door erin te
kijken niet nog zieker worden.
Het is een van de nieuwe
initiatieven van de NKS, die
nu al enkele jaren bezig is
tentoonstellingscollecties sa
men te stellen, die gehuurd
kunnen worden. Ook in deze
regio is bij tijd en wijle daar
iets van te zien geweest. Ze
worden samengesteld onder
verantwoordelijkheid van het
ministerie van CRM, zijn ge
richt op de presentatie van
actuele Nederlandse beeldende
kunst en bestemd voor die ge
bieden waar geen of nauwe
lijks relatie bestaat met ten
toonstellingscentra voor mo
derne kunst. Hoewel er op
verschillende exposities de af
gelopen jaren wel wat af te
dingen viel, toch een systeem,
dat bevordering verdient; ai
zal de begeleiding ervan nóg
verdere uitbouw vragen.
De tentoonstellingen kosten
f 125 huur per week plus
f 100 transportkosten. Zowel
financieel als ruimtelijk (om
vang expositie) bleek dit veel
kleine gemeenten, instellingen
e.d. nog te machtig; juist die
plaatsen, die tot heden hele
maal verstoken bleven van in
formatie op dit gebied. Daar
om zijn er nu een drietal
nog kleinere (8 stuks) exposi
ties samengesteld voor nog
minder geld (f 50), die uitste
kend geschikt zijn voor dorps
huizen, bibliotheken, kleine
gemeentehuizen e.d.; plaatsen
waar veel publiek toch al
komt. Financieel kan dit initi
atief nauwelijks bezwaren op
roepen. Een mogelijkheid,
waarvan juist in deze regio
uitstekend gebruik gemaakt
kan worden.
Voor de ruimtelijk en finan
cieel wat beter behuisden
staan er voor het komende
seizoen weer een 15-tal nieu
we exposities te wachten op
huur (o.a. portretten, beeldly-
riek, het gehakte beeld, pre
sentatie van een mentaliteit,
strips, film als beeldend medi
um). Wie er meer over wil
weten kan contact opnemen
met de NKS, Oostelijke Han
delskade 29, Amsterdam (tel.
020-228485).
Er bestaan verschillende se
ries grammofoonplaten, waar
op autenthieke volksmuziek
met ondergang bedreigd ls
of wordt vastgelegd. Op het
label Arion zijn b.v. opnamen
te vinden, die gemaakt zijn in
Ierland, Elzas, Bretagne, Por
tugal, Rusland, Corsica e.a.
Een plaat, die we konden be
luisteren ls getiteld JAPON
ETERNEL (ArionARN
33234) traditionele instru-
menten uit Japan. Een erg
mooie plaat voor mensen, die
ervan houden wat te verzin
ken in ijle meditatieve mu
ziek. Deze wordt op zeer vir
tuoze wijze gespeeld door een
groep van drie vrouwen uit
Tokio, die de 13- en 17-snarige
koto bespelen in traditionele
melodieën; verder worden de
uit China stammende tamboe
rijn, de tsoutsouml, bespeeld.
De hoes geeft in het Frans
daarover voldoende informatie.
De typerende melodieën, voort
komend uit een rijke geeste
lijk culturele evolutie, die op
onze westerse oren in aanzet
misschien wat „eentonig"
overkomen, stijgen daar als
je de plaat telkens weer op
nieuw draait bovenuit. Dat
is mede te danken aan het
virtuoze en genuanceerde spel.
Indrukwekkend.
Een andere plaat ln deze
Arion-serie kreeg als titel DE
VERA CRUZ a SAN CRISTO
BAL (ARN 33235); muziek
uit Mexico; melancholie en le
vensdrift via de marimba en
de harp van Vera Cruz, be
speeld vanuit een aangeboren
muzikale genialiteit. Wie kent
niet de Ia Bamba? Hij staat er
b.v. op, maar dan wel in een
ritme en een klankkleur, die
de imitatie elders duidelijk
maakt. Vera Cruz is eeuwen
lang de invalspoort tot Mexico
geweest; de Spaans-Afrikaan
se invloed ook muzikaal
stroomde via Vera Cruz het
land binnen. Die invloeden
zijn ook te onderkennen, maar
ze werden gemoduleerd door
een Zuidamerikaanse belt-
ving ervan. De plaat bevat
veertien nummers, waarop
beide genoemde instrumenten
de hoofdtoon aangeven. Ver
rukkelijke muziek; het andere
uiterste ten aanzien van de
eerder vermelde Japanse
plaat: Uiterlijk vuurwerk te
genover meditatieve bezon
kenheid.
eindredactie
henk egbers
