©Si
vrij
uit
iud-Hollands drankje haalt hoge exportcijfers
I
ET BUITENLAND IS STAPELGEK OP
•diger
ONZE ADVOCAAT
Kwartmiljoen kippen leggen
continu voor één fabriek
anl7jaar
W4RNINK
THE VICTORIA WINE CO. LTD.
i
Advocaat op z'n En
echt
WW
B.V.
B.V.
I Advocaat moet je gedronken hebben wil je er over kunnen meepraten. Zeker als
je er een verhaal over wil schrijven. Daarom heb ik zojuist - het glas is zelfs nog
niet helemaal leeg - de eerste advocaat van m'n leven gedronken. En het hoge
woord moet er maar meteen uit: het is lekker, pittig en toch zacht en het doet nog
al voedzaam aan (wat het ook is want er blijken onverwacht veel eierdooiers in
een liter advocaat van goede kwaliteit te gaan
a
aterdagbijlage van 10 augustus 1974
Likeur
ÏWXïï
Avocado
Dooiers
Kippen
Recept
automati-
butomobiel-
jiun vak en
lompliceerd
len overige ar-
1°
aken.
vraagt wegens
wand- en vloer-
iemand van ca.
ïen opleiding.
fan bovengenoeni-
|N
-reenslemniing 's
s. Verder: enioju-
ons premievrijc
elke wij uiteraard
lieve U te richten
It het wel zitten
1 op zich te nemen
ïe-magazijn?
|n maken
en, tellen, ook wel
}or "zijn" magazijn,
op de postkamer
Iteren.
andigejongeman,
naar even hellen
rA.Kuystermans.
V.-Karolusstraat 14
H-TelA
Waf wist ik eigenlijk van advocaat Dat het geel was
en zo dik dat je het moest oplepelen uit een plat glaasje,
I zoals je dat winkelende huisvrouwen uit België talloze
1 malen had zien doen in de cafés van de grenssteden. Liefst
I met slagroom. Verder dacht ik altijd dat het wel een mier-
I zoet papje moest wezen en, omdat de Duitsers het eier-
I cognac noemden, dat er eieren inzaten, zoals in eier-sham-
I po, die immers ook geel is.
Afgezien van die rotopmer-
king over shampo, waarmee je
rechtgeaarde advocaatma-
|lter op het hart trapt, is dat
'leeld al met al zo gek nog
tiet. Alleen; het klopt niet
met de werkelijkheid. Niet de
pelgische vrouwen bijvoor-
meld zijn 's werelds grootste
idvocaat-consumenten. Dat
[zijn de zeer eieren minnende
Britten. Voor hen is advocaat
mvendien alleen maar advo
caat als er „Produce of Hol
land" op de fles staat. Niet
I alleen omdat de Britse waren-
I wet dat voorschrijft, maar om-
dat de Britse liefhebbers dat
Izelf zo willen. Dat zegt heel
I wat in een land waar de sla
pers hun grootste brokken
1 vlees aanprijzen met het bord-
I ie „English" en waar ze den-
I ken dat Nieuw Zeelandboter
beter is dan Deense of Neder
landse, enkel en alleen omdat
Nieuw Zeeland een Engels
sprekend land is en door een
Engelsman in kaart werd ge-
Ibracht.
De advocaat die de buiten-
anders drinken is bovendien
'een dik papje dat je moet
tplepelen. maar een drinkbare
ikeur, gemaakt van uitslui-
ead eierdooiers, alcohol en
rietsuikerstroop. Slagroom
hoort er niet bij. Die gebruik
A b'i dikke advocaat,
Iv, omdat die gemaakt is van
IJ'5 eieren, met uitzondering
I Ju l 'nhaal weliswaar maar
pet het wit.
I N.u de Friese Beerenburger,
ISn, b,urgse Els> het Keijzer-
■mtter, de Jagermeister en
I wie weet vandaag of mor-
I L de Oudenbossche Pop,
I saJ6" h> beginnen te
v,!n Ne<terland, leeft ook
Iraat ngsteUin8 voon ad'VO-
I Nedprt eeï een beetie OP- Het
I hals se verhruik verdub-
I lait-s Z1Cb zeH' gedurende de
1 het Sit JaTen- Maar veel stelt
§b6 al nog niet voor,
I Jj.:..? <b's- L. A. van der
INedJi fCteur van een van
mal» J grootste advocaat-
W ™!\de Erven Wed- H.
I dank. uMiddelharnis, on-
I leeft eerbiedwaardige
ISiiVan zo'n dikka drie-
I doDteJ a ]aar' hefderijk gea-
ook zo. Skol ligt namelijk
weer in één bed met de Britse
Allied Breweries. En zoals de
Belg de aanduiding Bols ge
bruikt voor élke, uit Neder
land afkomstige jenever (an
ders zou hij „witteke" zeg
gen), zo is in Engeland de
naam Warnink het equivalent
voor advocaat. Vandaar dus
die natte Brits-Nederlandse
familieromance.
Het staat vrijwel vast dat
advocaat een zeer oud en echt
Nederlands produikt is. Mis
schien zouden we moeten zeg
gen: Nederlands-koloniaal pro-
duikt. Volgens de meest plausi
bele lezing namelijk waren
het Nederlandse kolonisten in
Brazilië (1630-1661), die de
drank min of meer uitvonden.
Zij gebruikten als basis echter
geen eieren maar de bekende
avocado-vrucht. Het verhaal
wil dat de planters, terugge
keerd na hun mislukte koloni
satie, ook thuis hun Brazili
aanse drankje niet wilden
missen. Bij gebrek aan avoca
do's ging men op zoek naar
een vervanger met een zo ge
lijk mogelijke smaak. Het ei
en de rietsuikersiroop zouden
die vervangende sma:
hebben gevormd. De naam
bleef ongewijzigd en werd la
ter tot „advocaat" verbasterd.
Absoluut zeker is het niet dat
deze historie juist is, maar het
is een mooi verhaal en het
klinkt waarschijnlijker dan de
verklaring die een andere be
roemde Nederlandse distilla
teur, Lucas Bols, geeft voor de
naam „advocaat", namelijk dat
je door het spul te drinken
gaat praten als een advocaat.
Ondanks deze bijna zekere
Nederlandse afkomst is advo
caat in Nederland zelf niet erg
populair. „Het is natuurlijk als
likeur geen dóórdrinker voor
feestavondjes", zegt de heer
Van der Jagt. „Advocaat drink
je, net als andere likeuren,
enkel voor de smaak. Niet
voor de dorst en ook niet om
een beetje teut te worden.
Daar zijn andere dranken
voor".
Maar het buitenland is gek
op Nederlandse advocaat het
geen blijkt uit het feit dat
uitsluitend dit eierprodukt
Warnink tot Nederlands groot
ste exporteur van gedistilleerd
heeft gemaakt.
De Britten zijn de beste
klanten, gevolgd door de Scan-
dinaviërs. Er zijn nog dertig
andere landen waar advocaat
in respectabele hoeveelheden
naartoe gaat. Afrika is een
snel opkomende markt, met
Nigeria op kop. Misschien niet
zo verwonderlijk als men weet
dat Nigeriaanse mannen advo
caat beschouwen als een seks-
pepmiddel bij '.stek. Vijfen
negentig procent van War-
ninks jaarlijkse advocaatpro-
duktie, gaat naar het buiten
land.
i
1S
Elke leek die de nog maar
enkele maanden draaiende, in
roestvrij staal uitgeruste fa
briek van Warnink ziet, wordt
het eerst getroffen door de
eindeloze rijen eitjes die er
worden gebroken. De schalen
worden keurig in tweeën ge
broken. De inhoud gutst eruit
in een klein roestvrijstalen
bakje met een geperforeerde
bodem waardoor het eiwit
wegdruipt. De dooier, bijeen
gehouden door een vliesje,
blijft braaf liggen om trillend
afgevoerd te worden naar een
centrifuge die al die glimmen
de, angstig bevende dooiertjes
ruw, maar waarschijnlijk pijn
loos uit hun vliesdunne jasjes
rukt. De dooiertjes verliezen
daarmee hun identiteit en
vloeien samen in één stroom
die rechtstreeks naar de advo
caatmolen vloeit. Wie deze
niet ophoudende stroom gade
slaat, vraagt zich verbijsterd af
hoeveel uitsmijters je wel zou
kunnen maken van de eieren
die hier worden gekraakt.
Die vraag moet even wach
ten, want directeur Van der
Jagt is op zijn roestvrijstalen
fabriek bijna vnog trotser dan
op het prcidukt dat eruit komt.
„Wij worden in het buitenland
met uiterst strenge kwaliteits
eisen geconfronteerd", zeg,
hij. „Daar is de Nederlandse
warenwet vaak niets bij. Om
een voorbeeld te geven: In.
Nederland moet je minimaal
100 gram eigeel stoppen in 1
liter advocaat. Maar de Duit
sers eisen 240 gram per liter.
Omdat die eisen nogal eens
worden verhoogd, houden wij
een veilige marge aan van 280
0 Voor de oorlog beschouwden de Britten advocaat als geneeskrachtig, zoals deze poster laat
zien. Er staat zelfs een citaat uit het medische lijdschrift The Lancet op o m deze suggestie te sta
ven.
gram eigeel per liter en dat
komt neer op zo'n tien tot
twaalf eierdooiers per fles van
70 cl".
Als je zoveel eigeel in de
advocaat moet stoppen, is er
geen plaats meer voor het dik
makende eiwit en zo komt het
dat Nederland met z'n lage
kwaliteitseisen veelal dikke
advocaat zit op te lepelen ter
wijl het buitenland met de als
likeur veel aantrekkelijker
„vloeibare" advocaat gaat
strijken.
„Daar komt nog wel iets
bij", zegt Van der Jagt. „De
vloeibare advocaat heeft een
alcoholgehalte van ruim 17
procent. Dikke advocaat komt
uit op zo'n 14 procent. Dat
betekent dat de vloeibare uit
sluitend via de slijter en de
dikke langs veel meer ver
koopkanalen het publiek be
reiken".
Het is trouwens een eenvoudig
proces: eierdooiers, suikersi
roop en alcohol vloeien samen,
worden dooreengeh/utseld en
dat is het. Helemaal! (Op het
juiste recept na, dat 'n geheim
van het huis is).
Alles wat ingewikkeld lijkt
in de fabriek, heeft dan ook te
maken met hygiëne, tempera-
tuurbeheersing en luchtzuive
ring. „We wilden het eerst he
lemaal Amerikaans opzetten",
zegt de heer Van der Jagt,
„compleet met kippenfarms
rond het bedrijf. We hadden
daarvoor tenslotte de ruimte.
Maar al gauw bleek dat je de
Nederlandse kippenfarmer
niet zomaar kon integreren in
een industrieel proces. Daarom
zijn we gaan werken met con-
tractboeren, eierleveranciers
die ons van een constante,
verse aanvoer verzekeren en
ziohzelf van een zekere afzet
door het jaar heen, ongeacht
de situatie op de eiermarkt".
Nu we het toch over kippen
hebben. Hoeveel eieren gaan
er hier door de breekmachi-
ne?
Het antwoord is verbluffend
en betekent een van die
schokkende confrontaties met
de industriële realiteit van de
voedselproduktie, ten onrechte
nog altijd geassocieerd met de
stug voortploegende landman
en de op het erf rondscharre
lende kippen. Een confrontatie
die je ook ondergaat als je een
vleeskoelhuis binnenloopt of
diepvriesspinazie ziet ma
ken.
Alleen al voor Warnink
bepaald niet de enige advo
caatfabrikant in Nederland!
zijn 250.000 kippen doorlopend
in de weer. Een kip legt viif a
zes eieren per week (waaruit
maar weer eens blijkt dat de
natuur wat produceren betreft,
best eens in de leer mag gaan
bij de industrie) zodat een
eenvoudig rekensommetj e
leert dat Warnink ruim één en
een kwart miljoen eieren per
week nodig heeft. Per jaar is
dat een niet te bevatten aantal
eieren en als de Nigerianen
gelijk hebben, dan wordt het
heus tijd dat de propagandis
ten van family-planning het
oog eens laten vallen op deze
bedrijfstak.
Een drank met traditie, zo
als advocaat, hoort ook een
cultus te hebben. Het zijn
weer de Britben (klanten van
Warnink sinds 1911, eerste or
der: 20 kisten van 12 flessen)
die voor die cultus hebben ge
zorgd. Zozeer zelfs dat het
merkwaardige feit zich voor
doet dat Warnink voor de pro
motie van zijn pas sinds enke
le jaren in Nederland ver
krijgbare advocaat, Engelse
slogans gebruikt. De oer-Hol-
landse drank wordt de Neder
landers gepresenteerd met de
opwekking: „Advocaat. The
British Way. Drink It!". Wat
houdt dat in, die Britse ma
nier van advocaat drinken?
Van der Jagt: „Advocaat
drink je puur ondat het lekker
is. Maar vooral de Engelse
jongeren zijn er meer dingen
mee gaan doen. De meest po
pulaire advocaatcocktail is de
Snowball. Die is zo gewild dat
je tegenwoordig in Engeland;
al kant en klare Snowball ui
flesjes kunt krijgen. Elke
Britse pub kan je een Snow
ball serveren".
Ook in de keuken dringt
advocaat door. De Engelsen,
toch al meesters in het berei
den van nagerechten, stoppen
steeds vaker advocaat in hun
ijsjes, vruchtencocktails en ca
kes. En terwijl wij enkele ja
ren geleden „Irish coffee" als
statusdrankje voor na het eten
cultiveerden, vonden de En
gelse jongeren „Dutch coffee"
uit: advocaat, zwarte koffie eni
kandij.
Sommige Engelsen drinken
zelfs een advocaatje bij het
ontbijt. Logerend bij Engelse
vrienden, werd het mij een
paar jaar geleden ook aange
boden. Hoewei ik aangenaam
verrast was door de Neder
landse merknaam op de fles,
weigerde ik beleefd omdat er
al twee spiegeleieren op mijn
bord lagen.
Van der Jagt, wie ik deze
ervaring toevertrouw, zegt:
„Bedankt voor de tip. Aan die
consumptiemogelijkheid had
den wij nog niet gedacht. Zit
misschien wat in".
De Engelsen zijn er gek ge
noeg voor. Op advocaat na
tuurlijk.
WIM KOCK.
uSiE ïhü ituHiH'iPi' -.'i
Een en een kwartmiljoen eitjes per week
Het kieskeurige buitenland
van datVaraink zijn Nieuwe Een paar tips uit de Engelse advocaat-cultuur
fabriek liet bouwen volgens
ministerie1,anvan' "^Landbouw! SNQWBALL: flinke scheut advocaat-likeur, scheutje citroensap. Bijvullen met
„Die Amerikanen stellen de Updrank of sodawater. Kers op een prikker. Ijskoud uiteraard.
strengste eisen ter wereld op
het gebied van hygiëne", zegt COFFEE: kop zwarte, even afgekoelde koffie. Portie advocaat-likeur.
Van der Jagt, „dus we zitten r
voorlopig wel goed". Koeren. Kandij ox poedersuiker naar smaak.
De ultramoderne machines AFTER THE BATHE: 1/3 Cherry Brandy, 2/3 advocaatlikeur.
maken het fabricageproces van
de advocaat even doorzichtig gjiTER SWEETAdvocaatlikeur, bitter lemon, ijsblokjes en schijfje citroen.
als het koken van soep uit een J
pakje, thuis op het gasconfoor.
