Nieuwe inzichten in psychiatrie HET HOOGHUYS ETTEN-LEUR WIL MEER NAAR MENSEN TOE Wei! met trek ZEGE II Zweedse journalist meldt massamoord in Namibisch dorp Winst it PLOEG VOOR WK Maria- paviljoen krijgt opknap beurt Surinaamse aél in Den Haag Veranderingen Maria-paviljoen AAGRUYOL M,/ Prostituees schadeloos gesteld Antiehdief Vrijdag 26 juli 1974 dag 26 juli 1974 V r 11' Lr»w.v..H'^2i«ira.,vr (Van een onzer verslaggevers) ETTEN-LEUR Bij huize Sint-Antonius in de Leurse hoek van Etten-Leur, kom je binnen in het oude gedeelte. Er is niet zo veel veranderd. De gang doet er wat glad en koud aan, zoals in oudere ziekenhuizen. Verderop vooral in het nieuwere gedeelte en nog meer in ge sprekken, blijkt dat Het Hooghuys, waarvan Sint-Antonius een onderdeel is, helemaal geen ziekenhuis meer wil zijn. De tijden zijn erg veranderd sinds in de loop van de zestiger jaren plannen werden gemaakt voor een groot nieuw psychia trisch ziekenhuis in Etten-Leur. Een ziekenhuis met 1.200 bed den. „Je krijgt er koude rillingen van", zegt de Hooghuys-leiding nu. Het huidige aantal plaatsen in Sint-Antonius (350) zal ook in de toekomst voldoende zijn ter bediening van de regio Breda en omstreken. Er is inmiddels een bouwstop, maar ook zonder, zou er geen groot Hooghuysgebouw gekomen zijn. De opvattingen en de prak tijk bij de psychiatrische instituten zijn zo veranderd dat Sint- Antonius bijvoorbeeld vorig jaar een onderbezetting had. Voor een niet onbelangrijk gedeelte kwam dit door verhuizing van patiënten naar het Bredase Lucia; maar ook voor de toekomst rekent men met een geringere bezetting dan voorheen. Want het aantal mensen dat langdurig in een psychiatrische inrichting ver blijft wordt steeds kleiner. Als opname niet per se nodig is wordt tegenwoordig poliklinische hulp verleend. Sint-Antonius heeft nog 250 bewoners die er langer dan een jaar zijn. De gemiddelde opname-tijd is vier maanden. In Sint-Antonius is een groot paviljoen nodig aan verbetering toe. Er wonen daar te veel mensen, namelijk ruim 200 zg. chro nische patiënten. Ze zijn verdeeld in te grote groepen. Zo'n 25 tot 50 mensen per groep. De bewoners hebben onvoldoende pri vacy en onvoldoende sanitaire voorzieningen. „Vijftig mensen op één afdeling, dat is een massa. Willen de mensen hun eigen leven opbouwen dan moeten de groepen klei ner zijn"', is nu de opvatting. Een interne werkgroep werkt mo menteel aan een plan tot verkleining van de groepen en verbe tering van de woonomstandigheden. Met 350 plaatsen is St.-Antonius „betrekkelijk klein, maar eigenlijk nog te groot". De grote bouwplannen van weleer mo gen van de Hooghuys-leiding rustig vergelen. „Wij zijn niet zo voor expansie. Er is een heel ander streven gekomen: „Decentralisatie en kwalitatieve verbetering". In het oude, hier en daar ouderwetse St.-Antonius is daar het nodige van te merken. „Al wordt er bijna geen steen gelegd, er wordt wel wat gebouwd". (Van een onzer verslag gevers) ETTEN-LEUR - Direc teur van de Stichting Het Hooghuys te Etten-Leur is drs. W L J M Laane, zenuwarts. Hij heeft geen witte jas aan, ook geen driedelig pak. De direc teur gaat gemakkelijk ge kleed en zal het jasje over zijn stoel hangen. Typerend is ook dat hij niet de enige is die aan het gesprek met De Stent deelneemt. Aan het ge sprek doen namelijk ook mee drs. I. Boukema (psycholoog mevrouw E. Oostrum-Van der San- den (verpleegkundige), mr. P. van Ginneken (al- gemeeen assistent van de directeur). En ook een „cliënt/ patiënt. „Het juiste woord hebben we nog steeds niet," zegt drs. Laane. Je kunt bij St.-Antonius waar de muur en de hek ken nu al weer een tijdje verdwenen zijn wat ge makkelijker binnenlopen dan vroeger het geval was. Maar toch: er is nog veel af stand tussen Het Hooghuv s en de rest van de maat schappij. Bij Het Hooghuys zeggen ze: „We zijn allemaal ex-pa- tiënten of mogelijk toekom stig patiënt". En: „Het kan ons allemaal overkomen". Intern is er bij Het Hooghuys de laatste paar jaar veel veran derd De ene psycholoog die er was heeft er vier collega's bij gekregen, er zijn vier maat schappelijk werkers gekomen Zij werken in teams (met ook verpleegkundigen en arts), waarin de psychiater er nu vooral is voor de rugge steun. werkt dan in de tijd toen de patiënt als een zieke werd ge zien, als iemand met een gees telijke afwijking. Er is meer oog gekomen „voor wat er met mensen gebeurt". Er wordt veel gedaan met mensweten schappen, aandacht voor tus senmenselijke aspecten, socia le en sociologische invloeden, enz. Ook bij Het Hooghuys kom je tegenwoordig niet meer om al leen maar te rusten, pilletjes in te nemen en vijf minuten in de week te praten met de psychi ater. Cliënten zoals ze nu genoemd worden zijn grote delen van de dag vrij intensief bezig. Vaak met elkaar. Er wordt gezamenlijk gewerkt, er wordt gepraat over eikaars ge dragingen. „Het gaat er om: Wat doe je met elkaar en wat kun je er uit leren". Soms gaat dat met spanningen in de groep. „Dat kan maanden du ren". Voor de patiënten is er veel veranderd („Het heeft wel wat onrust, wat onzekerheid gegeven"), voor het personeel niet minder. De verpleegkun dige heeft een veel omvatten der taak dan toen hij-zij er vooral was voor de zogeheten bedwassing. Het uniform is verdwenen, het werk heeft meer inhoud gekregen. Ze zijn er blij mee. „Je staat nu veel dichter bij de mensen". Voor iedere opname-afdeling Drempel van ongeveer 30 patiënten die weer verdeeld is in leef groepen van 10 a 15 patiënten is zo'n team beschikbaar. Er wordt heel anders ge- „We zijn een paar stappen op een weg waarvan we niet kunnen zeggen waar die ein digt", zeggen de mensen van Het Hooghuys over de hele ontwikkeling binnen hun psy chiatrisch instituut. Over de resultaten: „Of de mensen sneller uit de put komen is moeilijk meetbaar. Je hoopt dat het beter gaat. Je hebt het idee dat de mensen meer tot hun recht komen". Ook de oldënten zijn vaak anders dan voorheen. De men sen hebben nu een wat duide lijker beeld van wat ze bij Het Hooghuys komen doen. De drempel is wel wat lager geworden. Maar nog lang niet verdwenen: „Naar een psychi atrisch instituut gaan, dat doen de mensen niet gauw". De opvatting is nog vaak en de mensen van Het Hoog huys vinden dat helemaal be grijpelijk: „Naar een gekken huis? Ik ben wel gek. Eerst daarheen, dan kom ik in moei lijkheden met het krijgen van een rijbewijs en bij het solli citeren". Met het oog op de begrijpe lijke drempel wil Het Hoog huys de hulp zoveel mogelijk naar de mensen toe brengen. „De voordeur verleggen", wordt dat genoemd. Met als toevoeging: „In die éne voor deur geloven we niet". Want je moet er van uit gaan dat er niet één categorie mensen is die hulp nodig heeft maar dat er veel verschillende zijn. „Om de toegang tot de liulp die door de psychiatrische inrich tingen geboden wordt gemak kelijker te maken zou je voor de verschillende soorten pro blemen verschillende „boe tiekjes" moeten opzetten. Dicht bij de mensen". Het Hoaghiuys is al wel ac tief buiten St.-Antonius. Bij voorbeeld op het Bredase bu reau van de Sociaal-Psychia trische Dienst (SPD) voor ge sprekken met cliënten die daarvoor dan niet naar Leur hoeven. Met de SPD wordt ook op andere terreinen sa mengewerkt, b.v. in een 24- uurdienst voor advies aan huis artsen en anderen die daarom vragen. De Hooghuys-leiding is van mening dat er op het terrein van de geestelijke volksge zondheid in dit gewest veel méér samengewerkt zou moe ten worden. Er is ooit een overleg geweest met 80 ge sprekspartners. Dat heeft géén vervolg gekregen. In deze situatie is het. vol gens Het Hooghuys, nog altijd zo dat nog geen vijftig procent van de huisartsen en de maat schappelijk werkers weet wel ke mogelijkheden er voor de psychiatrische hulpverlening zijn. „En als je eikaars moge lijkheden niet eens kent, wat zal de patiënt er dan van we ten"? Een handicap vindt de lei ding van Het Hooghuys ook dat de financiële mogelijkhe den voor tijdelijke geestelijke gezondheidszorg ver achter blijven. Intussen betekent dat niet dat bij Het Hooghuys geen nieuwe taken aangepakt wor den. De poliklinische hulp neemt toe, ook zijn er moge lijkheden gekomen voor groeps-, gezins- en echtparen- therapieën. Ook is het moge lijk geworden om voor gedeel ten van een dag of een week naar Het Hooghuys te ko men. Er wordt ook gewerkt aan verdere verbeteringen voor mensen die allang in Sint-An- thonius verblijven. Al jaren bestaat het plan om het kolos sale Maria-paviljoen, waarin ruim 200 van deze mensen wonen, te saneren. Eerst werd gedacht aan nieuwbouw voor al deze men sen, later aan nieuwbouw voor een aantal van deze mensen. Het ministerie van Volksge zondheid is in de laatste jaren echter zoveel beperkingen gaan stellen aan investeringen, dat Het Hooghuys niet meer behoeft te denken aan nieuw bouw voor zijn chronische pa tiënten. Zelfs een grondige verbouwing van het Maria-pa viljoen is thans niet haalbaar. Functionarissen van de Inspec tie van de Geestelijke Volks gezondheid die het paviljoen onlangs kwamen bekijken /er- zuchtten: „Och. zulke pavil joens zijn er nog in zoveel inrichtingen: dit is niet eens één van de slechtste". Ondanks al deze beperkin gen ziet Het Hooghuys finan cieel toch nog een gaatje om het Maria-paviljoen in het ko mende jaar „op te knappen". .Deze opknapbeurt zal geen grondige verbouwing kunnen inhouden, maar wel een ver betering van de privacy en de sanitaire voorzieningen. In de eerste plaats is deze opknapbeurt erop gericht de bewonersgroepen kleiner te Bij de foto's: Boetseren, een expres sietherapie (gieheel boven). Gesprek tussen een pa tiënte en een psycholoog (foto hierboven). (Foto's Ad van Dongen) maken. Dit is slechts mogelijk indien vooraf het aantal bewo- ners van dit paviljoen dras tisch wordt verminderd. De werkgroep zoekt naar moge lijkheden om enkele tientallen bewoners van dit paviljoen el ders onder te brengen dan wel over te plaatsen naar an dere stichtingen die een mei aangepaste benadering van een bepaald type patiënten kunnen bieden, ofwel door hen onder te brengen in ande. re eigen gebouwen. Een van die eigen gebouwen die een bijdrage zullen leve ren tol een vermindering van de bevolking van het Maria paviljoen is een huis dat on langs in Breda werd aange kocht: Academiesingel 46, vlakbij het station. Dit huis zal worden inge richt als „sluisinternaat", een soort doorgangstehuis naar de maatschappij. Eind september zal de „sluis" in gebruik wor den genomen. Daarheen zuilen dan 14 mensen verhuizen die allang in St.-Anthonius ver blijven. De bedoeling is om hen binnen een aantal maan der te begeleiden naar volle dige zelfstandigheid. In deze tijd vergeet je gauw hoe naar het in de afgelopen winter was, om met de rug tegen een raam te zitten. Maar over enkele maanden is het weer zo ver: trek langs lek kende sponningen, rammelen de ruiten bij sterke wind. En dan ga je niet even het glas eruit halen. Nu kan dat wel. En zo vre selijk moeilijk is het ook niet om aan die gemene winterse luchtstroom langs de ramen een einde te maken. Haal de glaslatten weg: een beitel eronder steken, even opwippen, een eindje verder hetzelfde doen, tot de lat los Zit. Alle vier de latten wegne men en de ruit voorzichtig wegnemen. Resten van kit, vuil e.d. grondig verwijderen- Ramen die niet met glaslatten zijn gemonteerd, maar die in de stopverf staan, verwijderen door de oude, meestal gebar sten en beschadigde stopverf laag weg te steken. Ruit weer op zijn plaats brengen, en dan speciaal af dichtingsband voor ramen (be kend is bijvoorbeeld Glass- Tic) langs de ruit en in de sponning duwen. Dit materiaal is zelfklevend. Het komt dus in een hoek tegen glas en sponning te zitten. Goed aan duwen. Het moet zo tegen de ruit worden gezet, dat de glas lat er later net een paar milli meter bovenuit steekt. In de hoek strijkt men ver- 0' volgens een hoeveelheid pasta, en dan wordt ie g; er weer ingedrukt wordt een nieuwe stoprm aangebracht. De nieuwe b ew maakt de ruit trek- en dicht, en daarvan heeft de komende winter een boel plezier- Hetzelfde materiaal trouwens voor vele i doeleinden gebruikt De enorme kleefkracht vochtwerende eigensol maken het mogelijk voorbeeld een lek in eet afvoerpijp of de goot te{ stellen. Aansluitingen van golf bij de muur, worden reep van dit band gemaakt, zelfs een lek ii autokofferruimte kan worden gedicht. Rond een stalen paal gn- keld, voordat deze de groi: gaat, houdt het geruime roestvorming tegen. Kon overal waar kieren, gain andere onbedoelde opni, bestaan, die vocht doorl kart. men op snelle en ee« dige wijze een reparatie voeren, het er alleen wel op dat het oppervlak Glass-Tic wordt gezet en vetvrij moet zijn. V is de gewone uitvoering baar, voor zwaarder rei werk is hetzelfde bond krijgbaar met een dunt miniumfolie. met J toateriil f STOCKHOLM (UPI) De Zweedse free lance journalist Per Sanden heeft verklaard dat Zuidafrikaanse militairen onlangs een dorp in Namibië (Zuidwest-Afrika) met de grond gelijk hebben gemaakt en 105 Afrikanen hebben ver moord. Hij zei dat woensdag In een uitzending van de Zweedse televisie. Sanden, die een reis door Zuid-Afrika en Namibië had gemaakt, zei dat hij gesproken heeft met de enige overlevende van de massamoord. Hij liet een film zien die opgenomen zou zijn op de plaats waar het bloedbad zich moet hebben afgespeeld. De beelden vertoonden minstens vijf menselijke schedels, lig gend in het gras op de plaats waar het dorp zou hebben ge staan. De Zuidafrikaanse mili tairen hadden het dorp met de grond gelijk gemaakt. Volgens •Sanden lag het dorp in het district Kalong-a, in de Capri- vi-strook, in het uiterste noordoosten van Namibië. De film bevatte ook een vraaggesprek met een man die Je enige overlevende van het bloedbad zou zijn. De man aangeduid als Aaron (44) ver telde dat Zuidafrikaanse mili tairen, die jacht maakten op guerrilleros van de Swapo (de bevrijdingsbeweging van Na mibië) het dorp waren bin nengekomen oo zoek naar gu- «irillastrijders. „Alle bewo nors werden opgejaagd en kregen opdracht voor de troe pen in het gelid te gaan staan". Een van de soldaten vertel de hem wat er zou gaan ge beuren en ried hem aan te viuchten. „En dat deed ik. Maar mijn vrouwen en kinde reu werden gedood. De mili tairen goten benzine over de .ijken en staken ze in brand. In totaal werden 105 dorpelin gen gedood", zo zei hij. De man vertelde dat hij later was aangehouden door Zuidatn- kaanse militairen, die hem (ADVERTENTIE) Geen insektenplaag hoeft lan ger te duren dan u wenst. Want er is Omyl. het beproefde mid del dat u van lastige insekten afhelpt. Dus wilt u insekten de baas blijven, vraag dan nadruk kelijk om Omyl. C DE OMYL EXTRA spuitbut: het beproefde middel tegen alle mogelijke vliegende in sekten, zoals vliegen, mug gen, motten en wespen. DE OMYL POEDER: tegen ongedierte op huis dieren en ter voorkoming van mottenvraat in wollen goed Verkrijgbaar o.a bij drogisten AJOVNC«-RZ-OBOMNGfN-IELO»t»»J naar zijn zeggen haddei |i marteld om inlichtingen j krijgen over Swapo-n Hij toonde in de film de "j kens op zijn lichaam va steken en van touw Sanden zei dat hij met .'J -un buiten Namibië had j sproken, maar hij zei waar. De Zweedse jourm deelde mee dat hij maand als getuige zou schijnen op een hoorziitï| van een VN-commissie Namibië. DEN HAA G(ANP) groep van tweehonderd namers heeft zich in het van de Stichting voor Sui mers aan de Laan van Oostindië in Den Haa; stalleerd om vandaaruit te voeren voor een Suriniij Trefcentrum in Den Haas! wisselen elkaar in croepnl en willen het pand vootlr ais actiecentrum blijven I bruiken. Niet alleen het trekentl zien zij als programma^ maar ook willen zij f gemeentelijke sociale praten over de opvans 1 Surinamers door deze M Het steekt een aantal vaij Haagse Surinamers dat de a litie onlangs in overleg mSj directeur van de sociale f besloot verscherpt pol® zicht in te stellen in het ll bouw van de dienst aan f Neherk-ade. KEULEN (REl'TER) Tweehonderd prostitufes I een eroscentrum in zullen schadeloos worden J steld voor verlies van spaarcenten in het fa® inent van de Herstatt-bi juni. Terwijl de 65.080 klanten van de op ées grootste particuliere öaitkj; West-Duitsland hun geld ben verloren krijgen de F tituees hun kwart ro:-; mark terug van de leidih! het bordeel. DEN HAAG (ANP) de aanhouding van de ™tT ge plantsoenarbeider "J heeft de politie in Den een partij antiek ter »'a van vele duizenden achterhaald, die de Mgf™ drie j,aar bij inbraken Haag en Scheveningen H stolen. K. werd aangerij toen hij bij een huis had j broken Bij hem thuis voi<J politie ruim 200 antieke werpen, waaronder ê0" J zilveren sieraden, bff chinees porselein en eer zisoh tapijt. (Van onze wielermedwerker) IJZENDIJKE - E „cch konden zelfs 1 L Bunder de zege r men gisteren in het "rium te Uzendijke het in vrij geringe n komen rennersveld talrijk opgekomen toch kunnen genieten s-peetarulaire wedstr „as overigens ook wachting met namen Raas. Toine van de Matje Dohmen en Godde. Toine van de )i4.t ondanks de grote Jen val e Toine va niet ontne avonden Ondank mate opgf heeft he public van ee ijd. D de ver oals Ja Bundei Pete Bunde concur euiciDu VÜ wedstrijd de zoals PON KAIV AMSTERDAM (ANP) - Herman Ponsteen heeft d balans met Rini Langkrui weer in evenwicht gebrach Na titels voor Langkruis o de sprint en de tandem b« haalde achtervolgingskam pioen Ponsteen zijn tweed rood-wit-blauwe trui op d 1000 meter tijdrit. Met Por steen en Langkruis (tweede verwierf Jan de Jong, oo al derde bij de stayers, ht recht van een plaats op hl erepodium. De 1000 meter tijdrit, h( raakvlak tussen sprint en acl tervolgin'g was door de ster! wind Van gistermiddag mei F een nummer voor de krachtri ders dan voor de spurters. A leen Rini Langkruis kon zit als sprinter handhaven. T£ Tije. Zuidwest en Veldt we den respectievelijk achtst negende en tiende en Raaym kers kwam niet verder dan veertiende plaats. (Van onze sportredactie). AMSTERDAM De spoi commissie van de KNV (Koninklijke Nederland Wielren Unie) heeft gistel vond in Amsterdam de Nedt landse wielerploeg bekend; tnaakt die zal starten in wereldkampioenschap dat 14 augustus in Montreal gint. Slechts de baanploeg v de profionals is nog niet heel compleet. Tevens zal e renner moeten afvallen v< de ploegachtervolging i teurs. De samenstelling is volgt: Dames: Baan: achtervolgd Keetie van Oosten-Hage Willy Kwantes, Sprint: M Nieuwenhuis-Brink-hoff. W Keetie van Oosten, Wi Kwantes, Mini Nieuwenhi Bella van der Spiegel-Hage Nel Streef. i en Amateurs: Baan: Sprint I Langkruis en Veldit. Tandem: Rini kruis en Laurens Veldt I Ve?: Herman Ponsteen He Slot. 1000 meter xi Herman Ponsteen. reserv Langkruis. Achten Horman Ponsteen en «ïeuwenhu'ls, reserve van Gerwen. Pfoega 8'ng: Er zullen vier j worden gekozen uit het «errnan Ponsteen, Peter ^hbhis, Gerrie Slot, Mohlman en Gerrie m»?' „Sta7Grs: Gaby r vt Gangmaker Joop hrg. Wogpioeg: 100 ki Van jdrit: Ad G«'e Jan Ar H06,k' Frits 801 Slen g De ,aatste K,*" eveneens starten Cp.1,1 ue'e wedstrijd Theo RVa-, DonSen Jan en Smit, en Ad Dekkers Profession!,],,. Baan: p. smg: Roy Schuiten rr« Stayers: Cees btu-g werru*er Jo°P Cees Baf Gerrie Knot' Va" Riim« J^net«rnann, BenPwCees Pri™ rHc,y Schuiten. Tino Shv GsTd Vi— Hcitug. 6r cn 11 Laur- La: res G tijd ve Achter volg i Pe Gei Ploegachter\ renn vij Ni Ge van G Minne Stak kilorm 'ers, Schür t.i in R Ach en E 5 Stal Gei Katv Hei Rene Ta R- dor

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1974 | | pagina 8