EN
KRO brengt Shakespeares
Macbeth in BBC-versie
Keulse vrouw was jaren
in Arnhem ondergedoken
HEINRICH BOLL INTERVIEWT
ZOEK DE FOUTEN
radio
televisie
Twaalf jaar lang
Communiste
Koerierster
LUCKY LUKE: De zwarte heuvels
Ros
Bazhaai
van het onder-
i pas bekend na-
i van Komatsn in
van 1973 ver
as. Deskundigen
ir aanleiding van
p. dat een ver-
Japan in de goi-
oceaan onwaar-
geacht werd, dan
il:' een soort om-
van de eilanden-
ezen op een the-
Duitse aardrijks-
red Wegener, die
geleden tn vak-
uwelijks gehoor
voor zijn stelling
jvende vastelan-
5 bevestigde een
rie over het ver-
n aardlagen ech-
tting van Wege-
bodem van de
:ig is te stijgen,
eleerden menen
;e hebben, dat dit
zich voordoet In
ed rondom hun
eiland, dat 930
iden van Tokio
id in september
tevolg van een
caanuitbarstingen.
dat aan beide
en krater ver
leidelijk gegroeid
te van 800 en een
500 meter. Als
ese vulkaan bij
:1e volgende uit-
?r een grote mas-
stoot, bestaat de
Shinto aan het
ïeter verwijderde
hinoshima vast-
ïerde heeft zich
latste jaren voor
de Kyujukyu-Ji-
n de 53 eilanden
e groep bestond,
0 in zee verdwe-
'eronderstelt, dat
en ongeveer 200
den ontstonden
barstlng van een
vulkanen in de
irdverschuivingen
Deze eilanden,
nmige lieel groot
erg klein zijn,
dusver een soort
bescherming voor
id gevormd als
ervelstormen en
bedreigd wordt.
dat nog tien ei-
;n zinken. Langs
van de overblij-
en betonnen mu
il om te voorko-
k zij door de zee
worden. Of dit
weet men nog
het zeezout de
onder waterlijn
e tasten.
t de wetenschap
fiction verhaal
itsu ontzenuwd
kent natuurlijk
Japanners zich
1st maken over
in werkelijkheid
n. Hun land be-
meest kwetsbare
impen betreft en
velen een verre
ooruitziclit.
HILVERSUM Eric Porter, de acteur die in ons land
bekend werd dankzij z'n rol van Soames in „The Forsyte
Sage", en de grote Shakespeare-vertolkster Janet Suznam
spelen de twee grote rollen in de BBC-versie van Shakes-
paeres „Macbeth", die de KRO-televisie vanavond op het
scherm brengit.
Het spel speelt in het begin
van de elfde eeuw in Schot
land en Engeland. Macbeth is
een succesvol veldheer in het
leger van de Schotse koning
Duncan. De koning wil zijn
dapperheid belonen door hem
het leenheerschap van Cawdor
te verlenen. Alvorens echter
het bericht daarover Macbeth
bereikt, ontmoet deze, samen
met veldheer Bancquo, op de
heide een drietal heksen. Zij
voorspellen de heren de toe
kom en geven daarmee te
vens in het kort de ontwikke
ling van het verdere spel aan.
Macbeth wordt leenheer en is
de toekomstige koning van
Schotland. Bancquo is aanvan
kelijk minder gelukkig, maar
zal de stamvader van een lang
koningsgeslacht worden.
De kostuums werden ontwor
pen door John Bloomfield, die
reeds eerder prachtig werk le
verde in de tv-serie „De zes
vrouwen van Hendrik de
Achtste". Deze serie werd
eveneens door de KRO-televi
sie uitgezonden.
0 De Belgische tv (Vlaams)
zendt vanavond om 20.15 uur
het tv-spel „Sarah" uit van de
Britse commerciële tv. Dit spel
van Guy Cullingford onder re
gie van John Frankau werd dit
jaar bekroond met de Zilveren
Nimf op het Festival van Mon
te Carlo voor het beste drama
tische scenario.
Per brief meldt Macbeth deze
voorspelling aan zijn vrouw,
die haar man niets liever dan
koning ziet worden en er niet
voor terugdeinst daarvoor zijn
rivalen te vermoorden. Zij is
het ook die Macbeth aanzet tot
een moord op de koning, om
daarna zelf de troon te bestij
gen.
0 Vanavond om 20.20 uuri
brengt de KRO-tv op Neder
land 11 de BBC-versie van\
Shakespeares Macbeth. Hierl
zien we Eric Porter (Macbeth)
en Janet Suznam (Lady Mac
beth)
Vanavond zendt het eerste Duitse televisieprogramma om
kwart over acht een interview van Heinrich Böll uit. De No
belprijswinnaar maakte dit met een eenvoudige vrouw uit het
Keulse volk. Haar naam is Gertrud Hamacher en zij is voor
Nederland interessant, omdat zij in 1934 voor de Nazi's naar
Arnhem vluchtte en jarenlang in ons land verbleef.
Toen Heinrich Böll enige tijd geleden verzocht werd inter
views voor de televisie te maken, verklaarde hij zich alleen
maar bereid als de betrokkenen geen prominente figuren maar
personen naar zijn keuze zouden zijn. Na lang zoeken vond
men Gertrud Hamacher en alleen al de lektuur van haar
boeiende evensverhaal maakte Böll laaiend enthousiast. Böll:
Interessant is hier alleen het leven van de vrouw. Niet de
idioot die haar interviewt". Onze correspondent in Bonn zocht
haar in haar woning op en sprak met haar over haar ervarin
gen in Nederand.
'ijftig andere landen,
i de V.S. en Canada,
den zich de Niagara
(NASA-fota)
(Van onze correspondent)
KEULEN „Waarom ik
in 1934 als Duitse in Arn
hem terecht kwam? Ja, dat
was, omdat zich hier het
verzameladres bevond van
de internationale organisa
tie „Rode Hulp". Hier kwa
men de uit Duitsland uitge
weken tegenstanders van
het Nazi-regime bijeen".
Principiële mensen hebben zel
den overvloed. We zitten in
een sober ingericht kamertje
van een huis in de verre
Keulse buitenwijk Dünnwald.
Het huis barst uit al zijn na
den. Het is van bescheiden
omvang, maar er prijken vijf
naambordjes op de voordeur.
Een ervan is Hamacher. Een
drukje op de corresponderende
bel laat een 65-jarige dame
verschijnen. Wit haar. Grijs
vest. Truitje met onopvallend
geel oatroon. Zwarte rok. Haar
uiterlijk is goed verzorgd en
de warme helderheid van haar
bruin-grijze ogen getuigt er
van, dat het leven haar veel
geleerd, maar er niet onder
gekregen heeft.
Gertrud Hamacher; vijfenzes
tig bewogen jaren. Een per
soon achter een naam, die van
1934 tot 1940 door heel Neder
land gezworven heeft. Op de
vlucht voor Hitier. Tegen de
achtergrond van de miljoenen-
voudige werkloosheid werd zij
in het begin ven de dertigei
jaren cdmmuniste. Zelf had ffll
als arbeidster in een papierfa
briek in het heuvelachtige
land ten oosten van Keulen
ook haar congé gekregen. Haar
lidmaatschap van de partij
was echter niet alleen maar
een vorm van protest. Als ac
tieve idealiste werd zij nog
geen half jaar na Hitiers
machtsovername in de Keulse
gevangenis en later in het
concentratiekamp Brauwealer
opgesloten.
Een twaalfjarige periode van
omdolingen en opsluitingen
was begonnen. Omdat de Na
zi's zelfs voor de „zwaarste
gevallen amper plaats hadden,
werd Gertrud Hamacher m
1934 vrijgelaten. Het bleek
echter slechts een tijdelijk be
perkte geste te zijn en daarom
nam ze even later de wijk
naar Arnhem. „Het is vreemd,
maar hier voelde ik me met
een thuis. Het landschap is er
net ls bij ons. Heuvels en
bossen, maar hei voornaamste
was. dat ik er zo menselijk en
vriendelijk ontvangen werd.
Echt, de Nederlanders waren
goede mensen en zo hulpvaar
dig. ik kan niet anders zeg
gen.
De zinnen worden gesproken
in vloeiend Nederlands; een
taal die zij in de dertiger
jaren geleerd heeft en nog
steeds beheerst, omdat zij de
mensen van de oude onderduik
adressen in Arnhem regelma
tig bezoekt.
„Maar vraagt U me niet naar
de namen. Misschien willen
die mensen niet dat hun naam
in de krant komt. Misschien
ook wel, maar ik weet het
niet. En dan: een heleboel na
men ben ik vergeten. Ik was
werkelijk permanent op de
vlucht. Overal was ik maar
een paar dagen en op maar
heel weinig adressen hooguit
drie weken. Alleen in Arnhem
was ik het langst op een enke
len plaats. Dat kwam zo. Ik
was zonder pas naar Neder
land gevlucht; in strijd dus
met de vreemdelingenwet en
daarom werd ik in oktober
1934 gearresteerd. Dat mag u
rustig schrijven. Drie en een
halve maand heb k hier vastge
zeten. In de koepel? Ik weet
het niet meer, maar toen ik
vrijkwam kreeg ik de op
dracht binnen een week het
land te verlaten. Nou, naar
Duitsland terug kon ik natuur
lijk niet en daarom dook ik
onder. Tot juni 1935 in Arn
hem en daarna van de ene
plaats naar de andere. Elke
dag at ik bij andere kamera
den, ook al omdat wij geen
enkele cent badnen. maar ook,
omdat ik me zonder verblijfs
vergunning nergens veilig
voelde. Ik trok van Arnhem
naar Amsterdam en van daar
naar Den Haag, naar Apel
doorn en ook in Nijmegen heb
ik gewoond."
ces verzet had: zij werd naar
Duitsland gedeporteerd en
hier wegens voorbereiding tot
hoogverraad veroordeeld.
De omstandigheden waaronder
zich deze omzwervingen en
arrestaties voltrokken, werden
nog gedramatiseerd door de
geboorte van twee zoons, maar
Gertrud Hamacher vertelt het
als de normaalste zaak van de
wereld. Ze werpt een innige
blik op een foto op het dres
soir. „Mijn man is in 1971
gestorven, maar hij heeft me
overal begeleid. In 1936 werd
de oudste geboren en in 1940,
kort na mijn arrestatie, voelde
ik, dat ik weer in verwachting
was". Het was nog een geluk
kige omstandigheden voor haar,
dat de Nazi's hun grimas van
hun „humane' gezicht lieten
zien. Zij werd wel tot twee
jaar gevangenisstraf, veroor
deeld, maar haar tweede zoon
mocht in vrijheid geboren en
een half jaar lang door haar
verzorgd worden. Toen kwam
de politie haar voor de vierde
keer halen.
De rest is gauw verteld. In
1943 kwam de vrijheid", het
geen voor Gertrud Hamacher
betekende, dat zij zich elke
dag bij de politie moest mel
den. „Tot aan het einde van
de oorlog een uur heen en een
uur terug. Te voet, want een
fiets had ik niet en evenmin
geld om de bus te pakken."
De communisten is zij trouw
gebleven en dat maakte haar
tijdens de vele jaren van het
verbod van de partij ook in de
Democratische Bondsrepubliek
tot een illegale. „Ik ben geen
weerhaantje, dat bij elk zucht
je omzwaait en ik vind het
niet goed dat de één in over
vloed leeft en de ander in
armoede."
Dus voor de regering in Bonn
heeft zij geen goed woord
over? „Ik had grote sympathie
voor Willy Brandt. Hij heeft
veel goede dingen gedaan". Zo
radicaal is het dus ook weer
niet. Dan plotseling een vraag,
die me in de loop van 28 jaren
alleen maar door een begin
nende beroepsvoetballer ge
steld werd: „Krijg ik ook geld
voor dit interview? Het is niet
voor mezelf hoor, maar ik ben
ook lid van de WN (een
vereniging van Nazi-slachtof
fers) en we hebben geld nodig
voor een historisch onderzoek
van de verzetsbeweging".
FRANS WENNEKES
ln dubbel opzicht zat Gertrui
Hamacher niet stil. Als koe
rierster van de communisti
sche partij smokkelde zij ge
heime mededelingen en propa
gandamateriaal naar Duitsland.
Het was een activ'teit, dit
haar in 1940 fataal zou wor
den, want de alom tegenwoor
dige ogen van de Gestapo had
den haar op de hielen gevolgd
Toen de Duitsers op 10 mei
1940 nun overval op het Wes
ten startten, was zijn inmid
dels wel naar Brussel uitge
weken, maar heit mocht niet
baten. Voor de derde keer
werd zij gearresteerd en toen
gebeurde datgene, waartegen
zij zich zes jaar lang met suc-
NEDERLAND I:
14.25-14.50 Schooltelevisie
(VARA, AVRO, ONOF)
18.45 (K) De Fabeltjeskrant
18.55 (K) Nieuws (NOS)
19.05 (K) Camping 74 recht
streeks programma
19.05 Kinderprogramma
19.45 De fanfare Soli Deo
Gloria, uitvoering
20.00 (K) Journaal en weers-
overzicht (NOS)
20.20 (K) Camping 74 vervolg
20.30 Optreden van de West-
duitse gospelgroep Initi
ative Junger Christen
20.50 (K) Nader bekeken, ac
tualiteitenrubriek
21.05 Elle Alma zingt.
21.15 Sportief, vragenspel
waarin vijf sportvereni
gingen elkaar ondervra
gen over kennis van
verschillende sporten.
21.40 Nafiri Tuhan, het Indo
nesische orkest speelt en
danst.
22.00 (K) De man achter de
film, een portret van
Raoul Walsh, topregis-
seur uit het oude Holly
wood (VPRO)
23.10 (K) Laatste nieuws
(NOS)
NEDERLAND II:
18.45 (K) De fabeltjeskrant
18.55 (K) Nieuws (NOS)
19.05 (K) KRO-cineaci geva
rieerd programma.
20.00 (K) Journaal en weers-
overzicht (NOS)
(K) Macbeth, televisie
spel naar het gelijkna
mige toneelstuk van
William Shakespeare.
Den Haag vandaag
(K) Laatste nieuws
(NOS)
20.20
22.35
22.50
DUITSLAND I:
8.05
8.20
8.55
9.30
10.00
10.05
11.35
16.15
16.20
17.05
17.35
(K) Tussen de krante
koppen.
(K) Tussen de krante
koppen.
(K) Stemmingmakers.
(K) Scsamstrasse.
(K) Journaal.
(K) Wereldkampioen
schappen voetbal, herha
ling van een wedstrijd.
12.35 (K) Wereldkampi
oenschappen voetbal, te
rugblik.
(K) Journaal.
(K) Versleten aan de lo
pende band. documentai
re over werkneemsters
aan een lopende band.
(K) Pippi Langkous, se
rie. Pippi maakt samen
met Annika en Tommy
een cocht in een lucht
ballon.
(K) Ergens in Acherloo,
film naar het Ierse
sprookje „vingerhoedje"
over een mannetje dat
door de elfen van zijn
bochel wordt verlost.
17.55 (K) Journaal.
18.00 (K) Nieuws uit Noord-
rijnland-Westfalen.
18.10 (K) De zaken van me
neer Konstantin: Beate
Sohweizer.
18.40 (K) Hier en Nu.
19.20 (K) De zaken van me
neer Konstantin: Beate
Schweizer.
20.00 (K) Journaal en weerso-
verzicht.
20.15 (K) Portret van een
Keulse. Heinrich Boll
interviewt een Keulse
huisvrouw, die over
haar leven vertelt.
21.00 (K)Cannon, serie.
21.45 (K) Wereldkampioen
schappen voetbal, actua
liteiten.
22.30 (K) Journaal, commen
taar weerbericht.
DUITSLAND II
16.15 De tweede republiek, se
rie over 25 j aar grond
wet in de Bondsrepu
bliek.
17.00 (K) Journaal.
17.10 (K) Wicky en de sterke
mannen, tekenfilmserie.
17.40 (K) WM-extra
18.25 (K) Hier kookt de chef,
serie rond het niet al te
best renderende restau
rant „Waldschlösschen."
19.00 (K) Journaal.
19.30 (K) Drie maal negen,
showspel van Wim
Thoelke.
21.00 (K) Journaal.
21.15 (K) Journalisten vragen,
politici antwoorden.
22.15 (K) Christenen in Por
tugal na de omwente
ling, filmreportage.
22.45 (K) Journaal.
BELGIë (Nederl.)
18.55 (K) De Fabeltjeskrant
19.00 (K) Black Beauty, serie.
19.25 Cags a gogo, komische
film.
19.40 (K) Mededelingen.
19.45 (K) Journaal
20.15 (K) Sarah, Engels tele
visiespel over een adop
tiefkind Sarah, dat vindt
dat zij recht heeft zelf
een keus te maken wat
ouders betreft. Zij kiest
de oude ambtenaar mr.
Olissold.
21.15 (K) Première.
21.45 (K) Standpunten.
22.05 (K) Kortweg.
22.15 (K) Laatste nieuws
22.35 (K) Wereldkampioen
schappen voetbal, sa
menvattende reportages
van de twee gisteren ge
speelde wedstrijden.
BELGIe (Frans)
's Middags Tour de France
18.10 (K) 1, 2, 3... j'ai vu.
18.30 (K) Wie var. de drie
19.00 (K) Deux ans de vacan-
ces (12), avonturenserie
naar Jules Verne.
19.30 Theater- en festival
agenda.
19.45 (K) Journaal.
20.15 Wegeninformatie.
20.20 (K) De engel en de dui
vel, film van Richard
Donner met Charles
Bronson, Susan George,
Trevor Howard, Michael
Craig e.a.
21.50 (K) Le carrousel aux
images: nieuwe films.
22.30 (K) Journaal.
HILVERSUM I
AVRO: 7.00 Nws. 7.11 Och-
tendgymn. 7.20 (S) Dag met
een plaatje. 8.00 Nws. 8.11
AVRO's Radiojournaal. 8.21
(S) Dag met een plaatje. 8.50
Morgenwijd. 9.00 Duik in de
jaren 30. 9.35 Waterst. 9.40 Ne
derl. schoolradio. 10.00 (S)
Kleutertje luister. 10.10 (S-M)
Arbeidsvitaminen. (11.00 Nws
en ll.03-il.05 Radiojournaal.)
11.30 (S) Rondom Twaalf met
Groenteman en 11.55 Beurspl.
5. 12.30 (S) AVRO'3 wekel.
sportrevue. 11.00 Nws. 13.11
Radiojournaal. 13.21 (S) En
semble Die Reihe: Mass. en
mod. muz. 14.00 (S) Italiaans
Operaconc. 15.00 (S) Aspecten.
16.00 Nws. 16.03 Radiojournaal.
16.05 (S) Jumbo-Set. 17.00 (S)
Mobiel. 17.55 Med.
AVRO: 18.00 Nws. 18.11 Ra
diojournaal. PP: J8.20 Uitz.
v.d. R.K.P.N. IKOR: 18.30
Kleur. NCRV: 19.00 (S) Leger
des Heilskwart. 19.15 Kerk
vandaag. 19.35 (S) Veel gevr.
gewijde muz. 20.00 (S) Zo
maar zomers. 21.55 (S) Kerk-
orgelconc. 22.20 Avomdover-
denk. 22.30 Nws. 22.40 Hier en
nu. 22.50 Wadden bedreigd.
23.05 (S) Symf. van Dvorak
23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM n
NCRV: 7.00 Nws. 7.02 Le
vende woord. 7.08 (S) Preludi
um: klass. muz. 7.30 Nws. 7.41
(S) Hier en nu. 7.55 Aange
stipt. 8.00 Te Deum laudamus.
8.24 Op de man af. 8.30 Nws.
8.36 Gyrnn. v.d. hudsvr. 8.45
(S) Podium v.d. vrouw. 9.20
(S) Onder de hoogtezon. 10.00
(S) Weens Filh. Ork.: klass.
muz. 10.30 Nws. 10.33 (S) Ra
dio Symf. Ork. Frankfurt:
klass. muz. 11.30 Hier en nu -
spec. 11.55 Med. 12.00 Zingen
met Cecilia. 12.15 Kinderlied
jes. 12.26 Med. t.b.v. land- en
tudnb. 12.30 Nws. 12.41 (S)
Hier en nu. 12.53 (S) Middag-
pauzedst. 13.13 (S) Draai
schijf. 15.00 (S) Klass. piano-
muz. 15.30 Nws. 15.33 (S)
Klass. kamermuz, 16.00 Uur
natuur. 17.00 V.d. kinderen.
17.30 Nws. 17.32 (S) Hier en
nu.
NCRV: 18.00 (S) Tijd vrij
voor muz. in vrije tijd. 18.30
Nws. 18.41 Wereldpanorama
18.53 Zojuist verschenen. A-
VRO: 19.00 Trefpunt. 19.30 (S)
Klass. strijkkwintet. 19.43
Mezzo-sopraan met instrum.
begeleid,: mod. liederen. NOS:
19.50 Den Haag vandaag. 20.00
Nws. AVRO: 20.05 Radiojour
naal. NOS: 20.10 (S) Hall. Fes
tival 1974: oude kamermuz.
AVRO: 22.30 Zeshoog houdt de
lift weer tegen. 22.55 Cabaret-
Profiel. 23.20 (S) Essay. 23.50
Nws.
HILVERSUM III
TROS: 7.02 Drie op je boter
ham: Vaak 's ochtends. KRO:
9.03 Pep op drie. 11.03 (S)
Drie draait op verz. 12.03 (S)
Drie tussen de middag, met
o.m. Raden maar, 14.03 Pop
Kon-takt Theo Stokkink
show. (Tussen 15.30-19.00
NÓS-rep. Ronde van Frankr.)
NOS: 16.03 Hitmeesters: Dave
rende dertig.
NOS: 18.02 Joost mag niet
eten. TROS: 19.02 (S) Driel
oot achter. 20.02 (S) Poster.
21.02 (3) Sesiun: jazz en blues
live. 22.02 (S) Hugo van Gel
deren Show, met o.a. Neder
landstalige tóp-tien. 22.55 Med.
23.02 T...S...T... met W.K.
Voetbaljournaal. 0.02 Atotua.
0.10 (S) Jazz-Sir. 1.02 Nacht
wacht NOS: 5.02 Satésaus
Snow. EO: 6.02-7.00 (S) Mati-
nata.
BELGIé (Vlaams)
10.00 Nieuws.
10.03 Lichte muziek. 11.00
Harmonie en fanfaremuziek.
12.00 Nieuws, mededelingen en
SOS-berichten. 12.08 Swing en
soul. (12.50 Buitenlands perso
verzicht. 13.00 Nieuws, aktua-
liteiten, weerbericht en toneel
agenda). 13.55 Beursberichten.
14.00 Nieuws. 14.03 Lichte mu
ziek. (15.00 Nieuws. 16.00
Nieuws, en beursberichten.
16.10 Licht klassiek concert.
17.00 Nieuws en mededelingen.
17.10 Muziek en sport. (17.55
Weegschaal). 18.00 Nieuws.
18.55 Taalwenken.) 19.00
Nieuws, en aktualiteiten. 19.30
Intermezzo. 19.35 Politieke tri
bune. 19.45 Lichte muziek.
Vanaf 20.00 gezamenlijk pro
gramma van BRT I en BRT II:
20.00 Lichte muziek. (20.30
Nieuws. 21.00 Splinternieuws).
22.00 Nieuws. 22.05 Jeugd '74:
amusementsmuziek. (23.00
Nieuws) 23.40-23.45 Nieuws.
•jaoq uca atseQ 'oi :sjqoaj sRiuts '6 japuo sjqoa.i
■tdH '8 ;s3lu!l efdmaea 'i :uappiui Jeyj -9 fjfiunooq TjeQ 'g :ua2
-uoC Sooqana '1 rtaoq uea laj g ijazhMpmjyi. 'Z 'puo.iS ut jejj
WE ZIJN SIJNAv IN DES MOlNES.
BULL BULLET^'! WA.T ESN
