Bloedwraak
hangt
dreigend
boven
Zuid-Slavië
JEZUÏETEN ZITTEN OP VREEMDE PLAATSEN, ZELFS IN HET WITTE HUIS
Nixons duiveluitdrijver
Kennedy-mystiek
onaangetast
door Wcin,
Weil) und Gesang
NAAR SCHOOL
IN EEN
VREEMD LAND
De ondernemer weet geen raad met een bedrijfsbezetting
Nieu\
„De i
LEERLINGWEZEN
EREDIENST
WITTE HUIS
GOD
TELEVISIE
ROSE MARY
SINT-NIXON
SERENITEIT
Vakantiebaant
onderwerp i
„Filter"
ZOMERCC
20.000 Lil
binnenland
buitenland
TEDDY KANDIDAAT IN 1976?
VELDSLAG
VERMAARD
MOEILIJK
Geen raad
Luxe
Inspraak
Rechter
Mensen
Opnamen
De opnamen
BELGRADO (UPI) In
Decani, een plaatsje in liet
zuidoosten can Joegoslavië na
bij de grens met Albanië, zit
ten de 17 leden van Caus Ta
hirukaj's familie al zeven jaar
lang in hun stenen huis gebar
ricadeerd. Ze durven nauwe
lijks een voet buiten de deur
zetten. Het huis is omgeven
door een 2.10 meter hoge
muur. De kleine ramen zijn
gesloten en bedekt met gaas.
De familie heeft al haar vee
verkocht en heeft andere
dorpsbewoners gehuurd om
enkele van haar velden te be
werken. De kinderen gaan
niet naar school.
De Tahtrukaj's maken deel
uit van naar schatting 8000
mensen in het zuidoosten van
Joegoslavië, die zichzelf in
hun huizen hebben opgesloten
uit vrees slachtoffers van
bloedwraak te worden. De fa
milie leeft binnen vier muren
sinds hun zoon Jakup zijn
vriend Muzli Memaj in een
gevecht doodde.
De jongens, beiden 13 Jaar
oud, waren schapen naar de
bergen aan het drijven. Ze
kregen ruzie en Jakup gaf
Muzli een fatale slag met een
stok. Het was het begin van
de vete die waarschijnlijk niet
zal worden opgelost voordat
Muizli's dood is gewroken door
het doden van een lid van de
Tahirukaj's en zelfs daarna
kan blijven voortbestaan.
Dergelijke vetes onder Joe-
goslaven van Albaanse af
komst, bekend als Skipetaren,
kunnen tientallen jaren blij
ven voortbestaan en niets
wijst erop dat de gewoonte
van bloedwraak in het gbeied
verdwijnt. Salija Kuci, die ook
zeven jaar lang met 34 leden
van zijn familie ln zijn huis in
Suva Reka zat opgesloten,
zegt: „Zeven jaar van lijden
en vrees is erger dan de dood.
Al onze pogingen om vrede te
sluiten zijn mislukt". Wettelij
ke straffen hebben de afgelo
pen 20 jaar in Albanië zelf
weliswaar de bloedvetes doen
verdwijnen. Maar in de nabu
rige Joegoslavische provincie
Kovoso zijn de vetes toegeno
men sinds een nieuwe straf
wet in 1956 mildere straffen
met zich bracht voor bloedac-
ties, aldus de politie.
Het beslechten van de vetes
1® ook minder traditioneel,
wreder, gewonden nu wrekers
de regel hebben opgegeven
dat vrouwen, priesters, jon
gen® of jongemannen die niet
geoefend zijn in het gebruik
van geweren geen slachtoffer
kunnen worden.
De laatste jaren zijn zowel
jongens als mannen het slacht
offer van wraak geworden en
het sdhieten in de rug, dat
eens taboe was. is niet onge
bruikelijk, volgens de politie.
De levens van kinderen die
bang zijn de veiligheid van
hun fortwoningen te verlaten,
kunnen volledig worden ontre-
geld.
,Ik droomde ervan dokter te
worden maar het zal wel een
droom moeten blijven", zegt
Sucurika L'ugi. Na de lagere
school werd hij op 14-jarige
leeftijd gedwongen zich aan te
stuiten bij zijn verwanten die
zichzelf huisarrest hadden op
gelegd ln een dorpje bij Priz-
ren, omdat zij een actie van
bloedwraak vreesden van een
vijandige familie.
De autoriteiten hopen dat on
derwijs en het verhogen van
de levensstandaard geleidelijk
het probleem zullen uitbannen
uit dit woeste landelijke ge
bied waar veel mannen nog
steeds wapens dragen.
Maar tot nu toe is er geen
teken van verzoening voor da
Tahirukaj's. „Het is bijna en-
draaglijk zo te moeten leven"
zegt Mehmedi Tahirukaj, een
zoon van Caus. „Het zwaarste
Is uit het raam te moeten sta
ren naar je buren die hun
land bewerken terwijl jouw
velden onbruikbaar worden.
Maar tot het moment dat de
Memaji's ors vergeven is ons
buis onze gevangen'®".
Iedereen heeft wel eens ho
ren praten over „het leerling
wezenOe beroepsopleiding -
gen die jonge mensen kunnen
krijgen in de praktijk, in het
bedrijf waar ze werken, Er
moet dan een leerovereen
komst worden gesloten. Er
komt heel wat kijken om pre
cies te weten, hoe het allemaal
in elkaar zit met die 35 oplei
dingen in het leerlingwezen.
Wat het i en voor wie het
ij, wordt verteld in een be
knopte brochure die onlangs
door het Ministerie van On
derwijs is uitgegeven. Een
drukwerkje dat bovendien alle
adressenmateriaal bevat van
de landelijke en regionale or
ganen van dat leerlingwezen,
alsmede van de streekscholen
voor beroepsbegeleidend on
derwijs. Als men er belang
stelling voor heeft gewoon
even aanvragen bij dat Minis
terie. Nie*"te# rr'J' - Den
Haag,1'1. 07(>
JACQUES LEVljl
de hoofdstad Providence is.
Hij werd toen, ironisch ge
noeg, politiek om zeep gehol
pen door een man die naar de
naam John Pastore luistert.
Inmiddels viel liet alziende
oog van het Witte Huis op
Pater McLaughlin en hij fun
geert nu als uitdrijver van de
duivels, die, volgens politieke
tegenstanders, het wezen van
de Amerikaanse president in
bezit hebben genomen. Hij is
Nixons exorcist.
(Nan onze correspondent)
WASHINGTON Men treft de paters jezuïeten
aan op vreemde plaatsen. Daniel Berrigan S.J. ging
de gevangenis in omdat hij met ritueel en mild-revo-
lutionair theater de immoraliteit van de INixonrege-
ring en de schande van de oorlog in Vietnam wilde
illustreren, zich daarbij enigszins verheffend hoven
de aardse wet. De FBI-agent, die Daniel Berrigan ar
resteerde, en die ook katholiek was, legde hem de
handboeien aan met de woordenAd Majorem Dei
Gloriam. Hij wist met wie hij te doen had.
De Amerikaanse jezuïetenpa
ter Lyons is zo rechts, dat hij
niet meer op de foto past. In
het weekblad „Twin Circles"
briest en ageert hij tegen het
rode gevaar, dat het weefsel
van de Amerikaanse maat
schappij bedreigt en volgens
pater Lyons is zelfs wijlen
Paus Johannes in een rode be-
reklem gevangen toen hij, in
een van zijn encyclieken,
smeekte om sociale rechtvaar
digheid.
Dan is er pater Robert Drinan
S.J., lid van het Huis van
Afgevaardigden, die als eerste
een resolutie indiende om Ri
chard Nixon in staat van be
schuldiging te stellen. Men zou
kunnen zeggen, dat Nixon
voor pater Drinan een der be
wijsmiddelen is voor het be
staan van de duivel.
En dan zijn er verder natuur
lijk nog de vele duizenden
volgelingen van Loyola die
minder spectaculair aan de
weg timmeren: die de weten
schap dienen, bidden, troosten,
opvoeden en, soms, trouwen.
Er zit ook een jezuïet in het
Witte Huis. Hij doet daar
meer voor president Richard
dan de evangelist Billy Gra
ham, die slechts bereid is voor
Nixon te bidden. Pater John
Joseph McLaughlin S.J
schrijft redevoeringen voor de
president, voor wie hij een
hogere graad van bewondering
demonstreert dan voor het ta
nende heiligenbestand, en hij
reist stad en land af om Nixon
te verdedigen en te bewiero
ken. Men noemt hem: „Nixons
priester".
Pater McLaughlin (47) is een
in 1970 verslagen kandidaat
voor een senaatszetel van de
staat Rhode Island, waarvan
Ik zag pater McLaughlin op de
beeldbuis, terwijl hij bezig
was de eredienst van Richard
Nixon te belijden. Hij zat in
een bijzonder fraai kostuum,
blakend van gezondheid en
van het vuur van zijn overtui
ging.
Hij presenteerde een exegese
van zijn Nixon-geloof, die je
zuïeten waardig isgeestig
groots van retoriek, schrander.
Dat geef ik hem toe, en met
genoegen, want behoudens een
schier eindeloze keten van ab
solutie heb ik aan de jezuïe
ten het een en ander te dan
ken.
Welaan dan. Pater McLaughlin
is een actief priester, die van
daag de dag echtre minder
preekt van God en godsdienst,
dan over Richard Nixon, die
hij bezingt als een monument
van staatsmanschap en moraal.
Hij ageert tegen „de Jeremi-
a's, die krokodilletranen we
nen om Nixons vermeende
vergrijpen".
Hij sprak, eind april voor een
groep makelaars in Phoenix,
Arizona, een republikeins bol
werk van Nlxonvereerders.
Zijn peroratie: „Wie is verant
woordelijk voor het opblazen
van iets (Watergate) dat - ja,
maar het lijkt alsof pater
McLaughlin beweert, dat een
heilige een zeker onheilig po
tentieel mist dat essentieel is
voor een Amerikaanse presi
dent.
0 Pater John Joseph McLaughlin sj op het oorlogspad voor pre
sident Richard Nixon, die hij bewonderd en bewierookt.
ik geef het toe - dat droevig is
en elementen van tragiek be
vat en betreurenswaardig is,
maar wie is verantwoordelijk
voor het opblazen van de zaak
tot de enorme wanproporties
die we vandaag zien?"
McLaughlin: „Zonder onnodig
bars te zijn is het mijn over
tuiging dat dit voornamelijk te
wijten is aan de establish-
mentpubliciteitsmedia in het
oosten van het land (gejuich).
Meer precies: Ik spreek over
de televisienetwerken en ik
spreek over inktpublikaties
a's de New York Times en de
Washington Post.
„Wat de televisie betreft, her
innert u zich nog wat er ge
beurde op de avond van mi
nister Cox' ontslag? Hier is
een afschrift van John Chan
cellors (NBC-tv) verslag van
die avond:
Good evening. De natie staat
vanavond in het midden van
de grootste gfrondwetcrisis in
onze geschiedenis...
„Waar is de Varkensbaai van
JFK, Peari Harbour, Harry
Trumans poging om de staal
industrie te naasten, de Burger
oorlog? De president stuurde
Archie Cox de laan uit. Dat
was alles".
0 Pater Robert Drinan sj, op het oorlogspad tegen president
Nixon, die hij verfoeit en verafschuwd.
Echo's van bittere Agnew-re-
devoeTingen, maar spitser en
verfijnder. Geen hakbijl, maar
een lancet.
John McLaughlin is verder de
enige man in het Witte Huis
die zijn gevoel voor humor
nog niet heeft verloren, voor
zover dat godsgeschenk
Nixons paleisgardisten ooit
heeft gemaakt. Enfin, een je
zuïet zonder humor is onver
teerbaar, stellig in de politiek.
Voor paiter McLaughlin past
politieke activiteiten zeer wel in
de roeping des priesters, die
zich niet uitsluitend hoeft te
uiten in het begraven van de
doden, het huwen van de le
venden, het dopen van kinde
ren en het troosten van zieken
en mininuimlijders.
McLaughlin oreert altijd vanaf
losse aantekeningen, voortzei-
lend op de orkanen van zijn
eloquentie en hij excuseert
zich daarvoor steevast met de
opmerking: „Toen ik het Witte
Huis verliet stapte Rose Mary
Woods op mijn voet en plotse
ling was mijn hele redevoe
ring verdwenen."
Pater McLaughlin zetelt in
een kantoor in het Witte Huis,
twee deuren verwijderd van
het werkvertrek van president
Nixon.
Vanuit die voorpost is hij tot
de overtuiging gekomen dat
de Watergate-eliende slechts
de schaduwkant van een voet
noot in de geschiedenis is: „Ik
heb de president horen spre
ken over de internationale or
de. Over zijn toekomstplannen
voor de Amerikaanse natie. En
hij deed dat op een manier die
je ziel op de tenen zet. De
afschriften van de geluidsban
den, die de president aan volk
en Congres heeft aangeboden
vormen een donker distillaat,
dat niet representatief is voor
de Gestalt van deze regering.
Er is geen sprake van wange
drag van de kant van de pre
sident".
McLaughlin „We willen stel.
lig geen heiligen in het presi
dentiële ambt. Als we een hei
lige als president zouden heb
ben zou dat leiden tot chaos
en catastrofe. De man die
daar, in dat ovalen werkver
trek zit, moet een scherp in
zicht hebben in de onvolmaakt
heden van de mens".
Men kan hier heerlijk gaan
twisten over de vraag of eien
heilige minder inzicht heeft in
menselijke onvolmaaktheden
dan een duivel en of men
slechts door een gebrek aan
inzicht tot dc eer der altaren
kan worden verheven. We be
geven ons hier op glad ijs,
Pater MeLaughlin ziet Water
gate als een samenzwering te
gen de president, op touw ge
zet door mensen die hem ha
ten. De New York Times is
volgens hem de catechismus,
waarop de televisie de
nieuwsprogramma's baseert.
We vernemen dan enig geknor
over „het wangedrag" van bla
ten als Time en Newsweek.
Vraag: Is er geen conflictsitu
atie wanneer men tegelijker
tijd priester en politicus is?
Antwoord: „Natuurlijk niet.
Er zijn bepaalde praktische
problemen. Maar ik voel mij
een beter priester door politi
cus te zijn en een beter politi
cus door mijn priesterschap".
Vraag: Is God politiek met
een sterke neiging naar
rechts?
Antwoord: „God is niet partij
dig. Maar ik heb met Hem
omtrent dit onderwerp gecom
municeerd en Hij schreef me
een briefje waarin hij mee
deelde dat Hij boven de poli-
tiok stond. He' was getekend:
God, republikein."
Pater John Joseph MeLaughlin
staat mogelijk vaster in gods
dienstige dogmatiek dan in
zijn politieke exorcismeritue-
len ten behoeve van Richard
Nixon.
Ik kan mezelf er niet toe
brengen te zeggen dat hij do
lerend is en het afgodsbeeld
va a Richard Nixon aanbidt.
Hij is een te aardige man.
Hij voert een apologie op voor
zijn zeer welvarende uiterlijk
zijn duur uitziende pak: „De
gelofte van armoede is geen
economische eed, maar een ge-j
loftc van afhankelijkheid.
Mijn pakken mogen duur lij
ken, maar de prijs valt mee.
Laten we zeggen, dat ze met
smaak gekozen zijn. Boven-
dien, het is een van de histori
sche vereisten van de Sociëteit
om in de wereld te integreren.
En dat, mijn vriend, moet
gladjes gebeuren".
Pater McLaughlin draagt geen
boetekleed van kameelhaar.
Nixon, zegt hij, zal door de
geschiedsschrijvers worden
bezongen als „de grootste mo-|
rele leider van het laatste der-|
de deel van deze eeuw. Ik ben
geen excuses schuldig voor
mijn steun aan hem. Ik ben
trots op dit avontuur. Nixon is
voor mij een bron van einde-,
loze verbazing. Hoe meer hij i
lijdt, des te groter zijn sereni
teit".
Hier mag men zich bezorgd of
opgewekt, gaan afvragen wal
ons in de laatste 24 jaar van
deze eem. te wachten staat
aan moreel leiderschap.
Jezuïeten, zo blijkt wederom,
zijn vogels van zeer uiteenlo
pende pluimage. Berrigan, Ly
ons, Drinan en de goede pa
ters, die in het verleden zo
vaak en soms zo vruchteloos
voor me hebben gebeden.
Ik denk. dat deze diversiteit
een van de grote charmes is
van de Sociëteit van Jezus.
Dat het Nixon is, die daar in
deelt, zit me een beetje hoog.
BERT VAN VELZEN
(Van onze correspondent)
WASHINGTON Als Edward M. Kennedy president van de
Verenigde Staten wi! worden zullen zijn partijgenoten hem in
1976 de kandidatuur voor het presidentschap niet kunnen ont
houden. Kennedy blijft de favoriet van de democratische kiezers.
Een opiniepeiling door George Gallup op 31 maart gepubliceerd
sprak boekdelen: Kennedy geniet de voorkeur van 44 procent en
wordt op een straatlengte gevolgd door George Wallace (17 pro-
cent).
Wallace (17 procent). Mannen
als Henry Jackson, Edmund
Muskie en George McGovern
genieten elk minder dan de
helft van de Wallace-aanhang
en John V. Tunney staat met
enkele andere mindere goden
met 1 procent op de bodem van
de ranglijst.
Wanneer Ted Kennedy zich
aan de presidentsverkiezingen
zou onttrekken wordt de de
mocratische partij conventie
van 1976 een ware veldslag.
Want wanneer Kennedy bui
ten beschouwing wordt gela
ten gaat de voorkeur van de
democratische kiezers uit naar
George Wallace (26 procent)
en naar George McGovern,
Edmund Muskie en Henry
Jackson (elk 20 procent). Er
kan in de komende twee jaar
nog vee! gebeuren, maar het is
overduidelijk dat de Kennedy-
mystiek onaangetast is. Hij
heeft het banier van de demo
cratische partij voor het grij
pen.
Ted Kennedy is de enige man
die kan voorkomen dat de
partijconventie van 1976 op
nieuw een chaotische politieke
zelfmoord-expeditie wordt.
Als gevolg van vernieuwingen
in de procedure van de selec
tie van de presidentskandidaat
is het zeer goed mogelijk dat
niemand anders dan Kennedy
voldoende stemmen op de par
tijconventie kan veroveren.
Als de regels die in 1976 zul
len worden toegepast in 1972
zouden hebben gegolden zou
George McGovern een goede
kans hebben gelopen zijn
droevige confrontatie met Ri
chard Nixon te hebben gemist.
Kennedy heeft een zekere
vermaardheid -afgezien van
zijn aanzienlijke politieke be
gaafdheid- als een „Wein,
Weib und Gesang"-figuur die
zich niet omhangt met een be
schermende mantel van dis
cretie. Hij drinkt veel, maar
niet in het geniep. En zijn
naam is besmet met de trage
die van Chappaquiddick. De
democraten tonen zich verge
vensgezind, maar de republi
keinen zullen van Ted Kenne
dy's tekortkomingen vanzelf,
sprekend veel werk maken en
in hardvochtige pamfletten
zijn „gebrek aan moreel kali.
ber" uitmeten „Moreel kali-
ber" was overigens een van de
motieven op grond waarvan
meer dan 60 procent van het
Amerikaanse kiezersvolk in
1972 Richard Nixon naar het
Witte Huis zond.
Als Ted Kennedy dus droomt
van het Witte Huis heeft hij
de kandidatuur in zijn zak,
maar wordt zijn campagne om
het presidentschap een moei
lijke kruisweg.
BERT VAN VELZEN
Wij denken er eigenlijk
nooit over na dat „naar school
gaanheel wat merkwaardige
problemen met zich kan bren
gen. Tenminsteals je van die
hele schoolsituatie in ons land
geen snars begrijpt. Gewoon,
omdat je gastarbeider bent.
Thuis, in je eigen land dus,
levert dat geen moeilijkheden
op. Daar word je immers ge
woon opgenomen in de nor
male gang van zaken". Je
weet er de weg, spreekt er de
landstaal, kent er de voor
waarde en je kinderen hebben
vriendjes en vriendinnetjes
die ook naar school gaan.
(Van een onzer
verslaggevers)
„Werknemers moeten begrip
hebben voor het verschijnsel
van de bedrijfsbezetting, maar
het wel binnen de perken
houden". Aldus mr. E. Bloem
bergen, voorzitter van de raad
van bestuur van het VNU-con-
oers op e®n ontmoetingsavond
van christelijke werkgevers en
journalisten onlangs in het
Holiday Inn te Eindhoven.
De heer Bloembergen, als
ook de heer Van der Werf,
NCW-secretaris opleidingen
hadden van tevoren verschei
dene malen gezegd dat de pre
sentatie aan de pers, de inlei
ding van mr. Bloembergen
„Bedrijfsbezetting als werkne
mersactie" voor publikatie
werd vrijgegeven. Achteraf
kan men dat nauwelijks een
gelukkige beslissing van de
christelijke werkgevers noe
men. Wat al zo vaak in de
praktijk gebleken was- werd
hier immers ondubbelzinnig
voor de verzamelde Brabantse
journalisten tentoongespreid,
spreid.
De ondernemer weet geen
raad met een bedrijfsbezet
ting. Wel raadde de voorzitter
van de raad van bestuur van
bet VNU-concern de werkge-
-in t.e br n
voor een bedrijfsbezetting:
„Een bezetting is een noodsig
naal van mensen die verdrukt
zijn", maar hij paste daarna,
om zijn medecursisten niet
voor het hoofd te stoten, een
zeer merkwaardige constructie
toe. Hij zei dat een bedrijfsbe
zetting „wel binnen de perken
gehouden moest worden", en
maakte (om die perken aan te
geven) het kunstmatige onder
scheid tussen een eigenlijk en
een oneigenlijk gebruik van
een bedrijfsbezetting. Werkne
mers zouden het middel „ei
genlijk", gebruiken in een zui
ver tot het bedrijf beperkt
conflict, dat ook binnen de
hekiken van de onderneming
op te lossen zou zijn. Een
„oneigenlijk" gebruik zouden
werknemers van bedrijfsbe
zetting maken, als ze bijvoor
beeld uit zijn op een andere
maatschappelijke orde. Wat
presenteert mr. Bloembergen
nu eigenlijk namens het Ned.
Christelijk Werkgeversbond
(NCW) aan de verzamelde
Brabantse journalisten? In ie
der geval dat de democratise
ringsgedachte die toch ook in
werkgeverskringen doorge
dronigen moet zijn. ten minste
aan de lieer Bloembergen
voorbij is gegaan, is het niet
zo dat er tegenwoordig van
werknemerszijde over bepaal
de zaken vragen aan de onder
nemer gesteld worden, die nog
maar kort geleden tot het al-
leenbeslissinsgebied van de
werkgever behoorden? Dat
gaat meestal niet enkel over
n die h'nnen hel bzdr'jf
kunnen worden opgelost-
Is het niet zo dat het geïso
leerde ondernemersgebeuren
van vroeger steeds meer op
zijn verantwoordelijkheden
ook buiten het bedrijf gewe
zen wordt? Denk alleen maar
aan het milieu. Kort en goed:
zowel binnen de onderneming
als daarbuiten is het besef
groeiende, dat beslissingen die
aan de top van een bedrijf
genomen worden, zulke ingrij
pende gevolgen voor mensen
binnen en maar ook buiten dat
bedrijf kunnen hebben, dat
enige inspraak van belangheb
benden ii. deze beslissingen al
lanig geen luxe meer is.
Het zien van eikaars weder
zijdse belangen heeft onderne
ming en maatschappij nauwer
aan elkaar gebonden en een
gesprek tussen beide moge
lijk en noodzakelijk ge
maakt.
Het ondernemersgebeuren ls
zo dluidelijk ook een maat
schappelijk gebeuren- dat be;
de zich onontkoombaar met
elkaar moeten bemoeien. Het
bedrijf is geen privé-hobby
van een ondernemer waarbin
nen hij naar believen kan ope
reren. Het bedrijf is ook nie!
enkel een zaak van werkgevei
en werknemer, die binnen de
muren van het bedrijf hun
eigen boontjes kunnen doppen.
Wat ineen onderneming ge
beurt heeft onherropr-el'ik ge
volgen voor de hele samenle
ving.
Er kan dus, zoals de heer
Bloembergen doet, onmogelijk
van een eigenlijk gebruik van
een bedrijfsbezetting gespro
ken worden. Als om vijf uur
de sirene gaat blijven de ma
chines wel in de fabriek, maai
de arbeiders verlaten door de
poort het bedrijf. Die werkne
mers zijn even zovele burgers,
die leren dat het in buurtvere
nigingen, in gemeenteraden, in
actiecomintés de moeite loont
over je eigen lot mee te spre
ken. Die burgers zijn ook me
neer Bloembergens werkne
mers.
„Dc eigenlijke bezetting",
die de heer Bloembergen de
journalisten voorhoudt, als een
puur conflict tussen werkge
ver en werknemers, bestaat
misschien in theorie maar kan
;n de praktijk nimmer voorko
men.
Daarom vindt de journalisl
Je bedrijfsbezetting ook inte
ressant, omdat het meestal een
onderdeel is van de grote de
mocratiseringstendens n dt
nele samenleving. Publiciteit
ond een bedrijfsbezetting kan
men dan ook in dit licht zien.
:o vonden de aanwezige jour
nalisten. Het verwijt van dc
werkgevers op deze avond,
waarop pers en werkgevers
met elkaar in contact werden
gebracht, was, dat de bonden
vaak wel hun visie aan de
jubliciteitsmedia kwijt konden
-naar de werkgevers niet. Feit
is dat men de bonden steeds
aan de poort vindt bg elke
werknemersactie, terwijl de
directie van een bedrijf meest
al geschrokken zwijgt, alsof
er aan het uiterste middel, van
een bezetting niets vooraf is
gegaan.
Het komt bij journalisten
dan ook merkwaardig over dat
de inleider van de christelijke
werkgevers zegt voor de ei-
gelijk gebruikte bedrijfsbezet
ting" wel begrip te hebben.
Zodra echter zaken bij een
bezetting ter sprake komen
die buiten het strikt onderne
men vallen verwijst mr.
Bloembergen het conflict naar
de rechter.
Het lijkt niet fair de rechter
op te zouten met een conflict
waarin de werkgever minstens
mee zou moeten denken- Op
?en vraag van een der aanwe
zige journalisten hoe mr.
bloembergen zelf znu reageren
op een bezetting bij het VNU-
•oncern, antwoordde hij: „Ik
zou een derde, een club van
wijze rrannen. een voor beide
oartijen aanvaardbare oplos-
;ina laten bedenken". Het
lijkt wat laf de te vaak mis
bruikte conflict-socioloog een
oplossing te laten bedenken
ilsof een arbeidsconflict tus
sen mensen een machinesto
ring zou zijn.
Op de lange duur zullen zul
ke schijnoplossingen (social
engineering) sleutelen aan dc
marge blijven, waarvan beide
partijen een nog grotere kater
over zullen houden. De „socia
le ingenieur" bedenkt snel een
oplossing waarmee de onder
neming weer snel verder kan
draaien. Maar aan de basis
neemt het wantrouwen na zul
ke slimme zetten alleen maar
-oe.
De ondernemers vroegen de
journalisten ronduit hun me
ning hoe zc ook eens een gun
stige publiciteit zouden kun
nen krijgen bij een bedrijfsbe
zetting. Het antwoord mag nu
duidelijk zijn. De pers zal
luisteren als een ondernemer
bij een arbeidsconflict niet het
„snel verder kunnen draaien"
als hoogste goed in zijn vaan
del voert, maar de mensen die
in zijn bedrijf werken centraal
stelt. Misschien heeft een on
dernemer die mensen boven
het bedrijf laat prevaleren
zelfs wel een primeur. Toch
blijft er hoop voor de toe
k >mst. Terwijl werkgevers en
journalisten met elkaar in het
Eindhovense Holiday Inn met
elkaar in gesprek waren hoor
de men uit de aangrenzende
zaal, waar ook een lezing ge
houden werd een metalen
stem die voor alle aanwezigen
duidelijk hoorbaar zei: „De
compu'er is in staat alle pro
blemen op te lossen. In enkele
minuten lost de computer een
probleem op waar de mens
een "-en -"leven voor nodig
z u hebben"
MARC VAN ABBE
Geen centje pijn dus. Daar, iv
aat eigen iana gaat het met dal
schootgaan precies zo als het
in Neuerland. gaat voor Neder
landse kinderen. Bijna auto
matisch.
Er komt nog een probleem
bij. Buitenlandse arbeids
krachten in ons land die hun
gezin mogen laten komen, of
dat al hebben kunnen doen,
worden als regel op dat
schoolgebied van hun goedwil
lende Nederlandse collega's
niet zoveel uiijzer. Vaak is bet
allemaal veel te moeilijk om
uit te leggen. Zeker als de
Nederlander en zijn buiten
landse collega elkaar „ge
woon" al moeilijk verstaan.
De taai-barrière, weet u
wel.
Daarom heeft het Ministerie
van onderwijs die goede ge
dachte gehad voor die buiten
landse vaders en moeders in
ons land een boekje te laten
schrijven. Over allerlei alge
mene onderwijszaken in ons
land die men moet weten als
men schoolgaande kinderen
heeft. In elk van de zeven
talen van de landen waarmee
ons land een verdrag over de
werving van werknemers
heeft gesloten.
Die goedverzorgde boekjes
zijn uitgekomen in de volgen
de talen arabhsch, Italiaans,
grieks, -turks, spaans, portu-
gees en servo-kroatisch.
Naast de teksten in die talen
staat een Nederlandse tekst.
Men kan dus met de buiten
landers over de brochure pra
ten.
Er worden korte uiteenzet
tingen aege'-en over zaken als
het vormingsinstituut, het
leerlingwezen, de gedeeltelijke
leerplicht, de studiekosten en
n'V« wat daarbij hoort, bet
a Igemeen voortgezet onder
wijs, de scholen voor beroeps
onderwijs. de lagere school
de kleuterschool, confessioneel
en openhaar onderwijs, hoe
pe-i kind laat schriivev.
Bovendien sta at in elke bro
chure een volledige lijst met
adressen van de kantoren van
de Stichting Buitenlandse
Wernemers.
Ieder die meent zo'n brochu
re te kunnen gebruiken (per
soneelschefs. collega's, onder-
wiismensen. enz.) kan haar
besteden bü de Voorlichtings
dienst van het Ministerie van
Drd emrijs. hTip.i.np TïirleO I
n-m rr„n„ pro.74'S". W'!
e--n geven) Het s
allemaal gratis.
Woensi
(Van d
AMSTERDAM I
men begonnen voor
„De 5 van de Vierda
vermoeden, speelt h
evenement een belan
van Nie de regie heef
jongens, die dank zjj
de kans krijgen de
draaiboek worden ze il
klooster. Het toeval
slapen met drie Lond
deelte van de film w
bruikt. Voor een vro
werd Corry (die eens
contracteerd.
Het vijftal loopt de Viel
uit, maar niet zonder cl
ge verwikkelingen, wal
loops wordt ook nog ee
taculaire kunstdiefstal I
lost. René van Nie noel
film dan ook niet voel
een „komedie met thil
pekten". Het wordt
hem bovendien „een fill
jong en oud, waaraan i<l
spanning en plezier kal
ven".
Of dat inderdaad zo zl
weten we in oktober, I
première plaats heeft. I
moment is nog niet vee I
zeker dan de cast. Dii
gisteren dan ook mefj
feestvertoon in Ami
voorgesteld. De vijf
jongens worden vertolil
Johnny Kraaykamp I
niet aanwezig vanwege I
namen in Miinchen vo I
nieuwe Duitse serie Johl
Rijk-shows), John El
Arnie Breeveld (de Suil
se kandidaat in de s
Mies Bouwman „Een 'I
acht" bij het regerirl
leuim van de koningin I
Blaaser en René van
een jonge acteur, afll
van de Maastrichtse I
school.
Leen Jongewaard en I
Molenkamp vertolken til
natieke en op en topl
daagselopers, die kos I
kost de medaille willen I
De in Frankrijk werken I
derlandse acteur Jerry I
wer speeit de rol van I
handelaar. Als extra atl
werd de Britse actrice I
Benton aangetrokken, I
land vooral bekend dal
haar rol in de „Onedirl
De andere vrouwelijke I
opkomende actrice, die 1
opkomende aktrice, die I
de speelfilm van Ren I
Nie „Kind van de zcl
hoofdrol speelt. Deze I
waarvan de opnamen ail
zijn, gaat in september il
mière. Oorspronkelijk zl
sine van Daisum ster uil
mens van goede wil", ijl
film hebben meegespee I
trok zich echter terug I
René van Nie voor ha;l
bedscène aan het bas I
had toegevoegd, iets wal
niets voor scheen te voelel
Tot 8 juli worden in Al
dam opnamen gemaakt, I
verhuist de hele staf 'I
acteurs en 22 technici I
(Van onze correspoi
dent)
HILVERSUM
met vakantie te kun
gaan gaan vele sclio
ren werkeni ze obe
bakken paimekoel
wroeten met onweni.
handen in de zwi
aarde, kortom verdie
een paar centen bij.
is in het vakantiew
nogal wat variatie.
betaling is navenant,
zijn jongeren die
vijftig gulden per w
naar huis gaan, maai
zijn er ook die in dez
de periode enkele li
derden gulden ha
Vandaar dat hier
daar stemmen op g
om het vakantie»
ook te betalen volg
de regels van het we
lijk minimumloon. C
deze moeilijke mat
handelt het jongerenj
gramma „Filter", za
dag 29 juni om 15.0'.
in het NCRV-radio
gramma via Hilvcri
3.
HILVERSUM (ANP)
juli in het gemeentelijk
geboden voor maximaal;
georganiseerd door Moj
meegedeeld, dat op het
The Allman Brothers,
Soul Express, Doobie B|
Johr ^/Ic-Laughlin en Je
Twe^ da een later wordt
herhaald in het Knebw