Sollicitant wordt getest met de natte vinger DE „BOKKERIJDERS" WAREN IN FEITE GUERILLASTRIJDERS Wie remt groei van (kern)energie af? Moede rSit Gigantische windmolens in Noordzee kunnen heel Nederland energie geven SïMPAl® Prof. dr. W. Hofstee vindt psychologische test puur ritueel 'M i -sJfLjÉIÏ BRABANTSE INDUSTRIE DOET BESPARINGEN TENIET We gebruiken nu a! meer kernenergie dan de „groeimatigers" in 1985 willen Waardeloos Fatsoen ANTWERPSE SCHRIJVER LINDEKENS: DE FRANSE REVOLUTIE WAS NIET DE ENIGE Werkgroep biedt regering over maand plan aan: Financiën DOOR CORN. VERHOEVEN 'J-4 - v •'.'y'; j HINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN INGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN "PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PÈ|nL EILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINge, PROF. HOFSTEE .mensenkennis is folklore. (Van een onzer verslaggevers) GRONINGEN Het nat te vingertje is nog altijd de meest gebruikte tech niek om een sollicitant te testen. En dat terwijl men senkennis niet bestaat. Maar ook de zogenaamde psycho logische testen, waar de toe komstige werknemer mee doorgezaagd wordt, zijn op zijn zachtst gezegd povere methodes voor een selectie. Hoewel prof. dr. W. K. B. Hofstee, hoogleraar psycho logie aan de universiteit van Groningen, zich al jaren ge leden verzet heeft tegen de huidige selectieprocedures, is zijn stem als die van een roepende in de woestijn ge bleven. Ongeveer 150.000 sollicitanten worden jaarlijks onderworpen aan een proces dat amper ver dienste heeft, maar toch taai blijft leven: de psychologische test. De sollicitant moet boompjes tekenen, naar een inktvlek tu ren, verhalen vertellen bij fo to's met en zonder snor, een specimen van zijn handschrift overleggen en zich uit proble men bevrijden waarna hij als een geblinddoekte op het oor deel moet wachten. Een oordeel waartegen prak tisch geen beroep mogelijk is, dat niet wordt toegelicht en dat dikwijls is gebaseerd op folk lore. Tussen de kandidaatwerkne mer en de werkgever staat de onbegrijpelijke magie van de psycholoog. Hofstee: „Kent u die politieke prent van Watergate, waar de medewerkers van Nixon alle maal met het beschuldigende vingertje naar elkaar wijzen? Zo is het hier ook. De psycho loog wordt gebruikt als blik semafleider door de werkgever die zich beroept op de test. In de praktijk worden bij sollici taties psychologische methodes gebruikt die pure rituelen zijn en waar de eigen verantwoor delijkheid voor het aannemen of afwijzen van een sollicitant wordt weggemoffeld ergens tussen psycholoog en op drachtgever. De gevallen waarin het werkelijk goed functioneert, zijn uitzonderin gen". Trof. Hofstee heeft enkele ja ren geleden in „Ruim Zicht" de gedachte geopperd om een nationaal selectiebureau op te richten, dat onafhankelijk kandidaten moet beoordelen volgens serieuze en weten schappelijk verantwoorde pro cedures. Zijn bureau is nog niet van de grond gekomen. Het leidt een schimmig leven in de hoofden van velen, maar of het ooit tastbare werkelijkheid zal worden is de vraag. Er bestaan ongeveer 40 selec tiebureaus in het land en de grote ondernemingen als Phi lips en Hoogovens hebben een eigen psychologische dienst. Dan is er nog de Rijks Psy chologische Dienst die jaar lijks 16.000 sollicitanten langs de boompjes en snorren laat wandelen. Al deze testorganen maken gebruik van technieken waarvan het overgrote deel waardeloos is. Hofstee: „We hebben een paar jaar geleden enkele honderden tests onderzocht en in klassen ingedeeld. Slechts drie tests kregen de kwalificatie vol doende objectief mee. Ruiim 20 waren tamelijk goed en de rest was minder-valide, dus niet te gebruiken." Sinds Hofstee's noodkreet in Ruim Zicht is er niet veel veranderd. Wel is er een com missie opgestaan, onder voor zitterschap van de Twentse hoogleraar Hessel, waarin de rechten van de sollicitant wor den bepaald, maar deze com missie is pas in het stadium van huiswerk en is nog lang niet van de grond. Hofstee: „Er is een merkwaar dige redein waarom het balle tje niet hard zal rollen. De selectieprocedure schijnt na melijk niet te leven onder de mensen. We hebben eens bij Van Dam, toen die nog om budsman was, gevraagd of hij veel klachten had ontvangen over de gang van zaken bij een sollicitatie. Hij had niets vernomen. We zijn nu bezig in Groningen om met medewer king van het Arbeidsbureau na te gaan hoe sollicitanten zelf de procedure ervaren. En uit het eerste materiaal krij gen we de indruk dat wat de sollicitant dwars zit, niet zijn rechtspositie is, of inspraak, maar uitsluitend bezwaren in de sfeer van burgerlijk fat soen. De sollicitant lijkt er tevens bij voorbaat van uit te gaan dat arbeid het exclusieve ei gendom van de werkgever is. Als je ze vraagt of ze de mogelijkheid van beroep wil len hebben, zeggen ze „Nee, want stel dat ik het win en aangenomen moet worden. Dan word ik toch weggepest". Die reactie is misschien wel begrijpelijk, maar als de vak bonden zo hadden gereageerd, bestonden ze nu niet." Psychologische tests zijn, hoe wel verre van feilloos, ook niet helemaal waardeloos, al dus prof. Hofstee. „Een test kan hoogstens nagaan wat de intelligentie is en wat de vor deringen zullen zijn. Het is niet mogelijk om de persoon lijke geschiktheid te meten en zeker niet de persoonlijkheid, want die ls aan veel grotere veranderingen onderhevig dan de intelligentie. Bovendien kom je op de vraag: wat is persoonlijkheid? Iedereen praat er over, maar wat het is weten we niet. Iemand diie lang en mager is, vinden we ongezellig. Dat is zijn aureool. Donkere ogen en zwart haar is romantisch. Maar deze indruk ken, dit aureool, wij noemen het halo in de psychologie, heeft met persoonlijkheid niets te maken. Hoe moeten we doorzettingsvermogen me ten? Daar is geen psycholo gisch kruid tegen gewassen. Mensenkennis is folklore. Af gestudeerde psychologen heb ben geen enkele pre boven een secretaresse als het er om gaat om iemand te beoordelen via mensenkennis. Ervaring telt in deze niet." Is psychologie dan helemaal kwatsj? Prof. Hofstee wil niet zo ver gaan. „Psychologen zijn er niet om handgrepen te ge ven om het beter te doen, maar om de mensen te vertel len waar ze moeten ophouden met meten en waar ze beter dobbelstenen kunnen gebrui ken. De psycholoog kan aange ven wat een mens niet is. En dat is heel wat. De wiskunde is enorm vooruit gegaan toen eenmaal bewezen was dat de kwadratuur van de cirkel niet bestond en de natuurkunde toen bewezen werd dat een perpetuum mobile onmogelijk was." JAN KOESEN (Van een onzer verslaggevers) ANTWERPEN De Bokke- rij dersbenden die in de acht tiende eeuw gruwelijk huis hielden in de beide Limburgen en in de Duitse grensstreek waren !n feite guerilla's in opleiding. De grote leiders op de achtergrond zijn nooit ge grepen. Van de overvallen werd niemand rijk. Die dien dien voornamelijk om de man nen te harden voor een soort partizanenoorlog tegen de Oos tenrijkers die uit deze streken verdreven moesten worden met Engeland als lachende derde op d- achtergrond- Dit is de overtuiging van Je Antwerpse schrijver Ben Lin- dekens (56), die na zeven ja ren studie over dit onderwerp een boek heeft geschreven over de mysterieuze gruwel- historie van de Bokkerijders onder de titel „Zij reden bij nacht". Dat boek komt hij zaterdag middag om twee uur officieel presenteren in het atheneum nieuwscentrum aan het Vrijt hof in Maastricht, waarbij hij wordt ingeleid door de in St. Geertruid wonende schrijver Noud van den Eerenbeemt een specialist op het gebied van occulte zaken. „Tot een revolutie is het nooit gekomen", zegt Lindekens, „maar voor mij is het wel zeker dat de Bokkerijders een opstandige beweging vormden zowel tegen de heersende reli- gie -vandaar hun ver doorge dreven hekserijen en ketterij en- als tegen de wereldlijke macht die het volk opzadelde met zware verplichtingen te genover kleine landpotentaten als graven en baronnen. Bo vendien was er in deze pré- industriéle periode veel te wei nig werkgelegenheid. De volkssehrij v ers hebben het thema van de Bokkerijders tè zeer geromantiseerd en tè een zijdig belicht. Ik wil er aan meehelpen het op een Euro pees plan te zetten want daar is het cultuur-historisch oog punt belangrijk genoeg voor. De Fransen eisen wel de eer van de Franse Revolutie voor zich op, omdat die daar toe vallig is uitgebroken, maar vergeet niet dat toen overal in Europa al de verzetshaarden groeiden en dat één van die kernen gevormd werd door de Bokkerijders". Een tweede reden die de Bok kerijders uniek maakt ziet Ben uindekens in de ver door gevoerde heksencultus die in feite een laatste overblijfsel moet zijn geweest van het ge loof in de gehorende god zo als dat van oudsher alleen maar beleden werd in Engeland. „Vandaar dat de justitie hier naar mijn smaak in feite ver kapte heksenprocessen voerde, terwijl lie tiio officieel al voorbij was", zegt Lindekens. Hij verwacht dat zijn collega (Van een onizer verslaggevers) HAARLEM Onuitputtelij ke energie, opgewekt via ontzaglijke windmolens in de Noordzee, is over een jaar of tien wellicht geen hersen schim als de minister ak koord gaat met een plan dat hem over een maand wordt voorgelegd. Dat plan omvat een park van windmolens die meer dan honderd meter naar de he mel grijpen en die met el kaar een gebied van honder den vierkante kilometers be zetten. Bedoeling is dat deze giganten de gehele energie voorziening van Nederland voor hun rekening gaan ne men zodat ons land bijna volledig onafhankelijk kan worden van het buitenland, en wij de sjeiks en hun olie alleen nodig hebben voor de auto. Het plan is een dezer dagen in de openbaarheid gebracht door de secretaris van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Handel en Nijverheid, de heer G. Gal- landat Huet die op een za- kenlunch sprak over de mo gelijkheden van de Noordzee voor het bedrijfsleven. Het plan is een geesteskind van de Industriéle Raad voor de Oceanologie (IRO) die een werkgroep heeft ingesteld onder voorzitterschap van ir- Boom, die ondervoorzitter is van de Centrale Organisatie van het TNO. Windmolens, een der eerste energiebronnen, en vooral door Nederland in vroegere tijden intensief gebruikt, blijken voordelen te hebben die juist in een tijd van energieschaarste en roofbouw op de natuur hoge prioriteit genieten. Ze zijn milieu vriendelijk en blijven bij wijze van spreken zolang er wind is draaien, dat wil zeg gen tot het einde der dagen. dient. De grootste problemen zijn van financiële aard, maar het project wordt haalbaar als de door windmolens op gewekte energie ongeveer evenveel gaat kosten als energie uit olie en gas die sinds de brandstofboycot enorm in prijs gestegen zijn. De heer Gallandat Huet ziet grote voordelen in de wind molens. „De lokatie is de zee omdat het rendement van de wind daar tweemaal zo hoog is als op het land. Voorts heb je op zee geen last van de Hinderwet. In beginsel is het de bedoeling dat de totale Nederlandse elektriciteitsbe hoefte met een park van windmolens wordt opgevan gen. Ik denk nu aan molens van zeker honderd meter hoog verdeeld over uitge strekte parken in zee. Ze moeten, willen ze elkaar niet storen, op grote afstand van elkaar staan. Wij denken dat een park honderden vlerkan te kilometers zal beslaan. Wat de plaats op zee betreft, denken wij aan mijnenvel den die toch buiten de vaar route liggen en natuurlijk komt alles op het Nederland se deel van de Noordzee. Als constructie komen in aan merking kruiende molens voorzien van zeer grote pro- pellorbladen of molens die rondom aanblaasbaar zijn waarbij we van verschillende technische nieuwe vondsten gebruik gaan maken. Wij moeten nagaan hoe we de kennis van de wind voor on ze kust kunnen vergroten." Volgens de heer Gallandat Huet zal het project een vol ledig Nederlandse affaire blijven. „Alles kan in het eigen land gemaakt worden. En dit heeft niet in het minst voordelen voor de werkgelegenheid. Maar ook zie ik de windmolens als be lang voor onze export, vooral naar onderontwikkelde lan den of afgelegen gebieden, bijvoorbeeld eilanden in het Passaat-gebied. Maar ook in dustriecomplexen kunnen er mee werken. Nader moet nog worden bestudeerd of we met elektrolyse van water (water wordt door een ge lijkstroom gesplitst in zijn samenstellende elementen waterstof en zuurstof. Red.) een buffervoorraad waterstof kunnen aanleggen voor ener gieopwekking op windstille dagen. Het grootste probleem Ls de financiën. Als de windmolene nergie driemaal zo duur zou worden als energie uit olie, dan zeg ik: u wordt bedankt. Maar als de kosten aanvaard baar worden, dan kan het best zijn dat de molens er al over tien jaar staan. Tja, en dan is Don Quichote weer terug." - 'ui De werkgroep ls driekwart jaar geleden begonnen en kan al over een maand de overheid een plan aanbieden dat serieuze overweging ver- 0 Zoiets, maar dan op zee Van den Eerenbeemt daar za terdag nog wel het nodige aan zal toevoegen. ,'Er zijn zo'n tweeduizend pro cessen tegen de Bokkerijders gevoerd maar veel akten zijn verdwenen", zegt hij. „Ik ben ervan overtuigd dat heel wat dokumenten zijn weggenomen door of op bevel van hogere kopstukken die achter deze beweging staken. Er zijn tal van kleine aanwijzingen die het vermoeden rechtvaardigen dat met name de opper-chirur- gijn Kerckhoffs udt Herzogen- rath deel uitmaakte van dit geheim genootschap dat aan de touwtjes trok. Hij moet daarmee in aanraking zijn ge komen toen hij vijf jaar lang als leger-chirurgijn in Brussel werkte. Kerckhoffs scheen ook wapens besteld en gedeeltelijk betaald te hebben voor een legertje van 1500 man". In zijn boek dat wordt uitge geven door de Wetenschappe lijke 'Jitgeverij B.V. in Am sterdam, in de 9erie „Geschie denissen buiten het boekje en dat 24,50 kost behandelt hij de hele geschiedenis van de Bokkerijders binnen de re gio waarin zij geopereerd heb ben- (Van een onzer verslaagevers) DEN BOSCH Wie nog eens na-neust in het PNEM- jaarverslag dat begin deze week is uitgebracht, kan zich maar moeilijk voorstellen dat ons land net een periode ach ter de rug heeft waarin de regering er alles aan gedaan heeft om het energieverbruik wat terug te draaien: alleen het Brabantse energiebedrijf kon al een verdubbeling van de nettowinst noteren ten op zichte van het vorig boekjaar, toen van een energiecrisis of olieboycot nog helemaal geen sprake was. Natuurlijk dient opgemerkt dat in het verslag over '73 de crisis maar twee of drie maan den echt heeft doorgewerkt. Toch is het ook dan opvallend, dat in de sector kleinverbruik al direct een teruggang van het groeipercentage valt waar te nemen. Gebruikten de gezamenlijke Brabantse huishoudens in 1972 nog 12,5 procent méér stroom dan in het daarvoor liggende boekjaar, over 1973 bedroeg deze toename „slechts" (in re latieve zin dus) 10,3 procent Ook de sector die omschreven staat als „gemeenten en gros" (winkels, kleine bedrijvigheid en ambachtelijk verbruik) gaf een daling van het groeiper centage te zien. van 10,5 pro cent in 1972 naar 7,5 procent vorig ia ar. Tegenover deze twee staat een verdubbeling bijna van het energieverbruik in de in dustriële sector, die in één keer alle huishoudelijke spaar zaamheid teniet doet: van 6.6 procent groei in '72 naar 12,9 proeent in '73. Het energiever bruik steeg daardoor vorig iaar in relatieve zin 0 0 nro- cent, in absolute zin 10,3 pro cent. Met deze cijfers voor ogen vraagt men zich af wat voor zin het nog heeft op algemene bezuiniging aan te dringen. Behalve mogelijk wat psycho logische winst valt er met een dergelijke maatregel nauwe lijks eer te behalen. En die psychologische factor ver zwakt naarmate het energie verbruik toeneemt, zeker als blijkt dat een regering zijn groot-industrieën niet durft of kan aanpakken. De PNEM-direetie schoof deze week deels terecht de schuld dan ook af: de piek in hei energieverbruik zou voor meer dan 7 procent te wijten zijn aan de komst van Budelco en Shell-Moerdijk, en die beide grootverbruikers zijn er door tussenkomt van de regering gekomen. Het is in dit opzicht zeker belangrijk dat bleek ook hierboven al om de sector grootverbruik aan te pakken. Maatregelen in de sfeer van het kleinverbruik dat is nu practisch bewezen sorteren veel te weinig ef fect, omdat het huishoudelijk gebruik maar één kwart van het totaal energieverbruik be draagt. Aan de andere kant en daar heeft de PNEM-leiding welvolledig gelijk in kan het grootverbruik niet aange pakt worden zonder passende maatregelen in de andere sec toren, met andere woorden: niet de auto-industrie in zijn productie beperken, en tege- en 95 procent energie uit con ventionele bronnen. Toch is ook dat nog veel minder dan bijvoorbeeld de SEP in Neder- lan 1 beoogt. Nu al is het zo, dat van de 8.009 Megawatt stroom die in Nederland verbruikt worden, er 500 uit kerncentrales be trokken worden (Borssele en Dodewaard). Dat betekent ruim 6 procent kernenergie. Het to taal beschikbaar vermogen be loopt op dit moment 11.000 MW. Als de SEP de Samenwer kende Energie Producenten, hun zin krijgen, en de rege ring „stinkt erin", om maar even met Jan van Thillo te praten, dan zal vóór 1985 de stroomproduktie 16.000 MW bedragen, waarvan 3500 MW afkomstig uit kerncentrales. Omgerekend: in 1985 knippen wij ons schermclampje aan van ruim 20 proeent kernener gie méér dan de stichting Toe- komstbeleid der Techniek be- lijk het autobezit bevorderen. Kortgeleden nog heeft de stichting Toekomstbeeld der Techniek een nota uitgebracht, waaraan ditzelfde idee ten grondslag lag. En de vader van de Europe se gedachte, Sicco Mansholt, wil blijkens een artikel van zijn hand in dc Economisch- Statistische Berichten in het be lang van de gehele wereldbe volking nog verder gaan. Hij vraagt zich zelfs af, of na een aantal drastische maatregelen van overheidswege het ge bruik van kernenergie nog wel nodig zal zijn, zodat de hele energie-termijnplanning zoals die nu ontwikkeld is, inclusief de proefnemingen met kweekreactoren, defini tief op de heiling kan. Sicco Mansholt spreekt in dit verband van een sterk te ruggedrongen economische groei, die tenslotte moet uit monden in een stilstand. Hij gaat daarmee verder dan de stichting Toekomstbeel en Techniek, die met haar ener gie-scenario uitkomt in 1985 op 5 procent nucleaire energie t rekent, van ruim 25 procent meer dan Mansholt het wil. Dat betekent, dat in Neder land (vermoedelijk vestigings plaatsen: Borssele 2, Maas vlakte en Flevopolder) maar liefst drie kerncentrales van 1.000 MW elk méér kritisch zullen zijn. Zonder dat vooraf de straiingsgoiven bek»nd zijn, zonder dat iemand kan vertellen waar het stralingsge- vaarlijke afval heen moet. Het is duidelijk, dat tegen dergelijke hoeveelheden ener gie een uurtje vroeger slapen gaan niet opgewassen is, hoe zeer ook misschien de burger er het zijne toe zou willen bij dragen en verdere uitgroei van de kernenergie te voorko men. Het komt opnieuw neer op een mentaliteitsverande ring, in het groot en in het klein. En de PNEM zelf zou daar al mooi mee kunnen begin nen in Brabant, bijvoor beeld door de perstafel voor taan overdag niet meer door een kleine dertig lampen te laten besrhijnen. FRANS BOOGAARD. PJen persoonlijke «marl, kan soms enig iiCht pen op de tijd waarin leven. Onlangs overkwam b mij, dat ik door een paar lee« lingen op het terrein van school werd nageroepen me een scheldwoord. Ouder™! in deze situatie is dat gebeurde door leerlingen 5a, wie ik geen les meer geef die zich dus veilig kondi voelen. Ouderwets is ook e woede die ik in mij voeU opkomen en het pak slaag 4 ik de jeugdige helden gr<g had gegeven. Maar omdat ui in deze moderne tijd lëuJ heb ik mijn toorn bedwan en de zaak toevertrouwd beuoegcle instanties, Die lieten er geen gras groeien, zodat al spoedig telefoon ging. Maar hoe leg iemand uit, dat het onzin L om namens iemand anders ej. cuses aan te bieden, en dat l. tamelijk onmogelijk is eê] woord te herroepen, dat exact de werkelijkheid weer geeft? Als ik iemand voor lat) of doof uitscheld en hij inderdaad lam of doof, kan h( excuus moeilijk hierin besta dat ik hem bliksemsnel scherphorend noem of dat j aankom met het verhaal, die kreupelheid zo goed bij hei past. De zaak is vrij eerwondj zo'n woord is niet te hen pen en ah het een beledig is, kan zij niet goedgemaali worden. Het enige is een poging het gebruik van een schelf woord te verklaren. Dat goed of slecht gebeuren, mat levert ook in het beste gevij hooguit een beetje psychologl op. Nu vernam ik alleen, het „spontaan" geb en dat die leerlingen mij nis sympathiek vonden. Een merk waardig excuus is dat wel\ alsof spontaniteit een som van deugd is en alsof het rol strekt noodzakelijk is elki vorm van antipathie luid «ill te schreeuwen. Toch lijkt mijj dat Hier een hele theorie de opvoeding achter zit. Aal elke uiting van zo'n SpockJ baby hoort volgens die theorii een maximale waarde te win den toegekend: het is immer de onbedorven natuur zelf di(| hier spreekt en wat die natuur spontaan brabbelt is een rer-J heven waarheid of op ziji minst een eerlijke mening. Erl is geen groter misdaad denk-f baar dan een vorm van taniteit onderdrukken of i teraf afstraffen. Spontmf groei is het denies en nooit komt iemand op het idee rich te herinneren, dat het effect] van zo'n groei nog altijd een monster geweest is. Monsten zijn tmmers wezens die tichf volledig ontplooid hebben. Als ik het goed begrijp,, houdt zo'n verklaring Vou-< wens ook nog een duidelijks 1 vorm van chantage in. „Mi"! zoontje vindt u niet sympc-j t.hiek" betekent„U schiet «I kort in uw voornaamste plicht,» namelijk in het winnen van it| sympathie". Blijkbaar worde»! leerlingen als kleine, reelei-M sende klantjes beschouwd i|<l koning zijn, en leraren als P' I assen die er op de eerste I plaats zijn om deze koning te vermaken en te behagen. Als vadsige vorstjes l> de Spock-baby's in de banken en vergelüken het hun gebf den vermaak met wat de telt- visie hun te bieden hee handje houden ze al om de knop in te drukken of I naar een ander progrcmmel over te schakelen: niet leuk, I weg ermee. Wie de si/flip""1'' I niet weet te winnen, kan beter j maar verdwijnen, hij heeft f I faald en wordt dus1 gens de Spock-logica tiiff" jouwd. En eigenlijk moet, nolje" dezelfde logica van verwend* consumentjes, hetzelfde maa' gebeuren met iedereen die niet altijd op uit is de snjmp' thie van alle klantjes te W'"' nen. Kijkdichtheid en poP*1'" riteit zijn troef en als zc dat I zijn, gelden ze meteen als de enige troef. Zo blijkt iets als excuus en verklaring -■ voud'S 1 ie I doeld leek te zijn, een' een voortzetting van scheldpartij, maar nu doof ct oudere, zwichtende 9ener°{#' die maar één vrees ken? oude zeur genoemd te u den. Toneelgroep Podium, op gericht en geleid door ac teur Bob de Lange, moet „phouden te bestaan. On danks 780.000 gulden sub sidie heeft de groep het niet gered. De Amsterdam se gemeentelijke accoun tantsdienst constateerde na controle van de boeken een tekort van 500.000 gulden, gevoegd bij de bijna 8 ton subsidie leert een optel sommetje dus, dat in een seizoen 1 miljoen 280 dui zend gulden verdwenen is. Voor sommige mensen voldoende aanleiding om driewerf schande te roepen en Bob de Lange aan de schandpaal te nagelen op In zijn werkkamer, een loss I zitten we als twee sanatorium j de Lange, gehuld in Ik zeg hem, dat het een paar ceertl heeft van een steekpr <,en voorgelegd: „Als U naa I U danlachen, een drama zi kiemen met een boodschap? Zeventig procent van de on een gezelschap op, Podium, nauwelijks een seizoen mo den te bestaan. Dat moet voo Hij: „Dat woordje „lachen" da ItM 'ik nogal beperkt. Het iet llÜiikt zo hol, banaal bijna. I .Usof 70% van de Nederlan- tin Iders alleen maar naar toneel lij" I vü komen kijken om een f Iavond te schuddebuiken. Daar j I geloof ik niet in. Dat klinkt zo: Ine te arm in de oren. Kome- de I dies, zoals wij die wilden we Ibtengen, hebben toch oneindig ge litel meer te bieden dan „la- ee IWalleen?" „Je kunt al kij- del I lende zien hoe acteurs hun ne 1 werk doen; hoe karakters in ee I elkaar zitten; waarom de men- vo lis op het toneel doen zoals luis ze doen. Dat alles geeft, m~ I kien al z'n beperkingen ook ko I 'érmatie en het is zeker niet be J iSitn maar om te lachen. Het kl 1 li ook nooit mijn bedoeling rei I [tweest om een gezelschap op rij" Ik richten, dat de lach terug oo" [nu brengen in bet theater, op Mthans dat heeft nooit voorop De ■gestaan". to Du „Ik vond, dat binnen het te- I grote geheel van wat dan cul- aCl I tuur heet. de komedie verlo- Iren dreigde te gaan. En daar Qp Ibeb ik wat aan willen doen. c0 I Komedie spelen is fundamen- an I teel noodzakelijk voor een Ve I echte toneeltraditie. Dat was ko I het punt. En dat het misluk- ge I ten van die droom voor mij gu I persoonlijk een hard gelag is, Sc' laaaaa. Natuurlijk! vooral om- ho Jdat, al klinkt dat misschien d.u l«n beetje pedant, ik een ac- de |tar ben met een bepaald vak- pi- Wanschap". „Ik dacht, echt uit de grond de tan mijn hart, is het nou niet he Je moeite waard om met dat ni vakmanschap waar je zoveel ve |J>a houdt, nieuwe mensen te zo I kweken binnen zo'n gezel- va I schap en die aan het toneel te ge" lieven. Ik zou het heerlijk ge- I vonden hebben, wanneer ik w- I wensen in de praktijk had m kunnen opleiden om ze ten- v; lotte over te geven aan ande- w; I ren Dat zou mijn trots en ru Wijn glorie geweest zijn". ga K: die droom van je heeft I uSsen meer dan 1 miljoen I pioen gekost, in nog geen p tijd. Aan subsidie is 1 UOOO gulden op gegaan, er ge: 1 v jen tehort van vijf ton. mi zullen er ook nog wel zat ukomsten geweest zijn. Al he i „.Venhorst zoekt u een <a I J,'fder huisdier Iets dat I E« en nooit zullen hebben, de 11[J1 antwoord op de hond, de „e I D,t v '"""not en de parkiet? ze troo Wat vindt U van een te I,,.ne leguaan, een toorns- pr sekt 6611 Parelhagedis, ei» v< >i ,?en Python, een rood- w -anolis of een hoornkikker? st I voor kdiIren ziJn te ko°P ra IQO- agon tussen de f m I Veel" t? 3'" Ze vraffen met he ...'ben terrarium, warmte st "ate rre een bakje met E I - r en als voer bladeren gs I "leelwi j 'ik, v°nnen, vliegen, torren H I Ken - en als ze honger heb ee I tyje ep muis of halfwas-rat. u «k nu gorgelend va:. I i'vr Wendt, moet niet ver- dornio vn' In het Brabant» ritipj enhorst woont in een cc 4elSU boerderij dTs. W d( I bieën Vw--'n. reptielen en amfl- h( frhei importeert via een sc d* g1 Proces voor detailhan st "aterentuin maar ook parti- bandei ?x°lische dieren. Dp Dover 18 levendig, want De H ka,. dat hij er goed van st ti krijgt een bizsi o Nietr?"fkomen. iedereen krij.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1974 | | pagina 20