De Watergeuzen
Hek we
weg
Portugese geheime politie
martelde voortdurend
Geen fragmentatiebommen voor luchtmacht
99
Ombudsman psychiatrische patiënten nodig
c* 2
8
1
VAN DE HEER
EN DE JUF
Boek voor
kinderen die
graag koken
Op vakantie
oma en opa
WINNAARS
PUZZELTOCHT
HEUSDENHOUT
59
COMPLIMENT
COPtNMGlM
OUtv. 1B
BR.'3 B.
br n-a
0 Op verjaardagen worden meestal dezelfde spelletjes gedaan.
Voor iemand, die eens een keer een ander spelletje wil doen is
dit misschien een leuk idee. Iedereen die meedoet krijgt een sleu-
tel Waaraan een touwtje is geknoopt. De touwtjes moeten wel
a Sherlock Holmes is een detective, die steeds voor allerlei raadsels komt te staan. Nu is hij ech- allemaal even lang zijn. Als er emand start heeft gezegd probe-
tet zelf verzeild geraakt in een raadsel. Kunnen jullie het voor hem oplossen? Het gaat erom te ren alle deelnemers zo snel mogelijk net als op de tekening het
ontdekken welke twee afbeeldingen van Sherlock Holmes hetzelfde zijn. De oplossing vinden jul- touwtje om de wijsvinger te winden. Natuurlijk mag alleen maar
Ite ergens anders op deze pagina. cje wijsvinger bewegen.
„HiiiiiimiimiiHiiiiiini "(""iiiiiiiiiiiiiiiHifiiiiiiiiffiiiiiiiHiitiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiifiMiiiMiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii tiiimfiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiinriiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiifiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiii
0 Tijdens het spelen op een woensdagmiddag doet de jongen, die op de tekening staat afgebeeld
met een helm, een vreemde ontdekking. Als je precies wilt weten wat er aan de hand is moet je de
punten 2 tot en met 44 met elkaar verbinden.
t, Marjan van Moorten uit Oostburg tekende deze houthakker.
Er was eens een peer
dat was tooh zo'n heer!
Maar hij had een wrat
dat was me wat.
Er was ook een juf
die was toch zo suf!
Eens vond ze een riks
daar was ze erg mee in naar
schik
Toen kreeg ze de hik,
O, o wat een schrik!
Anja Smaal,
Breda.
IIIIIIUIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIMI
Annemie Schreel heeft
een boek geschreven voor kin
deren die graag koken. De
dingen die erin staan, kunnen
makkelijk en meestal zonder
vuur worden gemaakt. Voor
de wat moeilijkere recepten
kun je ongetwijfeld de hulp
kun je ongetwijfeld de hulp
van je ouders of grotere
broers en zussen vragen. Het
boek, dat jammer genoeg nog
al duur is, is vooral geschikt
voor kinderen van ongeveer
acht en negen jaar.
Behalve recepten staat er
bijvoorbeeld in hoe je je
vriendjes kunt ontvangen en
Annemie Schreel vertelt ook
waar je op moet letten, voor,
tijdens en na het koken.
Het boek heet „Koken met
kinderen" het kost f 10,50 en
wordt uitgegeven door de Ne-
derlandsche Boekhandel in
Utrecht.
•apjjaz
-jsq uCiz s «3 uaBuipjaaqjo 3Q :rl3ZZHd DNISSOIdO
eindredactie: rieja van aart
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
Hier hebt u de leuzen
Wij zijn de watergeuzen
Wij zijn er vierhonderd jaar geleden geweest
En daarom vieren wij nu feest
En de hoofdaanvoerder Lumij
Die maakte Biervliet vrij
Ze vochten tegen de Spanjaarden
Die toen vlug wegvaarden
We hebben het erg fijn
En we zijn blij dat we er met dit feest bij mogen zijn
Daarom wonen wij in Biervliet
Zoals u onderaan wel ziet
In de kranten stond er een verslag
En ik weet dat iedereen Biervliet erg graag mag.
En misschien heeft u het al gezien
Maar Biervliet heeft pret voor tien
23 mei is er weer feest
En dan zijn de geuzen 401 jaar geweest
Kom er ook naar toe
Maar vraag wel aan moe
Of ze kleren wil maken
Anders kun je wel opkraken
Zonder kleren hoor je er niet bij
Dat mag je wel weten van mij
Er is van alles te doen
Maar pas op je poen
Ik zeg nu tot ziens en tot de volgende keer
In Biervliet zie ik u wel weer.
Carla Buijsse, Biervliet.
Kees is weg. Miep is ook
weg. Al de vogels fluiten. De
zon schijnt. Miep is op vakan
tie. Kees is er ook. Hij helpt
opa op het land en miep helpt
oma. Ze gaat met oma bood
schappen doen. Dat vindt ze
heel leuk. Kees valt op zijn
knie Dat doet heel zeer. Een
pleister er op en klaar is
Kees. Dag oma dag opa tot
ziens.
Coranju Loonen,
Oosterhout.
iiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiimii
De Jeugdorganisatie Heus-
denhout heeft met Pasen en
kele leuke dingen georgani
seerd voor de jeugd van Heus-
denhout. Een van de activitei
ten vormde een puzzelwoor-
dentocht. Het was voor de or
ganisatie nogal moeilijk de
uitslag bekend te maken en
daarom werd gevraagd of we
in de Kleine Stem de namen
van de prijswinnaars konden
zetten.
Hier volgen ze dan: José
Lelieveld Grote Houw 327,
Rob Peeters Heusdenhoutse-
weg 62, Charles v.d. Meijs,
Bisschopshoeve 125, Martin
van Dongen Heusdenhoutse-
straat 62, Jolanda Verbeek
Grote Houw 327. De prijzen
kunnen vanmiddag tussen
twee en vier uur worden afge
haald bij T. en H. van Hooij,
Bergschot 308, Breda.
De oplossing van de puzzel-
woordentocht was: Wij wen
sen jullie heel veel succes
met deze woordenpuzzletocht
en een vrolijk Pasen voor al
lemaal van J.O.H.
O De zevenjarige Martina van Eijk uit Hoek maakte
ning.
deze teke-
(Van onze redactie binnenland)
DRONTEN De overheid moet op korte termijn een
commissie instellen om een toekomstvisie te ontwikkelen
°p de psychiatrie. In die commissie zullen behalve de
overheid ook de beroeps- en vakorganisaties, de patiënten
en de ziekenfondsen vertegenwoordigd moeten zjjn.
Er moet een werkgroep komen die fungeert als contact
orgaan tussen de overheid enerzijds en actiegroepen, pa
tiëntenraden e.d. anderzijds. Omdat de patiënten met hun
problemen moeilijk ergens terecht kunnen, is er een om
budsman voor psychiatrische patiënten nodig.
pit zijn de conclusies van
..corigr.es -Hek weg, gek
dat in Dronten is gehou
den voor helpers en patiënten
m de psychiatrie. Het was ge
organiseerd door de katholieke
unie, van verpleegkundigen en
verzorgenden met het doel,
kritische geluiden in de
psychiatrie te inventariseren
on te bundelen". De belang-
elling voor diit congres was
'Omer dan de organisators
trische inrichtingen verblijven,
de heer Frits Rose, hield op
het congres een pleidooi voor
de instelling van patiëntenra- W 7 AAR?
den. Ze bestaan nu nog maar
fn zes van de veertig instellin
gen.
hadden
verwacht: 1000 van de
isiw
uw stoelen bleven leeg.
Steenbakkers, pavil-
joensboofd en vertegenwoordi-
Va" de kritische werk-
P Ctwdewater die begin
r e dagen een actie
rio ®ev°®rd bij het ministe-
j jn Volksgezondheid, zei
-n.,e geestelijke volksiïe
Womwt ,zwaar zi<* is-
chion?ï vo°ral van de
"fonische patiënten, is over
algemeen bedroevend
varf^jhet no® aan orde
bpoiH"ünufs IS dat er biivoor-
éón zaai 40 verP'eegden op
^moVetaenneemnakTn:bazko,^g
Kcnnuizen".
li) stelde,
in de geestelijke volksgezond
heid niet langer medewerking
mogen verlenen aan de in
standhouding van dergelijke
opbergplaatsen voor mensen
die de maatschappij lastig
vindt.
Staatssecretaris Henci,
van Volksgezondheid heeft al
een paar keer verklaard, dal
hel inhalen van de achterstand
in de geestelijke gezondheids
zorg voor hem de allerhoogste
prioriteit heeft. Maar Leo
Steenbakkers heeft het gevoel,
dat het bij uitspraken blijft.
De hulpverleners hebben wel
eens het compliment gekregen
dat ze ondanks bedroev :nde
omstandigheden aan het werk
waren gebleven Volgens L.eo
Steenbakkers is dat ecn'er
geen compliment waard, de
helpers en vooral de verpleeg
kundigen moeten zich knt'sch
opstellen en proberen tot we
zenlijke veranderingen te ko
men door steeds de aandacht
te vestigen op ongewenste si
tuaties.
methoden van verplegers, the
rapeuten en anderen.
Patiëntenraden zijn volgens
de heer Rose onder meer no
dig, omdat de individuele pa
tiënt onmachtig is of zich on
machtig voelt tegenover zijn
medicus en de directeur-ge
neesheer, omdat hij als direct
betrokkene vaak te geémotio.
neerd reageert en omdat hij
onvoldoende wetskennis neefl
om te weten hoe en bij wie
hij zijn rechten kan verdedi
gen.
Medisch gezien is het voor
deel, dat leden van patiënten
raden meestal beter gaan
functioneren en bovendien de
andere patiënten uit hun apa
thie halen en weer actief ma
ken. Ook zou er door het op
treden van een patiëntenraad
meer begrip en waardering
kunnen onstaan voor de werk-
Een vertegenwoordiger van
de anonieme patiënten, „Eve
lyn Paull", ontkende dat psy
chiatrische patiënten ziek zijn
(tenzij zij lijden aan organi
sche afwijkingen zoals zenuw
en hersenaandoeningen). Het
gaat vbolgens haar om „emotio
neel ontredderde mensen". Zij
hebben wel hulp nodig, maar
ze zijn niet ziek. Ze mogen
niet worden gereduceerd tot
„bil-prik-objecten of spanzeil-
vuillingen".
Emotionele ontreddering is
net zo ongrijpbaar als ver
liefdheid: Niemand weet wat
het precies is, waar het zit en
wat je eraan kunt doen. Waar
zit de „ziekte"?, vroeg Evelyn
Paull.
Evelyn Paull vroeg zich ook
af, of de psychiaters wel zo
deskundig zijn. Emotionele
ontreddering is een gevolg van
relatiemoeilijkheden, er is dus
meer dan één mens bij be
trokken. Zo gezien is het iso
leren van een „ziekte" in de
gene die overstag is gegaan
onrechtvaardig en onlogisch en
bovendien wreed tegenover
degene die er het meest onder
lij dit.
De psychiater dr. P. Bieren
broodspot van de actiegroep
werkers psychiatrische inrich
tingen, noemde het volstrekt
onaanvaardbaar dat de kosten
van een korte, intensieve be
handeling worden verhaald op
de chronisch geworden ge
stichtpatiënt „die immers niet
klaagt, medicamenteus zoet
gehouden wordt en wordt op
gepakt als de bekende haring
in de ton".
Dank zij de resultaten van
intensieve behandeling daalt
het aantal verpleegde patiën
ten, maar dat heeft automa
tisch een personeelsverminde
ring tot 'gevolg. Het huidige
betalingssysteem leidt ertoe,
dat verbetering van het werk
negatief wordt gehonoreedrd
(Van een speciale AP-
cc respondent)
LISSABON „Ik werd in
een speciale hallucinatie-ka
mer gezet, zag foto's van
mijn vrouw op de muur en
hoorue bandopnamen van
mijn eigen stem. De tempe
raturen wisselden van gloei
end heet tot ijskoud. Ik weet
niet hoe lang ik er ben ge
weest. Kijk me nu niet aan
a.sor ik gek ben
Deze en andere beschrij
vingen van martelingen van
politieke gevangenen, die vo
rige week op vrije voeten
zi.,1) gesteld, i.jn is.,e.romen
na de omverwerping van het
oude Pon igese regime.
De meeste ex-gevangenen
waren het eiover eens dat zij
tijden hun eigenlijke ver
blijf in de gevangenis niet zo
bai slecht waren behandeld
Maar bijna alle mensen met
wie 'k heb gesproken hebben
gezegd dat ze geslagen en
gemarteld zijn door agenten
van Ie P.J.D.E., de Portugese
geheime politie die opgehe.
zen is door de nieuwe macht-
ïebber >n Portugal generaal
de Spinola.
dat de werkers
Ken van <1 30.000 patiënten
die in Nederland in psychia-
(Van onze redactie
binnenland)
DEN HAAG Het ministe
rie van Defensie heeft eind
197" besloten ten behoeve van
de luchtmacht clusterwapen>
van het 'ype bi 755 aan te
schaffen. Deze wapens zijn
bestemd voor het gebruik te
gen „harde" of gepantserd?
doelen, zoals tanks, en moetei
duidelijk worden onderschei
den v^n de tegen personee
gerichte i'ragmentaüebom-
men»
Dit zegt minister Vredehng
van Defensie, mede namens de
staatssecretaris var Buiten
landse Zaken, mr. Kooijmans
in antwoord op vragen van hel
'weede-Kamerlid Roethof.
Bij de beslissing over dv
aanschaf L destijds geen over-
eg gepleegd met het departe
ment van Buiterlandse Zaken
In het algemeen valt het aan
koopbeleid van conventionele
wapens onder verantwoorde
üjkheid var de minister var
Defensie. Wanneer daartoe
aanleiding bestaat zullen be
slissingen hierover in overleg
met het ministerie van Buiten
landst Zaken worden geno
men, ajdus het antwoord.
Voorts zegt minister Vrede
ling v t de regering het ge
wenst acht dat internationaa
overlegd wordt over de vraaj
of het geb-uik van sommige
convevtn ele wapens aari
banden die^t te worden gelegd
>mdat ze buitensporig leed
zouden ki nnen veroorzaken
In Luzern zf' a s zomer ondei
ausp'oiën van het interm.tiona
ie comité van het Rode Kruis
een confer mtie van regerings
deskundigen worden gehouden
om deze kwestie nader te be
studeren, teneinde de grond
slag te leveren voor verder di
plomatieke overleg over moge
'rjke gebruiksbeperk ngen of
4ebruiksve. bod*»n. Op deze
conferentie zal volgens de be
windsman ongetwijfeld ook
gesproken worden over tegen
oersoneel gerichte framenta-
tie-clusterl ff-nmen. De cluster-
wapens van het type bl-755
behoren niet tot deze catego
rie.
De 59-jarige Antonio Dias
Lourenzo, gen communistisch
partijleider, vertelde het vol
gende over een spi'Ciaie poli-
tie-kamer, ontworpen om ie
mand murw te maken: „Ik
werd in een speciale kamer
gezet met cale/doscopische
pamfletten die ik zou hebben
verspreid, foto'? van mezelf
nadat ik door de politie was
,oee-* v !d Ik 'orde hand
mijn collega's die ook waren
toegetakeld.Ik hoorde ban-
jpnamer van wat ik ttfdens
de politieverhoren had ge
zegd en ook hoorde ik mijn
vrouw huilen. De temperatu
ren in de kamer wisselden
van smoorbeet tot ijs
koud".
Dias Lourenzo. een metaal-
arbeder die in 1942 voor de
<»ers+" maal were" gearres
teerd zei dat hij ook bij an-
dert gelegenheden was ge
marteld. onder andere to®n hij
door de geheim" politie was
apgenakt ïn 1954 ontsnapte
hij uit de gevangenis en
dook hij onder. Met valse
"ndenfife'teiv meren werk'e
hij aan de organisatie van de
communistische partij in
Portugal.
Nf in 1962 een één mei
demonstratie te hebben geor-
o&n <^ero werd ik weer ge
pakt, zo vervolgde hij. De
politie 3 ond napieren en do
enmenten bij h"m thuis die
eron d*i»ddei> dat hij iets te
makei bad met de verboden
on.tr» »,unfct'cohe nar*i\ Rn
toen begonnen de martelin
zen pis goed".
Dias Lourenzo zei dat de po
i*»e hem h"rd had ge
slagen dat hi» er een gehro
ken heen en "eu h^-ekadigd
nier aan over hield Daarn*
gooiden ze me in een 'orhfi
ge ondergrondse cel in de
Cax as gevangenis bii Lissa
bon, en lieten me daar 74
dage*"".
„Ze probeerden me zover
te krijgen om toe te geven
dat ik enkele communisti
sche i imf'etten had geschre
ven. Toen ik weigerde mijn
mond open te doen, propten
ze de pamfletten in mijn
mond» plakten plakband over
mijn lippen en dwongen ze
mij die papieren op te eten".
Tot zover het relaas van Dias
Lourenzo.
Een andere ex-gevange
nen is dj 42-jarige Manuel
Pedro. Hij vertelde dar hij
twee maanden was opgeslo
ten in een kist van een bij
twee meter. ïVlanuel Pedro,
die bankemployé was en
daarna organisator in de
communistische partij werd,
werd in 1958 voor het eerst
gearresteerd nadat hij een
reis naar Moskou had ge
maakt. ïn 1969 werd hij op-
niew. gearresteerd na vijf
jaar in de gevangenis te heb
ben gezeten. Ir die tijd was
hij gemartMd en eenmaal elf
dagen lang wakker gehouden
door de geheime politie.
Pedro zei dat hij ook werd
gedwongen om met zijn kin
op een ijzerer staal te siaan.
En steeds wanneer hij viel
vver nij door de politie ge
dwongen weer overeind te
com°n ,,'k verloer alle con
tact met vat om me heen
reneurdr en creëerde een
1roomw*eJc om de terreur
'e ov eleven zo zei hij.
Toen hij vorige week werd
gen uit de ml «faire Pi-
nich. gevangenis had bij al
es bij elkant 20 iaar vastge-
eten voor illegale politieke
"tfvife;ten. P"dro h°eft een
15-jar'ge dochter die hij
sinds haa ge!» orte slecht?
wee j^ar hpeff meege»naakt
Oe rest v?n df ti-'d zat hü ïr
de gevangenis. De commu-
nistwehe parti.j is nu niet
meer verboden in Portugal,
