(pAartsbisschop van Canterbury treedt half november af ANGR1JKE verkoop! STUKS f ORIGINELE SCHEI JTEN lok Amerikaanse TOUW iaü de ruimte in *h- Schot of Amerikaan zou volgende Anglikaanse primaat kunnen worden r» eel waard iek DE AARTSBISSCHOP van Canterbury woont niet in liet stadje van zijn prachtige middel eeuwse kathedraal, zelfs niet binnen de grenzen van zijn bisdom. Bijna veertien eeuwen geleden had de Engelse Sint-Augustinus zich in het glooiende land van Kent gevestigd, fcjn opvolgers betrokken voordat de helft van deze lijd was verstreken een Loudens paleis; ze Buizen al achthonderd jaar te Lambeth aan de Theems, vrijwel tegenover de parlementsgebouwen. BJet is een grote, op het eerste gezichtgeen aantrekkelijke residentie, eerder een gevangenis, grim- -jni,r naast een oud kerkje; maar het paleis heeft een fraaie portretgalerij, een beroemde bibliotheek, Jen reeks indrukwekkende zalen en kamers voor ontvangsten en een tuin 0111 van de zon te genieten. Fier werkt de anglicaanse primaat, hier komen de brieven vandaan met de ondertekening Michael ntuar: van Canterbury. ERSE TAPIJTEN os KHT VOORDEEL HIP" - BREDA PRIJZEN Geen schietgebed Hereniging Anders Vogelvrij Niet-Engels FWAALF VERPLEEGSTERS ILS PROEFKONIJNEN ^WAREHOUSES Spanningen Protesten Horizontaal Zaterdag 27 april 1974 K in Leiden is een orth0 en capaciteit van 80 be? teit draagt veel bij maakt promoties snel:,, veel bieden. directrice geeft desgewaj intern is nog mogelijk KJ ij desgewenst alle hulp ICHAEL RAMSEY: OME IS NADERBIJ en 30 april en 1 mei om ken ring tropische kamerplanten p-kassen. Tevens willen wp i2 potplantenkwekerij te beat soneel ■bmb HU rlEEN kerkvorst lieeft meer zijn uiterlijk mee dan de ^aartsbisschop Michael Ramsey. Niets anders dan een ter lijkt voor hem ontworpen te zijn, of de fluwelen iterbury Cap die hij droeg bij zijn bezoek aan paus Htlttv toen hij de kloof van de Hervorming kwam over- krlggen, nadat zijn voorganger bij paus Johannes op ver- bkniiu. was geweest. Tijdens plechtigheden toont dr. MiButel Ramsey een groot besef van waardigheid. van Britse paspoorten in de voormalige' Oostafrikaanse ko loniën niiets meer dan een zaak van de eenvoudigste recht vaardigheid dat de hoogste geestelijke leider hen verde digde toen de hoogste wereld lijke leider Harold Wilson in zijn benauwdheid verraad pleegde aan die mensen en aan het socialisme. A'JS VN 1 TOT 6 UUR van OFFICIEEL CERTIFICAAT NDAG VAN 1 TOT 6 UUR PLLECTIE HE TAPIJTEN N EETKAMER E SHOWS EN EXPOSITIES NBIEDINGEN 100,- - 125r 100,- - 125,- 75 100/190 140~ 225,- en 245,- 475,— en hoger :N 11 Altijd spreekt hü trouwens met BSdru iVie ooit zijn gast is gareert. neemt de neiging mee het aartsbisschoppelijk .Yes, yes. yes" na te doen voer [belangstellenden. Maar er Bt opgewektheid mee te in. meestal. De glimlach lijnt in de omgang nooit Bang. Vertrouwen in an- bans goede wil mag zelden flen onderdrukt. Somber t de primaat bij de hoogste hthebber in Zuid-Afrika ezoek en even somber hij na het onderhoud de 1 uit, met de opmerking 1 de verslaggevers dat het kon overkomen denloos en zonder opzet j een bezwaard gemoed lis te geven, maar dat hij het gegeven ogenblik be- j wat zijn gezicht te lezen |Zo liet hij weten hoe de efenaars van de rassen- fiding hem stemden. Het [even doeltreffend als een or zin uitgewogen preek. geleden was Zijne Gena- jfletterlijk nog de titel van hertogen en anglicaanse choppen- professor in dgeleerdiheid. Hij heeft ermogen zich helder en uit te drukken, zon- (teeds een slag om de arm uden. Dit heeft hem niet een roep van radicalis- L gegeven, wamt hij gaat Jiver op de door veel angld- en andere christenen den opvattingen over oor- peweld, huwelijksverdriet dere beproevingen voor- is teveel eer hem een feet te noemen omdat hij er naast zijn chauffeur in forris Minor zit dan in de ier die evengoed klaar En het was ondanks de [verspreide vooroordelen de Aziatische houders §3 In de herfst van dit jaar, daags nadat hij op de veer tiende novermber zeventig is geworden, treedt dr. Ramsey af, ozals dat in de Engelse Kerk de gewoonte wordt. Het is dart' jaar geleden dat hij als de honderdste aartsbis schop van Canterbury werd aangewezen door de conserva tieve premier Harold Macmil- lan die daarbij zoveel haast had dat aan een ongenoemde kerkelijke waardigheidsbekle der de klacht wend toege schreven: „We kregen zelfs geen tijd voor een schietgebed tot de Heilige Geest!" Ditmaal loopt het voorzichtiger. Naar alle waarschijnlijkheid is het trouwens de laatste keer (jat de Staat het benoemingsrecht uitoefent Toen dr. Ramsey mij in de eerste jaren van zijp primaat schap een vraaggesprek toe; - stond, uitte hij de verwachting dat mettertijd de hereniging van Rome en Canterbury tot stand zou komen zonder dat de identiteit van de Angli caanse Kerk zou worden op geofferd- „Dan zullen de Roomse- bisschoppen in Enge land zich misschien als over- van bisschoppen door de Hei lige Stoel zouden dulden Dit klinkt voor katholieke oren thans heel anders dan in het begin van de jaren zestig, zoals de Kantelbergse primaat (vroeger in onze taal zo ge noemd) natuurlijk beseft. Na het tweede Vaticaanse Conci lie ziet hij geen roims triom falisme meer, geen ultramon- ste bestuurder van de Kerk taans autoritarisme. Daarom kan hij nu zeggen: „Ik vind dat Rome terecht een bepaald merkteken van bovennatuur lijk gezag in stand houdt: het christendom heeft dat nodig." Tegenover The Times voegde de aartsbisschop hieraan met grote zorgvuldigheid zelfs toe dat van rooms-katholieke zijde het begrip der pauselijke on feilbaarheid steeds meer oip zodanige wijze werd uitgelegd dat hij persoonlijk er geen on overkomelijke mioeite mee hoefde te hebben. 0 Aartsbisschop Michael Ramsey, de anglikaanse „Primaat van geheel Engeland", heeft geen zeggenschap over andere bisdommen dan Canterbury. Hem wordt de ereplaats verleend in de zui delijke kerkprovincie en in de Generale Synode van Canterbury en York te zamen, hoewel de aartsbisschop van de noordelijke provincie vanouds „Primaat van Engeland" is. Het christen dom was eeuwen eerder in Engel, gevestigd dan bij ons; er heerste nog lang geen Engelse een heid toen de kerkelijke bestuursorganisaties ontstonden. Voorts worden sinds de vorige eeuw met tussenpozen van omstreeks tien jaar de conferenties van Lambeth gehouden Waarvoor de bisschop pen van alle 360 diocesen der anglikaanse gemeenschap overal ter wereld worden uitgenodigd, zonder dat een vergelijking van het gezag van de aartsbisschop van Canterbury met dat van de paus over de rooms-katholieke bisschoppen mogelijk is. Hendrik de Achtste zich aan matigde, Supreme Governor, verleent aan koningin Eliza beth een kerkelijke macht die door het parlement wordt uit geoefend, meer in theorie dan ke Sint Paulus-kathedraal weigerden formeel hun stem uit te brengen op de nieuwbe noemde bisschop Ellison van Londen. Dit verzet haalde niets uit, evenmin echter ,wer- 'fmK *f .1 0 De aartsbisschop en mevrouw Ramsey in de tuin van het Londense paleis Lambeth. bodig moeten beschouwen", had hij maar half in scherts opgemerkt. Hij versterkte dit door een schriftelijke toelich ting die nu opnieuw voor me ligt: „Het past bij de eenheid dat er geen afzonderlijke rooms-katholieke bisdommen in ons land blijven bestaan, maai' er zal wel een overgangs tijd nodig zijn." Hieraan was zijn opmerking voorafgegaan dat op de duur „de Paus als presiderend bisschop van de gehele christenheid erkend zou kunnen worden", hetgeen minder sterk klonk nadat zijn secretaris het als volgt voor mij oip papier had gezet: -In dien de exclusiviteit van de rooms-Katholieke aanspraken zou worden prijsgegeven, zou het mogelijk zijn dat de paus optrad als een president onder de christelijke bisschoppen". Tevens voorspelde dr. Ramsey dat de anglicanen en andere niet-roomse christenen in En geland nooit de benoeming De „primaat van geheel Enge land" heeft alleen aan de ko ningin v.n de hertogelijke le den van de koninklijke fami lie voorrang te verlenen; ver der zelfs niet aan de minister president die met hoffelijke omslag aan de koningin 'laat weten wie de volgende pri maat dient te zijn. Lang voor dat in 1533 Hendrik de Acht ste erkenning eiste ais opper- had de Raad van de Vorst, de middeleeuwse installing die het Hogethuis werd, als leden de Lords Spiritual en Lords Temporal gehad. Zo bleef het: in de kamer van de edelen zitten behalve de hertogen, markiezen, graven, burggraven en baronnen tijdens elk debat dat ze wensen bij te wonen de beide primaten (merkwaardi gerwijs is de aartsbisschop van de noordelijke provincie York „primaat van Engeland", een overblijfsel van oude ge westelijke tegenstellingen) en twee dozijn van de anglicaan se bisschoppen. Kerk en Staat grijpen in elkaar. De titel die in praktijk. Beslissingen inza ke leer en eredienst zouden de politici kunnen nemen of te genhouden of veranderen. Theoretisch kunnen zij tevens vele honderden kerkelijke ambten vergeven. De werke lijkheid is niet zo absurd, maar de discrete handgrepen onder de dekmantel van de Kroon kunnen niettemin moei lijkheden veroorzaken, zoals vorig jaar toen acht leden van het kapittel der hoofdstedelij den de daders vogelvrij ver klaard zoals in theorie tot 1967 mogelijk was. Aartsbisschop Ramsey zou als opvolger op de Stoel van Can terbury graag de vierenvijftig jaar oude bisschop John Howe zien, die geen Engelsman is maar tot de Episcopaalse (ral. anglicaanse) Kerk van Schot land behoort. Bisschop Howe is de spil van de onderlinge contacten der anglikaanse kerkgenootschappen overal ter wereld. De mogelijkheid dat het Lambeth Palace in het na jaar een Canadeke of Ameri kaanse hoofdbewoner krijgt als de eerste niet-Engelse pri maat wordt ook besproken. Canterbury is niet bezig een anglicaanse Rome te worden, doch de Engelse belijdenis heeft een meerderheid van buitenlandse aanhangers ge kregen en sommige gelovigen hier te lande zouden graag zien dat dit op dramatische wijze tot uitdrukking kwam. Gokmakelaars noteren de koersen, tot ergernis van een deel van het kerkvolk. Inmid dels raadpleegt een hoge amb tenaar namens de (niet-angli- caanse) minister-president al lerlei kerkelijke instanties; het zal wel voor het laatst zijn dat de machinerie van het be noemingsbeleid op deze wijze werkt. De aftredende aartsbis schop zelf vindt dat de banden tussen Kerk en Staat losser moeten worden, voornamelijk uit oecumenische overwegin gen. Verzet van de politici zal er niet veel zijn, mits de Ge nerale Synode maar met dui delijke en door een goede meerderheid van dit zich ont wikkelende kerkelijke be stuurslichaam gesteunde voor stellen komt. HENK VAN MAURIK )OR WOON- EN EETKAMER ay, Shiraz, Mehrivan, Moodi, JFLIJK VOORDEEL! er auspiciën van: HAARLEM inkoopkantoren In op de meest voordelige aangeboden tapijt Is (NDWERK (Van onze ruimtevaartmede- B"erker Piet Smolders) BLC jaren tachtig zullen niet r*. gn mannen maar ook vrou we vluchten maken aan JfflOrd van de space-shuttle, «wjtomtevliegtuig dat na af- ®j>lf van zijn missie op een vliegveld kan landen. ^^Vlijde nieuws is afkomstig r-t'L NASA Ames Research bij San Francisco. Daar ^^•rgingen twaalf verpleeg- Kfif, van de Amerikaanse ^^Hfnacht vijf weken lang j^Boenge lichamelijke tests j 2,,en of zij fysiek zou- ^^■Zijn opgewassen tegen de eisen die het ruimtevliegtuig- tijdperk aan de vrouw zal stellen. Dokter Hans Mark, di recteur van het NASA-cen trum zei onlangs dat de resul taten van dit onderzoek alle reden geven tot optimisme. „Ik zie enkele van deze twaalf vrouwen nog wel .voor of kort na 1980 de ruimte in gaan" voegde hij er aan toe. De Russen mogen dan één' ruimtevrouw hebben (Valen tine Teresjkova), NASA heeft tot nu toe zeer nadrukkelijk 0 Valentine Teresjkova met haar dochtertje Jelena. 0 Lorraine Clare Schoen, een van de twaalf geteste lucht machtverpleegsters, draagt een bril met prisma's met behulp waarvan zij kan lezen zonder het hoofd te hoeven optillen (NAS A-foto). 0 Een van de twaalf verpleegsters wordt door collega's in de „horizontale douche" gereden. (NASA-foto). afgezien van deelname van vrouwen aan ruimtevluchten. Daarin komt nu verandering. Top-ruimtevaartarts dr. Char les Berry maakte de achter gronden duidelijk: „Gemengde bemanningen moeten zeker ook serieus worden overwogen voor langdurige ruimtevluch ten van een jaar of meer. Het ontbreken van normale hetero seksuele relaties zou aanzienlij ke emotionele spanningen kunnen vqroorzaken." Berry 'voegde er aan toe dat gemeng de bemanningen gezien de ge wijzigde seksuele moraal niet meer zo'n delicate kwestie be hoeven te vormen. Protesten tegen deze uitlating konden natuurlijk niet uitblij ven. Amerikaanse vsouwen lie ten horen ervoor te passen uit sluitend als kosmische ani- meerjuffrouw te fungeren. In het blad „Aviation Week" schreef ene Mrs. Mason: „Ik ben geen dolle mina (al dat verbranden van beha's maakt de milieuverontreiniging al leen maar erger) maar ik zou denken dat wanneer vrouwen ruimtevluchten gaan maken er van hen een serieuze weten schappelijke bijdrage wordt verwacht in plaats van alleen maar te fungeren als veilig heidskleppen voor hun manne lijke odllega's. Er zijn natuur lijk interessante experimenten denkbaar die een nieuw licht zouden kunnen werpen op Newtons bewegingswetten (bij gewichteloosheid), voorop gesteld dat ze worden uitge voerd in een goede weten schappelijke onderzoeksfeer. Maar ik zie niet graag dat de indruk wordt gewekt dat de rol van de vrouw in de ruimte alleen maar op dit terrein ligt". Voorzover bekend heeft dokter Berry nog niet gerea geerd, maar waarschijnlijk heeft hij alleen maar willen zeggen dat een gemengd ge zelschap van mannen én vrou wen aan boord van ruimte schepen en ruimtestations een meer harmonieus geheel kan vormen dan een club die al leen maar uit mannen bestaat. Intussen is dus ook in Ameri ka de vrouw ruimtewaardig bevonden. Acht van de twaalf vrouwen moesten bij Ames gedurende twee weken volko men horizontaal blijven liggen, waardoor de invloed van lang durige gewichteloosheid op spieren, hart en bloedsomloop zoveel mogelijk werd bena derd. Zelfs douchen gebeurde horizontaal in een cabine die veel weg had van een auto douche. Zowel voor als na het experiment werden alle vrou wen (de vier overigen dienden ter vergelijking) aan centrifu- geproieven onderworpen. Daarbij werden zij blootge steld aan de versnellingen die optreden wanneer een ruimte vliegtuig start oi terugkeert naar de aarde. Na twee weken bedrust bleken de acht ver pleegsters aanzienlijk minder incasseringsvermogen te heb ben in de centrifuge, maar niet minder dan mannelijke testpersonen die eerder aan soortgelijke proeven waren onderworpen. Volgens dr. Hans Mark zullen vrouwen aan boord van het ruimte vliegtuig allereerst als weten schappelijke onderzoekers op treden. „maar", zei hij, „ik zie geen enkele reden waarom ze niet ook als piloten zouden worden opgeleid." PiE'f SMOLDERS

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1974 | | pagina 21