nbegonnen werk erverkaveling van e ether zal p niets uitlopen 8024 :hte p.k. s 9RKEN lintjes moeten eerlijker verdeeld worden e nv Veghf Woordenhoek ZE DEAN]?» lelijk K/s ichting IAAT 67 27-1681 EANDE IEDEREEN IS HET ER OVER EENS: centrum ienspolder .IJZEN m 01150-4249 >ONNUMMER Dpbouworgaan aland RGAAN ELAND Hele opgaaf Naar de FM Achter ons Eigen land LATIE VALT MEE AL ROND STATUS Voldongen feiten DOOR CORN VERHOEVEN k waar U en buitenlandse vindt hel vraagt, in verband met activiteiten in consumptie and (Zeeuws-Vlaanderen en i t met de commerciële en lecten rond de handel in elen. Om de functie goed te kit, medewerker over de volgend, isehikken: e teelt van consumptie pand; koop van aardappelen; e instelling; ische (i.v.m. expeditie) en schappen; ties onder no. PZ 327 te richten oneelszaken, Hoofdkantoor den Eisenlaan 4 te Veghel. DEN HAAG Radio Veronica of niet, Radio rdzee of nietde chaos in de ether zal de eerste jaren wel voortduren en misschien wel altijd. In PTT-kringen ziet men dom was toegekend om er een tweede commerciële zen- dan ook de aanstaande golf- (jer laten tierelieren. BU-te. onferentie te Genève Sindsdien zijn de toKtanden alleen maar verslechterde. Toen Ktnder grote verwachtingen ,je Amerikanen zioh in Duits- over het resultaat tegemoet, land niet aan de regels bleken te houden, bleven de Russen niet achter. Na Luxemburg verschenen nog twee Fransta lige commerciële zenders op de lange golf: Europa 1 en Monte-Carlo, dat blijkbaar aan de toegewezen middengolf niet genoeg had. Vervolgens kwa men de piraten van Skandina- visahe, Engelse en Nederland se herkomst. In Straatsburg werd overeengekomen dat de landen van de Raad van Euro pa alleen controleerbare grondstations zouden tolereren en geen uitzendingen vanaf zee of uit de lucht. Iedereen tekende en voerde de overeen- ril 1974 is het telefoonnumraei geldt dus tevens voor r rerk ering Maatschappelijke Dienstverlening ad latschappelijke Dienstverlening ariaten van iefonds dorkest ior Sportopleidingen euterspeelzalen Zeeland. Wrouwens: de conferentie die in de eerste helft van ok tober wordt gehouden en on geveer drie weken zal duren, E nog maar de technische aan loop tot een definitieve her- Hkaveling van de ether. Eerst zullen de technische nor it van die herverkaveling vastgesteld, daarna n de afgevaardigden naar om anderhalf jaar later teug te komen om op grond van die technische afspraken «|n nieuwe verdeling van golf en te maken. ft wordt een hele gecom- rde zaak. Het gaat alleen ail in Europa en aanpalende jcBeden van Afrika en Azië om een slordige vijftienhon derd zenders. In het bestaande lengteplan, dat van Kopen den dat in 1951 van kracht |rd, waren zeshonderd radio pers op de lange en mid- Iven voorzien. Kopenha gen is van stonde af aan een ilukking geworden. Sommi- gi landen waren er in 1947 niet bij toen er in de Deense ^Bofds' i i over werdi verga derd: Duitsland, Italië,'Spanje. Men begrijpt waarom. Maar ook de Amerikanen deden er niet aan mee. Toen „Kopenha- dus vier jaar later werd (evoerd, bleven de Ameri- ien met hun Strijdkrachten- iders, hun propagandazen- ders en de inheemse zenders in hun Westduitse zone rustig ^hun plek. Een commerciële oep als Radio-Luxemburg idhaafde zich op de in de 'igêr jaren al ingepikte egolf en sleepte en passant ^^iddengolf in de wacht de enige die aan het Groothertog komst uit, behalve Nederland, dat van oudsher de gewoonte heeft om met radiokwesties 'n soort Hoekse en Kabelj ouwse twisten te ontketenen. Enige consequentie: er zal straks in Genève plaats besproken moe ten worden voor Hilversum 3, dat nu nog zendt bij gedogen van Ierland en Hongarije, maar dan ook 's avonds naar een andere golf moet verhui zen. Liggen de zaken in Euro pees verband al moeilijk, het wordt in Genève waarschijn lijk een Babylonische spraak verwarring omdat de confe rentie zich ook zal bezighou den met de frequenties voor heel Afrika, Azië en Australië. Alleen de beide Amerika's blijven er nog buiten. Een dergelijke wereldwijde fre quentieverdeling het woord golflengte is meer een leken- term en drukt ook niet exact uit waar het om gaat —is noodzakelijk geworden door het steeds meer opjagen van het antennevermogen der Eu ropese zenders, maar ook door de snelle en sterke toeneming van buiten-Europese radiosta tions. Het gaat er nu om een zodanige afstand in de fre quenties onderling te vinden dat er zoveel mogelijk zenders bij zo min mogelijk storing een plaats kunnen vinden. Als ledereen het de aardbol om spannende net van zenders, de onderling in de ether op gelijke, storingsvrije afstanden een plek zouden vinden, zou respecteren zou er een aan vaardbare verdeling mogelijk zijn. Niet dat iedereen dan één „vrije" golflengte zou krijgen, zoals in het plan-Ko penhagen nog werd voorzien. Maar het zou wel mogelijk zijn dat de zenders ook geo grafisch zo worden gespreid dat men elkaar niet hindert. Dat is een hele opgaaf, want een beetje zender kan onder bepaalde omstandigheden een uitstraling tot drieduizend ki lometer vaak veel meer hebben. Het komt er straaks in Ge nève in de eerste plaats op aan dat men het eens wordt over de afstanden tussen de zenders in de midden- en lan ge golven. Tot mu toe werd, met het oog op een redelijke geluidskwaliteit, uitgegaan van een onderlinge afstand van negen kiloHerz. Elke zen der heeft een zij-uitstraling van 4,5 kiloHerz. Gaat men op minder zitten dan ontstaan fluittonen, zogenaamde inter- ferentietonen. Intussen is het technisch wel mogelijk geble ken die bandbreedte in te krimpen tot aaht kiloHerz. Dat ls 135 plaatsen gewonnen. Tel uit je winst! Daarmee wordt de chaos natuurlijk niet opge lost. De man die bij de Neder landse PTT de frequenties „beheert" (niet slechts voor de omroep, maar voor luchtvaart en maritiemestations, voor mo bilofoons en voor straalverbin dingen, noem maar op), de heer H.K. de Zwart, is zelf voorstander van een veel radi caler oplossing. De techniek maakt het mogelijk met en- kelzijband-zenders te werken, dat zijn dus radiostations met slechts een één kant uitstra ling. Daarmee zou in één klap het aantal etherplaatsen zijn verdubbeld. Groot bezwaar: iedereen zal een nieuw radio toestel moeten kopen of een adaptor. Want de huidige toes tellen zijn uitsluitend voor dubbel-zijband-ontvangst ge schikt. Over de hele wereld gaat dat over honderden mil joenen toestellen. Reden waar om de radio-indiustrie voor de opvattingen van de heer De Zwart enthousiaster is dan de beleidsinstanties. De heer De Zwart: „Maar men zou toch regiogewijs kunnen beginnen en gefaseerd in de tijd. Want hoe langer men die ingrefep uitstelt, des te meer toestellen er in die tijd weer zijn bijge komen". De heer De Zwart ontmoet trouwens ook de Russen op z'n pad. Die hanteren namelijk een onderlinge afstand van tien kiloHerz tussen de zen der. Daardoor vallen ze buiten het frequentiepatroon en ver oorzaken dus erg veel storing. Maar de Russen hebben ook niet zoveel behoefte aan erg veel zenders of erg veel pro gramma's. Dat zal wel iets met hun politieke bestel te maken hebben. De Engelsen en Italianen hebben al laten weten dat wat er ook in Genè ve besloten mag worden, dat zij toch niet van plan zijn erg veel aan de huidige situatie te veranderen. Tenslotte kost zo'n golflengteherziening erg veel geld als gevolg van de aanpassing van de zenders. Voor de Engelsen komt daar nog een ander punt bij. In tegenstelling tot de meeste an dere Westeuropese landen hebben zij de FM-band, waar veel meer, vooral lokale zen ders een plek bunnen vinden, weinig gebruikt. Daarentegen richten ze overal commerciële lokale stations op, vaak op middengolven. Het- valt trouwens te ver wachten dat er internationaal op die landen die meer zen ders willen hebben om meer programma's te kunnen bieden aandrang zal worden uitgeoe fend om naar de FM-band uit te wijken. Tegen die achter grond moet men ook het on langs verschenen PTT-rapport lezen waarin de mogelijkheid wordt voorzien dat de drie Nederlandse FM-netten wor den ontkoppeld van de mid dengolfzenders van Hilversum 1, II en III. Zes, wellicht ze ven radioprogramma's zouden dan tot de toekomstmuziek ge rekend kunnen worden. Bij PTT zit hier de gedachte ach ter dat men met een dergelij ke benutting van de techni-' sche outillage tenminste niet het verwijt kan krijgen dat Nederland de FM-band niet optimaal'heeft gebruikt als het straks om een derde of een vierde middengolf vraagt. De moeilijkheid is natuurlijk wel dat men in Hilversum waar schijnlijk geen kans ziet met de bestaande materiële midde len zes of zeven radioprogram ma's te verwezenlijken. En voor Den Haag is 't ook niet altijd even duidelijk wat de componenten van het bestel precies willen: ze spreken niet allemaal op dezelfde golf lengte Rest dan de vraag van het vermogen van de zenders. De tijd dat een antennevermogen van honderd, honderdvijftig kilowatt als zeer sterk werd beschouwd, ligt ver achter ons. Hilversum 1 en II beho ren met hun reglementaire —sterkte van honderdtwintig kilowatt thans tot de zwakke re broeders. Bij PTT vindt men dat er voortaan in een orde van grootte van driehon derd kilowatt moet worden gedacht en zelfs dat is dan nog niet voldoende om het ge- hel land van een storingsvrije ont\ angst te voorzien. Er moe ten in noord en zuid dan nog steunzenders van vijftig kilo watt elk bijkomen. Die kilowattenkwestie is ook weer zo'n voorbeeld van internationale escalatie. Wijlen Willem Vogt, een groot zen dertechnicus, placht te zeggen dat de weg van de verminder ende meeropbrengsten ook in de ether opgaat. Dat wil zeg gen: de zender reikt niet zo veel meer verder naarmate hij sterker wordt. Wel wordt de ontvangstkwaliteit beter. Maar de grens van de duizend-kilo- watters is allang overschreden en we zijn al aan de tweedui- zend-kilowatters toe. Er is er een in Frankrijk in aanbouw voor Radio Monte Carlo en dat is de enige niet. Kijk, dat Is nu weer zo'n mooie botsing tussen de leer (Van een onzer verslaggevers) h)EN HAAG De specia ls editie van de Staatscou rant die maandag daags voor de verjaardag van de koningin verschijnt, zal ook dit jaar weer rinkelen van ^■bronzen, zilveren en gou den medailles. Eer, kleine vijfduizend van e kleinodiën worden in de jaarlijkse lintjesregen toege kend. Een aanzienlijk aantal. fMet de toekenning van ridder schappen en officiersschappen f men daarentegen zuinig. Er ®jn -alle nivellering ten sp'jt - toch ailtijd nog meer mensen van lagere stand dan van hogere stand. En al mag het dan zo zijn dat „iedereen ®jn eigen buurman voor on- <jersche;ding kan voordragen", [toekenning geschiedt sinds jaar en, dag minder democra tisch. onlangs kwam dat nogal I ■Jujk tot uiting toen de be- van de gekaapte KLM-Jumbo werd onderschei ven. De stewardessen werden ^■scheept" met eenvoudige medailles, het cockpit-perso neel werd geridderd. Voor beide groepen echter was ei spanning en de verant- °°i lelijkheid evein groot ge- "6CSt. Een uitzondering vormt de tn noogsh onderscheiding die er w tyengeven valt, de Militaire JLlemsorde. Deze kent alleen ridderschap. Of men nu oidaat of generaal geweest is, tJL. -1, gedrag wordt «ten ridder. Grootkruis en Commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw en de Orde van Oran- je-Nassau worden voorgelegd aan de zogeheten commissie den daad in de memorie van nisterraad gekozen select ge zelschap van drie leden. Zo werd vorig jaar onze ambassa deur in Bern tot Commandeur gemaakt. Dat genoemde gezant nu niet direkt wegens een hel den aad in de memorie van zijn thuisgebleven landgenoten is gegrift zegt op zichzelf niets. Of zoals de woordvoer- Nog afgezien van de cu„crimi- die via de toekenning «n eremedailles argeloos is a sPrake inflatie. De duizenden en nog eens duizenden medailles die uitgereikt worden maken de dragers ervan geleidelijk aan tot „gewone" mensen. Dat komt, zo legde men ons op- Binnenlandse Zaken uit, door dat enerzijds de bevolking sterk gegroeid is en anderzijds de dragers van medailles ge middeld veel ouder worden. Daardoor blijven de medailles langer in circulatie. Een onderscheiding wordt overigens nooit eigendom van de gehuldigde. Zijn nabestaan den moeten het lintje terug sturen naar de Kanselarij der Nederlandse Orden in Den NeaS. „Daar houdt men zich in het algemeen goed aan", aldus een woordvoerdster, „maar via de burgerlijke stand zijn wij ook -op de hoogte van het overlijden van alle gehul- digden". De Kanselarij, thans onder beheer van generaal N. Schaper, adjudant van de ko ningin, heeft echter een slechts administratieve functie. Voor de toekenning moet men bij de verschillende ministe ries zijn. De inflatie van de hogere onderscheidingen wordt door Den Haag beter in de hand gehouden dan die van de medailles. Jaarlijks krijgt elk ministerie een aantal pun ten te verdelen, maar, aldus weer de woordvoerder van Binnenlandse Zaken, daar valt aardig mee te schuiven. Zoals men consuimptiebonnen heeft die gldig zeijn voor een biertje danwel twee gevulde koeken zo kan men het punte- aantal bij de declaiming ver delen door per punt een ridder of twee officieren te creeeren. De allerhoogste eretekens De bezwaren tegen de discri minerende aspecten van de vaderlandse decoratie-beleid dateren niet van vandaag of gisteren. Weliswaar is juist dit kabinet dat de gelijkheid zo hoog in het vaandel heeft ge schreven bij de begrotingsbe handeling nog eens nadrukke lijk gevraagd om nu eindelijk eens met een wetsontwerp ter zake te komen, maar ook nu moest minister de Gaay Fort man weer meedelen dat het er „wegens drukke werkzaamhe den op ander terrein niet van gekomen was". Al vanaf 1970 kan men in de memories van toelichting op de begrotingen dan ook de zinnetjes lezen als *„De indie ning 'van het betreffende ont werp zal waarschijnlijk nog dit jaar plaatsvinden". MR. SCHAKEL der van het ministerie fijntjes opmerkte „Misschien is hij wel onderscheiden omdat hij ervoor gezorgd heeft dat er juist iets niét bekend gewor den is". Behalve de status is er weinig voordeel aan de onderschei dingen verbonden. Alleen de Broedermedaille verbonden aan de Orde van de Neder landse Leeuw levert een ge ring jaargeldje op. Deze on derscheiding wordt echter al jaren niet meer toegekend. Reeds in 1965 kwam een zoge heten commissie Houben met inhoudelijke aanbevelingen om tot een nieuwe decoratiebeleid te komen. Daarbij stond voor op dat het aantal onderschei dingen moest worden terugge bracht en dat er ook een rem moest worden gezet op het automatisme bij de toeken ning. Ook de kabinetten De Jong en Biesheuvel waren tot wetswijziging bereid. Een ont werp dat een en ander op nieuw regelt is, „ambtelijk al rond", zo verzekerde men ons op Binnenlandse Zaken. Het moet alleen nog door de poli tieke molen. Veel tegenwind zal de minis ter bij indiening ervan niet te verwachten hebben. De rege ringspartijen lieten ons weten een democratisering van het stelsel toe te juichen. Aldus de Binnenland-specialisten mr. T.R. Stoffelen (PvdA, A.C.W. Weijters (KVP) en mr. A. Goudsmit (D'66). Ook de ARP is in principe voor een demo cratisering van het stelsel maar zo zei ons het Kamerlid ANNEKE GOUDSMIT Schakel, een wijziging zal in de praktijk wel ten koste gaan van „de gewone man". Als een aftredende premier dezelfde onderscheiding moet krijgen als een plaatwerker die 40 jaar trouwe dienst heeft ver richt dan zie ik het voor die plaatwerker niet zo zitten". En dat zou volgens de heer Scha kel' jammer zijn, omdat hij „in dertig jaar burgemeesterschap ontelbaar veel vreugde heeft gezien bij het toekennen van eremedailles". Volgens hem is ook bet bezwaar tegen de me dailles meer op ideologische dan op feitelijke gronden ge baseerd. De PPR tenslotte verklaarde binnen haar fractie zelfs voor standers te hebben van een afschaffing van het hele stel sel als zodanig. Bij de VVD, de grootste oppositie-partij, liggen de kaarten eveneens gunstig voor een wijzigend ontwerp. „Het onderscheid naar maatschappelijke rang is waanzinnig", aldus de VVD. Een wetsontwerp tot wijziging van het decoratie-stelsel zal kortom het kabinet beslist niet ten val brengen. Een meerder heid is er zeker voor te vin den. Alleen vraagt men zich in Den Haag af of het reeds bij het volgende Koninginnefeest zover zal zijn. JOHN ROOZEN en het leven in etherland. Want wat zegt artikel 423 van de internationale etherwetge ving: „Het is verboden meer antennevermogen te gebruiken diain nodiig is om het eigen land te bestrijken". Dat heb ben ze in Londen, Luxemburg en Parijs, in Bonn, Berlijn en Moskou vast nooit onder ogen gehad! Het ziet er trouwens naar uit dat de behoefte aan een ver bereik in Genève zal worden erkend door toewij zing van één golflengte in de lage tweehonderd-meters. Die vertonen namelijk verwant schap met de eigenschappen van de kortegolven, namelijk een weerkaatsing in ionosfeer, waardoor de uitgezonden klan ken op verre afstand kunnen Worden ontvangen. Wat gaat men internatio naal doen met al die kracht stations die vaak nog op een gestolen golflengte werken ook? De heer De Zwart; „Dat zal wel op legaliseren uitdraaien. Je kan er niet omheen: Radio Luxemburg en Europe I, Radio Monte Carlo, Andorra en al die Duitse etherreuzen blijven toch zitten. En Kopenhagen heeft wel geleerd dat een struisvogelpolitiek van net doen of die anderen er niet zijn, niets helpt. Je hoort ze toch". Waarmee de politiek van de voldongen feiten weer eens de meest doel treffende is gebleken. JOOP HARTMAN Het overkomt mij tegen- tuoordig steeds minder dik wijls, dat ik mij zit te verve len. Er is altijd wel iets te doen, meestal zelfs een aantal dingen tegelijk. Maar als het af en toe gebeurt, vind ik het niet erg, vooral ook omdat het een heel bijzondere ervaring van de tijd betekent. Vrije tijd, die niet elk ogenblik tot verveling kan leiden, is in mijn ogen werktijd. Echte vrije tijd staat daar dwars op en heeft een heel ander tem po, langzamer. „In de vakantie ga ik mij vervelen, dan duurt ze lekker lang", zei een colle ga. Zelf houd ik daar ook erg van. Gewoonlijk laat ik de besteding van zo'n gat in de tijd aam het toeval over. Om dat dan weer een heel klein beetje te organiseren, ga ik dan snuffelen. Dat is zoeken zonder vooropgezet doel. Ik weet pas wat ik zoek, als ik het gevonden heb, een klein schokje van verrassing. Oude en verwaarloosde collecties le nen zich daar uitstekend voor, ook boeken en vooral woor denboeken. Een woordenboek is een geweldige rommelzol der, een onuitputtelijke mijn van vondsten. Ik snap de men sen niet, die naar het befaam de eenzame eiland ooit een ander boek willen meenemen. In het woordenboek staat al les, vnaar je moet het zelf in elkaar zetten; het is een ge weldig bouwpakket voor doe- het-zelvers. Al bladerend in Van Dale kom ik de ene verrassing na de andere tegen en altijd ver dwaal ik. Er zijn prachtige woorden. Nog pas ontdekte ik op één middag een hele serie, die ik niei kende: „kardoes" voor een rolletje geldstukken van gelijke waarde, „strapon- tijn" voor opklapbaar bankje, „grokstem" voor schorre stem en „loodaars" voor iemand die veel zittend werk verricht en er niet gauw toe komt van zijn stoel op te staan. Wij hebben prachtige woorden voor kruiden: kwendel, pim pernel, venkel, karwij, hek- senmelk, rozemarijn, marjo lein, hondsdraf, weegbree, zu ring, zurkel enz. Voor kleuren; omber en karmozijn, voor stoffen: stamijn, bombazijn, pompadoer, neteldoek. Het valt op, dat zoveel van die woorden op -ijn eindigen, marokijn, maraskijn, ambro zijn. Veelal zijn ze via het Frans aan het Latijn ontleend en misschien is het daaraan te danken, dat ze behalve mooi ook een beetje geleerd en in gewijd klinken. Oude vakter men hebben iets poëtisch, dat hun moderne opvolgers mis sen. Of verbeeld ik mij dat maar en moet ik, om up to date te zijn, ook „wash-o-ma- tic" als een welluidend woord beschouwen? Maar het ver plaatst mij wel naar de werk tijd- Soms gebeurt het, dat ïk al snuffelend een woord vind, waarvan ik niet wist, dat het echt bestond, terwijl ik er toch de betekenis van kende. Maar die was dan heel parti culier en niet door een woor denboek bevestigd, een beetje alsof ik het woord zelf ge maakt had. Zo heeft „glariën" voor mij al jaren iets betekend als glazig staren", misschien wel omdat ik het ooit bij Streuvels gelezen heb. Het is dan een heel prettige ervaring precies deze omschrijving bij Van Dale te vinden met de aantekening dat het Zuidnederlands is. Het omgekeerde doet zich ook voor. Om redenen die mij ontgaan, vind ik dat er een woord „staminaat" moet be staan en dat dit „stomdron ken" moet betekenen. Maar het is er niet. Ben ik misleid door „staminee?" In een La tijns woordenboek ontdek ik wel, dat in de eerste eeuw na Christus door Petronius één keer „staminatus" gebruikt is. Over dat woord zijn de ge leerden het niet eens. Het lijkt iets met weven en stamijn te maken te hebben („stamen" is draad), maar wordt op de plaats zelf eerder in verband gebracht met een Grieks woord voor „kruik" en heeft duidelijk met dronkenschap te maken. Zo komt aan het snuf felen geen einde en het gaat langzaam over in hard wer ken. Maar het woord lijkt me bruikbaar en ik vind het du» jammer dat het niet echt be staat.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1974 | | pagina 19