RATEUR
akket
extra's
Jan de Hartog zestig jaar
Romantische maand
in Arnhem
Moge Raad
wees eis van
familie af
NEDERLANDSE
KORTE FILMS
IN ORERHAUSEN
BREDA
Ibedr. C. lil. J.
s Tc!". Fa. Gebr. V
Ibedr. C. Martens
Zaterdag 20 april 1974
A
•5
brt met ca. 550 medeWerk
[/ibraformoforen en 0rnv
automobielindustrie. VSl1'
Irwerking en analysering
tn wij een v"
fcrvaring in soórtgeli|ke tun|(.
hl kostprijssysteem gewenst.
len eigen computerinstallatie
Arbeidsvoorwaarden zijn gun.
Schriftelijke sollici|.,iB
richten aan Chef ptB>
neelszaken Ambac, T„,
heydenseweg 169, BreJ.'
tel. 01600-79310, fM!t,j
240.
iNSPEL 2: „Wanneer
B zich druk maakt,
W alsof het om een
rjstnjd «aait over
fcnhof, Kabouter,
de Jeugd e.d. heeft
gaan oog voor het
geweld waarop een
onze (felbegeerde)
rust zegt Henk Bos,
in de Anarchist als
irraagt welke verb,ti
er liggen tussen
«n 'anarchie. „Maak het
Trnensenkind. Hij is in
de nieuwe mens
Inkenoog in zijn bij-
Buit waarin hij o.a. een
■houdt voor de durf
veranderen. Gerard
[zegt in Het vergeten
o.a-, dat het anar-
kiet zoveel oplost en
j-eykamp noemt het
ne'in zijn artikel „de
tegenspeler". Ten-
Uordt Koel van Duyn
|ewd over anarchisme
„De esthetische truc
altijd op het feit, dat je
laat zien, die in de
de orde wordt ver-
mgt hij o.m. (Samen-
ndpad 28, Maars-
itenne, 'n set mistlampen,
sluitbare benzinedop, uitla31
rstuk, fraaie bumperrosetten
us een sigarenaansteker,
elgeteld f 325,- voordeel,
eden temeer om nü de Maxi
>ed te leren kennen.
PGD EN CULTUUR 4-
ihien kan de huidige
de literatuur erin
een traagwerkend
Jflcient gift te zijn te-
■soort ratten die in de
ping knagen aan een
I d.i. sociale gerechtig-
feo besluit Joris Gerrits
Berzoek naar de sociale
van de Vlaamse 11-
Mineke Schipper
ver de ideologie van
BgMtitude in de Afrikaanse
Ifergrit de Sablanière
Kenyatta en Boris
tekent een silhouet
[sovjetmens („Onmoge-
i de indoctrinatie voor
Ri die zich in dit land
jaar van iedereen
maakt")
5 tegelijk uit-
|n is een themanum-
je Blanke en het Wes-
[e spiegel van de Afri-
,oman". Uitgaande van
lek Le Bianc et l'Occi-
miroir du roman nè-
de laingue fran-
Kiitg. Van Gorcum, As-
beschrijft Mineke
Schippei hoe het romanbeeld
is varT de blanke zoals hij
gezien Brordt in Afrika door
AfriÖner die de koloniale tijd
bewast! hebben meegemaakt.
Aan de >rde komen: De oor
sprong pan het blanke ras als
AfriiaBse mythe; de mythe
vorming over en weer; over
heid ei ambtenaren: de privé-
sectoH de „blanke" school:
fen christendom en de
^^^pvrouw. „Individualis-
ienalisme, gebrek aan
fling voor de mede-
ireften de Afrikaan in
psten. Deze trekken
helaas ook overgeno-
foor de leidende Afri-
eiite". (J. en C. Oeden-
Itr. 37, Bongerhout-Ant-
KRUISPUNT SUMMER-49
EetHfwijkend nummer. Met
de titel Home Sweet Home,
helemaal volgeschreven door
Vic van Saarloos. „Ik ben wel-
MRvijftig en moel erkennen
I grote mij niet meer
Belangrijk zijn nog
de doordeweekse din-
l ook het probleem van
Bct worden laat mij niet
'it uitgangspunt bepaalt
van 16 hoofdstuk-
j jes, teaarin hij voortkabbelt
over huis-, hun- en keuken-ër-
j varingen, die dikwijls dieper
ingrijpen dan wereldgebeurte
nissen. (K. S. Amelterhout 76,
Assen),
DE MUNTKOERIER-4
„Hetltioodlgeld uit 1529 is het
eerste van Oostenrijk en een
van de eerste uit de Europese
geldigeschiedenis" zo staat o.a.
te lezen in De Turken aam de
Donau waarin Wil de Kreuk
o.a. aandacht schenkt aan het
museum van Perchtolsdorf.
Verder zijn er o.a. bijdragen
in te vinden over Israëlische
munten in keramiek, nieuwe
munten, penningen en bank
biljetten en het Nederlands
Scheepvaartmuseum. - V oor
nttldjverzamelaars veel nieuws
overBbeurzen, prijzen, litera-
^■c. (M. K. Huddestr. 7.
^^^Bdam).
Een typerende Hummel.
Bertha Hummel met kinderen in de kloostertuin van Siessen.
(Van orate oomespoodieui*)
BONN In het oarrtraefc,
waarmee Berttba Hummel haar
intrede bij de zusters Francis
canessen bezegelde, beloofde
zij alle baten van haar werk
ter beschikking van het kloos
ter te stellen en zelf haar loon
pas in de hemel te incasseren.
Reeds op jeugdige leeftijd
meldde adgj zich met haar kwi
tantie bij Petrus. Op 34-jariige
leeftijd stierf zij als zuster
Iranocentia en ongetwijfeld
krijgt diit vrocme nonnetje haar
hemelse loom naar wereldse
werken. Omgekeerd is heit
haar orde in het bisdom Rot
tenburg ook niet slecht ver
gaan. Na een zegetocht over
de wereld laten de engeltjes
van tekmares Bertha Hummel
de kassia tel het fraai gelegen
klooster wan teeaaen te M
vrolijke Zwafoenlarad tot op
beden rinkelen en het heeft et
alle sdhigm van, dat zuster h»
niooenjtia haar hemelse apeei»
kameraadjes niog lang aal aar»-
moedAgem. De producenten van
haar prentjes en beeldjes ver
zekeren tenminste, dat haar
populariteit overal in de ws-
reld ongebroken k en de ver
koop vooral naar Nederland
zioh zelfs in stijgende lijn
bevindt
Dit commerciële auccets k hol
ook, dat de achtergrond vormt
wan het boeiendste proces, dart
er oodlt In de Bondsrepubliek
over auteursrechten gevoerd
wend, en dat er tenslotte toe
leidde dat de Hoge Raad de
familie van Bertha Hummel,
die «He rechten claimde, in het
ongelijk stelde.
BERTHA HUMMEL TEKENDE
FRANCISCANESSEN RIJK
i
tuiur e
200 Verkooppunten in Nederland
g 13, Tholen.
Wel. Tel. 01155-1628
n Beethovenlaan
Roosendaal. Tel. 01650 -3'
iffiferland zal voor het eerst
in de nu twintig jaar bestaan
de BKurzf linitage" in Ober-
hausen sterk vertegenwoor
digd zijn: Er is op 25 apru in
de Stadithalle eer. avondpro
gramma voor de Nederlandse
selectie gereserveerd, die vol
gens [insiders de beste is van
alle nationale programma's.
Op| deze avond zullen zes of
zeven films worden gedraaid'
„Leesplank" van Johan var
der Keuken, „Ik hou 't '.vel
voor gezien" van Dick Rijneke
en Hans de Ridder, „Jerzy
Wirtniicki" van Fons Grasveld,
„Jelp" van Zaev Nirnberg,
„Wiitstrip" van Adri Boon,
„Leve het geld, weg met de
mensen' van Leonard Henny
en wellicht .Wounded Kne
van Roelof Kiers, een film die
dcorl verzen.'.moeilijkheden te
laat binnenkwam.
SIESSEN Vraagt men ie
mand. tegenwoordig wie Ber
tha Hummel is, dan staat
vooral de jonge generatie nog
al eens met de mond vol tan
den, maar laat men een van
haar tekeningen zien, dan ver
schijnt er in de meeste ogen
onmiddellijk een blik vain her
kenning. Bijna iedereen heeft
wel eens de guitige kindertjes
met bolle wangen, gezond en
vrolijk van top tot teen en
vaak in gezelschap van godde
lijke engeltjes of grappige die
ren gezien.
Wegens de voorkeur, die een
bepaald genre van haar pren
ten genoot en nog steeds ge
niet, is Bertha Hummel echter
al te zeer vereenzelvigd met
de schepster van weliswaar
vermakelijk, maar vooral on-
sohuldig tekenwerk. Het
woord „kitsch" slikten de ken
ners weliswaar al gauw in,
maar dat van „kunst" konden
zij ook niet over hun lippen
brengen.
De verwarde tijd, waarin zilj
leefde is er de oorzaak van,
dat er biografisch nauwelijks
iets over haar bekend is, maar
gesprekken met tijdgenoten
openbaren een volkomen an
der beeld dan dat van het
ongecompliceerde meisje, dat
anderen met haar tekeningen
„alleen maar" vreugde wilde
bereiden. Haar stokoude over
ste in sacrale formuleringen:
„De oorlog is niet zonder spo
ren aan haar voorbij gegaan.
Zij was nauwelijks hier bij
ons in Siessen of het klooster
werd al op last van de nazi's
opgeheven. Er bleef haar geen
andere keus dan weer terug
naar ',uis te gaan, maar onop
houdelijk schreef zij ons brie
ven of wiij geen kamertje voor
haar vrij hadden, want alleen
hier voelde zij zich werkelijk
thuis. Nu hadden wij voor de
afwikkeling van administratie
ve zal en een klein gedeelte
van het klooster mogen behou
den en op haar bidden en
smeken vonden we nog een
vertrekje. Zo kwam ze terug,
maar de oorlog, de verdrijving
en alle ellende waren teveel
voor haar geweest. Zij stierf
al in 1946".
Een zelfportret van de in 1909
geboren Bertha Hummel uit
haar gelukkig lijkende studie
tijd in Miinchen, waar zij leer
de schilderen en een diploma
oum laude verwierf, toont een
gaaf meisjesgezicht, maar een
dat wetend en met een lichte
trek van smart in de wereld
kijkt. Waarom? Zij had alles
wat rij begeerde en kon on
danks de zorgelijke periode
van tussen de beide wereld
oorlogen vier jaar lang onbe
kommerd aan de kunstacade
mie leren en werken. Hier
echter ontstond het conflict,
waaraan zij ten gronde dreig
de te gaan. De keus tussen
een bestaan als moeder of als
kunstenares dreigde haar te
breken, omdat bedde opgaven
in haar ogen onverenigbaar le
ken. Als enige alternatief
vond zij het klooster maar
haar verlangen naar kinderen
bleef zij in de korte tijd, die
haar vergund was, in ontelba
re tekeningen uitschreeuwen.
Het was zo sterk in haar, dat
zij volwassenen nog maar on
beholpen kon uitbeelden. In
kinderen drukte zij de vreug
den en angsten van grote
mensen uit, maar zij kon ook
satirisch en kritisch tekenen.
De commercie hield echter
voor het nageslacht de „lieve"
Hummel in leven; misschien
niet ten onrechte, want het
lieftallige domineerde zeker in
haar.
Deze commercie leidde ook tot
het conflict, dat Bertha Hum
mel eigenlijk pas voor het
eerst in het nieuws bracht,
hoewel miljoenen al decennia
lang van haar tekeningen ge
noten hadden. De regelmatig
rinkelende kassa in het kloos
ter van Siessen was een wan
klank in de ogen van Bertha's
broer, die niet van zakelijke
inzichten gespeend is en haar
90-jari„ moeder daarom in
fluisterde de auteursrechten
aan een Amerikaanse firma te
verkopen. Moeder Hummel
meende inderdaad de wettige
erfgename te zijn en plaatste
haar handtekening onder een
profijtelijk contract, dat de
Amerikanen haar aangeboden
hadden. Dat was in 1970 het
begin van een juridisch ge
schil, dat pas vier jaar later
beslecht zou worden en waar
aan uiteindelijk vijf professo
ren te pas moesten komen om
als deskundigen de basis van
een rechterlijk vonnis te leg
gen.
Met Bertha Hummels klooster
contract en met de verzeke
ring aan haar familie: „Mij
behoort niets; ik kan jullie
alleen maar met gebeden hel
pen" tastten de Franciscanes
sen en de Duitse houders van
de licentie moeder Hummels
bevoegdheid om als erfgename
op te treden aam. In eerste en
in twe.de instantie stelden de
rechtbanken de moeder echter
in het gelijk, maar met de
taaiheid van nonnen brachten
de Franciscanessen de affaire
voor de Hoge Raad. Hier vol
trok zich een wonder, waarin
mogelijk de engelachtige Ber
tha haar hand gehad heeft.
Tegen het advies van vijf
hooggeleerde juristen, die hun
mening op het profane Duitse
recht gebaseerd hadden, oor
deelde de wereldlijke Hoge
Raad voor het eerst in de
Duitse geschiedenis niet vol
gens het burgerlijk wetboek,
maar volgens de kerkelijke,
om niet te zeggen Goddelijke
„codex juris eanonici". Niiet de
moeder, zo luidde het onaan-
tastba e vonnis, maar de Fran
ciscanessen zijn de rechtheb
benden. In het klooster van
Siessen, waar de lucht ge
mengd is met het azuur van
het nabije meer van Konstanz,
hieven de nonnen, volgens
moeder overste, niet het
champagneglas, maar een lof
zang ten hamel.
En de familie wordt met een
kluitje in het riet gestuurd?
Moeder overste: „Niet hele
maal. Toen zuster Innocentia
nog leefde, werden alle licen
ties aan een Münchense uitge
verij gegeven en die had weer
een contract dat wij de au
teursrechten zouden krijgen.
Na haar dood hebben wij ech
ter de familie op haar verzoek
de nagelaten tekeningen ge
schonken en die ontvangt nu
ook de rechten ervan. Wij
hebben aan haar broer ook
een licentie gegeven voor het
maken van Hummelkaarsjes
en bovendien hebbenwij de
familie ook wel eens iets toe
gestopt".
Zoals de „Zusters van het ar
me Kindje Jezus" niet zo on
bemiddeld zijn als haar naam
gever, zo zitten ook de Francis
canessen van het bisdom Rot
tenburg er warmpjes bij. Maar
men mag dit niet misverstaan.
Zij investeren hun vermogen
niet om er materiële, maar
eeuwige rente uit te trekken.
Moeder overste, wier enige
sieraden haar deugd en de
bruidsring van Christus om
haar slanke vinger zijn: „Wij
hebben van het geld kleuter
scholen kindertehuizen, be
jaardentehuizen, gymnasia en
andere sociale instellingen op
gericht. Alleen hier al in het
afgelegen Siessen hebben we
180 meisjes op een zogenaamd
opbouv.'gymnasium en dat
hebben we evenals anderë
scholen en gebouwen allemaal
zelf betaald. Bovendien onder
houden we in deze onderbe-
volkte streek op onze kosten
een veertigtal geneeskundige
posten met een bezetting van
ongeveer honderd deskundi
gen, die hier eerste- en ambu
lante hulp verlenen. Na de
oorlog, toen de meeste van on
ze kloosters verwoest waren,
hebben we die allemaal zon
der enige hulp van de staat
weer op moeten bouwen. En
tenslotte hebben we 150 zus
ters naar Brazilië en Zuid-Afri-
V
V
9 Zelfportret van Bertha Hummel op jeugdige leeftijd.
ka uitgezonden. Die worden
niet alleen dooi- ons betaaald,
maar wij helpen de arme be
volking daar ook met kleren
en levensmiddelen".
Bertha Hummel, die het alle
maal mogelijk gemaakt heeft,
moet wel in de hoogste tarief
groep van de hemelse loon
trekkers ingedeeld zijn. Sinds
zij in 1931 op 22-jarige leef
tijd naar het klooster ging en
hief in 1934 geprofest werd,
konden de nonnen in het Sies-
sense kasboek aan auteurs
rechten inkomsten van bijna
tien miljoen mark noteren.
Mogelijk kunnen ze het zich
zelf niet meer voorstellen, dat
zij zich aanvankelijk met hand
en tand tegen deze geldzegen
Maandag viert Jan de Har
tog, een van de weinige Ne
derlandse schrijvers, die zich
een wereldnaam wisten te
verwerven, zijn zestigste ver
jaardag. Jan de Hartogs levens
verhaal is zelf een roman.
Toen hij tien jaar was liep hij
weg van zijn ouderlijk huis en
meldde zich aan op een van
de vissersboten die de Zuider
zee bevoeren.
Stoker is hij ook nog ge
weest (op een politieboot) en
acteur. Na een vijftal detecti
ves te hebben geschreven (on
langs voor de zoveelste maal
herdrukt) vestigde hij in 1940
in één klap zijn naam als
schrijver met Hollands Gloiie
dit jaar veertigste druk. Ook
als toneelschrijver boekte hij
grote successen. Het hemelbed
is over de gehele werld ge
speeld en bovendien als musi
cal uitgebracht (I do I do).
Op 1 mei gaat dit stuk weer
in première met André van
den Heuvel en Kitty Janssen
in de hoofdrollen, onder regie
van Jan Theulings. Vele van
Jan de Hartogs boeken wer
den verfilmd en Hollands Glo
rie wordt op dit ogenblik voor
de T.V. bewerkt.
In de oorlog ging Jan de
Hartog naar Engeland en ves
tigde zich later in Amerika.
Als Quaker was hij betrokken
bij het onderbrengen van
Vietnamese oorlogswezen in
Amerikaanse en Nederlandse
gezinnen. Zelf heeft het echt
paar De Hartog twee van deze
kinderen onder zijn hoede ge
nomen. Zijn overtuiging als
Quaker was voor Jan de Har
tog de inspiratie voor zijn
grootste romancyclus tot nog
toe: het koninkrijk van de
vrede, waarvan het dgrde
deel, het uitverkoren volk, in
september verschijnt. Als het
vierde deel gereed is zal dit
werk meer bladzijden tellen
dan al zijn vroegere romans te
zamen.
Jan de Hartog woonit tegen
woordig met zijn vrouw en
twee kinderen in België. Hij
is volop bezig met de voorbe
reiding van een nieuwe ro
man.
weerden. Bertha's eigenlijke
taak in het klooster was het
geven van lessen in de schone
kunsten, maar in de zeldzame
verloren uurtjes, die een
klooster te vergeven heeft,
vluchtte zij naar haar cel om
met het uitzioht op de glooien
de heuvels van het Zwabiseh
land haar kinderliefde in we
ke lijnen en zachte pastelkleu
ren uit te drukken.
De kieskeurige en vooral
voorzichtige moeder overste
bekeek haar werk echter met
scheve ogen, want kinderen en
dieren vormden het centrale
thema, en niet engeltjes en
crucifixen. Haar religieus geoe
fende blik zag in deze produk-
ten misschien wel een al te
wereldse wulpsheid toen zij
weigerde bij de geboorte van
de wereldberoemd geworden
Hummelpostkaart vroedvrouw
te spelen. Zakenlieden met
een fijne neus hadden al gauw
lucht gekregen van de aan
trekkingskracht, die het ge
heel nieuwe karakter van de
prentjes op brede kringen
moest uitoefenen, en vroegen
moeder overste daarom toe
stemming de tekeningen als
kaarten en boekillustraties te
mogen drukken. De nuchtere
kroniek vermeldt, dat het van
alle zijden bovenmenselijke
overredingskracht gekost heeft
om haar ertoe te bewegen het
„nihil obstat" voor deze profa
ne ontv-ikkeling te geven.
Voor de tweede keer wilde zij
geen krimp geven toen er op
een gorde dag van het jaar
1934 een zekere heer Goefoel
op de kloosterpoort aanklopte
en verzocht of hij van Hum
mels modellen porceleinen
beeldjes mocht bakken. Tegen
deze triviale bekoring verhief
moeder overste noig resoluter
dan tevoren haar bezwerende
handen, maar Herr Goebel had
een doorslaggevend argument
meegebracht: ,Mijn porcelein-
fabriek is wegens gebrek aan
werk ten dode opgeschreven
en nu dreigen er een paar
honderd arbeiders werkloos te
worden". Als cursiste in de
leerschool der heiligen durfde
moeder overste de verant-
woording hiervoor niet op zich
te nemen. Zij werd andermaal
week, maar gaf het strenge
bevel, dat elk beeldje eerst ter
expertise naar het klooster ge-
zanden zou worden.
Tot op de dag van vandaag
produceren de uitgeverij en
„Ars Sacra" in München, Firak
in Stuttgart en de fabriek van
Goebel in Coburg hun prentjes
en beeldjes. Over de hele we
reld, met inbegrip van het
communistische Oosten
waar de religie zoals bekend
het best bewaard wordt
hebben zij nog niets aan popu
lariteit ingeboet.
Zelfs de in veel opzichten bla
sé geworden kunstsmaak heeft
de liefde voor de schepseltjes
van zuster Innocentia niet uit
kunnen roeien. Het meest van
allen hebben de Amerikanen
de smaak wel te pakken ge
kregen. Zij zijn de grootste
importeurs van de „Hummel
tjes" en overal iin het land
richten zij „Hummelclubs" op
om de bewondering tot een
soort cultus te verheffen. Zus
ter Innocentia zelf zou echter
een waarschuwend woord ge
sproken hebben. Zij appelleer
de wel aan het eeuwige kin
derlijke en pure in de mens,
maar gaf hieraan toch niet zo
naïef gestalte alsof het eeuwiig
onbedreigd was.
FRANS WENNEKES
Billiton International Metals
heeft besloten de Billiton Van
der Rijnprijs 1974 uit te loven
ter aanmoediging van jonge
beeldende kunstenaars. Uit
gangspunt is daarbij dat me
taal tot leven moet worden
gewekt, want volgens het be
drijf dreigen verscheidene me
talen onverdiend en onbegre
pen van het toneel te verdwij
nen. Vandaar het motto van de
prijsvraag: Theatrum Metalli-
oum. Inzenders mogen niet ou
der dan 35 jaar zijn. Inlichtin
gen bij en inzendingen voor 30
juni aan G. Waller, p.a. Post
bus 190, Den Haag.
D.A.P. Reinaart-uitgaven
(Wetstraat 133, Brussel) orga
niseert vopr de tiende maal de
litteraire Reinaertprijs. Er zijn
75.000 Belgische franken voor
een roman en 50.000 Belgisch»
franken voor een speurders-
of toekomstroman beschikbaar.
Manuscipten moeten voor 16
januai 1975 worden ingezon
den.
Wie nog mee wil doen aan
de prijsvraag voor een em
bleem voor de wereldkartoe
nale van Knokke-Heist moet
zich reppen: voor 1 mei
twaalf uur bij Humorfestival
inlveren. Adres: Het Stadhuis
van Knokke-Heist. Tegenpres
tatie: tienduizend Belgische
franken.
De Toneelcentrale in Bus-
sum heeft in samenwerking
met het Nederlands centrum
voor amateurtoneel en het
centrum voor Nederlands»
dramaturgie uit Amsterdam
een prijsvraag uitgeschreven
voor een oorspronkelijk Ne
derlands toneelstuk. Deze
prijsvraag stelt als eis, dat het
stuk in het bijzonder geschikt
is voor amateurtoneel. Voor de
beste inzendingen zijn drie
prijzen beschikbaar gesteld
van respectievelijk 2500, 1500
en 1000 galden. De inzendin
gen moeten vóór 1 november
van dit jaar in het bezit van
de jury zijn .De uitslag wordt
in januari 1975 bekend ge
maakt.
Het eerste romantisch festi
val Arnhem start half mei en
diuurt een maand. De organisa
toren hebben een amlbiteus
programma kunnen samenstel
len. Hoofdmoot vormt een mu
ziekfestival met beroemde so
listen van 22 tot en met 28
mei. Bijzonder interessant be
looft de toneelmranifestatde van
26 mei tot en met 1 juni te
worden met onder meer mede
werking van leerlingen en do
centen van zes Europese to
neelscholen. Naast veel meer
komt er een tentoonstelling
van romantische schilderkunst.
Acht Arnhemse koren brengen
op 12 juni een romantische
avond met operafragmenten,
met als solisten Erika Köth en
René Kol'lo.
Als mentaliteit en kunstui
ting omspant de romantiek
een periode van meer dan een
eeuw (17701910), waarin het
gevoel de too<n aangaf in het
cultuurpatroon. De organisato
ren hebben becijferd, dat de
vele medewerking tot gevolg
heeft, dat de stichting van in
stellingen en autoriteiten en
het werkcomité niet meer dian
vijfig tot tachtig mille nodig
hebben om een maand lang op
velerlei gebied culturele eve
nementen te bieden. Er wordt
reeds nu aan gedacht over
drie jaar een soortgelijk festi
val te houden, mogelijk met
een ander thema.
Het Gelders orkest heeft 21
repetities gereserveerd om de
werken in te studeren onder
leiding van Leo Driehuis. Het
orkest opereert daarmee van
uit het bestaande budget.
Dat is ook het geval met de
toneelmanifestaties. De Max
Reinhardtschule uit Wenen, de
Staatstlieatera'kademie uèt
Warschau, de Lonidenee Aka-
demie voor muziek en toneel
en d'e toneelscholen van Am
sterdam, Arnhem en Maas
tricht komen met werken van
Nestroy, Stanislaw Wyspians-
ky en Christopher Fry. De
leerlingen en docenten zullen
voorts elke dag van 26 mei tot
1 juni demonstraties geven en
werken aan opdrachten om el
kaar en het publiek te laten
zien hoe verschillend toneel op
de scholen wordt onderwe
zen.
Eindredactie
Joop Bartman