BRAZILIË: „KOLONIE VAN BUITENLANDS KAPITAA! Vi Witte it Turk aar Ne AN VI „ZWA Columbia krijgt normale verkiezing oojjd: verhoging kij KANS OP STUITEN VAN GOLF VAN FASCISME Kleine Economische bezetting Brazilië (UI en slot) Jacht op grondstoffen Fraaie groeicijfers Investerings paradijs Sleutelposities Woensdag 17 april 1974 nsdag 17 april 1974 PRIJZEN VOOR 40 ORIGINELE r I jf 't - Jpjgij 11 't 0 M MS li ij-1 «tos Dagenlang hebben we bier honderden leuk versierde paas eieren bekeken en bijna net aoveel gedichtjes en verhaaltjes gelezen. Het heeft ons nog meer werk, dan het afgelopen jaar gekost, om uit al deze inzendingen de veertig besten te kiezen. In grote dazen, kartonnen rollen, levensgrote enveloppen en ook wel gewone enveloppen kwamen de versierde paas eieren bij ons binnen. Alleen al het open maken van al deze pakeitten kostte uren werk. Het moest heel voorzichtig gebeuren omdat de stukjes hout, papiertjes, strikken, knopen, schelpen en kralen niet altijd even goed vastgeplakt zaten. Het is on mogelijk am te vertellen wat voor originele ideeën allemaal in de paaseieren waren verwerkt. Dan zouden we wel een hele krant nodig hebben. Een groot aantal kinderen had ook veel moeite gedaan om een leuk verhaaltje of gedichtje te verzin nen. Een paar van deze varhaaltjes en gedichtjes zullen we in deze Kleine Stem afdrukken. Verder zien jullie afbeeldingen van twee paaseieren. Ze zijn in zwart-wit natuurlijk lang niet zo mooi als in werkelijkheid. Bovendien konden we van de paaseieren, waar van alles op is geplakt geen afbeelding in de krant zetten, omdat al deze leuke dingen niet goed over komen op een foto. De inzendingen van een aantal scholen, die meededen, hebben we per klas beoordeeld. Omdat ook de kinderen uit deze klassen Veel werk hebben verzat hebben we besloten de vol gende scholen een extra prijs te geven: Klas 3 c van de Christus Koningschool in Breda, de eerste klas van de Mgr. Heijligersschool in Kwadendamme, klas 3 c van de basisschool Wisselaar in Breda, de basisschool De Von der in Raamsdonksveer en de eerste klas van de Petrus en Paulusschool in Breda. Dan volgen hier de namen van die kinderen, die een van de veertig prijzen hebben gewonnen: Ronie Bastiaanse, Herelsestr. 13S, Heerle, Martijn Verhoeven, Dennenlaan 77, Dorst. Mineke Baars, Leliestr. 80 Goes. Bennie v. d. Broek, Haagweg 139, Breda. Conny Marens, Pastoor Smul- dersstr. 38, Kloosterzande. Lianda Littooy Molenstr. 21 Klundert. Jolanda Pepijn, Polderstr. 46, Breda. Hetty van Geenen, Stads weg 132, Geertruidenberg. Linda den Dekker Namenstr. 28, Breda, Bennie v. d. Biggelaar, Emmaweg 6, Made. Lian de Jonge Pr. Hendrikstr. 18, 's-Heerenhoek. Simone Lips, Eiken laan 23, Oudenbosch. Yvonne den Ronden, Oosterzelestr. 45 Breda. Marika Dekkers, Molenstraat 106 Etten-Leur. Paul van Herwaarden, Lochstr. 8, Gilze. Hetty Langen, Kloosterstr. 46, Bavel. Kinderen Coens, Vierambachtenstr. 27, Sas van Gent. Jean-Pierre Aanraad, Linderstr. 24, Oudenbosch. Cor Courtin, Oudelandseweg 7, Heinkenszand. Marijke Verlaet, Tivoli 2a, Uzendijke. Sjannie van Vugt, Gagelstr. 5, Molenschot. Diana Faas, Achtervang 23, Breda. Jolanda den Ronden, Oosterzelestr. 45, Breda. Mario Lemmens, Asterstr. 8, Oosterhout. Denise Baeck- lant, A. Koenestr. 3, Oudenbosch. Luuk de Graaf, Grenulaan 45, Temeuzen. Ineke de Klerk, Lelystr. 144, Breda. Ingrld Vin centen, Zuidlaan 69, Prinsenbeek. Genie Stevens Hoek 41, Dus- sen. Peter van Groezen, De Vliert, Dorst. Monique van Deur- sen, Bemhardstr. 2, Nleuw-Namen. Gerda de Bruyn, Petrusstr. 2, Nieuw-Namen. Toos van Rijsbergen, Fatimastr. 32, Sprundel. Carin Pellens, St.Bavostr. 32, Rijsbergen. Merel van Hoek, Rustlandstr. 28, Breda. Peter Verbaandert, Moeskroenstr. 77, Breda. Danielle de Wijs, Rode Vaart 23, Terheijden. Peter de Roeck, Beatrixstr. 9, Kloosterzande. Gertia Nagel, Konijnen berg 30, Halsteren. Kinderen van Moorten, Van Houtestr. 3, Oostburg, 3?* 0 Bennie v. d. Broek, ■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■a iiiauatinRtmannmiiiii Het is Pasen Jippie Jee Ik ga eieren veroen Wie helpt er mee 's Morgens gaan wij naar de kerk Die ligt aan het Belgiëplein En papa hoeft niet naar zijn werk Dat vinden wij fijn We zetten bloemen in vazen En ik wens jullie allemaal een zalig Pasen. Linda den Dekker, 11 jaar. Hoera, hoera het is weer Pa sen. We verstoppen paaseier- ren. Ik kan er wel dertig op. Maar van kwatta dan. Die zijn natuurlijk lekkerder dan van de kip. Pok tok. Toos van Rijsbergen, 13 jaar. Er was eens een meisje die vier jaar was. Ze zag ook zo'n paasei in die krant staan. Ze zei tegen haar moeder: hé de paas haas heeft een ei in de krant getekend. Nee kind, daar kun je een prijs mee winnen. Mag ik mee doen? Ja dat mag hoor. Versier het paasei maar mooi. Carin Pellens, 9 jaar. Wij krijgen paasvakantie, dat vind ik fijn. Ik kan dan lekker spelen en ik ga ook dikwijls naar het zwembad. Dat vind ik lekker fris. En ik heb al een di ploma. Dat is fijn, Want dan hoef ik niet in het ondiepe en we gaan weer paaseieren zoe ken bij Leen Bakker en we gaan ook varen naar de Bies- bosch. Dat vind ik het fijnste wat er is. Comé Peters, school De Vlonder. Een klein* paashaas legde eieren. Hoe kan een paashaas nou toch paaseieren leggen? Nou dat ging zo: er was een heks, die gaf hem een drankje maar op een dag zei ze: nou geef ik eindredactie: rieja van aart (Van onze r.t.v.-redactie) SUM Met de film hartziek" heeft de 36-jarige Jacob Bijl een treffend leeld gegeven van de ver een ander drankje maar toen ging de paashaas huilen en toen kwamen er paaseieren. Cor Courtin, 8 jaar. Er was eens een ei, dat niet denken kon. Op een keer ging hij met zijn vriendjes en vrien dinnetjes spelen en ze wisten niks te doen. Toen deden ze meeste stemmen gelden, wat kies jij? En toen wezen ze het ei aan, dat niet denken kon. Ze zeiden: jij moet wat verzinnen en hij zei, maar ik. kan niet denken en toen lachten ze hem uit en het ei rende toen maar gauw weg. Hij kwam in de tuin. Daar icas de paashaas, die zei: ik verstop jou in de tuin en dan gaan de kinderen jou morgen zoeken en dat vond het ei heel erg fijn, want nu hoefde hij niet meer te denken. Lianda Littooy, 8 jaar. Er was eens een paasei, dat altijd lelijk keek. De andere paaseieren zeiden dat hij niet zo lelijk moest kijken. Ze zei den: als je zo doorgaat krijg je een heleboel rimpels in je eierhoofd. Dat is iets waar het paasei niet tegen kan, rimpels dat is rottig. Van toen af aan keek het ei nooit meer lelijk. Hij dacht: Wat heb je aan lelijk kijken?! Marika Dekkers, 9 jaar. Er was eens ee heette Anja. Het meisje, maar ze het Pasen was. Et vond ze een paa»| een paasei! Maar»: kuikentje! Dat had: gezien. Een paasei kentje. En ze lag lachen. En ze ging de volgende dag het kuikentje. Christus e moraal in onderlin- relaties zoals die de laatste ren opgeld doet. De VARA -au ziin film donderdag 18 Sfllt van 21.50 tot 22.45 'r' lek" is het letterlijk e Zweedse woord voor maar het bestrijkt breder scala van gevoe- dan ons vooral op heb- ebaseerdc begrip. De nr „Jan" kampt met Embleem dat zijn vrouw na zes-en-een-half jaar meent „meer emo- hebben dan ze bij onzer verslaggevers) SUM De Neder- omroep heeft komend miljoen over. De heer tland waarnemend re- lommissaris voor de om- ■ht een en ander het de laatstelijk door- bezuinigingen, een opbrengst van de Ejdragen en de vergro ven de STER-pot. (jflHezc min of meer onver- ^^"meevaller is verschil- rageerd. Het Tweede voor de PvdA de ■"j Voogd, heeft de mi- ,^»an CRM de heer H. W. Doorn gevraagd de verho- ig van het kijkgeld uit te Carel Enkelaar, hoofd [dienst televisieprogarr.- de NOS, zal het voir berekende overschot 120 miljoen voor de Ne- r. Omroep gebruikt worden voor uitbrei- de bestuurlijke NOS- tor. ^^■verschot. naar zijn oor- In de eerste plaats ont- ad joor de bezuinigingspo- ek e("misschien iis er wel ^■sterk bezuinigd'), heeft le heer Enkelaar na- jerk doorgewerkt in leelsseotor en met na- leidinggevend niveau. ggevende fumktiona- ijn zozeer belast met leen. dat zij niiet of iets hebben kun- op progammatisch aldus de heer Enke zij, dat men enerzijds een grotere taak- om overbelasting en afvloeiende frustra- voorkomen, doch dat ds de mensen daar- Ik vind Pasen ef| Afoniqt school (Van onze correspondent) BUENOS AIRES Vanaf zijn geboorte in 1964 is de Braziliaanse militaire dictatuur het troetelkind geweest van het Noordamerikaanse imperialisme. Op alle terrei nen was grote broer Noord-Amerika alom aanwezigi: bij de voorbereiding van de staatsgreep, de opbouw van het militaire apparaat, de opleiding in repressieve technieken en bjj het verlenen van gigantische economische, finan ciële en technische „hulp". Meer dan voor welk ander Zuidamerikaans land, toon de de Noordamerikaanse overheid haar interesse in het Brazilië van de militaire dictatuur. De afgelopen tien jaar werd Brazilië rechtstreeks door de Noordamerikaanse re gering of via de door haar gedomineerde internationale financieringsorgianisaties volgepompt met ongeveer vier miljard dollar. Daar bovenop komt nog een veelvoud aan Noordame rikaanse investeringen van privé-kapitaal, dat wordt aangetrokken door de lage lonen in Brazilië, een groot reservaat werklozen, een ogenschijnlijk stabiel mili tair bewind dat bereid is ieder protest de kop in te drukken, door de gunstige investeringsbepalingen, het gemakkelijk terugvloeien van winsten, belastingfacili teiten, bodemrijkdommen, etc. Bij de economische bezetting van dit grootste Zuidameri- kaanse land zijn zowel het Noordamerikaanse privékapi- taal als de overheid betrok ken, die op hun beurt kunnen vertrouwen op het bondge nootschap met de Braziliaanse bovenlaag en diens militaire kaders (ruim 6000 Braziliaan se officieren werden in 1950- 1970 im Noord-Amerika opge leid). Er is geen sprake van, dat wordt gepoogd - zoals na de oorlog in Europa - van Brazilië een min of meer onafhanke- lijk-kapiitalistisch land te ma ken. Integendeel, steeds meer blijkt dat die buitenlandse in vesteringen niet een onder steuning of aanvulling zijn op het nationaal kapitaal, maar juist de invloed van het natio- In dit derde en laatste artikel van de serie die wij over Brazilië publi ceerden, wordt vooral de aandacht gevestigd op de rol, die buitenlands kapitaal in dit immense land speelt. Met name gaat onze correspondent Jos Schurink niet voor bij aan het feit, dat het louter economische en beslist geen menslieven de motieven zijn, die van Brazilië een „kolo nie van buitenlands en dan vooral van Noord-Amerikaans kapitaal" maken. De beide vorige artikelen stonden in de kranten van 3 en 10 april. naai kapitaal in alle strategi sche seotoren van de economie vervangt of vernietigt. Deze buitenlandse domimatiie wordt nog verscherpt door de enorme schuldenlast (nu al bijna dertien miljard dollar) en de politieke noodzaak van het bewind de economische groei zonder structuur veran deringen gaande te houden. Dit verklaart dat enerzijds Brazilië telkens nieuw kapitaal nodig heefit (wat de afhanke lijkheid vergroot) en ander zijds voor het verkrijgen van deviezen telkens meer moet exporteren, wat de afhanke lijkheid van de goeddeels door Noord-Amerika gecontroleerde markten vergroot. Begin 1973 maakten Brazili aanse kranten melding van re cente publikaties van het Noordamerikaanse ministerie vam Binnenlandse Zak jn, waarin wordt gezego dat in het jaar 2000 de Noordameri kaanse economie voor de der tien belangrijkste mineralen - uitgezonder fosfaat - afhanke lijk zal zijn van het buit-m- land. Al in 1985 zul'en negen van deze produfcten goeddeels moeten worden ingevoerd. De ze snel groeiende afhankelijk heid van steeds meer grond stoffen kan worden gezien als de belangrijkste reden voor de Noordamerikaanse penetratie in Brazilië. Bijna alle mineralen zijn in Brazilië in grote hoeveelheden aanwezig, terwijl andere grondstoffen als petroleum, aardgas en koper door de aan leg van de 4000 kilometer lan ge Trams-Ama-zonioa binnen handbereik liggen in de buur landen Venezuela, Peru, Ecua dor en Bolivia. Zelf bezit Brazilië bijvoorbeeld de derde bauxiet reserves ter wereld, 25% van 's werelds ijzerreserves, is de op twee na belangrijkste leverancier van mangaan en bezit tien van de amper 18 miljoen ton tiinreser- ves in de wereld, terwijl Noord-Amerika nu afhankelijk is van het buitenland wat be treft de bauxiet (grondstof voor aluminium) voor 85%, ij zererts voor 30%, mangaan voor 95% en tin voor 80%. De Noordamerikaanse penetra tie houdt niet op bij de gren zen. Economisch zwakkere buurlanden als Uruguay, Para guay en Bolivia worden op hun beurt door het Braziliaan se subimperialisme steeds ste viger in de economische houd greep genomen. Langs de grenzen met o.a. Venezuela, Bolivia en Paraguay werden het afgelopen decennium in betwiste gebieden Braziliaanse nederzettiniggen gevestigd en zelfs zijn al die gebieden die Boliviamen en Faraguayers als de hunne beschouwen inge lijfd. Langs deze en andere grenzen - met name met Bolivia, Para guay en Uruguay - gaat de Braziliaanse expansiedrang gepaard met het opkopen van landgoederen en dure econo mische projecten diie deze buurlanden, waar overwegend pro-Amerikaanse dictators het voor het zeggen hebben, steeds meer afhankelijk ma ken van Brazilië. De militaire dictatuur gaat prat op de fraaie groeicijfers van het bruto nationaal pro- dukt, dat de afgelopen vijf jaar met gemiddeld tien pro cent per jaar is toegenomen. Toch is de waarde van dit soort cijfers betrekkelijk. De afgelopen decennia slaagde men in verschillende Latijns- Amerikaanse landen erin zo nu en dan jaren met groeicij fers van tien en meer procent te behalen. Dit werd bijvoorbeeld in de vijftiger jaren door Pérez Ji- ménez in Venezuela behaald, met name door spectaculaire openbare werken, terwijl ook in Brazilië zelf in 1954, 1960 en 1961 groeicijfers van boven de tien procent werden bereikt. In al deze gevallen zag men evenwel dat deze extra inspan ningen niet konden worden gecontinueerd en dat de groei cijfers na een korte opleving kelderden. In „ons imvesteringsparaidijs". zoals een Noordamerikaanse zakenman Brazilié eens noem de, kunnen ondanks wat tor- mele wettelijke beperkingen de buitenlandse kapitalen zich als echte vrijbuiters uitleven. Niet alleen vloeien de investe ringen vlot terug in o.a. de vorm van winsten, giften, technische bijstand en het ex tra duur invoeren van onder delen of grondstoffen van een buitenlands filiaal, maar ook slaagt het buitenlands kapitaal in Brazilië er in op vaak ver bluffend gemakkelijke wijze de binnenlandse kapitaalmarkt af te romen door het opnemen van kredieten (soms wordt al dus een belangrijk deel van buitenlands kapitaal vervan gen en zelfs nieuwe of aanvul lende „buitenlandse investe ringen" geheel gefinancierd;, terwijl voorts verscheidene buitenilandise investeringen na tionale bedrijvigheden en soms hele opkomende bedrijf stakken van nationaal kapitaal vernietigen. Bijna een jaar geleden ontken de de toenmalige minister van financiën de enorme invloed vain het buitenlands kapitaal in de Braziliaanse economie. Volgens hem zou meer dan negentig procent nationaal ka pitaal zijn. Andere bronnen noemen daarentegen een ver deelsleutel van 31% buiten lands en 33% nationaal privé- kapitaal (rest staat) met de aantekening dat veel van de zogeheten nationale bedrijven in feite onder controle staan van buitenlanders die met een ministerie van planning wat drijfskapitaal deelnemen. Deze cijfers sluiten ongeveer aan op de gegevens van het ministerie van Planning wat betreft de 377 grootste onder nemingen. waarvan de 116 buitenlandse bedrijven 35 tot 40% van de totaile omzet pro duceren. Tegenover de amper tiien pro cent van de ex-minister van Financiën stellen politieke te genstanders van het bewind dat zeventig tot tachtig procent van de economie in buiten landse handen is. Dit grote verschil in percentages is niet zo onverklaarbaar: men kan enerzijds tot de produfctiemid- delen natuurlijk ook alle Bra ziliaanse eenmansbedrijfjes, huisnijverheid etc. rekenen, terwiji anderzijds terecht wordt aangevoerd, dat het gaat om de controle van het economisch geheel en dat daarvoor slechts een betrekke lijk klein deel van een aopa- raat - en wel de centrale pun ten - behoeft te worden bezet. En dit is ongeveer wat het buitenlands kapitaal in Brazilië doet: het beheerst om en nabij tachtig procent van de meest dynamische sectoren van de economie, zoals de zware in dustrie, de chemische, voedsel- en drankenindustrie, plastic en textiel, terwijl in de mijn bouw het nationaal privé-kapi taal al naar die derde plaats is verdrongen. Enkele cijfers: de auto- en rubberverwerkenrte industrie is al voor honderd procent in buitenlandse han den, de fabricatie voor auto- onderdelen voor 62%, de glas industrie voor 90%, de fabri catie van zware machines voor 59% en de farmaceutische in dustrie voor 90%. Op het moment i blikatie zijn vend centages al weer Voortdurend kom| bestaande ondi buitenlandse hi door het gebrek hoarl'ijke binnen! ern om aan de schulden te vdk nieuwe exports nieuw buötenl worden gezocht t| afhankelijkheid, cirkel waaruit der ingrijpende anderinigen steeds gelijk lijkt. Van pro-Amerikaanse wind onder de van generaal Gei gezien zijn verkl ambtsaanwaarddn? j.l., geen poging®1 te worden verwadi| JOSI m (Van een onzer CHT De Witte Vlind rkije zeer beroemd amusemeni volgende maand een toum _fcezelschap waarin nog andere beroemdheden de rTurkse „showbusiness" jp'ien, zal vooral in die optreden waar Tur- hun gezinnen werk- i (Van onze correspondente) MEXICO Er is een goede kans dat degoifvanfascisme, kans dat de golf van fascisme, die het grootste deel van Zuid-Amerika heeft over spoeld, niet over Columbia's grenzen heenkomt. Deze maand krijgt Columbia voor het eerst sinds 16 jaar een eerlijke kans op normale ver kiezingen. Iets dat sins 1958 onmogelijk was in verband met het fenomeen van een woeste gewelddadigheid, wel ke in tien jaar 300.000 slacht offers had gemaakt en tot in de kleinste gehuchten als gevolg van een diepe ver deeldheid tussen Conservatie ven en Liberalen. Daarom werd tussen beide partijen toen voor de duur van vier presidentiële termijnen van vier jaar een pact gesloten om tot '74 afwisselend een conservatieve en een liberale president te verkiezen. Parle mentszetels bleven al die tijd precies tussen beide partijen verdeeld. Het was een verdrag van de wanhoop niet op de laatste plaats omdat tweederde meer derheid nodig was voordat een wet erdoor kon komen, of een presidentieel kandidaat kon winnen. Wat dus de partijen van elkaar afhankelijk maak te: vaak zag een conservatief zich gedwongen voor de meest conservatieve liberaal te stem men of vice versa. Maar zin heeft het pact gehad: want nu het op 21 april af loopt, wanneer een nieuwe president wordt gekozen, blijkt dat zich binnen de twee partijen een variatie van poli tieke stromingen heeft ont wikkeld, welke nu door vier kandidaten worden gepresen teerd. De voornaamste, links van het centrum, is de jurist prof. A. Lopez, zoon van een ex-presi dent. Hij volgde een Jezuïe tenschool in België, een lyceum in Frankrijk, hogere scholen in Engeland en Washington. Zijn politiek programma is een zeldzaamheid voor Latijns Amerika precies omschre ven en gedetailleerd. (Een de tail betrelt een scheidingswet. Want nu is weiteiijke schen ding niet mogelijk;. Lopez wil een herorganisatie oer landbouwhervorming, wel ke met verder dan een suk kelgangetje kwam en schanda lige praktijken niet beëindigde van de grootgrondbezitters (waaronder de kerk). Daarbij staat hij een ontwikkelingse conomie voor, die alleréérst op een betere inkomensverdeling is gericht. De conservatieve kandidaat Alvaro Gomez, ook zoon van eén ex-president, heeft nooit een openbare post bekleed. Hij is kennelijk van de oude stempel mzake ontwikkelings methoden, spreekt over „aan moediging" van onderwijs en landhervorming en staat de centralisatie voor. Daar hij de enige conservatieve kandidaat is, staat hij er vrij sterk voor. Maar het Cohimbiaanse volk, waarvan zeker 45 onder de 15 jaar is, is mede via de jeugd naar links geschoven. Veelzeggend voor de poVt'eke constellatie is, dat kandidaat nummer drie e® I links representeral rijkste is een vrt] nator, „de kafl naamd, Maria Mj van een ex-dictaj iets voor het v0] kapiteinse is pep"! jaar in de politiek! haar partij ,,N4f laire Alliantie" stromingen te heeft zich voor veranderingen ei tisah bewind uit'A Weliswaar is van nieuwe ge' mogelijk, omdst -1 we guerrillagroep j heeft gevormd M Rojas' Alliant e garanderen" dat dior fraude" eenj van Rojas onge»l maakt „als in W'J Belangrijk is eeWf lumbia eindetl cratische verkiejj lijk zijn en het '1 tij aan zijn grerijj keerd. Jfi

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1974 | | pagina 12