"Sit
ftefe te
Kruisgang,
die je
niet links
laat liggen
Aandacht voor de taal van je moeder
Zelfmoord als creatieve daad
JOOST HAG HET WH
gebaseerd op
BU DE BEESTEN AF
WERK VAN JAN VAES
ijdschrift
oek
z
Zaterdag 13 april
TULIP Time International
Miusic Festival: Vanaf de twee
de paasdag tot vrijdag a.s. in
Katwijk kan aèe. Deelname
door koren en orkesten (1350
jongelui) uiit Nederland, Ame
rika. Duitsland en Enigeland.
Voorzitter jdry L, Paul Lavall»
uit New York.
COSMA irtt Parijs expo
seert van 14 april (3 uur) tot
11 mei schilderijen en volu
mes in galeriê De Kindenkus.
achter de molen, ta Hilvaren-
beek.
PIM Dikkers van Gflobe
gaat naar de Haagse Comedie.
De H.C. wordt verlaten door
Elisabeth Andersen, Camille
de Vries, Manfred de Graaf,
Guus Hoeb én Bob van ToL
Paul Steenbergen. Joris Diels,
Gijsberi rersteeg en Myra
Ward kunnen niet meer vast
worden verbonden omdat ze
#5 jaar geweest zijn. Ze blij
ven gasten.
ERICH Nossack kreeg de
Duitse literaire Alexander
Zinn-prü».
WIM Steyn, schilderijen,
tekeningen en etoen, Ieit Cool,
keramiek en Henk Dil, kera
mische objecten, exposeren
van 13 april tot 5 mei bit
galerie De Ark té Boxtel.
ARTIESTENPALET o.i.v.
Victor Condèlman (030-
513267) kan vdor programma's
in tehuizen nog zangeressen,
zangers erf duo's met gitaar
gebruiken, die een (bijna ver
dwenen) repertoire hebben
van gezel! i ge Nederlandse
liedjes.
VAN ftö MOgendorff, de
in '69 overleden joodse kun
stenares, ïijn vanaf 21 april
tot 19 mei, dagelijks van 14-18
uur 84 tekeningen te zien in
Atelier De Fuus te. Ell (bij
Weert).
MICHAEL Jepkes en Ton
Gravelijn exposeren grafiek in
't Meyhuis te Helmond. Van
13 april tot 5 mei. dagelijks
van 14-17 uut.
STREVEN-7: „Het theater
is zelf een onderdeel van het
verleden, en kan moeilijk
weggecijferd wordenaidu»
Eric de Kuypér in Herontmoe
ting met klassiekers II, waarin
hij o.a. ingaat op een nieuws
Molière-enscenering in Salz
burg. A. Provoost schetst in
De (antieke) voorstel ling en
haar interpretatie de metho
dische weg, die de iconologie
verworven heeft. „De midden
stand moet zich aanpassen op
straffe van ten onder te gaan",
betoogt Wouter Perquin int zijn
bijdrage „Middenstand komt
op voor zijn zaak". Henri van
Waesbenghê beschrijft de op
komst en dé ondergang van de
uitgestorven diergnoep: de
Ammoniet eb. Henri Buntinx
zet boven zijn artikel: Z-O
Azië trekt conclusies uit
Nixon-doctrine en Ivo van
Trigt meertt: „Den Uyl mag
een goed econoom zijn en een
handig politicus, maar van
staatsrechtelijke verhoudingen
schijnt hij niet veel kaas te
hebben gegeten", in Een top
conferentie van het Konink
rijk. (Streven - postbus 233.
Den Bosch).
DE REVlSOR-3: „Dat ie
iets wat intellectuelen hebben:
het allemaal heèl mooi vinden,
maar schóne handen willen
houden en niet zelf te horen
kunnen krijgen, ja maar je
hebt iets rhêt moordenaars te
maken", Zegt Harry Mulisch
o.a. in een gesprek met Graft-
dijk. Peter Verstegen gaat on
der de kop De spelling van
1990 in op historische en he
dendaagse Spêllingsperikelen.
Ton Anbeek bekijkt nog weer
eens hoe de Merlinisten het
literaire werk „zagen" (Mer-
lyn en de poëzie). Prozabij
dragen van O.a. Kooiman
(Souvenir XIII) en Pankowski
(Paraska uit: Matuga komt);
poëzie van o.a. Gerrit Komrij
en Neeltje MSria Min. De ru
briek Gèmèn'gde Gevoelens
gaat op eelt wat incrowd-ach-
tige marnier ófi de tenen staan
van o.a. Guus Luytere, K. L.
Poll, „de ónder schuilnaam
Gerrit Komrij werkende Al-
bert Suvkerbuyk" en Wim
Zaal. (De Revisor-postbus
5176 Den Haag)
„Ik heb per se geen dingen
willen maken, waaraan ze
konden zien, wat ie moesten
bidden. Als ik gedurfd had,
sou ik alle figuren hetzelfde
gemaakt hebben", zegt Jan
Vaes over zijn zojuist voltooi
de kruisweg in het moeder
huis van de zusters Francisca
nessen van de H. Elisabeth in
Breda. Sta je misschien wat
verwonderd te kijken bij het
feat van een nieuwe kruisweg
een devotie, die toch wel
afgeschreven schijnt Jan
Vaes heeft bovendien het
klassieke passie-plaatjes-ver
haal doorbroken. Tien tafere
len in gebakken klei, verbon
den door een geschilderde or
namentiek* verbindingslijn,
beelden geen gebeurtenissen
meer uit, maar willen je con
fronteren roet thema's ter
overdenking: hulp, ontmoeting,
aanvaarding e.d. Coks Oude-
jans-Van Eysden schreef er
een tekst bij ter ondersteu
ning.
„Het gekke ia, dat ik «fit
soort werk altijd neg wel zou
willen doen", zegt Jan Vaes.
„De religieuze kunst is merk
baar aan het aflopen. Ik ben
nu met andere dingen bezig,
maar de functie van religieuze
kunst ligt toch anders. Natuur
lijk zie ik het op de eerste
plaats als een vak, dat dingen
moet opleveren, die functione
ren voor de mensen. Geen
Part pour l'art (kunst om de
kunst). Ik heb deze kruisweg
niet voor mezelf gemaakt".
De overste van het moeder
huis, dat geen noviciaat meer
heeft (dat wdl zeggen: geen
nieuwe aanwas), vertelt, dat
de vele gepensioneerde zus
ters, die in het huis verblij
ven, zeer ingenomen zijn met
de wijze, waarop deze kruis
weg voeding geeft aan hun
meditatie. Ook het boekje van
Coks Van Eysden, waaraan de
nodige onderlinge gesprekken
vooraf gingen, stimuleert. De
titel ervan is Kruisgang. Be
wust gekozen: niet alleen siert
deze kruisweg een 50 meter
lange kruisgang van het kloos
ter naar de kapel, maar tevens
wijst deze naam op het zoeken
naar een nieuwe interpretatie
van de aloude kruisweg. „Nu
m hier het lijden verbeeld in
een gang, dóe elke bewoner
van dit huis wei een of meer
keer per dag door loopt. Nog
lijkt de zaak vrijblijvend. Je
kunt er best aan voorbijgaan,
de hele kruisweg links laten
liggen, van begin tot eind. Het
ligt voor de haind te zeggen:
„Jezus nam zijn kruis op en
volbracht die taak tot een glo
rieus einde. Een onmenselijke
opgave, dus voor mij is dat
onbegonnen werk", zo schrijft
ze.
„Deze kruisweg is voor mij
ook een kruisweg geweest",
zegt Jan Vaes. Twee jaar heb
ik erover staam. Wat moet je
ermee? Het ging om een twee
ledige functieversierimg van
de gang (leefbaarheid) en een
gebedsfunctie. De oplossing
heb ik gezocht in combinatie
van wandschildering en cha-
motte-Ëiguren, dóe wat voor
uitspringen op de muur. Ik
heb daarbij bewust het literai
re element (het verhaal) door-
hroken. Getn drie vallen
meer, Veronica is weg. Het
eerste tafereel is toegespitst
op de Intocht (Palmzondag)
waarbij Coks van Eysden
waarschuwt met: „Pas op
Als de feestroes voorbij is,
blijft de harde werkelijkheid
van Jezus' leven en lijden als
voorbeeld en stimulans". En ik
ben bliij, dat Jan Vaes de tafe
relen nogal „neutraal" heeft
gehouden, zodat je er je eigen
uitleg aan kunt geven.
„Bij de vormgeving heb ik
een beetje middeleeuws ge
dacht", aildius Jan Vaes. „De
figuren heb ik met een bijna
starre eenheid gevormd; af en
toe doorbroken door een sim
pel handgebaar of een andere
plooival in de kleding. Het
klassieke perspectief heb ik
weggelaten". Houten kruizen
en statische beelden heeft hij
bovendien in een horizontaal
en vertikaal spel over de
muur gespreid, ondersteund
door gele „rwute-lijn" en
soms wat té gedetailleerde
figuraties in heldere verf op
steen. „Het is geen muurschil
dering van een muurschilder",
zegt hij Bovendien ben ik
nogal ornamentaal ingesteld;
het heeft geen pretenties. De
beelden zijn niet geglazuurd,
maar er is verf met de hand
opgebracht. Een gekke tech
niek, waar ik lang op heb
zitten broeden". Een poly
chroom „middeleeuws" patin
was het gevolg.
De laatste „statie" (zouden
we vroeger zeggen) is getiteld
„Als een lopend vuur" en
heeft het pinkstergebeuren als
uitgangspunt. Alleen de schil
dering is af en Jan Vaes
vraagt zich af of hij dit tafe
reel in zekere zin niet onvol
tooid moet laten? Met Pinkste
ren is het kerkgebeuren be
gonnen, maar van een voltooi
ing kun je nog niiet spreken.
„Samen met Jezus, langs en
met al die andere weggebrui
kers" aldus Coks van Eysden,
„daarbij niemand het uitzicht
belemmerend, integendeel: een
duidelijk doelgericht herken
ningsteken, zo werkt dat".
HENK EGBERS
„De school kan meer bijdra
gen aan een goede communi
catie tussen de mensen. De
werkende Jongeren hebben
b.v. nooit geleerd met hun
chef te praten en omgekeerd.
De commissie is echter niet
uit nood geboren, maar voort
gekomen uit het mechanisme
van de leerplanvernieuwing".
Dat vertelt de neerlandicus P.
Geertsma uit Roosendaal, do
cent aan de pedagogsiche aca
demie van Oudenbosch. Met
de heer Haak uit Middelburg
en iemand uit Eindhoven
vormt hij het drietal dat van
uit Zuid- Nederland zitting
heeft in de 35 man sterke
Commissie Modernisering
Moedertaalonderwijs. Het la
geen commissie van leerplan
nen, ook geen groep, die het
Nederlands wil moderniseren,
maar de Moedertaal in bet
vaandel heeft geschreven.
Een commissie, die waar
schijnlijk de meeste mensen
een zorg zal zijn! Toch, als je
Geertsma hoort vertellen over
zaken, die aan de orde komen,
bestrijkt deze commissie (on
langs door minister Van Ke-
menade geïnstalleerd) een ter
rein, dat te maken heeft met
het leven van iedereen. Op het
eerste gezicht niet zo'n dood
geboren kindje als een spel
lingscommissie. „Spelling is
voor ons maar een detail".
Van Kemenade zei bij de in
stallatie o.a.: „atilgebruik op
school is anders dan thuis".
Daar zit al een belangrijk
knelpunt, dat de school heeft
vervreemd van het „gewone
leven"; de taal is er o.a.
schuld aan.
„De moedertaal; dat is de
taal, die je van je moeder
leerde spreken. Dat is vaak
het dialect. Maar er is in een
leerplan van de school geen
ruimte om de huistaal te laten
functioneren", zegt Geertsma.
„Op sommige scholen wordt
ermee geëxperimenteerd in de
lagere klassen, maar in de ho
gere klassen wordt het steeds
minder. Ik ken een hardwer
kend: hoofd, die alle moeite
doet „het dialect uit te ban
nen". Bovendien beschouwen
de ouders het als een demo
cratisch recht, dat hun kind
Algemeen Beschaafd Neder
lands leert spreken. Maar wat
is dat? Dat is zó persoonlijk,
die waardering. Als een kind
thuiskomt en zegt: wai zain
blai, is dat niet goed, terwijl
we even later instemmend een
Engelse zender op de radio
aanzetten, waarbij de ai-klan
ken ineens goed zijn.
We zijn'', aldus Geertsma,
„nu twee keer bijeen geweest;
drie dagen in Lochem, waar
zeer hard gewerkt is. Belang
rijk is, dat we het in de 70-er
jaren eens kunnen worden
over de doelen van het taalon
derwijs.
We willen echter geen arro
gante commissie zijn, die even
de doelen gaat bepalen. Het is
lastig niet in een polarisatie te
raken; het is belangrijker voor
kinderen brieven te leren
schrijven dan invuloefeningen
te maken e.d. Het een èn
ander is nodig. Leren opbellen
met verschillende mensen in
plaats van ontleden van zin
nen...Het is allemaal niet zo
niieuw; er wordt al aan ge
werkt op vele scholen, We
0 P. Geertsma: „Wat is algemeen beschaafd Nederlands?
kennen de doelen nog niet. Er
is veel verwarring in het taal
onderwijs".
De commissie wil zich erg
bezighouden met aansluitings
problemen; de relaties tussen
verschillende scholen maken
overgang voor verschillende
kinderen momenteel zeer moe-
lijk. Gezocht zal worden naar
vormen, die de tegenstelling
tussen school- en milieutaal
overbruggen en de leeftaal
plezieriger maken. Verder is
aan de orde de taalaanmaak
buiten de gerichte taallessen;
kleuterleidsters, muzik- gym-
docenten e.d. zijn niet ge
traind in het overbrengen van
taal, terwijl ze er we? een
belangrijk aandeel in leveren.
Ook het bijscholen van de
leerkrachten is een belangrijk
punt. Niet in het minst moet
de opleiding serieus ver
nieuwd worden. „Ja, zelf pro
beer ik op dit moment op de
academie binnen de beperkte
tijd de studenten vaardigheid
in taal bij te brengen via het
spelen met poppen, dramati
sche werkvormen e.d.; met li
teratuur omgaan op eigen ni
veau en kinderlectuur leren
proeven".
„De commissie zal jaren
werk hebben. Is het enerzijds
goed, dat <?)- allerlei mensen
uit de praktijk in zitten, an
derzijds is het een ellende,
dat het part-time (in je „vrije
uren") arbeid is. Een trieste
zaak, dat hiervoor één full
time kracht beschikbaar is",
verzucht Geertsma. „Van Ke
menade is bezig met een
stichting Leerplan-ontwikke
ling met verschillende afde
lingen.
Maar de relatie van de com
missie daarmee is nog niet
duidleiijk. Bovendien zou ie
dereen graag gezien hebben,
dat ook vanuit Vlaanderen aan
de commissie wordt deelgeno
men". Wens engenoeg, terwijl
er nu al „kilo's papier achter
de oomnissie zitten". Maar
Geertsma wil nog wel kwijt:
„Het is geen select gezelschap
van een aantal neerlandici. Er
is bovendien een intense dis
cussie geweest over de open
baarheid. We willen geen ge
heimzinnige staatscommissie
zijn; we zijn gebrand op open
baarheid. Vandaar dit ge
sprek".
H.E.
ZELFMOORD zwijgen we
meestal dood. Zelfmoorden ko
men doorgaans met in de
krant. Strijken we de dood
glad in onS cultuurpatroon,
over zelfmoord zwijgen we
„decent". Zelfmoord is een on
grijpbaar Verschijnsel; mis
schien nog ongrijpbaarder ge
worden sedert we erin „ge
slaagd" zijn hét in statistieken
en wetenschappelijke verkla
ringen te vangen. A. ALVA
REZ schreef er een intrige
rend boek over: DE WREDE
GOD (The savage god - uitg.
De Arbeid êrsjSêhs - f 2-t,5fl>
„Ik bied geèn oplossing. Ik
geloof zelfs rei et, dat er eer,
oplossing bóétaat", zegt hij.
Het boek bevat wel een boe-
ende poging óm vanuit de lite
rafcuur (invloed van zelfmoord
op de creatievé verbeelding)
een tweêtal Vooroordelen ta
bestrijden de quasi-religieuse
toon, die zelfmoord ais morele
misdaad Of abnormaliteit ver
afschuwt êïl dé wetenschappe
lijke' benadering, die er alle
seriettze betekenis aan heeft
weten te oMiMmb.
Alvarez zegt evenwel niet te
schrijven voor letterkun lige
experts. ..Als het boek die in
druk nalaat heb ik gefaald".
Hoewel hij geen s'mpel boek
heeft geschreven, faalt hij ze
ker niet. Er zijn nogal wat
detailstudies over dit onder
werp, vanuit een bepaalde dis
cipline, geschreven, in dit
boek schetst hij het verschijn
sel in de brede context van de
verschillende cultuurstromin
gen. Vanaf het vroege chris
tendom, waarin een kerkvader
als Tertullianus de dood van
Jezus als een soort zelfmoord
beschouwde en het martelaar
set- ap als een „frivole zelf
moord" gezien kan worden, tot
de door Yeats vo«yrziene Wrede
God, die in het absurdisme
van een Carrcus sterkere een-
uouren kreeg en uitloopt op
wat Alvarez noemt de tota
litaire zelfmoord, analyseert
hij deze doodsvorm. De huidi
ge vormen van zelfmoord ziet
hij met name voortkomen uit
het totalitaire staatssysteem of
uit een totalitaire geestesge
steldheid, die drijft op massa
democratie, massamoraliteit en
massamedia.
Alle theorieën en abstracties
begint en eindigt hij met een
case-story. „De proloog en epi
loog dienen om er nog eens op
te wijzen hoe onvolledig elke
uitleg altijd moet zijn". In die
proloog vertelt hij over de
zelfmoord van de befaamde
Engelse schrijfster en dichte
res Sylvia Plath. „Systema
tisch exploreerde zij het pro
ces van woede, schuld, ver
werping, liefde en destructivi-
teit, dat tenslotte tot haar zelf-
moard leidde. Bi de epiloog
verklaart de auteur, essayist
met reputatie, zijn eigen zelf
moordpoging „Wij verwachten
allemaal iets van de dood. Ik
dacht dat de dood zou zijn een
synopsis van het hele leven.
crisis na crisis, allemaal plot
seling verklaard, gerechtvaar
digd, verlost, een Laatste Oor
deel in de kronkels en circuits
van de hersenen. Maar het
enige dat ik kreeg, was een
gat in mijn geheugen, een ron
de nul,..niets. Ik «as bedro
gen. Ik neem nu aan dat de
dood, als hij tenslotte kom'
waarschijnlijk onaangenamer
zal zijn dan de zelfmoord en
zeker heel wat minder gele
gen".
Alvarez tracht, soms noga!
deterministisch, de verbin
dingslijnen te achterhalen, die
liggen tussen jeugdjaren, crea
tiviteit (kunst) en zelfmoord
en de sociale en religieuze
doods-idealen, die daarbi'
meespeelden. Opmerkelijk is
het aantal kunstenaars, dat in
deze eeuw „verongelukten";
Van Gogh. Virginia Woolf,
Dylan Thomas, Brendan Be-
han, Pavese, Modïgliani, Gor
ki, Pollock, Rothko, Heming
way eitc. etc. De zelfmoord als
sociaal feit! Alvairez: „De wer
kelijke tegenstand richt zich
nu tegen een kunst die haar
publiek tot erkenning en aan
vaarding dwingt, niet van de
werkelijkheid van de sex,
maar van de werkelijkheid
van dood en geweld; absurd,
willekeurig, nodeloos, onge
rechtvaardigd, maar onont
koombaar deel van de samen
leving die wij hebben opge
bouwd". „Er is maar één vrij
heid", schreef Camus in zijn
Cahiers, „namelijk de dood te
laren aanvaarden. Daarna is
alles mogelijk".
Zelfmoord heeft meer met
het leven dam met de dood te
maken. Alvarez heeft een le-
vens-denkboek geschreven. Je
kunt met hem van mening
verschillen, omdat je cultureel
anders bepaald bent en denkt.
Ieder mens heeft gelijk (voor
zichzelf), maar daartoe is wel
nodig, dat je eerst nadenkt
over je eigen bestaan. Dit
boek dwingt je ertoe. Als dit
de enige verdienste ervan was,
dan zou dit al veel zijn. Maar
er zijn meerdere redenen om
het te lezen. Ontdek het
zelf.
Kunstacademie St.-Joost In
Breda was de laatste weken in
het nieuws. Jaren geleden, dat
St.-Joost nieuws voor eem
krant opleverde. Je kreeg de
indruk: geen flauwekul, er
moet gewerkt worden; exa
mens moeten gehaald worden.
Dat is natuurlijk wei zo, maar
als een smeulend vuurtje bleef
aanwezig de vraag: hoe moet er
gewerkt worden". Een jaar of
vijf zes geleden laaiden de
discussies daarover heftig op
en naar buiten. Dat paste toen
helemaal bij de onderwijs
strijd, waarin de studenten
van onze universiteit voorop
liepen. Dat paste toen hele
maal bij de onderwijsstrijd,
waarin de studenten van onze
universiteiten voorop liepen.
Wat er op St.-Joost nu ge
beurt, is eigenlijk een nabloei
van deze periode. Erg nieuw
is dat niet zo.
„Bestuur St.-Joost willigt ei
sen studenten in' was een kop
in deze krant, die door de
studenten nog niet door hei
bestuur werd gebruikt om
de nodige openheid te be
werkstelligen. Een kop, die
gezien de periode die achter
ons ligt al tamelijk belegen is.
Een kop, die tevens duidelijk
maakt, dat mogelijke nieuwe
ontwikkelingen zich nog pas
in een aanloopperiode bevin
den. Het is nl. te hopen, dat
de eisen-situatie snel wordt
omgebouwd in een overleg si
tuatie. Dat daarbij, na de situ
atie-doorlichter mr. P. Kuy-
pers, agogische hulp van bui
tenaf aangetrokken wordt.
lijkt een wenselijke zaak.
Na alle mogelijke Lochemsr
gesprekken, die wezenlijk nog
niet zo veel veranderden aan
het academische kunstonder
wijs in Nederland, zal de situ
atie op St.-Joost niet los ge
zien kunnen worden van de
landelijke problematiek. An
derzijds zal het ook mogelijk
kunnen zijn, dat van onderaf,
vanuit St.-Joost zelf, onder
wijsvormen ontstaan, die In
spirerend kunnen werken op
deze landelijke situatie. De
kunst zal zijn om de nu nog
wat geïsoleerde goede willen
van bestuur; directie en stu
denten bijeen te brengen in
een effectief model. Zaak zal
zijn om de toch wel wat zich
isolerende opstelling van het
kunstonderwijs in het totale
Nederlandse onderwijspakket
(een gesprek tussen de minis
ter en afvaardigingen van
kunstonderwijsinstellingen het
afgelopen jaar maakte dat nog
weer eens duidelijk) te door
breken. Van alle kanten wordt
geschreeuwd dat de kunste
naar uit zijn ivorej
moet, maar die totem,
den in het onderwij,
gebouwd.
Omdat de probi,^
momenteel op St-j,,,
boven drijven, eigen?
te brengen zijn tot
kleurde) onderwijspü
heeft het zin dc „histo,
de onderwijsstrijd j,,
jaren op allerlei k
daarin te betrekken
ders al ondernomen,
mislukt is, hoeft niet
heel iets nieuws opni,
probeerd te worden,
leidsorganen, waarin a
peringen terecht -
genwoordigd zijn, tij
nodige ervaringen n
dragen van verantw»
heden, besluitvorming
dingslijnen met de a~
openheid e.d. opgedaan
Ook lijkt het zinvol
tot een grondige b»,
van de doelstellingen
kunstacademie te
Geen doelstellingen,
een of andere com mi,,
den bepaald, maar vat
uit. Met andere won,
studenten zouden tt
profiel van hun (toet
functioneren in den
schappij kunnen schets
als het nu thans overt,
staat het gevaar, dat s
te activiteiten naar bi
het programma staan
ject bejaardentehuii
donk; expositie eigg
bejaarden organiserti
die dan wel getuigen
sociaal engagement, u
zo duidelijk maken
nu eigenlijk wil (nst
zelf).
We leven in een Ntj
se samenleving, waarir
gevoel krijgt, dat er
teveel is. Ook het gevi
er teveel kunstenajj
professioneel bezig
zijn) rondlopen kan
leen de n iet-kunsten ai:
benauwen, maar moet
nauwd zijn voor degttj
zich op dit moment i:
richting (laten) opleity
St.-Joost aan het doklJ
aan nieuwbouw in de
toekomst, lijkt het etj
maakte zaak, dat juist
een nieuwe organieke
tuur van de academii
deze toekomstige W
samen wordt nagedaelt
er een tehuis ontstaat i
mensen kunnen opgroei,
waardevolle bijdragen I
leveren aan een beter I
maat in de samenleti
mentale vertimmering i
Joost zou dan wel en
academie (geKniwl I
opleveren, die toch mol
staan in ons land. Dag
de victorie niet in Ij
maar in Breda. Of k
optimistisch gedacht,
mag het weten.
IIM
I In de Ford Ghia ont-
■rpstudio's te Turijn is -
op basis van de Capri E I
jf een toekomstauto
oftworpfr. onder de E
naam Ghia Coins, wolk©
;en naar alle waar-
Inlijk niet eerder - I
in 1994 in produk- E
jtf kan worden geno- E
men Niettemin neemt E
men bij Ford Ghia aan E
dat sommige van de toe-
^Ksingcn in de Coins jj
jïëds eerder in perso- g
fcwagens gerealiseerd E
nnen worden.
)e Coins is een ultra E
itgewicht wigvormige E
ezitter met slechts
l deur, aan de achter-
de. Het lichte ge- g I
cht, de compacte af- E
dngen en de aerody- E I
ische vorm zouden E
de Coins een spor- E I
re wagen kunnen SS
:en met een kleine SS
zeer economische
r. Berekend is dat jg j'
een conventionele I
>r die niet meer dan E
jsae-pk produceert
een kruissnelheid S
ongeveer 120 km- S
kan worden ge- 55
JE
De Coins biedt naar
e zijden een ongewoon
jjjoot uitzicht, zestig
jBOccnt van de voorruit E
[ijfordt door de ruitewis- E
aars bestreken, de me- E
'Sen delen aan de bin- S
«enkant zijn geheel
bekleed en de instru- E
nienten zijn zodanig E
aangebracht dat de E
chauffeur zijn ogen op E
de weg gevestigd kan g
houden terwijl hij toch
da instrumenten kan af-
lezen. De ontwerpers E
^pennen dat de toegang E
het interieur via de Sj
iterdeur nog proble- g
"sch is maar men E
acht dit probleem E
il| de toekomst te kun-
neii oplossen.
De afmetingen van de
Coins zijn: lengte 3.74
m„ breedte 1.88 m„
hoogte 1,06 m„ de wiel-
INTERPOLIS
Het Interpolis bridgetoemooi
llligehele land met bijna 4300 pai
eindigde in de voortreffelijk doo
Het valt me de laatste tijd op, dat er zoveel dode katr^L® "nala te Tilbur?
weg liggen. Overreden; bloed; uiteengerukt. Om dan noi I•av^"I?oer
zwijgen van de dode vogels, die tegen een flnaUste" moesten 41
Stomme beesten....??? Misschien vind je, dat je daar ni(l iÉel van die emofionele bridged-
matisch over hoeft te doen. Tenslotte worden er date emotionele bridged,
duizenden mensen door het verkeer, de hongersnood, de kff—
mes etc., afgemaakt. Je went eraan, tot je er misschien nil
aan wennen kunt, omdat je dan zelf de pineut bent.
aantal mensen, dat levens-bewust gaat leven groeit: mini'
rijden, spaar de vogels e.d. De kunstenaar HANS D£
levert met zijn DOOIE BEESTENBOEK (uitg. De Ha"
14,90) daaraan zo zijn eigen bijdrage. Met erm-subsffi
hij op ongeveer honderd pagina's situatie-schetsen cn
die hij gedurende een jaar maakte van omgekomen beest"
weg van Beerta naar Winschoten; hier en daar staat tete
krabbeld. Waarschijnlijk een boek, waarvan je op het "r
zicht zegt: wat moet ik daarmee Door middel van f°10
tuaties tracht hij je te confronteren met de concrete vis»'1
kelijkheid: dode ratten, mussen, meeuwen, katten, hond"
weg; weggemaaid door het verkeer, maaimachines e.d. Ak
sluit De Vries zich aan bij al degenen, die de werkelij oW-narën slaacrtVn
willen ervaren en niet de (voor)gevormde werkelijkheid te maken si t weinl2 „eholr
je iets wilt doorgeven, heb je toch weer de vormgevi« Co^t^artenaas OoÈtlroefde
maar ook hieraan tracht hij te ontkomen door een mi»1» aas, zag dat zuid niet bekende,
vorm in te voeren (bijna onleesbare krabbels; foto's vhartenheer maken de schoppenb
met een boxje), Nn betwijfel ik een beetje of veel mf'Tschoppens afspelen Als laatste
een boodschap aan hebben. Bovendien werkt het waart-Jnrid drie ruitens en klaverheei
averechts, omdat de meesten het boek snel terzijde zuil' Speelt oost nu klaveraas, dan
Zelf heb ik de moeite genomen het dooie beestenboek - blnnen-
tisch door te nemen. Kijkend en nadenkend bij datgen1 Eén spelleider die in zes scho
toond wordt ging zijn „boodschap" toch spreken: wat spriillplaagd door de start van ruiten
slordig met het leven om Een boek, dat b.v. op schol<Tch°ppen volgde, oost het aas er
een voor de hand liggend plaatsje zou moeten krijgen.''l n spelen faalt, want noord trc
schien is het toch haalbaar, dat ook de „grote" mensen. tweede ruiten nog dóór zou
de weg jagen met hun auto's, zich via dit boek wat bew»^ eir»dspel van klaver AVB9 tv.
gedragen, Je leeft op deze aarde maar één keer. Ook i'K T
Tafel
3
"H62
O A H V 10 6 4
7 6
O B 8 7 6
B 10 9 7 5 3
O 3
4 2
N
W O
Oost, gever.
Géén
b A V 8 4
O B 7 5 2
4 H 10 8 5 3
allen kwetsbaar,
erin zeven s
eindredactie
henfc egbws
