west
13e-
<Sa r-
hnd
dag
blad
voor
Zuid-
Kinderen van het geweld
Groei en onkruid
in de
welvaartsstaat
r
Machtsstrijd
Nixon
In de frontlinie
Opvolging
discjockey
Lin en Confucius
Nieuwe messias
Niet voorbij
Honderd bloemen
Rode Gardisten
buitenland
binnenland
Uw
advertentie
campagne
in
deze krant
gevraagd
in bar
Con-ma-net
I GOES
01100 - 6783 of 4666
Ook weekends
eventueel.
Te koop:
ACHTKIPPEN
R. GIJSEL,
derdag 11 april 1974
Wim Hom man heeft aan zijn
reeds omvangrijke oeuvre een
reportageroman toegevoegd
Na de Rebel (over Camillo
Torres) De Rode bisschop (o-
ver Dom Helder Camera)
In de greep van de Tu-
pamaros (over de stads-
guerrilla in Zuid-Amerika),
Nu kinderen van het ge
weld, over het drama-Ulster.
Vooraf dit: Ik ben nooit een
jeweldige fan van de reporta
geroman geweest. De twee
componenten van het procédé
ijn Feitelijkheid (actualiteit)
en een (spannend) boeiend
verhaal. Het is niet onmoge
lijk rond die twee polen een
ivenwichtige roman te schrij
ven, maar niet zelden wordt
ie feitelijkheid opgeofferd aan
de story (de vele romans over
le tweede wereldoorlog en de
Vietnam-oorlog zijn er evenzo-
vele droevige voorbeelden
van). Een ander bezwaar te
gen het procédé geldt de bijna
onvermijdelijke ongenuan
ceerdheid waarmee erg com
plexe problemen worden be
licht.
Wim Hornman echter weet
altijd heel veel van zijn on
derwerp en hij is zonder twij
fel een diepgravend journalist.
Zijn jongste roman imponeert
ook weer door het omvangrij
ke feitenmateriaal (alles klopt,
voorzover ik heb kunnen na
gaan), maar stelt teleur door
een zwakke analise.
Hornman laat in zijn laatste
boek de ontwikkelingen van
de strijd in Ulster zien door
een gezin te tekenen in een
katholieke wijk in Londonder
ry: de moeder, een vrome
sloof, alleen bezorgd om haar
kinderen; de vader, een eeu
wige werkloze, die zijn frus
traties wegspoelt met drank,
maar een doel vindt in de
strijd; opa een oude revolutio
nair van de Paasopstand; de
kinderen, waaronder een les
bische dochter en een dochter,
die zich de haren rood vrijt
(evenwicht moet er zijn, niet
waar een onveoc
IRA-zoon en een *1
dienst neemt in het
leger. Alle ingrediënt^ jj
emotionele conflicten r
spannend verhaal zijn n
mee en Wim Honnman éj
ren en penvaardig gen»
er dat ook van te
compositie van het
niet erg sterk en het sl<J
primitief genoemd
minpunten die wellicht
schrijven zijn aan de
waarmee het boek gest
is. Desondanks kan
middels een dramatis
klemmend verhaal he>
men van een grote h
heid feitenmateriaal en
rische achtergronden
trekking tot de strijd
ster. En dat is een aantip
lijk pluspunt.
(Kinderen van het gW'"
man over het Noord-Iep
ma door Wim Hornman
ve: J.H. Gottmer
Prijs: f19,50).
DE ONMOGELIJKE
DROOM VAN
MAO TSE-TOENG
Nooit in de geschiedenis hebben zoveel consumenten over zo
veel goederen beschikt als de inwoners van de welvaarts
staten. Een steeds groter aantal instellingen verzorgt de als
maar uitbreidende behoeften. Deze groei is evenwel niet beperkt
gebleven tot het materiële vlak. Ook op maatschappelijk en
cultureel gebied doen zich ingrijpende veranderingen voor.
zijn invloed minimaal was,
werd een gewelddadige bewe
ging op gang gebracht. Deze
bereikte chaotische proporties
en niemand weet hoeveel
mensen in deze gigantische
stuiptrekking omkwamen. En
kele schattingen belopen meer
dan 1 miljoen. De beroering
bezonk na zuiveringen op gro
te schaal en een krachtige mi
litaire „machtsovername". In
april 1969 hield de partij haai'
negende nationale congres en
wees minister van defensie
Lin Piao aan als de uiteinde
lijke „opvolger" van Mao. In
bepaalde kingen is die datum
geboekstaafd als het einde van
de culturele revolutie. In feite
is er nooit een einde aan ge
komen en heeft Mao nooit het
plan daartoe gehad. „De huidi
ge cuLturele revolutie is pas
de eerste en in de toekomst
zullen er nog meer moeten
komen. De vraag wie in de
revolutie zal overwinnen zal
pas worden beantwoord na een
zeer lange historische perio
de", zed Mao in 1967.
Aan de oppervlakte leek de
situatie daarna rustig. Meer
nadruk werd gelegd op pro-
duktie. Het proces van het
herbouwen van de bureaucra
tie en het heropenen van soci
ale instellingen, zoals scholen,
begon. Er ontwikkelde zich
een gematigder buitenlands
beleid, dat uiteindelijk zijn
climax vond in een toenade
ring tot de eVrenigde Staten.
Maar onder de oppervlakte
ontwikkelden zich diepgaande
meningsverschillen over aller
lei beleidslijnen. Het kader
werd gevormd voor een nieu
we machtsstrijd die resulteer
de in de dood (1971) van Ma
o's „opvolger" en „naaste wa
penbroeder" Lin Piao, en de
zuivering van onder anderen
zijn vroegere persoonlijke ad
viseur Tjen Po-ta. Pekings le
zing van de val en dood van Lin
is bekend. Lin en enkele van
zijn hooggeplaatste collega's
zouden een samenzwering
hebben beraamd tegen de
staat, genaamd de „Schets van
project 571" (571 staat voor
een maand en een jaar, mei
1971). De samenzwering kreeg
concrete vorm in september
1971 en mistakte. Lin stierf
bij een vliegtuigongeluk in
Buiten Mongolië toen hij
poogde naar de Sovjet-Unie te
vluchten.
Daarna kwam er «wel tn
het buitenlands als in het bin
nenlands beleid een nog gema
tigder, pragmatischer koers.
President Nixon braoht een
bezoek aan China en had in
februari 1972 een ontmoeting
met Mao. Een jaar later kwa
men China en Amerika over-
De huidige samenleving
heeft de verandering tot een
haast magisch begrip verhe
ven. Elke dag bereiken ons
nieurwe triomfbulletins over
wetenschap en techniek die
ons leven grondig zullen wij
zigen. Deze omwenteling be
roert evenzeer de voorheen
traditionele milieus zoals de
landbouw en de dorpsgemeen
schappen. Tot in de meest af
gelegen dorpen zie je een los
making van structuren waarin
dfi mens zich sinds de middel
eeuwen heeft bewogen. Leven
we om dat grote woord
maar te gebruiken op een
kentering der tijden? Zitten
we midden in een groeicrisis
of aan de girenzen van de
groei?
De Leuvense professor Louis
Baeck, diie eerder naam maak
te met zijn doorzichtige boen
„Ons dorp is onze wereld",
heeft in een niet te moeilijk
hm»1r de diepere samenhang
van het economische, sociale
en politieke gebeuren in onze
samenleving beschreven. Hij
stuit op veel onkruid in de
welvaartsstaat en wijst op de
vele negatieve kanten van de
verworvenheden van onze sa
menlevingsvorm, maar Baeck
weet ook de radioale tenden-
zen in wat hij de protestcul
tuur noemt te relativeren en
in een historisch kader te
plaatsen. Hij heeft niet alleen
kritiek, maan- draagt ook haal
bare alternatieven aan om een
menselijker maatschappij te
bereiken zonder meteen te
grijpen naar de in de mode-
zijnde oplossing van de nul
groei. Een gedegen, prettig
leesbaar, duidelijk en actueel
boek.
A.T.
Groei en onkruid in de wel
vaartsstaat door Louis Baeck
Uitgave: De Nederlandsdhe
Boekhandel Antwerpen -
Utrecht Pitje: f 15,50,
(door UPI-correspondent Charles Smith)
HONGKONG Mao Tse-Toeng maakt jacht op een illusie. Zijn vurig stre
ven naar een grootse maatschappij, gemetseld op het gesteente van voortdu
rende revolutie is de onmogelijke droom. Maar het najagen van dit ongrijp
bare doel door de 80-jarige Chinese leider vindt krachtiger dan ooit gestalte in
de vorm van een nieuwe massale politieke campagne die China overspoelt.
Niemand zal kunnen betwisten dat Mao en zijn partij
kameraden het gezicht van China hebben veranderd sinds
zjj een kwart eeuw geleden de macht aan zich trokken.
Weinigen ook zullen de mening tegenspreken dat het „Nieuwe
China" onder het leiderschap van Mao grote successen heeft ge
boekt op het eebied van de economische vooruitgang en sociale
hervorming. Maar als Mao het graf ingaat zal hij nog ver ver
wijderd ziin van zijn doel: het scheppen van een volledig nieu
we mens, onbaatzuchtig, ideologisch zuiver en toegewijd aan het
principe van voortdurende klassenstrijd als een blijvende zuive
ring voor het bereiken van een nieuwe socialistische maatschap.
Pij.
in de openbaarheid. „Het was
een congres van eenheid", zo
stond in het slotcommuniqué.
Als dat zo was bleef de eenheid
niet lang behouden. Bijna on
middellijk vertoonden zich
scheuren. Tajoe had beloofd
dat het vierde Nationale
Volkscongres „spoedig" zou
worden bijeengeroepen. Als
tijd werd vastgesteld begin
oktober maar op het laatste
moment ging het niet door.
Het ligt nog steeds niet in het
verschiet
Terwijl dit alles zich afspeel
de was er, althans in de ogen
van, Mao, sprake van ernstige
afvalligheid op cultureel en
economisch gebied. Wellicht
aangemoedigd door de oproep
„Durf tegen de stroom op te
roeien" flakkerde de onderlin
ge strijd op. De belangrijkste
strijd werd geleverd op het
gebied van het onderwijs,
waar nieuwe beleidslijnen die
tijdens de culturele revolutie
door Mao waren uitgestippeld
werden ondermijnd. Er kwa
men ook toenemende aanval
len op het economisch beleid,
omdat vele punten die eens
door Lioe Sjao-tsji werden
voorgestaan en tijdens de cul
turele revolutie waren veroor
deeld, opnieuw van kracht
werden. Mao, die uitsluitend
een rol in de achterhoede had
gespeeld, begaf zich naar het
front. Hij liet in december
1973 in Peking een geheime
bijeenkomst houden. Tijdens
die bijeenkomst stelde hij een
van de grootste en belangrijk
ste wijzigingen vast van de
laatste decennia ten aanzien
van de militaire leiding. De
militaire bevelhebbers van
acht van China's elf districten
weden overgeplaatst. Deze
maatregel ontwortelde deze
leiders niet alleen uit goedbe-
schutte posities van het type
van krijgsheren maar het be
tekende voor hen tevens het
verlies van topposities in par
tij en regering die zij automa
tisch in hun oude gebieden
hadden bekleed. Het was de
kernmaatregel in een lange
'i
CORSTENS-
VERSCHUREN
pm koopt
13 april voor de laat-
1 in dit seizoen man
io,donkere
mopjes 6,Pjd"
L'baetaards 15,valk-
■feSen f 12,50 P.st. diep
^^^isief mannen <k
h 12,50 p. st- rood-
fceten 27.50 p.p.
)e an jonge parkieten
I50 p atuk. Zebnavmkjes
■^Top diamant duifies
J pp. vogels brengen
Sï 9.30—10 u de ster
^jr. AXEL 10.15—
inelux nieuwen-
lostburg 11.30
windt Zuidzand-
Bissingen 1-1.30 u
-buis groenewoud 58.
lSO-3.30 u opnl gr.
t 8 Krabbendijke
j, uur koffiehuis sta-
H 24-
mrbrugr
Of ton
ilangrijk
i«< dt duet
[afstand
i«n uw
lêk 00
uw klanten
op voordaUg»
r *ew<
'tuss<
i'
fiOa-Mk-»
0 MAO
een diplomatieke verbind ings-
bureaus te vestigen in Peking
en Washington. Peking lapte
de betrekkingen met Tokio op.
Nieuwe beloften werden ge
daan over het bijeenroepen
van het langdurig uitgestelde
4de Nationale volkscongres
(het parlement). Veel partij-
kadei's die tijdens de culturele
revolutie waren gezuiverd
versohenen opnieuw in gezag
hebbende functies. De gehele
sfeer in China verademde. Ma
o's vrouw Tsjiang Tsjing, gaf
uiting aan de ontspannen sfeer
toen zij haar opwachting
maakte bij een basket-ball-
wedstrijd tussen Chinese en
Amerikaanse teams in Peking,
gekleed ln het wit (met bij
passende tas en schoenen) in
plaats van haar gebruikelijke
tuniek. Spoedig begon men in
het gehele land kleding te
dragen die men in de dagen
van voor de culturele revolutie
niet had gezien. De situatie
leek beter dan ooit. Maar onder
de oppervlakte was ze niet
zoal® ze leek te zijn.
JSsn stille subtiele strijd was
gaande tussen verschillende
groeperingen radicalen en ge
matigden, regionalisten en
centralisten, militairen en bur
gers, bureaucraten en intellec
tuelen, studenten en professo
ren, jonge en oude kaders. De
prijs was de opvolging van de
troon, niet noodzakelijk wie
Mao en premier Tsjoe En-Lal
zouden vervangen als deze
twee oude mannen zouden
heengaan maar welke groepe
ring de belangrijkste stem zou
hebben bij het kiezen van de
opvolgers. Dit was kennelijk
een van de voornaamste ge
spreksonderwerpen op een
werkconferentie die in het ge
heim in mei 1973 werd gehou
den. Blijkbaar werd een be
paalde oveeenstemiming be
reikt en men besloot tot het
bijeenroepen van het tiende
partijcongres. Het congres vond
eind augustus plaats, maar on
der zeer verdachte omstandig
heden. Het was een volledig
geheime zitting die slechts vijf
dagen duurde. Mao verscheen
niet op het spreekgestoelte en
de twee belangrijkste toespra
ken die openbaar werden ver
schilden aanzienlijk in sfeer
en toon, waarmee de voortdu
rende onderlinge verschillen
werden weespiegeld. De ene,
het politieke verslag, werd ge
houden door premier Tsjoe
En-Lai en droeg een gematigd
karakter in de geest van het
vigerende beleid. De andere,
een rapport over een herzie
ning van de partij-constitutie,
werd gehouden door Wang
Hoeng-Wen, een nieuw licht
aan het partij-firmament.
Wang die wordt gezien als
een woordvoerder van de radi
cale groep rond Tsjiang
Tsjinig, voer een verschillende,
meer militante koers waarin
de nadruk kwa mte liggen op
strijd. Enkele deskundigen
menen dat hij zei wat Mao hem
wilde laten zeggen. In een be
langrijk deel van zijn toe
spraak legde hij de nadruk op
een oud maoïstisch gezegde
„Durf tegen de stroom op te
roeien".
Het congres omzeilde de
kwestie van de opvolging door
een groep van collectieve lei
ders te kiezen, direct onder
Mao. Het benoemde vijf vice-
voorzitters van de partij, on
der wie Tsjoe en Wang. Een
groot aantal andere problemen
bleef onopgelost en kwam niet
campagne om de wijdq
militaire invloed
de
militaire
gebieden ten
dringen, een invloed
den® de culturele revok
der Lin was ontwikkeli)
directe repercussies naatf
leiding van de maatrej!
geen sprake maar het
hoofdstuk moet nog
geschreven.
Met dezelfde sluwheil
Mao ook andere zake
Hij gaf opdracht dat 4
pagnes tegen Lin en 4
wijsgeer Confucius weid!
combineerd. Hij waared
tevens intellectuelen J
ver te gaan in hun aan
op de partijleiding. „Ett|
sale politieke strijd K
bekritiseren van Lin P(
Confucius, op initiatief
leid door onze grote
voorzitter Mao, vindt ee
pe ontwikkeling in si
venssferen", stond op 2
ari 1974 in een com#
van het Volksdagblad, he|
tij-orgaan. De beweging
spoedig stuwkracht. Pt
ders werden echter S<
schuwd de situatie niet
hand te laten lopen
controle te verliezen
geval was tijdens de 01
revolutie.
Enkele sinologen s
campagne als een „na
rele revolutie", ander»|
een herleving van de
Wat Mao betreft
van de periodieke beroi
die naar zrijn mening
kelijk zijn om de geest"
revolutionaire strijd inJ'
tij levend te houden,
partijkaders ervan te
houden naar een zelf
heid te groeien, om te
diat revisionistische tel
weer binnensluipen en
evenwicht in de machl
te handhaven. Maar het
den toont dat de zaken
tijd lopen zoals Mao het
en de vraag is: „Kan1
campagne in het spoor
en de excessen voorkoïï
zich in het verleden
hebben voorgedaan
schijnlijk niet.
Te bevragen bij
Schoolstraat 10,
KOEWACHT
Het stempel van Mao zal in
de een of andere vorm voor
lange tijd op China gedrukt
zijn. Men kan zich echter af
vragen of het vreemde com
munistische brandmerk dat
„Maoïsme" wordt genoemd
voldoende wortel zal schieten
om het denken en het gedrag
van de Chinese samenleving te
vormen in de mate van het
Confucianisme. Mao's filosofie
van een met evangelisch vuur
uitgevoerde voortdurende
klassenstrijd behoeft meer dan
louter volgelingen om haar in
vloed te verbreiden tot de om
vang die Mao wenst. Ze be
hoeft een nieuwe Messias.
Maar er schijnt er nog geen te
zijn opgestaan.
Mao's ontwerpplan voor Chi
na is een verstrekkend pro
gram waarvan de voltooiing,
zoals hij zelf heeft gezegd,
verscheidene decennia, eeu
wen of wellicht duizenden ja
ren kan duren. In 1940 al zette
Mao enkele uitgebreide doel
stellingen uiteen („over nieu
we democratie") van de des
tijds mislukte revolutie die hij
leidde: „Vele jaren lang heb
ben wij, communisten, gestre
den voor een culturele revolu
tie evenals voor een politieke
en economische revolutie, en
ons doel is een nieuwe maat
schappij en een nieuwe staat
op te bouwen voor de Chinese
natie. Die nieuwe maatschap
pij en nieuwe staat zal niet
alleen een nieuw beleid voe
ren maar ook een nieuwe eco
nomie en een nieuwe cultuur
hebben. Kortgezegd, we willen
een nieuw China bouwen. In
de culturele sfeer is ons doel
een nieuwe Chinese nationale
cultuur te scheppen".
Adht jaar nadat de commu
nisten aan de macht kwamen,
m 1957 zei Mao: „De klassen
strijd is bepaald niet voorbij.
De klassenstrijd tussen 't pro
letariaat en de bourgeoisie, de
klassenstrijd tussen de ver
schillende politieke krachten
en de klassenstrijd in het ideo
logische vlak tussen het prole
tariaat en de bourgeoisie zal
lang blijven duren en kronke
lig blijven en zal op bepaalde
ogenblikken erg intens wor
den".
En in de strijd pookte Mao
het politieke vuurtje op. Hij
nodigde uit tot kritiek door
het lanceren van de zogenaam
de campagne van de „Honderd
bloemen" en sloeg daarna de
critici terug met een rectifica
tie-campagne. Hij liet dit vol
gen door de instel' ïg van een
landelijk systeem vun allesom
vattende volkscommunes en
een economisch program dat
hij de „grote stap voorwaarts"
noemde. De mislukkingen van
deze twee experimenten zijn
bepaald niet verborgen geble
ven.
Terwijl enkele meer prag
matische kameraden van Mao
in het begin van de jaren
zestig poogden de brokstuk
ken van deze twee rampen te
lijmen ging Mao in zijn stre
ven naar de grote socialisti
sche samenleving door met
plannen voor 'n even kostbaar
experiment. „De 50 of 100 jaar
die voor ons liggen zullen een
groots tijdperk worden waarin
het sociale systeem in de
wereld volledig zal veranderen,
een tijdperk van een aardver
schuiving die zijn gelijke niet
kent in enige historische peri
ode van het verleden", zei hij
in 1962. „In een dergelijk tijd
perk moeten we bereid zijn
een grote srijd te voeren met
veel kenmerken die verschil
len van de vormen van strijd
m voorbije tijden". Hij legde
hiermee de basis voor de gro
te, proletarische, culturele re-I
volutie die tegen het einde
van 1965 ontbrandde in een
openbare machtsstrijd.
Toen Mao in de zomer van
1966 node gardisten opzette te
gen de partij-organisatie,
waarover hij in grote mate de
controle had verloren, en te
gen de bureaucratie, waarin
CONFUCIUS
0 LIOE SJAO-TSJI