Braziliaanse militairen handhaven dictatuur
AMNESTY INTERNATIONAL
DOET BEROEP OP GEISEL
GRACE
BIGBAN
ERNESTO GEISELNIEUWE PRESIDENT VAN DUITSE KOMAF (1)
kleine
stem
Lutherse generaal
Agressiepolitiek
Brazilië tien
jaar land van
„harde lijn"
Afrikaanse grens
Orde en
martelingen
eru
ggetrok
Woensdag 3 april 1974
Paaswedstrijd voor lezers Kleine Stem
VERSIER EEN El EN WIN EEN PRIJS
Bij Pasen horen eieren, de paashaas en natuurlijk eer
vakantie. Allemaal leuke onderwerpen voor een werk
stuk. Je kunt bijvoorbeeld een groot paasei versieren en
opschrijven wat je van Pasen vindt. Jongens en meisjes,
die zin hebben om dit met behulp van de tekening, die op
deze pagina staat, te doen krijgen de kans een groot cho
colade paasei te winnen.
Natuurlijk is het voor kinderen, die nog niet naar de
lagere school gaan of er pas opzitten, onmogelijk om een
verhaaltje of gedichtje te schrijven. Bovendien kunnen
oudere jongens en meisjes meestal beter tekenen. Daar
om hebben we voor de wedstrijd drie leeftijdsgroepen en
verschillende opdrachten gemaakt. Hier volgen ze:
jongens en meisjes tot en met 7 jaar: versier het paasei;
jongens en meisjes van 8 tot en met 10 jaar: versier
het paasei en schrijf op de regels naast het ei een ver
haaltje;
jongens en meisjes van 11 jaar en ouder: versier het
paasei en schrijf op de regels naast het ei een gedichtje-
Uit iedere groep zoeken we de beste werkstukken. In
totaal zullen we aan veertig kinderen een prijs geven.
Iedereen, die wil meedoen, moet om te beginnen de
tekening uitknippen. Als er verschillende kinderen uit
één gezin, of hele klassen van scholen wilen meedoen
kan de tekening worden nagemaakt.
Vervolgens kan iedereen beginnen met het versieren
van het paasei. Je kunt-het ei gewoon een kleurtje geven,
maar het is veel leuker om er andere dingen mee te doen.
Vorig jaar, toen we ook een paaswedstrijd hielden kregen
we geweldig originele eieren toegestuurd. Om jullie op
een idee te breng enzullen we hier- een paar voorbeelden
noemen. Een jongen maakte een tekening op het ei en
vulde deze helemaal op met watten, een meisje maakte
allemaal propjes papier en plakte deze op het ei en weer
iemand anders maakte van het ei een schilderij waar zelfs
een haakje aan zat om het op te hangen. Denk er maar
eens over na- Je kunt vast wel iets origineels bedenken-
Is het ei klaar dan kunnen de oudere jongens en meis
jes met een verhaaltje of gedichtje beginnen. Je kunt
hierin bijvoorbeeld vertellen hoe je over Pasen denkt of
wat je altijd met Pasen doet-
Ben je klaar dan moet je duidelijk je naam, adres en
leeftijd op je werkstuk vermelden. Dus niet alleen op de
enveloppe of koker waarin je het stuurt. Heb je dat ge
daan dan kun je je werkstuk sturen naar DE KLEINE
STEM, REIGERSTRAAT 16, BREDA. Vermeld in de
rechterbovenhoek: PAASWEDSTRIJD.
Wil je in aanmerking komen voor een prijs, dan moet
je er voor zorgen, dat je werkstuk vóór 10 april in ons
bezit is. In De Kleine Stem van 17 april zullen we de
prijswinnaars bekend maken.
BUENOS AIRES Het is niel waarschijnlijk dat
le huidige „harde lijn" van het Braziliaanse be
wind 11a de aanstaande presidentswisseling een
noemenswaardige wijziging zal ondergaan. De spe
culaties in sommige liberale kringen over een ge
lijke versoepeling van het regime houden bij een
nadere analyse geen stand. Zelfs lijken vooralsnog
reëler de prognose betreffende een nog agressievere
opstelling van de militaire dictatuur om de groeien
de economische en politieke problemen in de hand le
houden.
Op 15 maart j.l. stond ge
neraal Emilio Garrastazu
Medici de presidentszetel af
aan generaal Ernesto Gei-
sel. Zijn ambtsaanvaarding
werd tevens een soort top
conferentie van rechtse
Zuidamerikaanse dictaturen,
die de afgelopen maanden
en jaren in mee of mindere
mate door Brazilië Noord-
amerika's rentmeester in dit
continent in de economi
sche worggreep zijn geno
men.
Het Braziliaanse regime, dat
deze week precies tien jaar be
staat, zag terecht in de komst
van de generaals Banzer
van Bolivia, Stroessner
van Paraguay, Pinochet van
Chili en ook de Uruguayaanse
president Bordaberry een er
kenning van zijn grootmacht
aspiraties en leidersrol in de
Zuidamerikaanse gemeen
schap. De komst van bovenge
noemde dictators is namelijk
meer dan een eenvoudige pro-
tocolaifé plichtpleging. Gelijk
tijdig dat in Brazilië generaal
Geisel - uitverkoren door de
generaalsclub - de regering
overnam, vond in Venezuela
de ambtsaanvaarding plaats
van de democratisch gekozen
president Andrés Pérez.
Om de nieuwe president van
het olieland Venezuela, dat
ook nog een sluimerend grens
conflict heeft met Brazilië, niet
voor het hoofd te stoten heb
ben de meeste andere Zuida
merikaanse landen besloten
„neutraal" te blijven. Zo
stuurde bijvoorbeeld Argentinië
naar beide regeringswisselin
gen delegaties onder leiding
/an ministers.
De 65-jarige Geisel, zoon van
Duitse emigranten, behoort tot
het Lutherse geloof en is de
eerste protestantse president
in dit vijfde grootste land van
de wereld, waar bijna negen
tig procent van de ongeveer
honderdmiiljoen inwoners ka
tholiek zegt te zijn. In hoevei-
re deze combinatie de positie
van het bewind ten opzichte
van de katholieke kerk beïn
vloedt is moeilijk te voorzien.
In bepaalde kringen vreest
men, dat Geisel minder hard
zal durven optreden tegen de
zich snel verradicaliserende
kerkelijke leiders en met na
me tegen de bisschoppen in
Noord- en Centraal-Brazilië die
het regime, zijn politiek en de
heersende structuren steeds
feller aanvallen.
Geisel is zich bewust van dit
dilemma en heeft inmiddels al
laten blijken veel aandacht
aan de huidige gespannen ver
houding tussen kerk en staat
te zullen besteden. Zijn doel is
om tenminste met een deel
van de kerk tot een perma
nente dialoog te geraken. In
dit verband werd in februari
jl. reeds een begin gemaakt
met gesprekken met het Bra
ziliaanse episcopaat.
Toen medio 1973 Geisel als
opvolger van Garrastazu naar
voren werd geschoven, was de
nieuwe presidentskandidaat
een volslagen onbekende voor
95% van de bevolking, die
zelfs met de beste wil van de
wereld er niet in slaagde zijn
Duitse familienaam correct uit
te spreken. Met zijn broers
generaal Orlando Geisel (op
perbevelhebber van de land
macht) en de inmiddels over
leden generaal Henrique Gei
sel vormde hij de as van wat
wel de Pruisische lijn in het
leger wordt genoemd.
Volgens insiders was de pro
motor van de kandidatuur van
Geisel de „filosoof" van de
Braziliaanse generaalscluD
Golbery dio Couto e Silva die
BUENOS AIRES
Hiernaast publiceren wij
het eerste van een drie
tal artikelen over Brazi
lië van de hand van on
ze correspondent aldaar,
Jos Schurink. Aanleiding
tot deze kleine serie zijn
het tienjarig bestaan van
het huidige harde regi
me dat wellicht nog
harder zal worden en
de recente presidents
wisseling, waarbij gene
raal Emilio Garrastazu
Medici de presidentsze
tel afstond aan generaal
Ernesto Geisel. Laatste
aanleiding tot deze pu-
blikaties waardoor men
zich wat meer in dit op
vier na grootste land ter
wereld kan verdiepen, is
het feit, dat deze week
het Brazilië-Tribimaal in
Rome zetelt.
met zijn in 1952 geschreven
boek „Aspecten van de geopo
litiek van Brazilië" (pas in
1957 uitgegeven) de grondsla
gen legde voor de huidige ex
pansieve en agressieve buiten
landse politiek van het mili
taire bewind in Zuid-Amerika,
en waarin hij onder andere tot
conclusies komt als: dat de
„strategische grens" (frontera
viva, staat er letterlijk) van
Brazilië „ten zuiden ligt van
waar nu nog Uruguay reilt en
zeilt"!
Generaal Golbery, die inmid
dels tot de rechterhand van
Geisel is benoemd, is tevens
degene geweest die in 1964 de
oeruchte nationale veiligheids
dienst op poten zette. Na zijn
politiek-militaire activiteiten
verleende hij als president
van Dow Chemical in Brazilië
rechtstreeks zijn diensten aan
ret Noordamerikaanse kapi
taal.
Met deze directeui van een
Amerikaans concern-onderdeel
aan zijn zijde blijft er van de
„nationalistische" image van
Geisel opgebouwd toen hij
tot juli jl. directeur was van
de staatspertroleunrmaatschap-
pij Petrobas weinig over.
Overigens moet die „nationa
listische mythe" van de ex-
Petrobas-directeur met een
korrel zout worden genomen.
Het was tijdens zijn periode
dat de investeringen voor olie-
onderzoek afnamen en de
winstgevende petrochemische
sector vrijwel geheel in bui
tenlandse handen kwam.
De beperkte interne markt m
Brazilië (ruim vijftig miljoen
Brazilianen sukkelen tegen de
bestaansgrens aan) en het
vooralsnog blijven toestromen
van buitenlands kapitaal ma
ken dat het economisch model
sterk afhangt van het ontdek
ken van nieuwe en het uit
breiden van bestaande mark
ten.
Het veroveren van Afrikaanse
markten is in dit verband een
van de doeleinden die het
Braziliaanse sub-imperialisme
zich voor de nabije toekomst
heeft gesteld. Vorig jaar kwa
men de tegenstellingen die
hierover binnen het dictatoria
le systeem bestaan duidelijk
aan de oppervlakte. De ene
groep wil Afrika penetreren
via de „natuurlijke toegan
gen", waaronder Rhodesië,
7 uid-Afrika en de Portugese
koloniën worden verstaan.
Tot deze groep behoren secto
ren rascistiscire en fanatieke
officieren die behalve het zen
den van oorlogsmateriaal en
adviseurs in het kader van
de zogeheten dubbele nationa
liteitsovereenkomst tussen
Portugal en Brazilië nu óók
op omvangrijke schaal Brazili
aanse troepen naar de Portu
gese koloniën willen sturen.
Wat gematigder maar ook tot
deze groep behoren financiële
kringen in met name Sao Pau
lo en de technocraten van mi
nisterie van Financiën die wei
nig perspectief zien in de be
perkte markten van de for
meel onafhankelijke Afrikaan
se landen, waar bovendien te
gen sterke Westeuropese In
vloeden moet worden opge
bokst.
„De Zuid-Atlantische Oceaan
moet een Braziliaanse zee
zijn", „de blanke suprematie
ofwel de westerse, christelijke
oeschaving op het zuidelijk
halfrond moet worden verde
digd" en „met steun van Zuid-
Afrika penetreren in het zo
begeerde zuidpoolgebied" zijn
voorts de wat griezelige stel
lingen waarvan diverse stro
mingen binnen deze groep
zich al dan niet met zoveel
woorden bedienen.
Voor zover bekend behoort ge
neraal Geisel niet tot deze
groep, hoewel hij een aantal
ideeën ervan wel zou delen.
Eerwacht wordt dat Geisel
geen fundamentele wijzigin
gen zal brengen in de huidige
Braziliaanse politiek ten op-
„ichte van Afrika. Geisel lijkt
er weinig voor te voelen het
risico van een soort „Vietna
mees avontuur" in de Portuge
se koloniën te willen lopen. Zo
lang het kan zal Brazilië liefst
niet al te opvallend Portugal
blijven steunen en gelijktijdig
trilaterale overeenkomsten pro
beren te sluiten met de onaf-
ïiankehjiKe Afrikaanse staten.
Gezien de weinig principiële
nouding van verschillende
voormalige koloniën in Afrika
ziet het er voorlopig met naar
uit dat Brazilië op korte ter
mijn een definitieve keuze zal
pehoeven te maken. Zo kon
onlangs Brazilië het zich zelfs
veroorloven in de Verenigde
Naties met Griekenland,
N.-Amerika, Bolivia, Spanje,
Paraguay en Portugal te stem
men tegen een motie waarin
de Portugese bezetting van
Guinea-Bissau werd veroor
deeld (93 landen stemden
voor, 30 onthoudingen, zeven
tegen).
Wat betreft de binnenlandse
politiek zijn er evenmin grote
koerswijzigingen van Geisel te
verwachten. De trieste lijst
van slachtoffers van de mili
taire dictatuur zal ongetwij
feld nóg langer worden, het
gegil in de martelkamers zal
aanhouden, de parapolitionele
doodseskadrons zullen onge
stoord blijven opereren etc.
Deze sombere verwachtingen
zijn behalve op bovenstaande
ook op tal van andere antecen-
denten gebaseerd, waarvan we
er enkele zullen aanhalen.
- In zijn eerste toespraak als
presidentskandidaat boorde
Geisel de kleine hoop op een
eventuele liberalisatie of ge
leidelijke terugkeer naar een
democratie de grond in. Hij
noemde het handhaven van de
„veiligheidsmaatregelen" zelfs
essentieel voor de economische
ontwikkeling van het land.
Voorts erkende hij dat Brazilië
door interne en externe facto
ren een moeilijke periode te
gemoet gaat en vroeg „begrip
van alle goede Brazilianen",
die hij op zijn beurt „orde en
stabiliteit" beloofde.
- Geisel werd toen hij chef
was van het militaire kabinet
van Castelo Brancn naar het
noordoosten gestuurd om een
onderzoek in te stellen naar
herhaalde klachten over de
misdaden waarvan het vierde
legerkorps werd beschuldigd.
„Iedere schoenpoetser van Re
cife", aldus Brazilië-kenner
Paulo Schilling, „wist dat in
de onderkomens van het vier
de leger, onder bevel van de
kolonels Bandeira en Ihiapina,
op grote schaal werd gemarteld
en gedood. Toch luidde de
conclusie van Ernesto Geisel:
„Er wordt niet gemarteld".
- Zijn optreden in de Militaire
Hoge Raad was voor zijn poli
tieke tegenstanders zonder
mededogen.
- Tijdens de verwikkelingen
rond het aftreden van presi
dent Janio Quadros liet Geisel
zich als secretaris van het op
perbevel van de strijdkrachten
LONDEN (AFP) „Amnesty International" heeft de
nieuwe president van Brazilië, generaal Geisel, verzocht om
vrijlating van alle politieke gevangenen in Brazilië.
In een brief aan Geisel spreekt de organisatie tevens de
hoop uit, dat de burgerrechten van duizenden tegenstan
ders van het bewind, die reeds twee jaar lang vervallen zijn,
weer aan deze tegenstanders teruggegeven worden.
Bij de brief is een stuk gevoegd over 210 politieke ge
vangenen, „die onder mysterieuze omstandigheden zijn ge
storven toen zij onder politiebewaking waren".
Woensdag 3 april 1
pE muzikale explosie
in en rond San F ra nel'
het (late) antwoord vai
rika op de vloedgolf v
gelse popgroepen
Stones enz.) die de
overstroomde. In oude
huizen in de wijk Haigl
rtury (San Francisco)
den artiesten, van-huis
pers en ander gespuis i
mee wilde draaien in
stroomlijnde Amer
maatschappij. Fop;
schoten als paddestoel
de grond. Ze speelden i
en op gratis concerten
openlucht. De groep
1 eerst wereldbekendheid
was de Jefferson Airpl
1965 opgericht door fol
Marty Balin.
Ar
h.
Het platensucces van
«ferson Airplane is voi
danken geweest aan
I Slick, die de oorspron
zangeres Signe Toly A
I verving en daarvoor
l gen groep de Great
verliet. Met „Somebody
|,ve" en vooral met he
Grace geschreven „Whi'
I bit" maakte de Airplane
I twee hits en de elpee
listic Pillow" zorgde
J begin van 1967 voor
I doorbraak.
Met hun „acid-rock",
1 en ondoorzichtig geluid
pleidooi voor absolute
en een zachte revolutie
I ten de Airplane-mensen
1 indruk op de grote p<
j vals in Monterey, Woi
en ons eigen Kralingse B
reeds kennen door zijn „hal
de" opstelling. De «nilitaireT
spraken het veto uit over
opvolging door de populairl
vice-president Joao Goulai]
Toen de linkse gouverneur Le]
onel Brizola uit protest hiertej
gen een massamobilisatie
muieerde, zou het Geisel zij
geweest die besloot het palel
van de gouverneur te bombarl
deren, zonder dat het bernf
evenwel werd opgevolgd.
De nieuwe president krijt
aan zijn zijde als vice-presl
aent generaal Adalbert» Perel
ra dos Santos, die qua hardf
heid Zo mogelijk Geisel nol
klopt. Met dit duo heeft dl
landmacht zijn hegemon
over de luchtmacht en de mal
rine (die de vorige vice-pres:l
dent mocht leveren) nog verf
der geaccentueerd.
JOS SCHURIN
De glorietijd van de
{voorbij. Oprichter Mart;
heeft zich teruggeti
Steeds meer raakte hij
achtergrond. Airplan
I Paul Kantner en Grac<
I bepaalden langzamerha
gezicht van de band
j bleven en blijven nog
|activiteiten ontwikkelen.
Grace en Paul beslo
oen door het leven te
I betrokken met hun kind
(het zou eerst „god'
[met een kleine letter)
[pitale woning in Marin
I aan de Stille Oceaan
renhuis in Frisco were
I richt als hoofdkwartier
[dio van de nieuwe Gru
tenmaatschappij. Je
VirpLane werd bi,g bi
Janager Bill Thompson
Ide zakelijke leiding
„Grunt" die het Paul K
|en Grace Slick m
aaakte met vrienden e
nissen hun ideeën te
Jzenlijken op het gebit
ouziek, film, video en
duo nog meer te binnt
chieten.
Hun privé-woning
I door RCA die hun plate
[verspreiden) werd
van een studio. Door
van een televisie-circui
den zij alle kamers
die van de kleine China
gaten. De gouden pla
0 Terwijl deze week in Rome het Brazilië-tribunaal wordt
gehouden, voert Amnesty International een internationale
actie voor algehele amnestie van politieke gevangenen in
Brazilië.
Wmmm
(Van onze rtv redactie)
DELFT Big-band 1
bers moeten dinsdagavt
J 23ste april naar Delft tor
De persooneelsver
I van de Delftse TII orga
dan een hig-band
KAREL EYKMAN
EERSTE MENSEN
JONGEN EN HET IV
(uitg. Moussault - p<
f 4,50)
Dé t.v.-serie Woorc
Woord was aanleidi
de uitgave van deze
jes. Bij erg fijne tekt
van Bert Bonman
Eykman daarin vooi
kinderen het verba
Adam en Eva en het
lied. Zeer vrije par
met een soms wat te
hserende ondertoon,
de geest van de v
komt goed over.
zich in deze tv.-ser
kennen zullen var
boekjes plezier
hebben.