Premier Den Uyl: Kabinet
sterker dan jaar geleden
CDA stabiel; verlies
voor D 66 en DS 70
SCHAMEL
GELIJKSPEL
VOOR ORANJE
Vandaag
commentaar
Hoopvolle uitslag
Geen honden
op Belgische
stranden
Februari: 4000
huizen minder
Akzona: 20%
hogere winst
BRITSE METAAL
GEEN «VERWERK
Zetelverdeling Zeeland
HAD TITO
BEROERTE
Overstromingen
in Argentinië:
1500 doden?
Directeur: Dr. W. A. J. M. Harkx
Hoofdredacteur: L. Leijendekker
Redactie- en administratie-adres:
Nieuwstraat 9, Terneuzen, tel. (Óll50)-79 20
Abonnementsprijs
23,15 per kwartaal; 7,83 per maand
Losse nummers 40 cent.
Gironummer 1114111
Ln.v. Uitgeversmaatschappij De Stem B.V,
Reigerstraat 16, Breda
ZEEUW
DONDERDAG 28 MAART 1974
27e jaargang Nr. 8312
Uitgeefster UitgeversmaatscSappij De Stem B.V
PvdA-voorzitter Van der Louw.
9 VVD-fractieleider Wiegel.
PvdA en VVD de winnaars
(Van onze parlementaire redacteur)
DEN HAAG PvdA en WD zijn gisteren als grote overwinnaars uit de
provinciale stembus gekomen. Hun winst moet zeker voor een belangrijk deel
worden toegeschreven aan de polarisatie („Den Uyl of Wiegel"), een geaccen
tueerde tegenstelling waarvan, alle opiniepeilingen ten spijt, niet de confessio
nelen het slachtoffer zijn geworden, maar D'66 en DS'70, die hun aanhang
tot minder dan de helft zagen teruglopen.
Het meest in het oog springende effect van de verkiezings
uitslag is dat er zich nu duidelijk drie stromingen in het
politieke krachtenveld aftekenen: links, rechts en een rede
lijk stabiel midden (de confessionelen).
Dank zij de winst van de P.v.d.A. (en in mindere mate van
de PPR) en mede dank zij het feit dat de K.V.P. haar plaats
zo goed als wist te handhaven, is de positie van het kabinet-
Den Uyl onmiskenbaar versterkt. Al rond de klok van tien uur
gisteravond was minister-president Den Uyl zo zeker van zijn
(gewonnen) zaak, dat hij in Eindhoven juichend durfde te
verklaren: „Het kabinet is sterker dan toen het elf maanden
geleden tot stand kwam. Het krijgt nu de kans om het regerings
program waar te maken".
Binmen de kring van de coin-
féssioneten was biet meest op
vallende feit de verschuiving
van regeringspartij ARP naar
oppositiepartij CHU, een ver
schijnsel waarvan ARP-voor-
ziitrter De Koning blijmoedig
opmerkte, dat de stemmen in
ieder geval „in de (CDA)-fa-
miilie" zijn gebievem
In Zeeland tekenen zich de
landelijke uitslagen vrij repre
sentatief af. Ook hier stevige
winst voor de WD, een zich
versterkt handhaven van de
Partij van de Arbeid, redelijke
winst voor de PPR, wegvagen
van D'66, stuivertje wisselen
van AR- en CHU-kiezers, af
brokkeling van de KVP en enig
herstel voor de Boerenpartij.
Maar ook in Zeeland valt uit
die resultaten beslist geen af-
wijziging door de meerderheid
van de kiezers van de landspo-
litiek uit te destilleren. En van
de gewestelijke politiek al hele
maal niet.
Andere opmerkelijke feilten
van deze stembus:
De PPR heeft minder
sterk gewonnen dan voor
speld was. Het bij de ka
merverkiezingen van 1972
zo sterk naar voren getreden
„Bas-effect" bleef ditmaal
uit. De radicalen blijken bo
vendien een sterk wisselen
de aanhang te hebben.
De Nederlandse kiezers verdienen een compliment. Zij zijn
gisteren als goede democratenyn groten getale - althans
voor Statenverkiezingen - naar de stembus getogen. Zij hebben
zich bovendien duidelijk uitgesproken. Daardoor zijn er nu
drie grote hoofdstromingen in de Nederlandse politiek ontstaan:
een conservatieve (VVD), een progressieve (PvdA) en de con
fessionele partijen (KVP, AR en CHU), een centrumgroepering.
De VVD en de PvdA zijn de grote winnaars van deze ver
kiezingen, die zo stelselmatig in de tegenstelling „Wiegel of
Den Uyl" zijn getrokken. De VVD kan echter met deze winst
heel weinig beginnen: zij heeft zichzelf geïsoleerd^ Den Uyl
daarentegen rnag in dit vertrouwensvotum een aanwijzing zien,
dat hij op de ingeslagen weg zonder al te veel zorgen kan
verder, gaan.
Bovenstaande conclusie berust op het feit, dat de confessio
nele partijen de polarisatie-stormen van rechts en links over
het algemeen goed hebben doorstaan. Niet zij maar D 66 en
DS'70 zijn de slachtoffers geworden van de polarisatie. De
confessionelen, zich al dan niet als CDA presenterend, Ijiken
het punt bereikt te hebben, waarop zij als blijvende, stabiele
centrumpartij beschouwd kunnen worden van gematigd pro
gressieve kleur. De KVP mag dan wat kiezers aan de VVD
verloren hebben, zij is bepaald niet „afgestraft voor haar
steun aan het kabinet-Den Uyl. Daarom zal deze verkiezings
uitslag voor de KVP eerder een aansporing zi|n om het verbond
met de progressieven voort te zetten dan het te verbre en.
Voor deze opstelling pleit te meer het feit dat ,n de pro
gressieve hoek D'66 nagenoeg is weggevaagd Ook de PPR
maakt dit verlies wel weer goed, maar daar staat te?e"wer
dat de PPR, zoals bij een analyse van de uitslag duidelijk bi |kt,
een sterk wisselende aanhang heeft. Anders gezegd: het is
helemaal niet zeker, dat de PPR een blijvert|e .s Diewetenschap
dwingt Den Uyl in sterke mate rekening te houden met de
KVP c.q. het CDA. De AR mag daar iets aan de CHU verloren
hebben de meerderheid van het CDA lijkt toch, ook op langere
termijn gezien, een betrouwbare bondgenoot voor partuen. d,e
een evenwichtig vooruitstrevend beleid voors aan.
De splinterpartijtjes van links en rechts hebben ditmaal niet
veel klaar gemaakt. Met uitzondering dan van de Boerenpartij
Vooral op het platteland, in gebieden ook met werkgelegen
heidsproblemen, heeft de BP veel proteststemmen gevangen
Dit stuk onvrede verdient nader bestudeerd e wor en.
Voorlopige conclusie: het kabinet-Den Uyl kan rustig verder
regeren. Ook voor de wat verdere toekomst z.,n de vooruit
zichten voor een gematigd vooruitstrevend beleid,™stend op
de peilers van PvdA - PPR en CDA bemoedigend. Daarom ,s het
nodig, dat onderlinge tegenstellingen in beide groepen verder
kunnen uitkristalliseren, maar daartoe hebben zi| - door deze
uitslag - nog wat meer tijd gekregen. Bovendien - en dat is
ook goed in een democratisch bestel - vinden zij in de VVD een
sterke oppositiepartij tegenover zich.
0 DS'70 die partij van Drees
jir, heeft in de N-edeirliamdse
politiek weinig betekenis
meer. Deze pairtij zag het
merendeel vam zijn verlies
naar de VVD (terug) gaan.
Een flimik deel van de gema
tigde socialisten keerden te
rug naar de moederpartij, de
PvdA.
De CPN is stabiel geble
ven. Communistenleider
Marcus Bakker schreef dit
toe aan het feit dat de CPN
in de campagne door de ra
dio en'*televisie is „doodge
zwegen".
De Boerenpartij, die (na
een enorme terugval) bij de
kamerverkiezingen van 1972
ineens weer omhoogschoot,
heeft die stijgende lijn ook
miu weten voil te hoiuden: een
■verdiubbeling vam de aan
hang.
0 Door deze verkiezingsuit
slag komt het kabinet-Den-
Uyl ook in de Eerste Kamer
vaster in het zadel te zitten,
want de nieuw gekozen pro
vinciale staten van zes
provincies kiezen dit jaar 38
nieuwe senators.
0 De WD heeft ook nu
weer de meeste winst losge
weekt bij de KVP (26 pro
cemit vam de liberale winst
Ikomit van die partij). Er
zij-n tweemaal zoveel KVP-
ers naar de WD gegaan als
naar de PvdA.
0 De PvdA heeft het vooral
moeten hebben van de jonge
kiezers. Negentien procent
van haar winst kwam uit
die hoek. Desalniettemin
heeft de PvdA haar meeste
aanhang de oudere leef
tijdsgroepen.
0 PvdA-voorzitter André
van der Louw sprak gistera
vond halverwege de uiitsla-
gens'trooim van een „goede
uitslag". Naast hem zat een
toen al sombere D'66-voor-
zitter Jan ten Brink, die de
afgang vam zijn pairtij vooral
toeschreef aan het ledt dat
D'66 zijn campagne niet in
het landelijke politieke vlak
heeft getrokken. „Onze wer
kelijk op de provincies ge
richte acties zijn kennelijk
niet aangeslagen".
In het CDA-centrum in
Tilburg verklaarde staatsse
cretaris Hendriks: Als ik
naar de slechte prognoses
kijk, blijf ik toch wel la
chen. We blijken integen
deel onze positie te stabili
seren. Het CDA is een
nieuw uitgangspunt voor de
weg omhoog.
Duidelijk is bewezen, zei
hij, dat er in ons land plaats
is voor drie politieke hoofd
stromingen.
0 Oud-miiniister Norbert
Schmelzer in hetzelfde
Tilburg: „Er is nu een ge
zond en krachtig midden im
Nederland". De winst voor
de PvdA verklaarde
Schmelzer vanuit d-e filoso
fie dat deze partij onder in
vloed van die meeregerende
KVP „een gematigder be
leid" voert „Daar zijn de kie
zers kennelijk tevreden
o-var".
UIT een slijterij in Zevemiaar
hebben dieven voor 8000 gul
den aan drank meegenomen. I
STATEN 1970
KAMER 1972
STATEN 1974
Perc.
Stemmen
Perc.
Stemmen
Perc.
Stemmen
GELDIG
68.06
5377303
82.93
7383255
74,53
6753237
P.v.d.A.
21.92
1178971
25.88
1910600
27,97
1888598
D '66
7.19
336556
3.89
233976
0,98
66497
PPR
2.30
123631
4.42
326509
4,88
329348
PKU
1.94
104298
2.11
155603
2,06
138909
33.35
179345S
33.30
2379688
35,89
2423352
KVP
9.59
515503
7.17
529501
7,13
48130C
ARP
5.63
305175
5.43
400982
4.04
272553
CHU
6.01
323231
3.46
255645
4,67
315698
CDA
20.43
1093603
15.22
1123486
15,06
1017015
41.71
2242512
31.23
2309614
30,90
2086572
VVD
12.09
650117
14.45
1*066623
18,99
1282294
DS '70
0.00
0
4.12
304264
1,48
100220
CPN
4.40
236303
4.47
330128
3,52
237822
P3P
1.C8
100377
1.51
111165
1,35
91502
SGP
2.55
137223
2.13
160850
2,42
163288
GPV
1.15
61978
1.75
129472
1,70
114798
BP
1.33
93675
1.92
141629
3,09
208899
RKPN
0.00
0
0.33
24734
0,25
16898
OVERIGEN
1.04
55859
1.69
1250S8
0,41
27592
Toelichting
bant zonder PSP.
2. In 1974: KVP, ARP en CHU in de combinatie CDA in de provincies Groningen, Friesland, Noord-Holland, Noord-Brabant en
Limburg.
3. In 1974: de P.v.d.A„ PPR en D '63 in de combinatie PKU in de provincie Utrecht.
4. De partijen SGP, GPV, BP cn RKPN komen in 1974 niet In alle kieskringen met een lijst uit; bij de Kamerverkiezingen in 1972
wel.
De computer heeft het nochtans toch mogelijk gemaakt tot vrij zuivere vergelijkende cijfers te komen. De cijfers achter „geldig"
geven respectievelijk het percentage en het aantal geldige stemmen ten opzichte van het totale aantal kiesgerechtigden. Het
verschil tussen geldig en opkomst is dus verwaarloosd.
BRUSSEL (ANP) De
burgemeesters van een aantal
Belgische kustgemeenten over
wegen een gelijkvormige wij
ziging in de gemeentelijke po
litieverordeningen in te voe
ren, waardoor het aanwezig
zijn van honden op het strand,
tussen juni en september,
wordt verboden. Op de zeedij
ken langs de kust mogen de
honden, mits aangelijnd, nog
wel de zeelucht opsnuiven.
De maatregel is er een in
het ka-der van een actie om de
vervuiling van zee en strand
tegen te gaan. In Brugge zal
binnenkort een „rondetafel
conferentie" belegd worden
waar de an/ti-vervuiiMrngspl-an-
nen na-der worden besproken.
Da-araan wordt deelgenomen
door de marine en een aantal
Belgische ministeries.
DEN HAAG (ANP) Vo
rige maand is in Nederland
begonnen met de bouw van
8359 woningen, ongeveer 4000
minJer dan in februari 1973.
Het aantal voltooide woningen
was 10.525 tegen 11.280 een
jaar geleden.
Dit blijkt uit een onderzoek
van het CBS.
Het verschil met vorig jaar
kan worden toegewezen aan
het feit dat er minder woning
wetwoningen en premiewonin
gen worden gebouwd (resp. 23
en 22 procent minder dam in
februari 1973) Daarentegen is
begonnen met de bouw van
meer ongesubsidieerde wonin
gen (15 procent meer dan vo
rig jaar).
ARNHEM Akzona Inc. de
Amerikaanse tak van het Ak-
zo-concern, verwacht dat haar
netto winst in het eerste
kwartaal van dit jaar meer
dan twintig procent hoger zal
uitvallen dan in die periode
van het vorige jaar.
De omzet over het eerste
kwartaal bedraagt ongeveer
190 tegen 166 miljoen dollar.
LONDEN De vakbond
van Britse metaalbewerkers
heeft zijn twee miljoen leden
opgeroepen met ingang van 15
april geen overwerk meer te
verrichten.
De metaalbewerkers eisen
een loonsverhoging van circa
tien pond (63 gulden) per
week.
Partijen
1970
1974
PvdA
13
14
CHU
7
6
ARP
6
4
KVP
6
S
VVD
5
8
SGP
5
5
D '66
2
PPR
2
3
BP
1
1
DS '70
GPV
1
CPN
PSP
Totaal
47
47
HAMBURG (DPA) Pre
sident Tito (81) vain Zuid-Sla-
vië heeft volgens het West-
luitse dagblad Die Welt enige
reken geleden een beroerte
;ehad waardoor de linkerkant
van zijn gezicht verlamd en
djn linkeroog dicht zou zijn.
Volgens diplomaten die hem
tot 10 dagen geleden hebben
gezien, ziet Tito or echter ge
zond uit.
(Van onze sportredactie)
ROTTERDAM Het Oran
jeteam heeft in zijn oefenwed
strijd tegen Oostenrijk niet
kunnen imponeren. Het Ne-
ier' ndse team kwam niet
erder dan een schamel 1—1
'elijkspel. In de 37e minuut
amen de Oostenrijkers de
eiding door Krankl. In de 45e
minuut maakt rechtsachter
Krol gelijk, (zie ook onze
sportpagina's).
RIO DE JANEIRO Zware
overstromingen in het zuiden
van Brazilië in de stad Tubarao
zouden aan een enorm aantal
mensen het leven hebben ge
kost. Er is sprake van meer
dan 1500 doden.
Het blad Estado de Sao Pao
lo stelt het aantal doden op
meer dam duizend en schrijft
dat 60000 van de 70000 inwo
ners zonder onderdak zijn
MIST
Vooral in Zeeland, maar
ook elders óp veel plaat
sen mist. Later ook zon
nige perioden. Zwakke
tot matige wind uit noor
delijke richtingen. Maxi
mum temperaturen rond
15 graden; in mistgebie-
den enkele graden lager.
STAD EN STREEK
N.S.M. wil praten met
bonden. Pagina 5.
FINANCIëN EN
ECONOMIE
Philips vindt kritiek op
multinationale onderne
mingen „hoogst onaan
genaam". Pagina 11.
BINNEN- EN
BUITENLAND
Aftreden Roemeense
premier Maurer roept
vraagtekens op.
Pagina 13.
SPORT
Karstens wint in Cata
laanse week. Pagina 19.
RADIO EN TELEVISIE
Muzikaal perfectionisme
bij Yes.
(ADVERTENTIES)
mmn Hf
1 JËÊÉÊC+ Ji
Afrij
DE VVD DANKT U VOOR
UW STEM. WIJ ZULLEN
4 OPNIEUW ALLES OP ALLES
ZETTEN OM UW
VERTROUWEN WAAR TE MAKEN
If If n kunt ons ook s'eunen
W W HV door lid te worden:
V.V.D., antwoord/ u. 1877, Den Haag (geen postzegelJ of tel. 070 - 614121
