Eet eens kalakukko en voleipapöyta
Antonio d
Portugef
schreef zi
naar de
En de rest
is stilte
Mee- en
tegen
vallers
Inlichtingen
Zó komt
men er
Veertig flessen
kwik gestolen
Door
Hen Bollen
Fraai motel
Onwezenlijk mooi
Neusje van de zalm Zalig vakantieland
Eerbetoon
Dinsdag 19 maart 19
—ii uil ii .- ct BBHH
Hotels, motelsbungalowparken en campings liggen in Finland vrijwel steeds aan een meer. De foto toont het strandje bij het Iso V alkeinen-motel te Kuopio.
Tienduizenden meren waartussen
hier en daar een stadje.
Miljoenen sparren en berken.
Wonderlijk lichte, weemoedig
stemmende zomernachten.
Hete, maar helaas korte zomer.
Rood, groen, geel en blauw geschil
derde houten huizen.
Een sauna in elke achtertuin.
Eindeloos varen over meren en ka
nalen.
Een taal om je tong op te breken.
De hele dag Sibelius op de radio.
Elke avond boerse hop-spring-en-
sla-dood muziek in restaurants.
De geur van vers gezaagd hout.
Sappige rendierbiefstuk.
Vuurrode zalm.
Overvloedige voleipapöyta.
Zwaar op de maag liggende kala-
kukko.
Bier klasse IV A Lahden.
Vriendelijke, vaak wondermooie
dienstertjes, kennelijk erop uit re
cord hardlopen van Paavo Nurmi
te breken.
Vooral: een zee aan ruimte, schone
lucht, kristalhelder water.
En de rest is stilte.
Dat is -in een paar woorden- Fin
land voor mij.
meevaller 1: de Finse zomer, kort
(juni. juli, le helft aug.) maar he
vig, 30 graden en meer.
tegenvaller 1: het taalprobleem,
vooral buiten de grote(re) steden,
meevaller 2: ruimte, rust, schone
lucht en water.,
tegenvaller 2: de sterk gestegen
prijzen.
meevaller 3: het uitgaansleven, wat
simpel maar allerwege 's avonds
dansen (is de nationale sport na at
letiek en skiën).
tegenvaller 3: het ontbreken van
zeilboten; zeilen is niet geliefd in
Finland.
meevaller 4: zeer hygiënische toe
standen op campings, in bungalow
parken en uiteraard in hotels,
tegenvaller 4: het Finse bier.
meevaller 5: grote aantal Finse
schonen.
tegenvaller 5: grote aantal dronk
aards
meevaller 6: vriendelijkheid van de
mensen.
tegenvaller 6: jammer, zo ver weg.
De Finse keukenprinsen en prinsessen
vallen bij voorkeur terug op van ouds
her gevestigde recepten. Op 'tplatteland
resulteert dat vaak in wat eenvoudige,
boers aandoende smakelijke gerech
ten. Rendierbiefstuk staat hoog geno
teerd maar is in de zomer schaars.
Zalm, paling, kabeljauw, garnalen,
sardientjes daarentegen zijn overvloe
dig aanwezig op de lunchtafel van elk
zichzelf enigszins respecterend res
taurant, waar de Finse tegenhanger
van het Zweedse smorgasbord ver
leidt tot het nemen van uitzonderlijk
grote porties.
Dat koude buffet heet dan voleipapöy
ta, en behalve vis en koude vleessoor
ten bevat het minstens vier salades,
knackebröd, roomboter, melk, ver
schillende warme vleesspij zen, friet
jes, gekookte aardappelen en soms
rijst. Men drinkt vooraf een wodka
(Koskenkorva) en tijdens het eten
bier. Bier is er in vijf gradaties, de
nummers 1, 2 en 3 kun je beter ver
geten, bij 4 begint het leven en 4A is
redelijk te drinken. Wijn wordt
's avonds gedronken en is niet duur.
Kalakukko is een rond bruin brood,
opengesneden en gevuld met vlees en
vis. Opgepast ermee. En verder biedt
ie Finse keuken alles wat internatio
naal gegeten wordt: médaillons de
veau, peperbiefstuk, chateaubriand, en-
trecote enz. enz. Vaak moeten echter
de „bijlagen" apart besteld en betaald
worden. Menu's van drie gangen zie
je er weinig.
Een lekkere hap eten kost al gauw 20
finmark per persoon, een biertje erbij
2.50 mark, een fles wijn 7-10 mark.
Het ontbijt komt meestal in zelfbedie
ning op je af en kost (voor zover niet
in de hotelprijs inbegrepen) van 4-7
mark, eten zoveel je wilt/kunt. Dat
geldt ook voor het koude buffet (vo
leipapöyta) dat in de betere zaken 10-
15 mark kost, maar in een cafetaria
6-8.
Voor inlichtingen over Finland/-
Kuopio kan men zich wenden tot:
1. Fins Nationaal Verkeersbureau,
Oranje Nassaulaan 25 te Amster
dam, tel. 020-761672.
2. Kuopio Tourist Service, Haapa-
niemenkatu 17, 70100 Kuopio 10,
Suomi/Finland.
Finland ligt tussen Zweden en de
Sowjet-Unie en wordt als regel een
Scandinavisch land genoemd, wat
het niet is. Het volk behoort n.l.
tot de Finno-Oegrische taalgroep.
Over land is Finland bereikbaar
via Denemarken en Zweden waar
na men vanuit Stockholm kan
overvaren naar Helsinki. Meer
voor de hand ligt de boottocht van
Travemünde in Noord-Duitsland
naar Helsinki (overtocht 38 uur)
hetgeen voor een retourtje voor
man, vrouw, 2 kinderen plus auto,
plus verzorging aan boord op plus
minus 1250 komt. Wie deze reis
maakt moet toch wel wat ruimer
in zijn vakantietijd zitten dan 2
weken, de reis vergt immers onge
veer 2x4 dagen.
Finnair vliegt dagelijks (soms
meerdere malen) van Amsterdam-
Helsinki v.v. Retourtje kost 818.-
reducties voor meevliegende echt
genote en kinderen zijn mogelijk.
De binnenlandse vluchten van Fin
nair zijn spotgoedkoop (laagste ta
rieven ter wereld) n.l. 13 cent per
km.
Verder heeft Finnair een holiday-
ticket a 90 dollar waarvoor men
gedurende 15 dagen onbeperkt in
Finland kan vliegen.
Verschilende touroperaters o.a.
Scanialux, Scandinavian Arctic
Sunways, Neckermann (vanuit
Duitsland) hebben geheel verzorg
de vliegreizen naar Finland. Ook
zijn er bijzondere vlieg- en boot
reizen voor kampeerders, vissers,
kanoërs, enz. 500.- voor 8-daagse
tocht).
Finland: pure natuur
Leg de kaart van Finland op tafel,
neem een speld in de hand, sluit de
ogen en prik op goed geluk. Altijd
prijs. Altijd prikt de speld op een
plaats waar je water vindt. Want
Finland is niet het land van duizend
meren zoals we op school leerden,
Suomi telt er ruim 66.000 zodat waar
je ook heengaat in Finland je altijd
verzekerd bent van een meer om te
zwemmen, te watersporten en te
vissen.
Een DC-9 van Finnair tilde me de dag
na aankomst voor dag en dauw van
Helsinki naar Kuopio waar ik om kwart
voor acht arriveerde, de bus pakte en
belandde in het Iso Valkainen motel, een
moderne zaak met voortreffelijk inge
richte kamers (een koelkastje ontbreekt
niet) waar je voor een nacht slapen plus
ontbijt 60 fmk voor twee personen be
taalt en 45 als je alleen bent. Dat motel,
bestaande uit een viertal langgerekte la
ge gebouwen, een cafetaria annex kiosk
en een restaurant met terras alsmede een
sauna en een klein binnenbad ligt, hoe
kan het anders, direct aan een meer.
Even met het handje proberen of het
water behaaglijk van temperatuur is; ja,
dit gaat uitstekend maar het zwemmen
moet toch even wachten omdat zaken
voor het meisje gaan. Met de bus voor 1
fmk naar Kuopio om me bij de VW te
documenteren en oriënteren.
Waar het om gaat: wat voor mogelijkhe
den bieden Kuopio en omgeving voor een
zomervakantie? Welke soorten van ac
commodatie zijn er en kan ik er zoveel
mogelijk bezoeken?
WV directeur Nisiinen is helemaal in:
„Elk jaar komen er meer Nederlanders
naar Kuopio maar nog lang niet zoveel
als wij graag zouden zien. Natuurlijk
weten we dat Finland voor jullie Neder
landers niet naast de deur ligt, dat de
overtocht een tamelijk kostbare zaak is,
maar zijn onze zomers niet heerlijk?
Hebben wij niet zeeën aan ruimte?
Brandschoon water? Eindeloze meren en
bossen. Kraakheldere lucht? Bij ons
komt de mens volkomen tot rust".
De man heeft het grootste gelijk van de
wereld, ook al klinkt het allemaal een
beetje clichématig. We praten nog wat,
eten uit het doosje frambozen dat Nisiin
en die morgen op de markt heeft ge
kocht en begeven ons dan op weg. Eer
ste doei: de campings Taivalharju 4 km.
ten noorden van Kuopio en Jannevirta.
nog iets noordelijker. Taivalharju is een
fijne camping, direct aan het meer, er
staan hoge sparren en in het midden is
een open terrein. Je kunt er voor 20
fmk. per nacht een hutje huren met
twee kribben en evenveel stoelen plus
elektra, that's all; goed voor mensen die
's avonds laat aankomen en te moe zijn
om hun tent nog op te zetten. Maar om
er een paar weken prettig in te wonen
lijkt me dubieus. Niettemin doen heel
wat Finnen, veel soberder levend dan
wij, het met 't grootste genoegen. De
camping ligt op 5 minuten lopen van het
motel, zodat men desgewenst ook eens
uit eten kan gaan en 's avonds een dans
je kan maken, Driemaal per uur gaat er
een bus naar Kuopio en een paar maal
per week legt een rondvaartboot aan om
klanten op te pikken.
Die middag eet ik voleipapöyta in het
motel. Voor 15 fimmark doe ik me te
goed aan het Finse equivalent van het
fameuze smorgasbord: een nauwelijks
overzienbare hoeveelheid van het koste
lijkste voedsel dat je je kunt voorstellen:
vissoorten bij de vleet in aantal nauwe
lijks onderdoend voor salades, vleesge
rechten, fruit en broodsoorten, terwijl
melk en goudgele roomboter de eerste
ronde completeren. Voor de tweede ron
de kun je kiezen: nog eens de koude
schotels ontluisteren of overgaan op de
warme vleesgerechten inclusief kalakuk
ko wat een met warme vis en vlees ge
vuld brooddeeg is, aan de zware kant
naar 't mij wil voorkomen. In alle geval
kan ik geen twee ronden van de koude
sektor baas, maar ik zie smulpapen voor
wie drie rondes geen opgave lijkt te
zijn; hun maag en buik zijn dan ook
(nog) omvangrijker dan de mijne. In de
cafetaria kost een wat minder welvoor
ziene lunch overigens 10 fmk.
(1 Finmark 70 cent).
De inwendige mens welvoorzien hebbend
gaat het naar Jannevirta, maar valt dat
even tegen. Een klein campinkje bij een
oude boerderij, alles nogal aan de sobere
kant, ook de sanitaire voorzieningen. Het
terrein ligt aan een meer, je kunt ook in
de boerderij overnachten of in een hutje,
maar de ligging is niet van dien aard
dat ik er langer zou willen kamperen
dan één nacht. Nou ja, 't moet ook niet
allemaal meezitten en trouwens de zon
schijnt, het meer wacht op een duik en
daarna is een partijtje roeien ook niet te
versmaden, terwijl de avondlijke eetlust
wordt opgewekt door de sauna gevolgd
door een uurtje relaxen met een of meer
flesjes Lahden IV A bier. Het moet wel
IV A zijn, want III en minder kunnen
nauwelijks als bier gekwalificeerd wor
den.
Het restaurant zit vol en de ober kijkt
me een beetje verwijtend aan: u hebt
geen tafel gereserveerd? Kom kom, zeg
ik, ik woon hier, móet dat dan? Het
moet niet maar verdient wel aanbeve
ling. Omdat ik alleen ben is het pro
bleem niet wezenlijk en hij vindt wel
een gaatje voor me. En wat zullen we
eten? vraagt hij gemoedelijk. Het wordt
een medaillon de veau met rijst, doperw
ten, worteltjes en sla en omdat het een
„hortje" duurt voordat een en ander voor
me staat, gaan er drie flesjes IV A tegen
aan. Totale schade voor eten en drinken
blijkt 28.03 fmk. te zijn, een kleine
twintig gulden dus wat meer dan niks.
Maar inbegrepen is dan de muziek van
een van vervaarlijke snorren voorzien
trio dat muzikaal zo'n jaar of vijf ach
terloopt en waarvan de voorkeur even
als trouwens die van het publiek uit
gaat naar lekkere zwierige polka's en
lettkis. 't Is zaterdagavond en van heinde
en verre zijn eenvoudige zielen toege
stroomd voor de nationale avondsport in
Finland: dansen. Leeftijd en omvang tel
len niet, als er maar gezwaaid en ge
zwierd kan worden.
Op reis zijnde is zondag nooit een rust
dag en na het ochtendlijke duikje in het
meer gaat de tocht in zuidelijke richting
voor een snelle verkenning van Kuopio.
Zo lang de zon schijnt en deze zomer
was dat ongewoon lang zal de toerist
Kuopio overdag misschien alleen bezoe
ken om er inkopen te doen op de dage
lijkse markt of in een supermarket. Maar
als de zon eens verstek laat gaan kan
het goed zijn te weten dat Kuopio een
paar attracties rijk is om u tegen te zeg
gen. Daar is allereerst het onwezenlijk
mooie zwembad, overdekt, 50 meter lang
met een inhoud van 2 miljoen liter wa
ter dat driemaal per dag wordt ververst,
met een restaurant, sauna's, een trimbaan
en zelfs een kapsalon. Waarlijk een
groots bad. Een bezienswaardigheid van
gehele andere .aard is het orthodoxe ker
kelijk museum van mei tot september
dagelijks geopend van 13-18 uur waar
men een uitstekende kijk krijgt op de
geschiedenis van de orthodoxe kerk in
Finland en dan met name van Karelië
waar zich, voordat de Russen deze land
streek annexeerden, grote centra van de
orthodoxie bevonden. De openbare biblio
theek is een tweede gebouw, dat men in
een kleine stad als Kuopio niet zou ver
wachten. Hypermodern van bouw, van
alle gemakken voorzien: expositiezalen,
leeskamers, aparte tienerza'al, studeerka
mers, typekamer, een projectie-zaal en
niet te vergeten een muziekkamer voor
het beluisteren van platen, afgezien dan
nog van de uitleenhal. Mensen wat een
magnifiek, weldoordacht gebouw vol ar
chitectonische snufjes en grapjes.
Maar de Puijo-toren, de Euromast van
Kuopio wacht, 't Is weer eten geblazen
en de snelle lift brengt me in een zucht
naar de top op 75 meter hoogte waar
zich het restaurant bevindt. Een- of
tweemaal per uur draait de vloer in het
rond zodat men al etend ook kan genie
ten van een uniek panorama van meren,
eilandjes en bossen, van Finland in een
notedop.
Kuopio zou men derhalve in petto kun
nen houden voor een minder mooie dag
of om tussendoor eens wat anders te
doen dan zwemmen, varen, vissen luie
ren en wandelen. Jongelui en al wie
jong van hart is kunnen trouwens 's
avonds uitstekend uitgaan in de stad. Er
zijn verschillende discotheken en in prak
tisch elk restaurant kan gedanst worden,
waarbij met name het Casino zeer in
trek is.
Ik heb ook een kijkje genomen in Jynk-
ka, een piepklein plaatsje waar zich de
enige jeugdherberg in de omgeving van
Kuopio bevindt. Het is een groot oud
houten huis, aan een meer en in geacci
denteerd terrein met een camping en
vier eenvoudige bungalows. De jongelui
die ik er aantrof waren niet overgelukkig
omdat het er erg saai is volgens hun
zeggen en omdat ze zonder vervoer za
ten zodat de afstand van 5 km. naar de
stad wat problemen oplevert. De cam
ping Rauhalahti, magnifiek gelegen in
een enorm bos is zeer royaal van opzet
en ligt ook 5 km. van Kuopio. Een ge
weldig mooi terrein dichtbij een houten
hotel waar gegeten (en gedanst) kan
worden.
in het seizoen 280 finmark per week
kosten. Maar aangezien Neckermann in
het seizoen 50 van deze bungalows heeft
geclaimd en ze elk jaar zonder moeite
aan de man brengt, lijkt het me weinig
zin te hebben naar een bungalow in Ri-
toniemi te solliciteren. Wel kan men er
ook kamperen en lang niet slecht, de
camping is van alle gemakken voorzien,
er is altijd volop plaats, en men kan te
vens gebruik maken van de faciliteiten
waarover de bungalowbewoners beschik
ken, zoals tennisbaan, waterskiën, zeilbo
ten en kano's huren. Wil men naar Kuo
pio dan kan dat ook over het water: 14
km. is de afstand. De camping ligt in
een bos en het is eigenlijk te gek om het
nog eens te zeggen: ook aan het water.
't Neusje van de Kuopiaanse zalm vond
ik echter het bungalowpark Janismajat.
Dat is nu precies wat je je voorstelt als
je droomt van een vakantie in een Finse
bungalow. Voor 120 finmark per week,
dat is een kleine 85 gulden kun je er al
een 2-3 persoons bungalowtje van een
voudige snit huren, terwijl een luxueuze
bungalow in rondborstige Finse blokhut
stijl met alles erop en eraan inclusief
een eigen sauna per week 385 finmark
kost en dat is zo'n 270 gulden, wat ei
genlijk gezien het gebodene: alle com
fort, lekker rustig in het bos, het meer
aan je voeten niet al te gek is.
Volop privacy is bovendien gewaarborgd
want de bungalows staan op flinke af
standen van elkaar. Janismajat telde de
ze zomer 21 bungalows maar elk jaar
komen er nieuwe bij. Het park heeft een
voortreffelijk restaurant in oergezellige
stijl, men heeft er voor 26 finmark vol-
pension (kinderen tot 12 jaar half geld)
(halfpensioen voor 16, resp. 8 finmark) of
a la carte eten waarbij men een rijke
keus heeft en 's avonds is er muziek.
Er is ook een centrale sauna, men kan
er tennissen en volleybal spelen, de
dichtstbijzijnde winkel is 4 km verwij
derd maar men kan ook in het restau
rant enkele levensmiddelen kopen, ter
wijl Kuopio op 24 km. afstand ligt. In
voor- en najaar gelden reducties, maar
wie zin heeft in Janismajat moet niet te
lang wachten met zijn reservering. Het
park is enorm in trek en dat verbaast
me niet. Ik wil niemand tekort doen,
maar voor mij is het Janismajat, zonder
meer.
Een tweede keus, maar toch niet veel
minder is Ritoniemi gelegen op Soisalo
het grootste eiland van Finland, 56 km.
van Kuopio waar men beschikt over zes
tig mooie, deels nieuwe, bungalows, die
Als ik terugkijk naar die veel te korte
tijd die ik in Finland doorbracht, dan
wordt het me ergens warm om het hart:
een zalig vakantieland met een veel be
tere zomer dan algemeen wordt veron
dersteld, met zeeën aan ruimte, heerlijke
bossen en oneindige meren, met toch nog
wel betaalbare toestanden al is het er
over de gehele lijn wel wat duurder dan
b(j ons.
Je kunt in Finland alle kanten uit, altijd
over de weg en nog vaker over het wa
ter. Maar ook in figuurlijke zin: wie ge
steld is op gezellige drukte, blijve
wat Kuopio betreft in de nabijheid
van de stad; wie de eenzaamheid zoekt als
'n moderne Robinson Crusoë vindt in Fin
land ruimte in overvloed om alleen te
zijn met de stilmakende natuur. Al reali
seer ik me dat die eenzaamheid en die
stilte niet voor iedereen zijn weggelegd.
We zijn nu eenmaal anders van aard
dan Finnen die er geen been in zien da
genlang op hun eentje of met een paar
vrienden door de wildernis te trekken.
Misschien houden wij dat een dag uit,
maar dan ontwaakt dacht ik toch
het gezelligheidsdier weer in ons en ver
langen we naar mensen om ons heen.
Wel: ook dat kan in Finland, ook dat
kan in Kuopio.
ROTTERDAM (ANP)
een loods aan de Gusto
Rotterdam zijn het als
weekeinde veertig
knik met een totale
van f 80.000 gestolen, lt
'en zaten in een contant
door de dieven was
broken.
Een juwelier aan de
kriekstraat in Rotterdam
twee cassettes met tro
Ken, ter waarde van f
Volgens de politie moe
ringen afgelopen vrijd
ue winkel zijn gestolen.
9 Antonio de Spinol
drastisch boek.
LISSABON (RTR)
tugals soldaat numtr
en held van de anti-g
oorlog verloor zijn
omdat hij het boek
jaar schreef. Generaa
nio de Spinola, een 6
cavalerist, was al het
lijk getipt als een toe
ge leider van Portug
kele commentatoren
hem zelfs beschreven
Portugese De Gaulle,
zijn plannen om P<
Afrikaanse oorlogen
lossen waren te d
voor de rechtervleug
de regering en de mi
en zo verloor hij eind
week zijn functie ais
vervangend staf-chef
strijdkrachten.
De crisis in Porti
overigens nog niet be
Lissabon hield - zoah
ren gemeld -zelfs r<
met een grotere rebel
die zich zaterdag in h
nizoen van Caldas de
manifesteerde. Mi
heeft dit alles wel tot
dat president Thom
aandringen op wijzigii
de regering van j
Caetano.
Sensatie
Zijn boek „Portugal
Toekomst" dat op 22 f
werd gepubliceerd
zaakte een sensatie in
bon door de boute ver
dat de meer dan tie
durende oorlog met d
kaanse nationalistisch!
rillastrijders in de gi
van Portugees-Guinee,
la en Mozambique ni
sluitend met militaire
len kan worden geu
In plaats daarvan w
voorstander van een
ke oplossing op grond
van de overzeese g(
deel zouden uitmake
een federale structuur,
bij hun bijna eenzelft
tus zou worden gegev
het moederland. In d
van het rechtse regi
Lissabon dat nu bijt:
halve eeuw aan de ms
waren dit radicale u
gen - vooral van een 1
ficier.
Maar generaal SPin
wel wat meer dan ei
woon beroepssoldaat
functie van plaatsverv:
staf-chef van de strijd
ten was speciaal vooi
geschapen, nadat hi,
jaar lang in Portugees-i
had gediend als gouv
en opperbevelhebber e
onderscheiden met Po
hoogste ordeteken voor
- het kasteel met het s
en de palmen. In zijn
keurig gedocumenteerd
lyse van wat hij noet
wellicht zwaarste uur i
tugals lange geschi
spreekt generaal Spino
uit voor een federati
vier gelijke staten - P<
(of zoals hij voorstelt I
nia), Mozambique,
gees-Guinee en Angoli
land zou zijn eigen
ment en gekozen gouv
hebben, die verantwo
verschuldigd zijn aan e
deraal parlement. De f
le regering zou de v
