MOKKENDE SÏRIËRS VERTRAGEN VREDESBESPREKINGEN
Positie van Assad uiterst wankel
Actualiteit
Bewoners moeten zelf hun
tehuizen besturen
Idi Amins
prinses-minister
„LIEF ZIJN VOOR DE BEJAARDEN IS PER DEFINITIE DENIGREREND"
WANKEL
GENèVE
SEKTE
AANVAL
DING
BURCHTEN
ANGST
DOOR
CORN.
VERHOEVEN
sr.
rd.
>P
abonneren,
ng ik Story:
denman die bet wekelijks bezorgt
10 tot 18.00 uur)
14.
13 nummers),
aan: Story,
HINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PE L NGEN PE L NGEN RE UNGEN PEILINGEN p ^NGEN PEUdNGE
INGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN
PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN „PEILINGEN - PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILING
EILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PbILlNOti
(Van onze redactie buitenland)
DAMASCUS Een van de belangrijkste sleutels tot de
oplossing van het eeuwige conflict in het Midden-Oosten
ligt in Syrië. Pas als Kissinger Syrië en Israël op dezelfde
manier een beetje verzoend heeft als Egypte en Israël kan
de vredesconferentie in Genève beginnen.
De laatste berichten uit de Syrische hoofdstad Damascus dui
den er echter op dat Syrië zich niet zo makkelijk als Israël en
Egypte zal schikken in Kissingers methode van vrede stichten.
President Assad heeft verklaard dat Syrië geen „koehandel" zal
bedrijven en dat de oorlog met Israël niet is afgelopen. Er is
weer gevochten op de Golanhoogte. Syrië toonde onlangs weer
met Libië, Algerije en Irak tot de Arabische haviken te beho
ren door zich te verzetten tegen de opheffing van de olie
boycot van Amerika.
Syriës politiek is op het
eerste gezicht onduidelijk.
Waarom zulke taal als vriend
Egypte niet meer van plan
lijkt de wapens uit het vet te
halen en de Israëli's nog altijd
op 40 kilometer van Damascus
op de loer liggen? Waarom
houdt Assad het been stijf als
zelfs de grote steun en toever
laat van Syrië, Rusland, vindt
dat er onderhandeld moet
worden?
m Wllirrm
I mpw»"j|
Misschien zou president As
sad wel anders willen. Krach
ten in eigen land dwingen
hem echter deze dreigende po
litiek te volgen- Zijn positie is
uiterst wankel. Hij mag zelfs
blij zijn dat hij 3J/2 jaar na
zijn staatsgreep nog steeds in
het zadel zit. Dat is in Syrië
met zijn bizarre machtsver
houdingen een niet geringe
prestatie.
Sinds het land in 1946 onaf
hankelijk werd, zijn er elf
staatsgrepen gepleegd. De be
langrijkste viel in 1963- Toen
nam de socialistische en Ara-
bisch-nationalistische Baath-
partij de macht over. De
Baath-partij kon niet anders
doen dan een dictatuur vesti
gen, omdat ze niet de steun
van de 5% miljoen Syriëers
bezit. De partij bestaat uit ge
schoolde kader (driekwart van
de bevolking is ongeletterd)
en steunt op het leger. De
Baathisten zijn bij het vblk
niet populair, maar zij schij
nen de enigen te zijn die de
touwtjes in handen kunnen
houden.
Het is altijd onduidelijk ge
weest wie het in de regering
voor het zeggen heeft- Aan
vankelijk had de linkervleu
gel van de Baathpartij de
meeste invloed. Syrië liet zich
volledig door de Russen inpal
men. De centen en de technici
uit de Sovjet-Unie stroomden
binnen en op een gegeven mo
ment was er zelfs sprake van
een unie van de Baath-partij
met de communisten in Syrië.
De afgezette generaal Salah
Jadid was de grote man achter
de schermen en het waren
vooral de ambtenaren onder
de Baathisten die hem steun
den-
Begin 1968 deed generaal
Hafez Assad een poging de
macht over te nemen. Hij
stoorde zich aan de te duide
lijk op de Moskougerichte koers
van de regering en zocht lie
ver steun bij de andere Arabi
sche landen. Assad wilde de
bevolking meer vrijheden
toestaan. Achter hem stond de
militaire vleugel van de
Baath-partij, die zich blauw
ergerde aan het burgerlijke
gezag, dat Syrië in de oorlog
met Israël in 1967 zo'n misera
bel figuur had laten slaan-
Pas tegen het einde van 1970
lukte het Assad definitief een
einde te maken aan de dicta
tuur van Jadid en premier
0 President Assad van Syrië schudt de Amerikaanse vredestichter in het Midden-Oosten de hand. Assad is bereid vriendelijk
te lachen, maar past er voor zich door de geslepen Kissinger te laten inpakken.
in staat een andere, meer ge
matigde koers te volgen.
Een onafhankelijke houding
ten opzichte van Moskou kan
Assad zich niet meer veroorlo
ven. Syrië wordt in zijn een
zame strijd geruggesteund
door de oude bondgenoot Bus-
land, dat wapens levert en de
vinger heft tegen Israël. De
Sovjet-Unie heeft de laatste
maanden met lede ogen moe
ten aanzien, dat Amerika aan
Invloed wint in het Midden-
Oosten, vooral door de missies
van minister Kissinger. Egypte
is opeens de beste maatjes
met de V.S- en Rusland kan
zich nog maar in één Arabisch
land doen gelden: in Syrië.
Atassi. Assad probeerde Syrië
wat losser te maken van Mos
kou, maar keek er wel voor
uit de banden te verbreken.
Met behulp van de Russen
werd de kolossale dam in de
Euphraat snel afgebouwd. Het
bruto nationale produkt toonde
een stijging van 13% en de
sfeer is de steden werd min
der naargeestig-
President Aassad is geen
moment zeker van zijn positie.
De Baath-partij vormt slechts
een minderheid in het Syri
sche partijstelsel en de partij
is sterk verdeeld. Bovendien
zijn Assad en bijna al zijn
ministers Alawieten, aanhan
gers van een Islamitische sek
te, die vooral in de bergen van
Noord-Syrië wonen en nauwe
lijks 10% van de gehele be
volking vormen.
Begin 1973 liet Assad de
bevolking stemmen over een
nieuwe grondwet. Hij won,
maar kreeg moeilijkheden met
Soemnitische-Islamitische
schriftgeleerden. Assad had
namelijk het Arabische natio
nalisme als basis voor de
grondwet genomen en niet het
mohammedaanse geloof. De
Soemnieten die 70 van de
bevolking uitmaken, ergerden
zich aan de onevenredig grote
invloed van de „ketterse" Ala
wieten. In het leger ontstond
een opstandige beweging en
Assad schijnt in die dagen
maar net ontsnapt te zijn aan
een aanslag.
De binnenlandse onrust
dwong president Assad er toe
samen met Sadat van Egypte
een groot plan te smeden: een
aanval op Israël. Dat zou het
moreel van de ontevreden
Arabieren weer wat opvijze
len, Syrië was in oktober van
het vorige j aar beter voorbereid
dan in 1967. maar slaagde er
niet in Israël een flinke poot
uit te draaien. Binnen een
week stonden de Israëli's al
weer bij de bestandslijn in de
Golan en dreigden ze op te
rukken naar Damascus-
De Syrische economie heeft
door deze oorlog weer een
flinke knauw gekregen. Al het
geld dat Assad in het leger
heeft gestoken, is weg en er is
in de oorlog weer geen voor
uitgang geboekt. De arme Sy
rische bevolking, voornamelijk
werkzaam in de landbouw, is
teleurgesteld.
De wrok tegen Israël groeit.
In Syrië wonen heel wat Pa
lestij nen in tentenkampen en
de publieke opinie dwingt As
sad zich ronduit voor de Pa
lestijnse acties uit te spre
ken.
Dedruk op de president om
de problemen militair op te
lossen is groot- En Assad is
door zijn wankele positie niet
De vredesconferentie in Ge
nève staat onder de gemeen
schappelijke leiding van de
Verenigde Staten en de Sov
jet-Unie. Daar kan Rusland
zijn stem laten horen, maar
dan moet het bevriende Syrië
er ook naar toe en dat heeft
Assad tot nu toe steeds gewei
gerd. De Russen duwen Syrië
nu langzaam in de richting
van Genève. Het eerste obsta
kel is door hun toedoen al
verwijderd: Syrië heeft de
lijst met Israëlische krijgsge
vangenen vrijgegeven-
Om zich te handhaven laat
Assad af en toe de kanonnen
blaffen op de Golanhoogte.
Misschien hoopt hij zijn posi
tie een beetje te kunnen ver
sterken. Hij beseft dat hij
weinig te bieden heeft bij de
komende onderhandelingen.
En Rusland vindt het middel
van de besprekingen tussen Sy
rië en Israëli in Washington
niet zo erg. Zo komt er meer
tijd vrij om ijGromyko als
een tweede Kissinger langs
de Arabische hoofdsteden te
laten jagen om vrienden te
maken. Het betekent waar
schijnlijk niet dat de vredes
besprekingen over het Midden-
Oosten op losse schroeven
komen te staan. Ze worden
alleen maar sterk vertraagd-
DIRK VELLENGA
(Van onze parlementaire
redactie)
AMSTERDAM - De con
flicten, zoals die zich op het
ogenblik voordoen in de be
jaardentehuizen De Hage-
donk in Prinsenbeek en Van
Berlo Heem in Weert zijn
eigenlijk maar aan één ding
te wijten: de organisatie
structuur deugt niet. Det
geldt voor alle bejaardente
huizen met hun goedbedoe
lende, maan (ongewild)
autoritaire stichtingsbestu
ren. Men wil die bejaarden
goed verzorgen, maar in die
goedwillendheid ligt auto
matisch een stuk paternalis
me opgesloten.
„Lief willen zijn voor de
bejaarde is per definitie deni
grerend", zegt de heer C-
Egas, die vijf jaar voorzitter is
geweest van de Nederlandse
Federatie voor Bejaardenbe
leid en die het een jaar gele
den ter gelegenheid van zijn
afscheid nog krasser zei door
te stellen: „Bejaardentehuizen
zijn instellingen waar de vrij
heid, ontplooiing en volwaar
digheid van de oudere mens
niet veilig is".
De heer C. Egas (60) uit
Heiloo was (tot verleden
jaar) vijf jaar lang voorzitter
van de Nederlandse Federa
tie voor Bejaardenbeleid. Hij
weet dus waarover hij praat
als het gaat om de problema
tiek in de bejaardentehuizen.
Problematiek, die te herlei
den is tot het ene woord
„betuttelen". Alleen: De be
jaarde pikt het niet meer,
conflicten als in Prinsenbeek
en Weert zijn er de sympto
men van. Doordat Egas niet
meer „gebonden" is, praat
hij ook vrijuit. Hij heeft een
drastische remedie: Weg met
de stichtingsbesturen, die
zonder het te willen autori
tair zijn.
Zijn interessante visie treft
u aan in bijgaand inter
view, dat een onzer redae
teuren met de heer Egas had
in de Vrije Universiteit te
Amsterdam, waar hij cultu
rele antropologie en sociolo
gie studeert, sinds hij zich
uit het publieke leven heeft
teruggetrokken. Egas was
van 1952 tot eind 1972 TwrJ-
de-Kamerlid voor de PvdA
en was in het kabinet Cals
(1965-1966) staatssecretaris
van CRM.
Huidige systeem zijn de bewo
ners veel te veel afhankelijk.
Wordt het roer niet snel om
gegooid dan zullen er nog vele
„Hagedonken" volgen, zo ze
ker als tweemaal twee vier is,
voorspelt de heer Egas.
Egas lokte daarmee hetNio-
dige protest uit, maar hij sloeg
de spijker dan ook duchtig op
z'n kop. De komende generatie
Vraag: Er is vanuit de
Tweede Kamer gesuggereerd
om de bewonerscommissies
ouderen T,bejaarden "vind ik (inspraakcommissies) meer
zo'n rotwoord") is opgegroeid zeggenschap te geven door re-
-« gels over taak en functie van
deze commissie op papier te
zetten- Dat spreekt u kenne
lijk niet erg aan?
in een vrije maatschappij en
pikt het niet meer. Prinsen
beek en Weert zijn daar de
eerste symptomen van. Wil
men conflicten als in Hage-
donk in de toekomst vermij
den dan is er maar één oplos
sing de hele organisatie-struc
tuur op z'n kop zetten-
Concreet betekent dat vol
gens de heer Egas, dat het
systeem van benoemde stich
tingsbesturen moet worden
vervangen door een democra
tisch systeem, waarbij de be
woners van de tehuizen zelf
hun bestuur kiezen. De bewo
ners moeten zeggenschap heb
ben over directie en personeel
en niet andersom Binnen het
Egas: Daar zit de kern van
het probleem- Je komt er niet
met inspraakcommissies, zo
lang het bestuur van het te
huis niet democratisch door de
bewoners zelf is gekozen. Het
blijft dan wat sleutelen aan
marginale probleempjes (over
de jus die te vet is en zo)
maar het grote probleem na
melijk dat de bewoners van
de tehuizen behandeld worden
als kinderen los je er niet mee
op.
Egas: Daar bereik je inder
daad niets mee. Het is geen
kwestie van betere controle of
zo iets. Het roer moet funda
menteel om. Het is duidelijk
dat de organisatiestructuur on
juist is en ik ben er blij om
dat de federatie en de stich
ting Bejaardentehuizen dat nu
ook onomwonden hebben ge
zegd.
Vraag: Het probleem komt
er kort en goed dus gewoon
op neer dat de bejaarde te
veel betutteld wordt?
Vraag: Zijn er voorbeelden
te geven van dat betuttelen?
Egas: Voorbeelden genoeg.
Ik noem er een paar. Twee
mensen zij.i bezig een bejaarde
te wassen en voeren ondertus
sen met elkaar een gesprek.
De bejaarde is dan in feite
nog minder dan een onmondig
kind. een ding. Of: Een ver
pleegster zegt jij en jou tegen
een bejaarde, die dat niet
neemt en er wat van zegt.
Waarop de verpleegster er op
haar beurt wel o). staat dat ze
met „u" wordrt aangesproken.
Je verandert zuilke dingen
niet, zolang er vanuit wordt
gegaan, dat de oudere mens in
een tehuis „hulpbehoevend" is.
Je kunt dat alleen veranderen
als die verkeerde instelling te
genover de oudere mens ver
dwijnt en dat lukt alleen als
de zaak grondig' wordt aange
pakt. Een bejaarde in een te
huis ondergaat feitelijk de
zwaarste straf die we kennen:
eenzame opsluiting. Als men
eenmaal in een tehuis woont,
is er geen weg terug. De
onmondigheid begint al bij de
opname. Je hebt niets meer te
zeggen. Er wordt te veel ver
antwoordelijkheid van de be
jaarde afgenomen op het mo
ment dat hij in het tehuis gaat
wonen. Op dat moment is hij
niet meer dan een kind.
Vraag: U bent dus voorstan
der van bewoners-zelfbestuur.
Of zie ik dat niet goed?
Egas: Een door de bewoners
zelf gekozen bestuur, maar ze
ker niet alleen bestaande uit
bewoners. Graag ook mensen
van buiten. Maar dan raak je
gelijk weer een ander pro
bleem, namelijk dat de bewo
ners vaak nauwelijks mensen
van buiten kennen. Bejaarden
tehuizen zijn burchten waar je
niet in en niet uit kunt,
waardoor elk contact met de
buitenwereld ontbreekt Je zou
er ook andere mensen (ik
denk aan zelfstandig wonende,
jongere bejaarden) moeten
toelaten. Te denken valt ook
aan recreatieve voorzieningen,
die mensen van buiten geza
menlijk met de bewoners kun
nen benutten. Op die manier
leg je contacten met „bui
ten".
Vraag: Op 't gevaar af, dat
ik me ook schuldig maak aan
paternalisme: Kan zo'n geko
zen bestuur alle problemen wel
aan? Stichtingsbesturen zijn
doorgaans toch mensen met
zkeere bestuurskwaliteiten?
Egas: Die kwaliteiten kun je
ze niet ontzeggen, maar be
langrijk is dat ze n eenmaal
niet het vertrouwen genieten
van de bewoners. Die hebben
ze immers niet zelf gekozen.
Een gekozen bestuur zal dan
ook voor technische en finan
ciële problemen bijgestaan
moeten worden door deskundi
ge mensen. Dat is niet zo
moeilijk als het lijkt. Er
bestaan allerlei instanties, die
de nodige ervaring op dat ge
bied hebben. Ik noem de Ne
derlandse Stichting Huisves
ting Bejaarden. Deze en soort
gelijke stichtingen hebben een
uitermate deskundig apparaat,
dat in staat moet zijn om de
nodige, je zou kunnen zeggen,
„ambtelijke bijstand" te ge
ven. De plaatselijke stichtings
besturen zoals die nu bestaan
moeten in ieder geval ver
dwijnen.
Vraag: Bejaarden in tehuizen
zijn duidelijk onmondig.
Speelt angst een rol?
Egas: Ik heb honderden brie
ven gehad van mensen die
klachten hadden. Als ik met
ze wilde gaan praten was het
altijd: „Komt u alsublieft niet
naar het tehuis". De angst is
dus compleet. Bestaat ze bij
een aantal mensen niet dan
heten die ook gelijk „las
tig".
Vraag: Hoe ziet u in zo'n
nieuwe opzet de positie van
de directie en het personeel?
Egas: Die zijn verantwoor
ding verschuldigd (via het
zelfbestuur) aan de bewoners
Dat lijkt me ook reëel. Het
gaat juist om de mondigheid
van de bejaarde. Ikben er
daarom ook tegen, dat het hele
personeel bestaat uit verzor
gende beroepen (verpleegsters
en'zo). Die mensen willen cie
bejaarde zo nodig „vertroe
len" en dat is per definitie
autoritair.
Nog een laatste vraag, direct
betrekking hebbend op
Prinsenbeek: er is door
mevrouw Gardeniers van de
KVP bemiddeling aangeboden.
Acht u dat een oplossing?
Egas: Om uit dit concrete
conflict te komen zeker. Ik
dacht dat het op die manier
denkbaar is de zaak voorlopig
op te lossen. Mogelijk leidt
zo'n bemiddeling tot het aftre
den van het bestuur of een
deel ervan, als bestuur en di
rectie het niet mee eens kun
nen worden. Het lijkt mij in
de gegeven omstandigheden
onlogisch dat het arbeidsbu
reau het ontslag van de direc
teur heeft goedgekeurd.
(Van onze redactie buitenland)
NAIROBI De Oegandese prinses Elisabeth van Toro
(district in Oeganda) is ongetwijfeld de charmantste hui
dige minister van Buitenlandse Zaken te wereld. Deze
slanke Oegandese schoonheid van 1.83 m, die reeds als ad
vocaat, filmster en mannequin bekendheid verwierf, tooide
de omslagen van tijdschriften als „Vogue". Onlangs begon
zij een diplomatieke loopbaan als rondreizende ambassa
drice van generaal Idi Amin, die haar kort geleden be
noemde tot minister van Buitenlandse Zaken.
Prinses Elisabeth is de eerste vrouw in de moderne ge
schiedenis van Oeganda die een hoge functie waarneemt.
De prinses verloor in 1966 samen met haar broer, de
toenmalige koning van Toro, Patrick Olimi, alle konink
lijke bezittingen in het koninkrijk (de voormalige koning
is nu directeur van een reclamebureau in Nairobi).
Onder de voormalige president Milton Obote was Oegan
da een verloren land, zo zei prinses Elisabeth, toen zij na
de afzetting van haar broer in een vliegtuig naar Londen
stapte. Elisabeth Liz voor haar vrienden vond in
Londen snel haar weg in het mondaine leven. Zij trad op
in verscheidene films en was topmannequin, toen zij haar
vrienden verraste door het „Dolce Vita" vaarwel te zeggen
en terug te keren naar Oeganda om Amin te gaan dienen
Amin had kort tevoren (in 1971) Elisabeths familie haar
bezittingen teruggegeven.
Zij volgde een opleiding op Dorset (Engeland), studeerde
rechten o.m. aan de universiteit van Cambridge en werd
ulvocaat in 1965. Tijdens haar korte advocatenloopbaan in
Oost-Afrika kreeg zij alleen kleine dieven en moordenaars
te verdedigen. Toen Obote aan de macht kwam. keerde zi.i
terug naar Londen waar zij, dank zij haar koninklijke rela
ties, kon deelnemen aan een koninklijke modeshow van hei
Gemenebest.
Als men haar spreekt over de invloed van haar konink
lijke relaties antwoordt ze ontwijkend: „Ik heb vrienden
van koninklijken huize over de hele wereld maar enkel als
het past neem ik met hen contact op".
Van een krant wordt met
enig recht verwachtdat hij
actueel is. Want een krant is
een couranteen lopend
nieuwsen een dagblad, geen
jaaroverzicht. Na een etmaal
is hij niet meer te lezen, om
dat de actualiteit ervan al ach
terhaald is. Wat het dagblad
betreft duurt die actualiteit
maar één dag, het weekblad
rekt ze tot een week, en
maandbladen kunnen al bijna
niet meer actueel zijn. De
duur- van de actualiteit lijkt
bepaald te worden door de
snelheid van het medium
waarin zij ter sprake gebracht
wordt, meer nog dan door de
aard van de gebeurtenissen
waar het over gaat.
Actueelis volgens Van
Dale „aan de orde zijnde, van
ogenblikkelijk belangen ac
tualiteit" wordt omschreven
als ,een gebeurtenis van de
dag, van het ogenblik". Wie er
aan de orde stelt en over wel
ke gebeurtenis van de dag het
gaat want een dag is vol
gebeurtenissen die niets met
actualiteit te maken hebben
wordt er niet bij gezegd. Dui
delijk is wel, dat de kortston
digheid in de definitie is op
genomen. Het is interessant na
te gaan, hoe die daarin terecht
gekomen kan zijn en hoe het
komt, dat actualiteitzich tot
dag en ogenblik beperkt.
Een vroegere betekenis van
„actueel", toen nog de wijsge
rige term actualisis alleen
maar: werkelijk. Het staat te
genover „mogelijk"; het woord
houdt verband met een tegen
stelling tussen werkelijkheid
of zijn en mogelijkheid of
aanleg, die in de filosofie van
Aristoteles en Thomas van
Aquino een fundamentele be
tekenis heeft. Wat niet werke
lijk bestaat, kan in zekere zin
toch tot het bestaande gere
kend worden doordat het als
mogelijk gedacht kan worden
of in aanleg aanwezig. Het
„zijn" van de dinger wordt de
actualiteitgenoemd: actuali
teit is het daadwerkelijk gere
aliseerd zijn van mogelijkhe
den. Actualiteit is „zijn". Van
hier uit moet de betekenis
zich in de moderne talen ver
engd hebben tot „gebeurtenis".
Daarmee wordt niet bedoeld
de toestand van zijn, maar het
proces van actualisatie waar
door een mogelijkheid gereali
seerd wordt. Het woord heeft
zich teruggetrokken van het
resultaat op het procesdus
van het zijn op het gebeuren
en van de langdurigheid op de
kortstondigheid. Actualiteit is
wat verteld wordt, toegevoegd
aan wat al bekend is. Kranten
vermelden niet het zijn, maar
het gebeuren dat daarin ver
andering brengt. Actualiteit is
de oogst aan gebeurtenissen
van een dag, de veranderingen
aan de opperhuid van het zijn.
Dan nog heeft een selectie
plaats. Niet alles is nieuws en
wordt aan de orde gesteld.
Gewone gebeurtenissen die dik
wijls voorkomen, worden in
de krant niet vermeld. Het
oppervlak van onze vijver
wordt er niet door in beroe
ring gebracht. Een gebeurtenis
wordt eerder vermeld naarge
lang zij meer verandering
brengt in een bestaande toe
stand en naargelang zij zon
der veel verandering te bren
gen toch meer mensen stof tot
praten geeft. Actueel :s dat
waarover gepraat wordt, afge
zien van elk belang. Actuali
teiten danken dikwijls kun
belang alleen maar hieraan,
dat zij voor een dag gespreks
stof bieden.
In die zin selecteert het me
dium niet alleen de actualitei
tenmaar maakt ze ook. Het
medium stelt aan de orde. Een
onderwerp kan actueel zijn
om geen andere reden dan dat
het op de televisie geweest is.
Het merendeel van de pro
gramma's kan, los van de uit
zending, moeilijk actueel ge
noemd worden. Het boek, dat
ik nu lees is niet actueel.
Maar als de televisie er mor
gen een uitzending aan wijdt,
wordt het daardoor actueel ge
maakt en de journalist die
daags daarna die uitzending
bespreekt, schrijft volop actu
eel, ook al gaat het boek over
de Griekse oudheid. Het lijkt
dan actueel geworden doordat
veel mensen erover praten en
elkaar testen in de koffiepau
ze.
De televisie is wat dit be
treft machtiger dan de krant.
Zij lijkt minder aan actuele
qebeurtenissc gebonden en
kan de berichtgeving en het
commentaar daaromtrent in
een fractie n~n de zendtijd
afdoen. Toch komt ook zij,
precies zoals de krant, elke
dag in huis. Terwijl zij voor
een deel de actualiteit, als ge
sprek van de dag, bepaalt,
schijnt de krant zich te moe
ten beperken tot een weer
spiegeling daarvan. Voor de
krant is de televisie nieuws,
maar de krant is het niet voor
de televisie. Of die toestand
altijd zo geweest is en noodza
kelijk is, weet ik niet.