Spaanse kerk en Basken vinden elkaar in verzet Cellen van verzet in Portugese Kerk CONCORDAAT KNELT KERK OP IBERISCH SCHIEREILAND STEEDS MEER België kiest morgen: zal er wel een winnaar zijn? Zeg maar Irene VOORAL TEGEN DE OORLOG IN AFRIKA lé9jên „peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen peilingen „pelingen relingen On-Spaans 2000 jaar .Goddeloos' Compromitterend J Je verhouding tussen kerk en staat in Spanje is de afgelopen week flink verslechterd. Aanleiding: de openlijke steun van een Baskische bisschop aan het vrij- heidsstreven van zijn volk. Het concordaat wordt steeds meer een knellende band tussen kerk en staat. Iets meer achtergrond over de strijd der Basken en de plaats van de Spaanse kerk hierin op deze pagina, waar we echter ook aan dacht vragen voor een zelfde ontwikkeling die zich in het buurland Por tugal zij het in eerste aanzetten aandient. Op het hele Iberisch schier eiland blijkt duidelijk groeiende onvrede met het pact dat de kerk met de dictatoriale regimes daar hebben gesloten. Samenspel Leger Afkeer Crypto-kerk Oorlog INGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN „PEILINGEN PEILINGEN .PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN „PEILING EjLINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN (Van onze redactie buitenland) EUZKADI, het Spaanse Baskenland is deze week het centrum van politiek en ker kelijk verzet geworden te gen de wereldlijke en gees telijke macht van de bejaar de „Gaudillo", het Spaanse staatshoofd Francisco Fran co. Kerkelijk en politiek ver zet omdat kerk en staat in Spanje zo innig verbonden zijn, vooral door het concor daat van 1953, dat een dui delijke uitspraak op een van beide terreinen, onmiddellijk gevolgen voor het andere terrein inhoudt. Zo'n uitspraak heeft de bisschop van Bilbao gedaan. Hij kreeg huisarrest. Hem werd aangezegd het land te verlaten, maar hij weigerde. Mgr. Antonio Anoveros heeft zich in een herderlijk schrijven, dat van alle kansels in Baskenland is voorgelezen, gekeerd tegen de ver-spaan- sing van de Basken en de onmenselijke behandeling die voorstanders van een grotere culturele vrijheid ten deel valt. Letterlijk schreef hij, dat „het Baskische volk net ais alle andere volken van de Spaanse staat, het recht heeft zijn eigen identiteit te bewa ren". Met deze uitspraak heeft de 64-jarige monseigneur de knuppel pas goed in het toch al niet te rustige Spaanse hoenderhok gegooid. Hij heeft gezorgd voor een crisis in de verhouding kerk-staat, die in diplomatieke kringen in Ma drid de ernstigste wordt ge noemd in de 35 jaar dat gene raal Franco nu aan de macht is. Premier Carlos Ariias, van wie men, na de moord op zijn voorganger Cairrero Blanco, grotere vrijheden verwachtte, reageerde met de preek te veroordelen als „een zeer ern stige aanval op de nationale eenheid met de duidelijke be doeling tweedracht te zaai en". Waarom zou de regering van de „gematigde" Arias zo hef tig protesteren teigen een uit spraak van een bisschop in de mdnst Spaanse provincie van Spanje? Niet het feit dat een plei dooi gehouden werd voor gro tere culturele vrijheid van de Basken maakte de reactie zo heftig, maar het feit dat een kerkelijke autoriteit, een bis schop, dat pleidooi hield. Maar nog niet eens het feit dat een bisschop zich inzette voor grotere culturele vrijhe den van een volk in Spanje zette kwaad bloed, wèl het feit dat het hier die on-Sipaan- se Basken gold. De Basken beschouwen zich immers helemaal niet als Spanjaarden. Van oudsher vor men zij binnen de grenzen van wat wij nu Spanje en Frankrijk noemen een vreemd volk met eigen gebruiken en een eigen taal, die met geen enkele andere Europese taal verwant is In de 2000 jaar van hun geschiedenis moest dit trotse volk tegen telkens weer nieu we overheersers strijd voeren voor hun voorrechten en eigen identiteit. Dat waren eerst de Romein se legioenen, daarna de Moren, de Arabieren uit Noord-Afri- ka, die het Iberisch schierei land in enkele jaren onder de voet liepen. De christen-koningen heeft het eeuwen gekost Spanje weer van het „mohammedaan se juk" te bevrijden. De in middels gekerstende Basken hadden in deze strijd tegen de Moren een belangrijk aandeel. Enerzijds zagen zij de strijd als een heilige oorlog, zoals er in de tijd van de kruistochten meer gevoerd werden, ander zijds hoopten zij op een onaf hankelijke status, als beloning voor hun trouw aan de chris ten-koningen. Die status werd hun inder daad verleend, hoewel de „fu- eros", de speciale Baskische privileges, steeds meer beperkt werden. De machtige Spaanse koningin Isabella legde in 1483 de eed af onder de oude eik in het Baskische plaatsje Guernica, en ook haar opvol gers konden dit volk slechts regeren als zij de fueros res pecteerden. BISSCHOP ANTONIO ANOVEROS (Van een onzer redacteuren) BRUSSEL Morgen is het dan zover. Alle Belgen van 21 jaar en ouder moeten zich naar het stemlokaal be geven (er is in België nog opkomstplicht). Morgenavond zal duidelijk zijn, wie er heeft gewonnen. Als er al een winnaar is. Zullen dat de socialisten zijn, die hopen, dat het grootste deel van het Belgi sche volk partij zal kiezen voor de BSP, die door alle andere partijen op de huid wordt gezeten? Of wordt het de CVP, die in de persoon van lijsttrek ker Leo Tindemans een for midabel kanspaard heeft om de geblutste confessionele wagen in een beter spoor te trekken? Worden het de liberalen (PW), die in de Ibramco- affaire een ongekend ge schenk hebben gezien voor bun actie aan te tonen, dat staatsbemoeienis met de in dustriële on wikkeling uit den boze is? Of wordt het 'Ie Volksunie, ö'e haar jarenlang ijveren voor het federalisme nu „be loond" ziet met een gelijkge richte activiteit van de grote Partijen? Wellicht zijn er zelfs hele- maal geen winnaars, maar alleen verliezers. Want ook de Belgen, al zijn ze dan in zeker opzicht traditioneler ingesteld dan hun noorderbu ren, moeten in staat worden geacht het vertrouwen in een politiek stelsel, waarin zo veel schandalen mogelijk zijn te verliezen en de „ver zenen tegen de prikkel" te slaan en hun ongenoegen kenbaar te maken door te stemmen op de splinters, zo als AMADA of Kaganove- mus. Wat eigenlijk nog interes santer is. is wat er na de verkiezingen gaat gebeuren. De kans dat de oude coalitie BRUSSEL De hui dige zetelverdeling in de Kamer is als volgt: CVP 67, BSP 61, PVV 34, Rassemblement Wallon 24, Volksunie 21 en Kommunistische Partij 5. (CVP-BSP en PVV) weer aan het bewind komt, lijkt zeer gering; daarvoor lonken de socialisten teveel naar de niet ondankbare rol van fe'le opposant. Maar CVP en PVV alleen halen het niet. Dat zou betekenen, dat de Volksunie voor het eerst in haar be staan regeringsverantwoorde lijkheid zou gaan dragen. Die kans zal des fe groter ziin. naarmate liet verlangen naar een scheiding van België in verschillende „staten" tot ui ting komt in de stemmen- uitslag. Alles bij elkaar zijn de Belgische verkiezingen een ongewisse zaak. Want ieder een weet wel, dat verkie zingsbeloften achteraf heel wat minder te beteken heb ben. Durft de BSP de oppo sitie aan; waagt de CVP het zich ais Vlaamse partij op te stellen, ook als het gaat om het binnenhalen van minis tersposten; heeft de Volksu nie genoeg kwaliteit om in de regering te zitten? Vragen, waarop een ant woord geven een uiterst ris kante zaak is. Maar het zou flauw zijn om het hierbij te laten. We willen dan ook wel een gokje wagen. Naar ons inzicht zal de CVP een aar dige winst maken, zullen de socialisten een paar zetels verliezen, zuillen de libera len constant blijven (of hoogstens een zeteltje win nen). zullen de taaipartijen (Volksunie en Rassamble ment Wallon) gelijk blijven en zullen er nogal wat stem men gaan naar de splin ters. Maar duidt het ons niet euvel, wanneer er niets van blijkt te kloppen: we zijn maar een Hollander die in België woont en waar be moeit die zich eigenlijk mee? HANS LUTZ uitbrak, kozen de Basken de zijde van de „goddeloze pries- termoordenaars", de gekozen republikeinse regering. Ze verlieten turn religieus ideaal om hun politiek ideaal verwezenlijikt te zien: een on afhankelijke Baskische staat. De staat was maar een erg kort leven gegund, maar de leider van de nationalisten, de beschermer van het geloof, ge neraal Franco heeft het de Basken nooit vergeven. Wat de Basken Franco nooit vergeven hebben, is dat hij de Duitsers op 26 april 1937 de kans bood hun luchtmacht uit te proberen op het hart van Baskenland, het oude hoofd stadje Guernica. Het beroem de, gelijknamige schilderij van de Spaanse schilder Picasso (die sindsdien nooit meer in Spanje geweest is) getuigt nu nog van de verschrikkingen die de Basken voor hun vrij heidsideaal hebben moeten doorstaan. De Baskische regering, die na de nederlaag naar Parijs vluchtte, zegt nu nog vanuit de Franse hoofdstad het verzet tegen de Spaanse overheersing In haar land te organiseren. De militante vleugel van het Baskisch verzet de ETA noemt zich ook verantwoordelijk voor de moord op de vorige Spaanse premier Garrero Blanco in december '73. Omdat de regering-Franco C Bisschop Anoveros (met de rug naar de camera), zoals hij deze week werd omringd door aanhangers, die de bisschop on danks zijn huisarrest mochten bezoeken. die na de machtsovername in 1937 optrad, niet afleer de Basken maar ook de katholie ke kerk (door het concordaat) onder druk ging zetten, bevin den Basken en kerk zich lang zamerhand in dezelfde dwang positie, resp. in de oppositie. De kerk in Spanje, steeds meer Spaanse bisschoppen willen wel af van de knellen de banden, die uit het in '53 gesloten concordaat tussen kerk en staat, ontstaan zijn, naar mate het inzicht door breekt dat dit pact met Franco steeds meer compromitterend wordt. Generaal Franco, als Spaans staatshoofd heeft het recht de Spaanse bisschoppen aan te wijzen, daarvoor in ruil subsi dieert de staat de kerk jaar lijks met zo'n drie en een half miljard gulden, kerkelijke in stellingen zijn belastingvrij en de clerus behoeft niet in mili taire dienst. De kerk is graag bereid van haar privileges af te zien. maar dan zou de staat de activiteiten van de kerk voor de gemeenschap moeten overnemen. Tijdens de burgeroorlog van 1936 hebben de Basken voor de „communistische" re publikeinen gekozen, terwijl de kerk de naam van Franco in haar vaandel voerde. Het ziet er naar uit dat de Basken en de kerk elkaar weer vin den, getuige de uitlatingen van de bisschop von Bilbao, die overigens volgen op jaren lange acties van verschillende Baskische priesters. De woede van de regering over het samenspel van deze twee dwarsliggers ligt voor de hand, zeker na de moord op premier Blanco door de Baski sche ETA. Welke zijde de kerk ook kiest, die van de behoudenden in de Spaanse samenleving en dus voor de „Falangisten" van Franco, of voor de pro gressieve priesters van Barce lona en Bilbao, die pleiten voor grote sociale veranderin gen, de Basken zullen uitein delijk dit ais doorslaggevend beschouwen: de mate van vrij heid die Baskenland ermee kan verwerven. M.v.A. Toen de laatste koning uit Spanje verjaagd was en de strijd tussen de republikeinen en de nationalisten in 1936 (Van onze redactie buitenland) LISSABON-BRUSSEL Minder aan de oppervlakte dan in het buurland Spanje woedt ook in Portugal het verzet tegen de dictatoriale onderdrukking door de rege ring Caetano. Maar evenals in Spanje nemen steeds meer - progressieve christenen actief deel aan dit verzet. Ook in Portugal zijn immers kerk en staat nauw aan elkaar geklon ken door een concordaat. Sinds eind vorig jaar zijn de arrestaties van politieke oppo santen niet van de lucht. De meeste internationale aandacht is daarbij uitgegaan naar het proces tegen de drie Maria's, die samen een boek hebben geschreven over de positie van de vrouw in Portugal. Portugal stond vorig jaar veelvuldig in de kranten toen missionarissen de massamoord te Wiriyamu in de Portugese kolonie Mozambique in de openbaarheid brachten. Toen bleek al duidelijk dat verschil lende kerkelijke leiders, in Mozambique zelf, in het Vati- caan en - zeer bescheiden - in Portugal zelf, op z'n minst moeite hadden met de binding van de kerk met de Portugese overheid, door concordaat en missieakkoord. Het is daarna weer stiller geworden, maar dat komt door de censuur in Portugal. In de gevangenis van de ka zerne in Porto zitten, voorzo ver bekend, op dit moment minstens twee parochiepries ters uit Porto. Ze zijn daar op 18 januari j.l. ingegooid, omdat zij weigeren als legeraalmoe zenier dienst te nemen in het leger voor de Afrikaanse kolo niën. Sinds 1966 heeft het legervi- car aat het recht priesters op te roepen voor de dienst. In bijna geen enkel bisdom in Portugal is dat nodig omdat er genoeg vrijwilligers zijn. Al leen in het bisdom Porto moet het legervicariaat priesters verplichten op te komen. Wat is er dan voor speci fieks aan dit bisdom? De Bel gische priester-journalist Toon van Bijnen is er onlangs, ge wapend met een aanbevelings brief van kardinaal Suencns, heengereisd. De aanleiding voor zijn reis was het jaar van de rechtvaardigheid waartoe 1974 in België is uitgeroepen. Een van de projecten daarin is de eis: steun van België aan de bevrijdingsbewegingen in de Portugese koloniën (zoals dus ook door de Nederlandse mi nister Pronk is beloofd). Daar tegen is echter sterke opposi tie bij onze zuiderburen gaan de. Toon van Bijnen zei daar op: ik ga zelf in Portugal kij ken. Hij kwam terug met een twintigtal voor het regiem daar bezwarende documenten, die hij binnenkort in een bro chure hoopt uit te geven En hij kwam thuis met een triest verhaal. Het verhaal van de twee priesters José Maria Goncalves Pacheco en José Alves Rodrigues uit het bis dom Porto. De bisschop van Porto, want met hem begint dit verhaal eigenlijk, Don Antonio Ferrei- ra Gomes heeft waarschijnlijk veel weg van zijn Baskische am -tsbroeder Anoveros. al thans wat zijn felheid en kri tische zin betreft. In een preek op 1 januari 1972 had de bis schop van Porto zijn twijfel uitgesproken over het instituut van de legeraalmoezeniers, omdat hier priesters in dienst staan van een leger dat, aldus de bisschop „een oorlog voert die mij afkeer en ontzetting inboezemt". Hiermee stelde de bisschop zich als enige uit jiet Portuge se bisschoppencollege openlijk op tegen de koloniale oorlog van zijn land in Afrika. Er volgde een felle discussie tus sen het legervicariaat (lees: de autoriteiten) en deze bisschop. Hoewel bisschop Ferreira Go- mes in 1968 pas teruggekeerd was van epp verbannineseme- ditie ln Afrika, werd hij niet opnieuw uitgewezen. Hij had zijn preek wel rijkelijk door spekt met uitspraken van o.m. Paus Paulus. Met Pinksteren 1972 kwam er een reactie van 43 priesters uit zijn bisdom. Zij verklaar den openlijk: „Wij verbinden ons - voor het geval wij als or' -+prs wor^Ti opc-eppen om religieuze functie te ver vullen in het leger - alles te doen wat in onze macht ligt om trouw en integraal onze zending te vervullen". Twee van deze 43 priesters werden in de loop van 1973 opgeroepen voor dienst in het leger als aalmoezenier. Op hun bezwaren en verzoeken om dan als missionaris naar Afri ka te mogen, kwam geen ant woord. In november kwam be richt: op 7 januari 1974 mel den in Lissabon voor een op leiding tot legeraalmoezenier. Ze gingen niet. Op 18 januari werden ze opgepakt en opge sloten in de kazerne van Por to. Toon van Bijnen: „Eind ja nuari heb ik ze in de gevange nis opgezocht. Ze vertelden me dat ze de zaak het liefst principieel zouden willen uit vechten en zo openbaar mo gelijk. Maar ze vreesden voor een compromis: dat ze als ge woon soldaat (aalmoezeniers zijn automatisch officier) ver vangende dienstplicht moeten doen in militaire hospitalen. Maar de beweging zet zich door. 's Avonds was ik in de parochie waar de beide pries ters pastores waren, in een vergadering van de parochie raad. Die had al een protest brief naar de autoriteiten ge stuurd en iedereen daar zei me- wij gaan door. Naar aanlei ding van de arrestatie van die twee hebben ongeveer 50 priesters van Porto zich aan eengesloten om hun solidari teit te bliiven betuigen en collectief standpunten in te nemen. En "niets is in Portimnl nog niet gebeurd: gezamenlij- nog niet gebeurd: gezamenlij ke. floor het ovar>galri geïnsDi- rëerde oppositie tegen de oor log van hun regering in Afri ka". in de koloniën knevelt) nog minimaal. Volgens Toon van Bijnen kan men behalve de bisschop van Porto alleen nog kardinaal Ribeiro van Lissa bon tot de overtuigende tegen standers van het concordaat rekenen. „In het gesprek dat ik met de kardinaal heb be- had, vertelde hij me dat zijn grrootste zorg was de identifi catie van de kerk met de staat. Die zag hij graag onge daan gemaakt samen met het missieakkoord". Dc kardinaal liet zich erg positief uit over de druk op de Portugese regering vanuit het buitenland, b.v. van de pause lijke commissie 'Justitia et Pax. Van Bijnen: „De kardi naal lijkt mij gematigd pro gressief. Maar hij is erg bang voor een breuk onder bis schoppen en clerus in zijn kerkprovincie". De situatie zal zich echter verder toespitsen, hoe sterk het regime ook lijkt. Toon van Bijnen: „Na 48 jaar fascisme is het volk praktisch immuun geworden. Over de oorlog in Afrika wordt in het openbaar niet gesproken, laat staan een protest ertegen. En er wordt gemarteld. Ik heb zelf bij voormalige politieke gevange nen de littekens aan de polsen gezien, uit het lid getrokken vingers, brandplekken van si garettenpeukjes". Het kerkelijk verzet in Por tugal concentreert zich vooral on G»preTi de koloni ale oorlog van Portugal in Mo zambique Angola en Guinee- Bissau. Ook hier dus, evenals in Snanie. verzet uit evangeli sche motieven tegen onder- dr"' «o ^nrecht En dan gaan meteen de banden van het concordaat knellen. In tegenstelling tot Spanje is het verzet van de Portugese bisschoppen tegen condordaat en missieakkoord (dat de kerk Maar vooral in Porto en Lis sabon vormen zich de laatste jnr~r groep i"< ehnsfcenen bui ten de officiële parochiever banden om in zg. bas'sge meenschappeti. Daar worden min of meer ondergrondse stencils gedrukt. Van Bijnen: „Ik heh zelfs ergens een echte crypto-kerk gezien in een kel derruimte onder een echte kerk. Daar worden jeugdmis- sen gevierd, daar is een zg. vredeslokaal - waar ik een vredeskramt uit Nederland zag liggen daar kom^r» -\p re gressieve christenen bij el kaar. Daar hoor je ze wel praten over de oorlog, over een zoon, en andere familiele den die in de oorlog in Avfri- ka zitten. Mij is verteld dat er nu 93 van die basisgemeen schappen in Portugal zijn". J. L. He\ is nog niet zo lang ge leden, dat een minister tot aftreden gedwongen werd omdat hij na gebruik van eni ge alcohol iets verkeerds deed met zijn auto. Toen onlangs ook minister Lubbers iets der gelijks overkwam, werd die roep om aftreden nog nauwe lijks vernomen. Bijna zou ïk geneigd zijn enige vooruitgang te constateren ir het ontmy- thiseren van het gezag en de bekleders daarvan. Want na tuurlijk heeft het begaan van een verkeersovertreding of het veroorzaken van een botsing niets te maken met iemands geschiktheid voor welk ander beroep ook dan eventueel dat van chauffeur. Maar in de tijd van Smallenbroek moest de bekleder van een hoge functie nog een lichtend voorbeeld zijn op elk gebied, dus ook verkeerstechnisch. Of was zijn fout op het ene gebied alleen maar een welkome aanleiding om hem ook buiten dat gebied te diskwalificeren en is Lub bers juist door zijn bekwaam heid of door zijn aardig optre den voor het scherm zo gemy- thiseerd, dat die fout hem ver geven wordt? Ik houd het maar bij deze veronderstelling, al is het al leen al omdat ik dan niet in een vooruitgang hoef te gelo ven. Het omverrijden van een verkeerszuiltje lijkt me overi gens een kleinigheid vergele ken bij het doen van domme uitspraken. Wanneer ministers op grond daarvan verplicht zouden kunnen worden tot af treden, zouden wij al geruime tijd verstoken zijn van een minister van volksgezondheid en milieuzaken, of hoe dat kluwen van besognes heet, waarmee die opgezadeld is. Maar kennelijk moest er een vrouw in het kabinet en moet die er blijven. En hoe vlot en geëmancipeerd die ook mag zijn, zelfs na de tweede eman- cipatiegolf blijkt een vrouw er toch nog op te mogen spe culeren, dat zij, als het op kritiek aankomt, ontzien wordt alsof er van emancipa tie helemaal geen sprake zou zijn. Minister Vorrink maakt van dit merkwaardige privile ge een royaal gebruik. Vrien delijke commentatoren komen dan aandragen met oubollige kwalificaties als „typisch vrouwelijk'" of zelfs meisjes- achtig" en bedekken alles maar met dc mantel der hoffe lijkheid, blijkbaar zonder te besef/en, dat zij daarmee al lerminst de emancipatie die- Gewoon domlijkt mij ln sommige gevallen meer op zijn plaats. Een andere kwali ficatie kan ik althans niet be denken, als ik bijvoorbeeld in „Deze Week", het nieuwsgieri ge weekblad voor mensen (23 febr.) een interview met deze bewindsvrouwe lees. Het speelt zich af in een studio, waar zij voor de hoeveelste keer enige uitspraken over soft drugs en de strafbaarheid van het gebruik daarvan gaat lanceren. Er komen een paar kinderen bij haar staan. Het nieuwsgierige weekblad vraagt, of dat haar kleinkinde ren zijn. En wat antwoordt de excellentiezeg maar Irene? Ik citeer letterlijk: „Nee, hoor, gelukkig niet. Je kan toch wel zien, dat het boerenkinderen zijn, die komen zo uit de pol der". Het blijken dan kinde ren te zijn van staatssecretaris Van Huiten, zeg maar Michel. Het grapje als het een grapje is vind ik niet leuk. Aanvankelijk denkt de lezer dat deze mevrouw helemaal geen kleinkinderen wil; dat maakt haar te oud of zij kan niet tegen dat grut, jesses nee, en kinderen zijn uit. Maar dan wordt het duidelijk, dat haar prille geluk hierin bestaat ver schoond te zijn van zulke kleinkinderen, namelijk boe renkinderen uit de polder. Zij is dan ook enigszins geprik keld omdat het nieuwsgierige weekblad dit duidelijke kwa liteitsverschil tussen eventuele kleinkinderen van haar, de minister, en van een boer uit de polder, niet in één oogop slag gezien heeft. Standsver schil moet er zijn en zeg maar Irene. Mag een minister zo iets niet zeggen? Ik zou niet weten, wie het haar zou kunnen ver bieden. Blijkt hieruit haar on bekwaamheid als minister? Waarschijnlijk niet; daarvoor zijn andere criteria. Eigenlijk blijkt er alleen maar uit, dat zij, al of niet voor de grap, stompzinnige uitspraken kan doen. Die blijven ergens in het geheugen hangen en ver groten niet bepaald het ver trouwen in de intellectuele ca paciteiten die voor zo'n beroep toch iets noodzakelijker zijn dan een reine levenswandel en dc kunst om vaaltjes te ver mijden. En dit op zijn beurt versterkt weer het vermoeden dat zij om de verkeerde rede nen gekozen is. CORN. VERHOEVEN

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1974 | | pagina 19