De kandidaat
werft
zijn
stemmen
op de straat
Gromyko praat vandaag met de paus
Waarom de stembusstrijd in
België voor ons van belang is
binnenland
buitenland
27 FEBRUARI
Adoptie"
De Britse
verkiezingen
En doorgaan!
Ost-politik van Vatikaan hoog op de agenda
Openingen
Ingewikkeld
Ongenoegen
10 MAART
De Belgische
verkiezingen
Been stijf
Ontslag
Moment voor jezelf.
moment voor Moccona
Moccona-lekker pittige korrelkoffie van Douwe Egberts
Donderdag 21 februari 1974
(Van onze correspondent)
LONDEN Op de markt
staat een man die zyn borst
heeft versierd met een
kleurige rozet. Van hon
derd meter ver is te zien
dat hij een trouwe-blauwe
Tory is, een jjveraar voor
de conservatieve partij. Hij
blijkt de kandidaat zelf te
zijn, de hoopvolle politicus
op toernee in het kiesdis
trict dat hij al jaren in het
Lagerhuis heeft vertegen
woordigd.
Deftig moet hij zich niet
voordoen, nu de campagne
weer gaande is. Het vorige
parlement is ontbonden en
niemand heeft in deze weken
dus een zetel te Westminster
of in theorie de zekerheid
daar straks weer te mogen
aanschuiven op de lange
groene banken in de mooie
zaal. Wie daar terecht wil,
moet ook na een reeks vroe
gere overwinningen de ne
derigheid opbrengen op
straat te gaan pleiten, deur
na deur aan te bellen als een
handelsreiziger, een Vouw
blaadje met zijn foto en uit
spraken aanbieden, in een
auto met een geluidsinstalla
tie op de grote dag die voor
bijgangers en de mensen
achter de ramen bereiken.
Stem op lijst nummer zoveel?
Dat bestaat bij Britse ver
kiezingen niet. Er zijn geen
landelijke, evenmin geweste
lijke of plaatselijke lijsten.
De centrale hoofdkwartieren
van de politieke partijen
hebben het niet eens voor
het zeggen wie hier en wie
daar kandidaat wordt. Elke
afdeling van elke partij in
elk kiesdistrict gedraagt zich
wat dat aangaat als een onaf
hankelijke macht en heet
trouwens geen afdeling, maar
„the constituency party", de
partij in het district.
In elk van de nu 635 distric
ten waar een politieke partij
werkt, is er een plaatselijk
partijbestuur, dat uitmaakt
wie kandidaat zal zijn. Door
een dergelijk bestuur te wor
den geadopteerd, zoals de
uitdrukking luidt, is de eer
ste opgave voor iedereen die
in de volksvertegenwoordi
ging hoopt te komen of terug
te komen. Geen Edward
Heath of Harold Wilson kan
zich gedragen alsof de macht
hebbers van „de partij" in
zijn district hem automatisch
opnieuw hebben aan te ne
men. De adoptie mag voor de
meeste gevestigde politici
een formaliteit zijn, doch dan
alleen omdat ze de geschre
ven en ongeschreven regels
niet schenden.
En daar staat hij dan, de
kandidaat, prekend op de
markt of in een voortuintje
of huiskamer of vergaderzaal
boven een café. Hij neemt
een kind op zijn arm, hij is
populair, maakt een grap,
beantwoordt vragen en ver
dachtmakingen, probeert de
lachers op zijn hand te heb
ben. vooral wanneer hij
denkt dat hij in de knel
raakt en bij wijze van spre
ken het voetenwerk van een
goede bokser moet evenaren.
Het bestuur van zijn djistricts-
partij vterwacht niet dat hij
alles af kan zonder hulp. Er
is een beroepsorganisator,
chef van het permanente
partijkantoortje. Die man
verdient slecht en is onbe
taalbaar. Het is het gewone
dagwerk van de agent, zoals
de titel luidt, nauwkeurig de
verwachtingen van het be
stuur der districtspartij en
de wensen van de plaatselij
ke leden te kennen, zodat de
kandidaat straks, als het
voed gaat, de man of de
vrouw in het Lagerhuis
op de hoogte blijft en geen
vermijdbare ergernis geeft.
Tijdens de campagne werkt
de agent onder even hoge
druk als de kandidaat. Er
zijn enthousiaste helpers no
dig, in het bijzonder om een
kaartsysteem van zoveel mo
gelijk kiezers in het district
bij te houden. Het is de be
doeling iedereen die stem
recht heeft te bewerken. De
propagandisten trachten te
peilen of men en hoe men
wil stemmen. Ze doen hun
best het werk van de kandi
daat te verhonderdvoudigen.
Op aanwijzing van de agent
vormen ze ploegen voor het
„canvassing", de politieke
colportage van huis tot huis.
Keer op keer doet de kandi
daat daaraan persoonlijk
urenlang mee en dan lopen
er een paar jonge mensen
voor hem uit die overal aan
bellen voor de mededeling
dat de kandidaat in de buurt
is en zich graag wil voorstel
len als dat op priis wordt
gesteld.
Het gaat het best als er een
efficiënte gemoedelijkheid
heerst op zulke expedities.
Tevens wordt overal aange
boden op de verkiezingen
een auto te sturen ingeval
invaliden of bejaarden naar
het stemlokaal gereden wil
len worden. Of hebt u even
een baby-sitter nodig Da
helpers zijn ooed voor aller
lei baantjes.
Het Hogerhuis, de kamer van
de edelen, heeft met dit alles
niets te maken. Wie erfelijk
baron is, of een nog hogere
titel heeft, of wie, zoals dat
tegenwoordig mogelijk is,
een dergelijke waardigheid
voor de duur van zijn leven,
maar niet-erfelijk krijgt toe
gekend door de koningin op
voorstel (lees: wens) van de
minister-president, kan par
lementair werk doen en mi
nister worden zonder de in
spanningen van een dergelij
ke verkiezingsstrijd.
Doch niemand komt in het
Lagerhuis die geen campagne
voert in deze trant. Dit geldt
behalve voor de gewone le
den zoals gezegd, ook ten
volle voor de in het Lager
huis gebaseerde ministers,
met inbegrip van de premier,
sinds het begin van deze
eeuw nooit meer een edel
man.
Na een succesvolle verkie
zingsstrijd verwaarloost het
nieuwe of teruggekeerde La
gerhuislid zijn district niet.
Hi] of zij brengt er de mees
te weekends door, houdt
spreekuur niet alleen ten
dienste van partijgenoten,
doch voor iedere „constitu
ent" (kiesgerechtigde in het
district), opent tuinfeesten,
woont desgewenst kerkelijke
en andere plechtigheden bij,
verzorgt hier en daar een
prijsuitreiking, levert bijdra
gen aan de plaatselijke
krant, kent de grieven en de
hoop in zijn district, behan
delt elke week 100 of meer
brieven van lokale kiezers.
De feestelijke papieren rozet,
die hij als een stuk prijsvee
droeg bij de campagne (nou
ja, het is geen verplicht ken
teken) maakte te weinig
kenbaar: alleen de kleur van
zijn partij,
HENK VAN MAURIK.
(Van onze correspondent)
ROME De Russische mi
nister van Buitenlandse Zaken
Andrei Gromyko, wordt van
daag in persoonlijke audiëntie
ontvangen door paus Paulus VI.
Gromyko is de belangrijkste
Oosteuropese politicus die de
afgelopen maanden officieel in
het Vaticaan verschijnt.
Zijn bezoek aan de paus zal
misschien iets langer duren
dan de normaal gebruikelijke
tijd voor een audiëntie, maar in
dat geval nog slechts kort zijn
in vergelijking met de uren
lange besprekingen die de
Russische minister de afgelo
pen dagen of fel eel aan Italië
tici heeft gevoerd.
Niettemin staat dekorte ont
moeting tussen paus en Gro
myko veel meer in de belang
stelling dan het tamelijk
plchtmatige, diplomatieke be
zoek dat Gromyko de afgelo
pen dagen officieel aan Italié
heeft gebracht.
De diverse akkoorden zijn
plichtsgetrouw ondertekend en
vooral Italië hoopt zij te spin
uen bij de wederzijdse bereid
verklaringen voor economische
samenwerking.
daarnaast hebben Gromyko en
*lin Italiaanse collega Moro
dnjfc gesproken over fcet Mid
den-Oosten en de energiecrisis
en ze zijn daarbij weinig ver
rassend tot de slotsom geko
men dat ook hun beide landen
moeten meewerken aan vreed
zame oplossingen.
De mededelingen in het Vati
caanse communiqué morgen
na afloop van het bezoek van
Gromyko aan de paus zullen
nauwelijks verrassender zijn.
De „Ostpolitik" van het Vati
caan staat evenwel dermate in
de wereldnelangstelling, dat
deze „Tour d'horizon" tussen
een der kopstukken van het
Kremlin en de paus toch ge
zien wordtals een bevestiging
van het Vaticaanse streven
openingen naar het oosten te
creëren.
Het Kremlin is tot in details
geïnformeerd over de stand
van zaken wat betreft de ver
houdingen tussen Vaticaan en
een aantal Oosteuropese sta
ten.
De Vaticaanse minister van
buitenlandse zaken mgr. Casa-
roli, heeft nog zeer onlangs
een officieel bezoek aan Polen
gebracht om over een aantal
brandende kwesties overleg
met de Poolse autoriteiten te
plegen.
Pal daarop is ook het Kremlin
van deze besprekingen op de
hoogte gebracm.
Vorige week onthief paus
Paulus de Hongaarse primaat
Mindzenty van zijn functie,
„in het belang van de Hon
gaarse katholieken die drin
gend een leider in hun midden
nodig hebben".
In de loop van het vorig jaar
zijn er veel rechtstreekse con
tacten tuss en Vaticaan en
Oostblok geweest en paus
Paulus ontving toen o.a. in
zijn privé-vertrekken de Pool
se minister van buitenlandse
zaken Olszowkski.
Het mag een gebruik zijn, dat
staatshoofden en hoge diplo
maten die Italië bezoeken, ook
op audiëntie bij de paus gaan,
in dit speciale geval wordt
daar meer waarde aan gehecht
dan normaai.
In diplomatieke kringen wordt
gesteld dat het bezoek van
Gromyko de zoveelste stap is
op weg naar „normalisatie"
van ae betrekkingen tussen
Vaticaan en Oostbloklanden,
ondanks alle nog bestaande
grote problemen.
Speculatief wordt tenslotte ge
zegd, dat van het gesprek tus
sen paus Paulus en Gromyko
zal afhangen of de paus bin
nenkort een bezoek aan Polen
zal brengen of niet.
(Van een onzer
redacteuren)
BRUSSEL De verki'
zingen in België zijn vo
Nederland niet van belang
ontbloot. Niet alleen omdat
België nu eenmaal een ge
liefde buurman is, dat mag
al worden afgeleid uit de ve
le Belgenmoppen, die in Ne
derland worden verteld. Be
langrijker is dat de samen
stelling van de nieuwe rege
ring in België voor een groot
deel bepalend zal zjjn voor
de wjjze van samenwerking
en de resultaten daarvan
tussen België en Nederland.
Denk alleen maar aan de in-
dustrialisatiepolitiek in Bel
gië, die tot nu toe zoveel
verschilde met die van Ne
derland.
Al vele jaren zijn de klachten
in Zuid-Nederland niet van de
lucht over de Belgische ron
selpraktijken, waarmee indus
trieën uit Nederland naar Bel
gië worden gelokt. Praktijken,
die aan beide zijden van de
grens door woordvoerders op
regeringsniveau steeds werden
ontkend; een ontkenning, die
niemand erg serieus nam.
En het is nu juist die industri-
alisatiepolitiek die een van de
belangrijkste breekpunten is
geweest in de bestaande Bel
gische regeringscoalitie en die
zonder enige twijfel ook een
van (je voornaamste verkie-
zingsonderwerpen zal zijn.
Daarom zullen wij proberen in
een serie artikelen enige dui
delijkheid te verschaffen in de
Belgische verkiezingen. Hoe
wel dat bepaald geen eenvou
dige zaak is. Want de niets
vermoedende toeschouwer
krijgt wel de indruk, dat ze in
België er op uit zijn om het
hoe dan ook ingewikkeld te
ma-ken.
België werd tot voor kort gere
geerd door een coalitie waarin
socialisten, liberalen en con
fessionelen samenwerkten. Dat
is niet zo'n vreemde combina
tie als men wellicht zou den
ken; België heeft altijd al een
wat liberaal getint beleid ge
voerd, waarin zelfs de socialis
ten toch groot belang heohtter
aan persoonlijke vrijheid ei
een vrij ondernemersschap
dat een hoge levensstandaard
garandeerde.
Maar de constructie van libe
ralen aan de ene kant, socia
listen aan de andere kant, en
de confessionelen als bindend
element was toch niet zo erg
stevig.
Meteen al kwam het ongenoe
gen tot uiting in het Vlaamse
verzet tegen de Franstaligheid
van regeringsleider Leburton.
De goede man ging dan ook
onmiddellijk Nederlands le
ren... Wie nu denkt dat de
buitengewone gevoeligheid op
het gebied van de taal irn Bel
gië een soort folkloristische ui
ting is, vergist zich deerlijk.
Het verschil in taal tussen
Walen en Vlamingen is een
verschil in cultuur, het ver
schil tussen heersers en onder
drukten en het bepaalt in alle
opzichten de fanatieke hou
ding tegenover elkaar van de
beide landsdelen. Maar daaro
ver later meer.
Er was meer, dat de regerings
partijen belaagde; de gewest
vorming, de abortus, de indus-
trialisatiepolitiek, in al die
problemen namen de socialis
ten nogal eens afwijkende
standpunten in. En dat zat de
overigen niet lekker. Vandaar,
dat er een onherstelbare? barst
kwam in de toch al niet zo
stevige regeringssolidariteit
door de zogeheten RTT-affai-
seele onder wiens verantwoor
delijkheid de RTT viel.
Gehuil van woede in de socia
listische rangen, waar men
zich met hand en tand verzet
te tegen de triomfalistische
houding van de regeringspart
ners. Er werd op wraak ge
zonnen en de gelegenheid
daartoe kwam aly erg vlug in
de vorm van de IBRAMCO-
affaire. Min of meer in het
geheim waren de socialistische
regeringsleiders al lang bezig
met het creëren van een staats-
petroleumraffinaderij bij Ter-
naaien. Tussen Iran en België
waren de contacten al zo ver
rond dat er door de Belgische
regering alleen nog maar ja
hoefde te worden gezegd. Dat
ja kwam niet. Uit Nederland
kwamen ernstige bezwaren te
gen de plaats van vestiging,
maar in het hele spel speelden
die slechts een ondergeschikte
rol.
De (socialistische) directeur-
generaal van de RTT (de Bel
gische PTT) speelde zichzelf
en zijn (aangetrouwde) fami
lie de met goud belegde bal
toe door bijzonder kostbare
bouwopdrachten te geven aan
een onderneming die door zijn
schoonzoon werd geleid. Een
hoge RTT-ambtenaar had van
de jarenlange manipulaties
zorgvuldig een dossier bijge
houden, werd toen hij met
zijn ontdekkingen naar zijn
ohefs ginig op non-actief ge
steld en liep tenslotte met al
zijn gegevens naar een krant.
De onthullingen werkten als
een bom. Er werd gezuiverd
in de RTT, er kwam een hoog
comité van onderzoek en de
affaire kostte de kop aan de
(socialistische) minister An-
Veel belangrijker was, dat li
beralen en Confessionelen he
lemaal niet zo overtuigd wa
ren van het feit dat het be
heersen door de staat van een
stuk energievoorziening, nu
zo'n weldaad voor het Belgi
sche volk was. En al leek de
energiecrisis de socialisten in
de kaart te spelen, al kwamen
socialistische bewindslieden op
de meerdaagse regeringsbij
eenkomst over deze zaak aan
dragen met dreigende tele
grammen uit Iran, de overigen
hielden het been stijf.
Er kwam slechts een verkla
ring naar buiten die geen
vlees en geen vis was: „We
willen wellicht wel, maar al-
LEBURTON
leen als aan een groot aantal
voorwaarden wordt voldaan".
De socialistische ministers
pikten het niet; zij boden hun
ontslag aan. De regering was
gevallen.
De partijen maakten zich op
om de verkiezingsstrijd in te
gaan, ondanks een lijmpoging
van minister Leo Tindemans,
die eigenlijk door niemand se
rieus werd genomen.
HANS LUTZ
(ADVERTENTIE)
--V
