„Crisistijd
van me
los
schrijven"
Verdrongen dromen worden vervuld
BOEKEN, DIE KOMEN
VAKER NAAR DE FILM?
SENTIMENT VAN HENK
vrq
uit
ANTON VAN LOVEREN MET SOCIALE ROMAN:
ijdschrift
orm
oek
ota bene I
Zaterdag 16 februari 1974
te* te te
9 HANS Bol, docent in de
muziek- en oultuungeschiede-
nis aan het Brabants Conser
vatorium te Tilburg is gisteren
aan de Rijksuniversiteit van
Utrecht doctor in de Letteren
geworden via het proefschrift
De Viola da Gamba ten tijde
van Martin Marais en Antoine
Forqueray (ca 1689ca 1750)
Stelling 12 uit zijn proef
schrift: „Ondanks het feit, dat
de avonturen van de heer Oir
lie B. Bomimel sedert enkele
jaren ook in een aantal och
tendbladen verschijnen, blijft
strict voorbehouden lectuur
voor oplettende NRC-lezertjes.
jes.
g RUUDT Wackers expo
seert van 15 februari tot 18
maart schilderijen in cultu-
reelcentrum De Beyerd te Bre
da. De KRO (Hans Wortel-
boer) maakt er een film van,
die op 27 februari via de t.v.
(22-22.30 uur) te zien is.
THE ACADEMY of St.
Martin in the Fields, het be
faamde Engelse kamerorkest,
komt van 15 tot 26 maart tien
concerten in ons land geven,
o.a. in Rotterdam, Tilburg,
Den Bosch en Eindhoven.
ROMANTISCH Festival ln
de maanden mei en juni in
Arnhem, enigszins naar het
model van het wereldberoem
de Romantic Festival in India
napolis, vanuit deze Ameri
kaanse aangelegenheid komt
er inbreng naar Arnhem, ver
der o.a. buitenlandse toneel
scholen, gezelschappen en
kunstenaars.
SEX en Erotiek Filmfesti
val medio april in Cinétol,
Amsterdam. Zowel beroeps
als amateurfilmers kunnen ie
dere lengte en formaat flrns
inzenden. In de jury o.a. Pim
de La Parra, Wim Verstappen
en Peter van Bueren (tel
020-737108).
t HERMAN Moerkerk
tekende en schilderde. Nu
25 jaar na zijn dood, wor
den tekeningen en schilderijen
van deze geestige verslaggever
van het Brabantse volksleven
geëxposeerd i.» het Noord Bra
bants museum te Den Bosch.
Tot zondag 10 maart, dagelijks
van 10—17 uur, weekend van
13—17 uur.
JAN Sluyters tekeningen
en aquarellen, nog tot en met
21 februari te zien bij Etcetera
te Bergen op Zoom, dagelijks-
van 13.3017.00 uur, weekend
van 1.3.3018.00 uur.
t RENAAT Verbruggen
neemt afscheid als direcgeur
van de Kon. Vlaamse Opera te
Antwerpen. Ter gelegenheid
daarvan onganiseert hij een
zestal concerten voor instru
menten. Het volgende is op 18
februari om 20.30 uur in de
KVO. De viool en de cello,
staan dan centraal.
ZES keramisten Rob
Brandt. Lisette Brouwer, Rien
van Galen, Petra van Hees
been, Wim van Nuenen, Rei-
nilda van Voorst tot Voorst,
allemaal jong afgestudeerden)
exposeren in galerie Micro te
Oosterhout hun keramiek. Tot
en met 8 maart. Dagelijks van
1012 en 1417 uur, zondags
van 1417 uur.
HEDENDAAGSE beelden
de kunst (schilderijen, objec
ten, poppen, wandkleden) uit
Rotterdam, dagelijks van 14
18 uur tot en met 3 maart in
de Vleeshal van Middelburg.
MEXICAANSE Masker»
uit de collectie Tajiri, van 19
febr. tot en met 10 maart in
Kultureel Centrum De Ko
ningswei, te Tilburg.
Breeburg is de samentrek
king van Breda en Tilburg;
een fantasie-dorp waarin ware
gebeurtenissen afspelen uit de
dertiger crisisjaren. „Ik heb
in mijn nieuwe roman KLEI
NE MENSEN HEBBEN OOK
EEN HART deze tijd van me
af willen schrijven, want ik
onderga er nog steeds een ze
kere beklemming van. Men
sen, die deze tijd hebben mee
gemaakt behoren nu doorgaans
tot een bange generatie. Ik wil
daarvoor begrip vragen", zegt
Anton van Loveren, schrijvers
naam voor J. G. Schoots. Het
opkomen van de coöperaties,
de werkliedenvereniging e.d.
in een dorpsgemeenschap wor
den in deze Brabantse streek
roman gevat in hoofdstukken,
die proberen de troubles van
kleine mensen uit die tijd her
kenbaar te maken. In de Boe
kenweek komt dit boek uit bij
uitg. De Boekerij en kost f
17,90.
Schoots, die uiterlijk zo
weggelopen lijkt uit een wat
Couperusachtige wereld en in
Den Haag woont, is een bewo
gen man. Hij weet waarover
hij vertelt. De gegevens, au
thentiek (behalve de namen),
stammen uit de omgeving van
Oss en Goirle, waar douane
agent Constant Heeren hem
aan oorspronkelijke smokkel-
gesohiedenissen hielp uit die
tijd. Daarom speelt de roman
toevallig in Brabant, want de
ze tijd zullen ook oudere men
sen buiten deze provincie her
kennen. Bovendien, zegt
Sohoota-van Loveren: „Het
slag mensen in Brabant ligt
me zo; hun dialect en gemoe
delijkheid".
Hij is geboren Nijmegenaar.
In '35 schreef hij een zestal
korte verhalen (Dikkems lief
dadige bevlieging e.d.), die in
De Gelderlander geplaatst
werden. „Verschrikkelijk leuk
als het gedrukt stond met gro
te koppen en de naam J.G.
Sohoots. Wanneer een verhaal
geplaatst was, ging ik naar de
kassa van de krant en kreeg f
1,50, waar ik toen eng blij mee
was. In de jaren '30-'32 werk
te ik als leerling-klerk bij de
Nederlandse Spoorwegen in
Oss. In '32 werden 115 man
ontslagen, waaronder ik, ten
gevolge van bezuinigingen. Ik
deed toen 160 ollicitaties met
postzegel voor antwoord de
deur uit en ontving daarop
vier gedrukte antwoorden:
„Tot onze spijt". Eindelijk
kreeg ik een baantje bij een
assurantiekantoor in Nijmegen
voor f 20 in de week. Toen ik
in '36 een baan kon krijgen
bij de Export Papierfabriek
Nijmegen, bood het assuran
tiekantoor met f 70, maar ik
ben naar de papierfabriek ge
gaan. Op de verkoopafdeling
werd ik al snel overgeplaatst
naar Den Haag, Trouwde en
kreeg vijf kinderen, zodat van
schrijven weinig kwam. Tot-
na 38 dienstjaren ik in '72 na
een fusie wan het bedrijf op
straat kwam te staan, met een
afvloeiingsregeling vol man
kementen. De wijf oudste ver
tegenwoordigers, ik was 61
jaar, gingen eruit- Verschrik
kelijk: 5 maanden overspan
nen; librium enzo; de dagen
gingen voorbij met keutelen,
totdat mijn zoon René (direc
teur van Carillon-film) me zei:
„Verrek je kunt nu een boek
schrijven. Toen gebeurde het.
Tijdens het schrijven heeft
René me corrigerend ge
steund.
Kleine mensen hebben ook
een hart is eigenlijk mijn
tweede boek; voor het eerste:
„De maagd had geen polis (a-
vonturen - detective) heb ik
nog geen uitgever kunnen vin
den. Aanvankelijk heeft het
plaatsen van de Brabantse
streekroman ook nog wel wat
moeite gekost. Maar er is een
groot publiek voor, meent nu
de Boekerij. Hij stuurde de
roman naar de auteur Theun
de Vries, die in een antwoord
zegt, dat hij wat moeite begint
te krijgen met het onderscheid
amateuristische (van Loveren)
en professionele schrijfkunst.
Een citaat uit zijn brief; „Ik
heb nu in mijn leven voldoen
de gezien hoe steriel en onnut
tig vele zogenaamde grote lite
ratuur is en ook hoe de zoge
naamde kleine - ook wel lec
tuur genoemd - vele mensen
een genoeglijke aanleiding be-
zorgt; wat niet weinig is in
deze akeligste en grootste al
ler tijden. Schoots: „Het zou
ook voor mij niet zo moeilijk
zijn om schrijvers als Kor-
tooms en Breedveld te kra
ken".
„Met enige afgunst kijk ik
nu naar het lef van de jonge
ren. In onzie generatie zit de
angst nog ingebakken. Ik kom
uit een gezin met acht kinde
ren; mijn vader was hoofdcon
ducteur bij de spoorwegen.
Armoede geblazen! Vanuit die
tijd heb ik ook een beetje
mijn laatste ontslag verwerkt.
De tijd, waarin je schreeuwde
om een paar roteenten; waarin
de mensen zelf hun brood
bakten om een cent per brood
te verdienen. Het verhaal in
het boek begint met een ba-
kerijtje, dot heit moeilijk
krijgt tegen de coöperaties
(Haka; wie weet dat nog?).
De failliete bakker Bertus Ak
kers (andere naam) heb ik
gekend; Wim van Lennip is
ook iemand, die zich in het
dorp zeer verdienstelijk maak
te voor de coöperatie en die ik
gekend heb. Het meisje An-
schi is authentiek; etc. Ik heb
met veel mensen gepraat om
de stof voor dit boek zo goed
mogelijk bij elkaar te krijgen.
Mijn bewondering en dank
baarheid voor deze doodeen
voudige, maar goede mensen
heb ik over willen brengen,
ja, ook de tijd van gewetens
conflicten en dubbele moraal.
Ben ongetrouwde vrouw mag
in zo'n verhaal wel een kind
hebben, maar je mag niet be
schrijven hoe ze het gekregen
heeft, zegt Schoots. „Je hebt
nog niet helemaal afgerekend
met die tijd en het kan best
zijn, dait ik daarom te beknopt
geweest bein en diverse men
sen niet helemaal heb durven
tekenen. De pastoor heb ik
niet durven maken tot een
dorpspotentaat, omdat ik weet,
dat er behalve die potentaten
ook veel goede kerels waren.
Ik vind zelf ook, dat de hoofd
stukken nog te weinig met
elkaar samenhangen. Aan het
derde boek waaraan ik nu
werk, tracht ik dan ook een
grotere eenheid mee te geven.
Thema jjal zijn: de kansloze
arbeidersjongen en de gemak
kelijke kansen voor de rijke-
luisjongens. Het zaïl veel auto
biografische elementen van
mijn Nijmeegse hbs-tdjd be
vatten. Ik herinner me nog
hoe ik voor het eerst voor 24
oent naar het Volksconcert in
de Vereniging kon terwijl an
dere jongens lid waren van
alles en nog wat; overal heen
gingen als vanzelfsprekend; ik
kwam er niet aan te pas.
„Soms loop ik twee-drie da
gen tegen een hoofdstuk aan
te kijken, maar als ik eenmaal
achter mijn typemachine zit -
meestal 's nachts - dan komt
het achter elkaar eruit. Ik
schrijf onder de naam Van
Loveren (ik zag deze naam
eens op een Belgische vracht
wagen staan en dacht: dat is
het), omdat mijn naam
Schoots geen werfkracht be
zit". En Anton van Leveren
hoopt dat zijn Kleine Men
sen weerklank zullen vinden
Dat zal hem, zowel financieel
ais mentaal bevrijden van een
crissistijd - na zijn ontslag - in
deze welvaartstijd die zo ver
schilt van die crisistijd, die hij
beschrijft
HENK EGBERS
0 Peter
meisje in
zitten vol
sluiting.
(Benjamin) vrijt met een geprogrammeerd animeer-
Het Wilde Westen. Even wennenhaar hersens en buik
transistors e.d. Op den duur ontstaat er letterlijk kort- bracht worden, blijft het toch
niet meer dan het aantippen
Een aardige science-fiction
thriller, die deze week in ons
land is gaan draaien, heet
Westworld; een produktie van
Paul Lazarus III met spelers
als Richard Benjamin, Yul
Brynner en James Brolin.
Nostalgie, huiveringwekkende
toekomstmogelijkheden en de
vervulling van de stoutste
lustfantasieën (geweld, sex
etc.) krijgen dooreengehusseld
vorm in een droompretpark
voor volwassenen. Daarin kun
nen het oude decadente Rome,
de romantische middeleeuwen
en het hartstochtelijke Wilde
Westen levensecht ondergaan
worden; dromen worden wer
kelijkheid, al hangen zij aan
een zijden draadje. Hoewel de
auteur Michale Crichton in dit
verhaal een aantal meeslepen
de zaken aan de orde stelt, die
doorgaans spannend en hui
veringwekkend in beeld ge-
van een aantal wezenlijke din
gen; problemen om te consu
meren en niet om te verwer
ken.
In drie vakantie-oorden op
Delos komen, bijna niet van
„echte" mensen te onderschei
den, robots de gasten voor
1000 dollar per dag aan hun
dromen: vrijen, vechten, gok
ken e.d. in een Wild-West
stad, lusttuinen van Pompei en
een middeleeuws kasteel, 's
Nachts worden de gesneuvelde
robots, met ingewikkelde me
chanismen in hersens en huik,
gerepareerd in ondergrondse
laboratoria en vanuit regelka-
mers, opnieuw geprogram
meerd, in te spelen op verbor-
KULTUURLEVEN-1: „Je
zou bijna kunnen zegen, dat
zelfs heel het erotische bij
Wolkers in al zijn lichamelijke
en psychische felheid toege
spitst wordt op de geslachtsor
ganen, die daardoor een voor-
werpelijk karakter krijgen"
Dat meent E. van Itterbeek in
„Jan Wolkers en de uitersten",
deel van een drieluik, waarin
een IKOR-inlerview met Wol-
•ters en „De film Turks Fruit"
door I. Nelissen. Behalve een
dossier over Levensduurte, be
lastingen en rechtvaardigheid
in België (drie bijdagen, waar
onder een artikel van Leo
Tindemans) nog: De Kibboets,
een opvoedingsmodel (J. Le-
tnan) De Vrouw in het kerke
lijk hiërarchisch denkpatroon
(René van Eyden) en Het Tu-
furisme (C. Rodesch-Hund-
et) etc. (K.L. Ravenstr. 112
1 ïuven).
DE GIDS-1: „De psycholo
gische benadering van de mys
tiek verkeert op dit moment
in een staat, die omschreven
kan worden als uiterst onbe
vredigend". aldus Frits Staal
'h zijn uitvoerig methodolo
gisch opstel: „Het wetenschap
pelijke onderzoek van de mys
tiek". R. F. Beeriing zorgde
voor een aantal „Oefeninger
in Wittgenstein" („Wittgen
stein filosofeerde niet voor
aijn genoegen hij filoso
feerde voor zijn misnoegen en
tvas een getourmenteerde")
"erder toont G. van Bentherr
van den Bergh zich in zijr
^"'ek geschoten door Ca-rel
Peeters' bespreking van zijr
bundel essays' Intellectuelen
en Wim Hazeu schrijft ove-
'v-ziek: „Het vervelende in df
jnomentele situatie is, dat df
huidige omroepstructuur we'
wordt ondergraven zonder dat
Voorspelbaar is wat op de ruï
nes zal worden opgericht. Ver
Jer o.a. literaire bijdragen var
jwss. Polet en Tietes (de
j Bsvlingstr 2 Ameter-
„Ook bij een kleinere uitge
verij, voor wie een deelname
aan de informatiebeurs (nog)
te kostbaar is, kunnen belang
rijke boeken verschijnen",
schreef uitg. H. Nelissen .Dat
was kort na de 4 uur durende
informatiebeurs voor de publi
citeitsmedia „Vers voor de
Pers' in het Amsterdamse
Krasnapolsky, waar de juist
verschenen -of binnenkort te
verschijnen boeken van wel
kapitaalkrachtige uitgevers la
gen.
De Bezige Bij had demon-
strari 'I boven haar twee tafels
met boeken geschreven: Deze
stand kost f 520.
Wat werd er zoal aange
boden? Van die kleine Nelis
sen komt dezer dagen: Maartje
van Tijn: IK LEEF NOG, uit
een reeks brieven aan een
psychiater in het Middelburgs
ziekenhuis, waar Maartjes
man is opgenomen. Ze schrijft
taarme o.a. een oorlogsverle
den en een mislukt huwelijk
van zich af. Bij Querido ver
schijnt van Johanna Reiss (de
vertaling van The Upstairs
Room): DE SCHUILPLAATS,
het in Amerika beroemd ge
worden boek van een Neder
landse, die daarin vertelt hoe
zij met haar zusje als joodse
onderduikstertjes de oorlog in
Twente overleefden. Bij de
zelfde uitgever een nieuwe ro
man van Willem Brakman
HET ZWART UIT DE MOND
VAN MADAME BOVARY; es-
:ays, verhalen en gedichten
van Andreas Burnier: POE
2IE, JONGENS EN HET GE
'.ELSCHAP VAN GELEERD1
/ROUWEN: van Abel J. Herz
iergDE MEMOIRES VAT
•CONING HERODES. een ge
romantiseerde karakteristiek
van Herodus de Eerste; in de
Merijntje-hausse vast ook de
heruitgave van de militaire ro
man van A.M. de Jong:
-r> \^K VAN WEZELS
ROEMRUCHTE JAREN, dat de
KRO nu voor de t.v. gaat ver
filmen
Dit jaar is een Kafka-jaar,
daarom in twee delen de
DAGBOEKEN van Kafka in
het Nederlands, terwijl bij
Querido o.a. nog opvalt de
kunsthistorische documentaire
van K. Schippers HOLLANDS
DADA, die ln april ver
schijnt.
Bij Lemniscaat uitg. aan
dacht voor het verschijnen van
de volledige SPROOKJES
VAN GRIMM (496 pag. 200
sprookjes en 10 kinderlegen
den), met registers, literatuur
opgave en commentaren. Tot
25 maart kunt u intekenen.
Deze uitgever brengt ook E.
m M. Polster: PRAKTIJK
VAN GESTALT, een moderne
communicatie-techniek en van
Maslow PSYCHOLOGIC
VAN DE WETENSCHAP; een
felle en geestige kritiek op het
monopolie van de natuurwe
■nschappen.
Bij de Bezige Bij vallen op
tieuwe poezie van o.a. Jan
Arends: LUNCHPAUZEGE-
)ICHTEN (de auteur spronj
vlak voor de uitgave uit het
raam!): van Cees Buddingh:
TUSSEN NEUS EN LIPPEN;
le debutant Louis Ferron me'
GRAND GUIGNOL (niets
verhullende liederen) en Leyr,
,eyne met ANTWERPEL
voltooiing van een uitdagend
begin). Verder fantastische
erhalen van Hugo RaesDE
VLAAMSE REUS een nieuwe
roman van Sybren Polet rond
de bekend geworden Lokienfi-
guur: DE GEBOORTE VAN
EEN GEEST een - weer -
nieuwe roman van Judicus
Verstegen over de verhouding
van een student en zijn oudere
hospita; EEN BRUINE RING
OM DE ZIEL; een autobiogra
fische collage noemt Mischa
de Vreede haar nieuwe roman
EEN HACHELIJK BESTAAN
weer een n euwe Maartei
Toonder met De Wraakgier,
De Beunhaas en Het ontstof
fen in OVERGEHAALDE
LANDROTTEN; van Lode-
wijk de Boers succesvolle
THE FAMILY komt een thea
ter-leesboek uit. Opmerkelijk
zijn ook nog de uitgaven: Mi-
kis Theodorakis: VERZETS
DAGBOEK (bijgehouden se
dert de machtsgreep van de
Griekse kolonels; dr. A. van
Dantzig: NORMAAL IS NIET
GEWOON (toegankelijke om
schrijving van psychische pro
blemen); een vertaling van
Wilhelm Reich's standaard
werk: DE SEKSUELE RE
VOLUTIE en een evrtaling van
James Joyce BALLINGE!
(het enige toneelstuk, dat Joy
ce schreef en dat Theater gaa'
spelen).
ANKH-Hermes verwach
•eel van DE LANS VAN HEI
,OT, waarin Trevor Ravens
•roft beschrijft hoe Hitier ot
ie hoogte was van - en ge
bruik maakte van occulte we
tenschappen. De schrijvers M
v.d. Veen en P. Moerman zien
in VERBORGEN WERELD
(worden wij getest?) het hele
aardse gebeuren als een gigan
tisch universeel testprogram
ma. Ook komt er een groots
opgezet fotoboek uit: KASTE
LEN, waarin alle bekende
kastelen in ons land met 190
afbeeldingen te zien zijn.
Het kon niet uitblijven:
uitg. Gottmer liet een filmedi
tie verschijnen van HELP' DE
DOKTER VERZUIPT met 32
pagina's foto's uit de film, die
op 26 febr. gaat draaien. Een
maal een druk in 25.000 exem
plaren (uitverkocht bij de uit
gever), want de traditionele
uitgave loopt nog gesmeerd -
over de 250.000 ex. -' vertelde
de uitgever. W. Pedroli
schreef er maar een biografie
van TOON KORTOOMS bij,
waarin hij het leven van deze
oer-Brabander op schrift stel
de. Zes nieuwe streekromans
staan op de aanbieding, waar
onder van Arie v.d. Lucht:
SJAAN VAN DE 8 ZALIG
HEDEN. Andere koek bij deze
uitgever is o.a. ASW-ver-
■ichijnselen van buitenzintuig-
'ijke waarnemingen, docw dr.
Milan Ryzl, bekend om zijn
vroegere publicaties op gebied
van parapsychologie.
Ook bij H. Meulenhoff PA
RANORMAAL BEWUSTZIJN
en PARANORMALE LICHA
MELIJKHEID, twee boekjes
in de Parapsychologische bi
bliotheek van de (o.a. uit t v.-
Zienswijze) bekende prof. M.
van Praag. Statussymbolen
iexsignalen, hobby's dwang
van vrije tijd e.d. worden in
sIGNALEN VAN DE PER
SOONLIJKHEID ontleed door
Max Lüscher, bekend om zijn
boek Kleurentest. GODEN,
GRAVEN EN GELEERDEN,
het werk waarmee C. Ceram
wereldfaam verwierf, bezorgt
ln een geheel bijgewerkte Ne
derlandse editie een grootse
reis in het verleden.
Bij de Arbeiderspers: Over
literatuur en aanverwante za
ken schrijft Gerrit Komrij in
DAAR IS HET GAT VAN DE
DEUR: ook Annie Romein-
Verschoor komt met een
nieuw boek: JA VADER, NEE
VADER, een doorlichting van
het patriarchaal gezag. De
Hessegolf duurt voort met een
uitgaven van KUREN, over
een grillig verblijf in een
kuuroord en met Bernard Zel-
ler's levensverhaal: HERMAN
HESSE IN WOORD EN
BEELD. Een nieuwe Arthur
Koestier: DE LOTUS EN DE
ROBOT, kritische beschouwin
gen over Japan en India. Van
Phyliis Chesler: VROUWEN
EN WAANZIN: zelfstandig
creatief gedrag van de vrouw
wordt bestraft door echtgenoot
of psychiater, betoogt Chesler
O.a. Dick Verkijk schreef een
boek over RADIO HILVER
SUM 1940-1945 een besmette
lijk drama van collaboratie.
Ook weer een nieuwe L.P.
Boon: DAVIDS JONGE JA
REN (reacties op zijn opa
zijn). Marie Dormoy schreef
HET GEHEIME LEVEN VAN
PAUL LEAUTAUD. waaraan
de VARA-tv in de Boeken
week veel aandacht schenkt.
Nieuw bij Manteau o.a.: Th
Oegema v.d. Wal: DE VROU
WEN EN IK, memoires van
een onmogelijke man; Jet
Geeraerts: CONFRONTATIE
MET RUSLAND CUBA EN
DE HIMALAYA, ontmoetin
gen met de realiteit, en Leo
nard Mosley: DE PETROLE-
UMOORLOG IN HET MID
DEN OOSTEN VAN 1890 TOT
1974, een analyse, die leest al-
ren roman en actueel is.
Dit is een voorlopige greep
uit enkele fondsen. Nadere in
formatie volgt.
Als Je donderdags de bio
scoop-advertenties in de krant
ziet, kun je de indruk krijgen,
dat er in de bioscoop alleen
bloterikken te zien zijn. Daar
door wordt echter een scheef
beeld geprojecteerd op onze
fantasie. Dat scheve beeld is
echter realiteit geworden,
want uit een onderzoek, dat
door de Nederlandse Bioscoop
bond is ingesteld, blijkt, dat
er een groot verschil is tussen
de films waarvan men denkt,
dat ze veel vertoond worden
en de films waarvoor men zelf
een voorkeur heeft. Uit het
hele advertentiebeleid rond de
film wordt de indruk gewekt,
dat sex-films (door 64 procent
genoemd) het hele filmaanbod
domineren, terwijl het meest
gewaardeerde genre (de komi
sche film) slechts als een on
betekenend deel (17 procent)
van het aanbod wordt gezien.
Maar wat is een sex-, wat een
komische -ilm? Wil je daar
een goed beeld van krijgen,
dan zou je alle geënquêteerden
moeten doorlichten, waarvan
20 procent voorkeur voor sex-
films uitspreekt. Niet zo gek
veel (en dan is 20 procent nog
heel wat) mensen durven be
kennen, dat ze die „best eens
leuk vinden".
j
gen dromen, die allemaal heus
beleefd kunnen worden. De
jonge, pas gescheiden advocaat
Peter (Benjamin) en John
(Brolin) beleven hun harts
tochtelijke avonturen, waarbij
alles afhangt van computers.
Er gaat dan ook wat mts en de
robots gaan hun eigen gang
door radarvelden in hun
hersens, die niet meer onder
controle te brengen zijn. Een
moordende scherpschutter
(Brynner, volgt Peter en tij
dens deze achtervolging stor
ten deze hele droomwereld en
he-mangevoelens in elkaar.
Een beetje Freudiaans is het
allemaal wel; je kijkt er tegen
aan als een spannende ge
beurtenis; als een goed ge
maakte thriller, die niet veel
meer dan een bepaald soort
ontspanning oplevert. Als je
daarmee tevreden bent en niet
meer verwacht is het wel een
film om naar te gaan kijken.
H. E.
Met de democratie onder de
bioscoopbezoekers valt het
niet mee. Van de regelmatige
en incidentele bezoekers wen
sen respectievelijk maar 21
procent en 17 procent één
rang, 9 en 9 procent twee
rangen en liefst 43 en 54 pro
cent drie of vier rangen. En
dan te weten, dat studenten,
directeuren, chefs en leiding
gevenden het vaakst in de bi
oscoop zitten. Het ondervraag
de „doorsnee" publiek heeft
van die bezoekers een heel
ander beeld; zij denken dat
dezen bestaan uit 42 proceni
werkende jongeren (wat „ze"
al van je gaan denken als je
acties voert: jeugdloon om
naar de bios te gaan), alleen
staanden: 36 procent („die
zullen hun eenzaamheid wel
in de bios uitzitten), gastar
beiders: 32 procent („waar
moeten die kerels anders
heen") en studenten: 23 pro
eent (die indruk klopte). Van
personen boven de 50 jaar
gaat 65 procent nooit naar de
bioscoop, terwijl 5 procent van
deze groep regelmatig gaat.
Hé, mannen gaan nu duidelijk
meer naar de bioscoop dan de
vrouwen, is een van de uit
komsten. In het midden van
de jaren vijftig was er van
zulk een verschil nog nauwe
lijks sprake. Waar zou deze
ontwikkeling mee te maken
hebben?
De meeste mensen zouden
overigens wel vaker naar de
bioscoop willen, éen op de drie
zegt, dat dit het geval zou zijn
als ze er méér geld voor zou
den hebben. Het ligt er overi
gens maar aan waarvoor je het
uit wilt geven. Maar 15 pro
cent vind de entreeprijs „aan
de hoge kant"; 59 procent
vind de prijs redelijk. De tv
blijkt langzamerhand geen
rem meer te zijn. Al sedert
enkele jaren bestaat er geen
verband meer tussen de mate
van bioscoopbezoek en het be
schikken over een tv-toestel.
Ouderen blijken langer naar
de tv te kijken dan jongeren;
mensen uit de lagere wel
standsklassen kijken ook lan
ger dan de overigen en ook
regelmatige bioscoopbezoekers
kijken langer dan incidentele
bezoekers. Blijkt overigens
ook, dat er een verband be
staat tussen het bioscoop- en
calé-restaurant bezoek.
Zij, die vaak in de bioscoop
komen, gaan ook sneller naar
andere ermaakcentra (daar
valt de bioscoop voor de mees
ten ook ander) dan de inci
dentele bezoekers. Je bent een
huismus of je bent het niet.
Als er echter een Nederlandse
speelfilm draait willen nog
wei eens mensen naar de blo-
scoop hollen. De voorkeur
voor het eigen produkt blijkt
het grootst bij mensen, die
zelden of nooit naar de bio
scoop gaan, vervolgens bij
personen van 35 jaar en ouder
en tenslotte zit dit chauvinis
me het diepst geworteld bij,
wat het rapport heet: de lage
re welstandsklasse.
Hoe komt iemand ertoe naar
een bepaalde film te gaan? De
mondreclamc („zeg, die film
inoet je zien" e.d.) blijkt 50
procent van de wervingskracht
uit te maken. Filmrecensies
zijn daarbij even vaak aanlei
ding tot bioscoopbezoek als de
agenda's en de advertenties in
de krant. Filmrecencies wer
den door 47 procent regelma
tig gelezen en door 43 procent
zo nu en dan. Dit betekent
o.a., dat de belangstelling voor
film kennelijk groter is dan
uit het aantal bezoekers blijkt.
Het rapport speelt dan ook
met de gedachte van een spe
ciaal filmblaadje, waarvoor
zo blijkt uit de gegevens
150.000 lezers zouden zijn to
porren.
Films irriteren ook wel
eens. Dat bleek vooral het ge
val bij personen van 35 jaar
en ouder., bij vrouwen en bij
onvoldoende geïnformeerd
bezoekers. Maar voor de mees
te mensen is het kijken naar
een film je bevinden in een
andere wereld verstrooiing.
Het jezelf verlakken als con
stant gegeven zit diep gewor-
'eid in deze commerciële we
reld, waarvan de geijkte film
ren onderdeel uitmaakt. Van
daar de pogingen voor een Al
ternatief Circuit in filmhuizen
met films, die wel proberen in
te spelen op de realiteit. Maar
daarover spreekt dit rapport
uiteraard niet. Wel over nieu
we publiciteiisacties o.a. sa
men met de horeca. Tja.
A
eindredactie
w
henk egbers
Henk van Ulsen is, zoals bekend een veelzijdig man. Behalve
als toneelspeler treedt hij ook af en toe op de voorgrond (nou,
ja) als zanger. En het moet gezegd: hij zingt momenteel heel wat
beter dan in de aanvang van zijn zangerscarrière. Inhakend op
de lijd van nostalgie en jeugdsentiment heeft hij nu een singeltje
gemaakt met twee liedjes. Ze zijn niet van hem; ze zijn ook niet
helemaal nieuw. Ze stammen van Delpech, maar Ronnie Pots-
dammer maakte er een Nederlandse versie van, met Zwolle,
Kampen en de oliecrisis o.a. in de tekst. De teksten van „De
Scheiding" en „Die goeie tijd" zijn niet om over naar huis te
schrijven, maar haken in op een beier soort smartlappencultuur.
Ie muziek erbij bestaat uit zeer acceptabele d(r)euntjes, passend
!n dit genre. Al klinken deze regels u misschien wat cultuur-
'rikkerig in de oren, ik vind de liedjes als ik in de juiste
temming ben zelf wel prettig om naar te luisteren. Juist,
>mdat die bittere scheiding waar nog te veel mensen mee te
maken hebben toch eigenlijk een liefdesliedje is, klinkt het
aangenaam. En ln Die goeie tijd komt de hele Cox-sfeer daar
omtrent weer bovendrijven. Een singeltje is nooit weg en Henk
van Ulsen verstaat de kunst van beide liedjes wel iets te maken,
voor de een misschien te veel. voor de andere misschien te wei
nig. Bekijk (beluister) dat zelf maar. Op Barclay 167.023.
S
1
