Onenigheid bij vrije katholieke lijst in Sluis B. EN W. OOSTBURG MAKEN BROCHURE OVER RAADSWERK COMMISSIE AKKOORD MET SUBSIDIES ZOMA EN MINISOOS Parochianen van Aardenburg betaalden trouw AARDENBURG KREEG DRIEHONDERD JAAR GELEDEN EEN WEESHUIS A. KOPMELS STAPT OP wmÊÊÊUmmÊÊÊÊ^m Boekhandelaren in Gent verkochten ero-literatuur: 3 jaar voorwaardelijk stad streek Aardenburg Lijsttrekkers AR en CHU Oostburg bekend Accordeonschool Assenede verdiende meer belangstelling Oostburg Westdorpe Breskens Donderdag 14 februari 1974 - (Van een onzer verslaggevers) SLUIS De heer J- A. Kopmels, die thans in de gemeen teraad van Sluis zitting heeft voor de Vrije Katholieke lijst samen met wethouder F. Cuelenaere en de heer A. de Badts zal voor deze partij niet in de gemeente raad terugkeren na de volgende verkiezingen. Tijdens de laatste fractievergadering heeft hü zijn zetel ter be schikking gesteld omdat hy de gang van zaken rond de kandidaatstelling onjuist vond. gedachtengang die achter deze enquête zit", zo zegt hij. „Het is een andere basis dan waar van wij vroeger vertrokken, maar onze verantwoording wordt op deze manier ook breder". Hij betreurde het vertrek van de reer Kopmels. „Als je je kansen ziet slinken kan je natuurlijk weggaan. Maar dat is iets wat je voor Jezelf moet afwegen". „Jarenlang ls de afspraak geweest dat onze lijst zou worden samengesteld uit een vertegenwoordiger van de middenstand, de werknemers, en de agrariërs, dus in die volgorde. Men wil hiervan nu afwijken en een soort verkap te groslijststemming houden en dat terwijl wij helemaal geen leden kennen". De heer Kopmels had zitting voor de werknemers. Voor de nieuwe lijst zijn 10 gegadigden. „Deze tien zouden ieder vijf briefjes met daarop de tien namen krijgen. Wij moesten daarmee zelf langs de deur gaan en eventuele kie zers een voorkeur laten uit spreken. Aan de hand van de uitslag zou de definitieve kan didatenlijst samengesteld wor den. Wel, daar pas ik voor. Bij middenstanders en agrariërs maak ik geen enkele kans", aldus de heer Kopmels. Hij is inmiddels van verschillende kanten benaderd om met een eigen lijst te komen. „Bespre kingen daarover zijn gaande, maar of ik het zal doen weet ik nog niet. Het moet goed in elkaar zitten, anders geef ik er mijn naam niet aan". Lijsttrekker Cuelenaere zegt dat men met de bewuste briefjes de kiezers wil bena deren. „Dan kunnen de men sen zich eens uitspreken over ons werk in de raad. Wij wil len weleens weten of wij het goed doen. Misschien vinden de kiezers dat er betere kan didaten zijn dan wij, dat is de Schieting Uitslag prijs- schieting „Sint Sebastiaan" met 19 schutters, eerste hoog vogel J. Cattoor, tweede idem; zijvogels: H. van Iwaarden en J. Cattoor. Kallen: R. de Wis- pelaere en tweede niet af. Meeste kleine vogels G. Blon- deel en W. Dhondt (ieder 3). Prijsvogels geschonken door C. de Croock uit Eede: 1. R. de Wispelare en 2. H. van Iwaarden. De prijsvogels van „Sint Sebastiaan" werden in de wacht gesleept door J. Cat toor, J. Heijboer, Dusan Grbic, H. LiDpenc en F. Verbeke. De visprijs P. v.d. Walle ging naar H. de Rijcke. (Van onze correspondent) AARDENBURG De fi nanciële resultaten van de pa rochie Aardenburg over het jaar 1972 zijn thans bekend geworden en laten een nadelig saldo zien van slechts 1088,60. De inkomsten en uit gaven beliepen in totaal 78.237,97. Het parochiefonds bracht samen met kollekten t.b.v. de eigen kerk 33.716,53 op, de opbrengst van de zit plaatsen in de kerk nog altijd 9.692,53. Het kerkbestuur heeft zich via een circulaire tot de paro chianen gericht en spreekt daarbij zijn grote dank uit voor de ontvangen medewer king. Het kerkbestuur is voor al blij met de stijging van de parocniebijdragen, in het afge lopen jaar een bedrag van cir ca 34.000,-. De begroting voor 1974 toont een tekort aan van f 5.169,90 reden waarom het kerkbestuur wat extra aan dacht voor het parochiefonds vraagt en de bijdrage aan te passen. Er blijken in de paro chie Aardenburg slechts wei nigen niet bij te' dragen in dit fonds. De uitgaven zullen in 1974 ongeveer 10 000 gulden hoger zijn dan in 1972. (Van een onzer verslaggevers) OOSTBURG De kiesvere nigingen van de ARP en de CHU in Oostburg hebben de nummers 1 voor hun respec tieve lijsten aangewezen. Voor de ARP is dat de heer A. de Feyter uit Cadzand, voor de CHU de heer 17 de Buijne, eveneens uit Cadzand. Zoals bekend zullen beide protestants-christelijke partij en met een gezamenlijke lijst uitkomen bij de komende ge meenteraadsverkiezingen. Volgende week zullen de afde lingsbesturen overleg plegen over de samenstelling van de ze lijst, die vorige keer werd aangevoerd door de heer E, Dekker uit Oostburg. Laastge- noemde heeft besloten, gezien zijn leeftijd, af te zien van het raadslidmaatschap. (Van een onzer verslaggevers) OOSTBURG B. en W. van Oóstburg willen binnenkort een brochure het licht doen nen, waarin de nu bijna achter de rug zijnde zittingsperiode van de raad wordt be licht. Dit deelde burgemeester A. Schippermec na afloop van de vergadering van de financiële commissie. De brochure, die in de gemeente huis-aan-huis verspreid wordt, wordt geschat op een bedrag tussen 5 en 6 duizend gulden. De bedoeling van de brochure, aldus de heer Schipper, is om de inwoners erop te wijzen hoe belangrijk het is als ze gebruikmaken van hun democratische rechten. De uitgaven zal ongeveer 50 pagina's en 35 foto's omvatten. „Het is", zo zei de heer Schipper stellig, „niet de bedoeling via de brochure politie de standpunten naar voren 'c brengen". Voordat het concept de deur uit gaat zullen raadsleden de inhoud kunnen bestuderen, zo werd meegedeeld. (Van een onzer verslaggevers) OOSTBURG De financië- e commissie van de gemeen teraad van Oosthurg kon zich "enigen met het voorstel aan narmonie Veronica uit Zuid- zande een rentelozen lening an ƒ23.000 te verstrekken. ™et geld is bestemd voor de uim 40.000 gulden koster aanschaf van nieuwe instru enten, die de vereniging broodnodig heeft. vt is in feite een verkapt' dit ma,ar Vernonica vier' 'aar rijn eeuwfeest, wat «m. °?k een vniek feit is" aiaus burgemeester A. Schip- Per. Hij wees er ook op dat de -„,.','rrII0n'e 'Üclens concoursen gelmatig te horen krijft dat nLiuterrïm'ng n'et zuiver is «Uiouder Vergouwe zei trots sLnl 0p dit korl«- Het Peelt in de vaandelafdeling en als je dan hoort dat een korps uit zo'n klein plaatsje de vierde van Nederland is. dan gaat er wel iets door je heen". De commissieleder hadden dan ook geen moeite akkoord te gaan met dit voor -•tel. De Stichting Zeeuwsch Vlaamse Operette en Musica Amateurs kan wat de finar, clële commissie beteeft -dt raad moet in zijn volgendi vergadering de uiteindelijke beslissing nemen- rekenen op een garantiesubsidie van (4.500 voor de uitvoeringen van „Eine Nacht in Venedig" een operette die men thans ir studie heeft. Vee) bewonde ring had burgemeester Schip Der voor de inzet van de le den. die de vele repetities bij wonen. De mlnisoos in Oosthurg, bestemd voor de leeftijdscate gorie 11 tot 15 jaar, kan vol gens de commissie op een sub sidie van ƒ980 voor de start en (200 ais jaarlijkse bijdrage re kenen. „Er bestaat in deze leeftijdsklasse behoefte aan •en dergelijke voorziening", zo rond de commissie. Minder gelukkig was de ieer F. Baarends over het feit lat men -principieel- een sub- odie weigert aan het Medisch Opvoedkundig Bureau. „Een uitgesproken rijkstaak", aldus burgemeester Schipper, die hiermee het standpunt van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten weergaf. Momen teel krijgen de MOB's geen 100 procent rijkssubsidie en de heer Baarends vreesde dat hierdoor een financieel gat zou ontstaan waarin de MOB zou kunnen vallen Dat kan sevi- ceinkrimping tengevolge heb ben", aldus de heer Baarends. (Van onze correspondent) IJZENDIJKE In het Jeugdgebouw in IJzendijke gaf het orkest van de Accor deonschool te Assenede een concert dat bij de aanwezigen bijzonder in de smaak is ge vallen. Het was dan ook wel jammer dat de zaal niet beter was bezet. Deze club van 44 muzikanten had zeker meer belangstelling verdiend. De bekende conferencier Renaat Verween praatte de nummers op zijn bekende hu moristische manier aan elkaar. Ter afwisseling trad de beken de Vlaamse tenor Mario Ro- beccoop. Het geheel stond on der leiding van dirigent Rudy Styeaert- (Van onze correspondent) GENT Twee boekhande laren die te Gent uit Neder land afkomstige zogenoemd pornografische boeken ver kochten zijn veroordeeld tot elk 780 bfr. boete en voor waardelijke gevangenisstraf fen van elk drie jaar. Twee andere boekhandelaren die te recht stonden voor dezelfde feiten werden vrijgesproken. Het onderscheid lag hem ln het soort publikaties. „Ero tiek" komt voor op een lijst van verboden boeken door de regering van België opge maakt. De veroordeelde boek handelaren verkochten derge lijke publikaties. Beide ande ren verkochten „Jongen- en meisje, man en wouw" uitge geven door de NVSH. Dit boek staat niet op de Belgi sche zwarte lijst. Zaalvoetbal Afgelopen zaterdag werd in Oostburg een zaalvoetbaltoernooi gehouden met medewerking van „Blijf Fit" de trimgroep van de Munck, een lerarenteam van Sint Eloy en van het Kon. Wilhelminalyceum, alsmede twee onderwijzersteams. De beide onderwijzersteams be haalden de eerste en tweede plaats, tengevolge waarvan ze moesten kampen. Het team bestaande uit J. Paridaen, H. Verstraete, W. van Helden, M. de Egt, C. Harinck en H. Rie mens won met 6-4. Als derde eindigde het K.W.L., vierde Blijf Fit en 5e groep de Munck en zesde St. Eloy. Rijdende bibliotheek Zo als bekend is met ingang van 8 januari j.l. de mogelijkheid geboden om gebruik te maken van de rijdende bibliotheek. Het is gebleken, dat de hier voor gehouden actie een zeer goede is geweest, omdat door zeer veel mensen gebruik is gemaakt. In de maand januari zijn zo'n 400 boeken in bruik leen uitgegeven. Het biblio- theekbestuur heeft nu een nieuwe dienstregeling vastge steld, om de leesliefhebber ter wille te ziin. Voortaan zal de bibliobus elke dinsdag aanwe zig zijn bij de lagere school, van 12.30 tot 13 uur, aan het verenigingsgebouw „Concor dia" vai. 13.15 tot 13.45 uur, bij de Axelsestraat van 17 tot 17.20 uur en bij cafetaria Emans van 17.30 tot 18 uur. Nadere informaties kan men krijgen bij de bibliobus- Vismijn Aan de vismijn te Breskens is aangevoerd: 9802 kg export garnalen 3.44 4.95, 618 kg pellerij garnalen j.87—4.15, 2847 kg bot 040— 0,47, 2076 kg schar 1.271.99, 27945 kg schol 0601.82, 3646 kg tong 6-70—10.62- 342 kg tarbot 5.46—10.59, 510 Kg griet „.525.09, 9697 kg kabeljauw 0.882.73, 4337 kg wijting 0-48—1.40, 17 kg rog 1.99 3.08, 219 kg poon 140169, 3 kg haai 1.35, 86 kg tongschar 4.865.00, 6 kg krabben 170, 8 kg koolvis 2.493.01, 1286 kg steenbolk 040064- Bejaarden Door de alge mene bond van bejaarden af deling Breskens is in het dien stencentrum Goedertij t de jaarvergadering gehouden waarop namens het gemeente bestuur wethouder J. Vergou we aanwezig was. Door het overlijden van J. v. Dijk was de voorzittersstoel vacant ge worden. Met algemene stem men werd de heer A. Nijssen gekozen. Voor dekascontrole werd gekozen de heer J. v-d oande waarna de bejaarden consulente sprak over de uoeilijkheden van het invul len van belastingbiljetten dooi de bejaarden. Tijdens de rond vraag werd nog gesproken over het vervoer van bejaar den door het streekvervoer. Op 6 februari j.l. was het precies 300 jaar geleden, dat Aardenburg een „weeshuis" kreeg. Tot het jaar 1674 was het in deze plaats gebruikelijk, wezen onder te brengen bij families die daartoe geschikt werden ge acht. Deze plaatsing werd bekostigd uit een fonds, de z.g. „Dischgoederen", waarvan het ontstaan waarschijn lijk in de 13e eeuw moet worden geplaatst. Het fonds van de Dischgoederen werd gespekt door inkomsten uit bezittingen en koliekten, jaarlijks op Goede Vrij dag, Pasen, Pinksteren en Kerstmis in de beide Aar- denburgse parochiekerken van Onze Lieve Vrouw en Sint Baafs gehouden. Het fonds werd bestuurd door een college van regenten. Het waren deze regenten, die in hun vergadering van 29 december 1662 reeds spra ken over de ontvangen klachten over de behandeling van wezen door de burgers en men vroeg zich af of het niet beter zou zijn, de wezen onder te brengen in een weeshuis. Op 5 januari 1666 werd het plan opnieuw geop perd en het bleef onderwerp van bespreking tot en met de vergadering van 4 december 1668. Toen werd besloten een gebouw te stichten op de Pestweide (thans plan-Zuid in Aardenburg met o.m. de r.k. kleuterschool „Lente bloesem") of elders. Het plan kwam niet tot uitvoering. Wel werden in 1668 en 1669 enkele huisjes aangekocht, gelegen aan de Markt. Wat hiermede ge beurde is overigens nie tdui- delijk. Op 23 december 1673 werd besloten in Sluis op informatie uit te gaan, om te weten te komen hoe de op vang van arme- en weeskin deren aldaar geregeld was. De verkregen inlichtingen waren wellicht van dien aard, dat op 6 februari 1674 de kogel door de kerk ging. Er werd een weeshuis opge richt en Johannis Casparis Pistorius, voorzanger bij de hervormde gemeente en stadsschoolmeester en zijn vrouw werden aangesteld tot „vader en moeder". Ér waren echter zoveel wezen, dat zij niet allemaal in het huis van Pistorius on dergebracht konden worden, zodat „besteding" bij de bur gerij nog noodzakelijk bleef. Pistorius stierf in 1678 en zijn vrouw mocht op haar verzoek nog een jaar in functie blijven. Er kwamen nu echter klachten over haar beleid. Ze „reinigde" de kin deren onvoldoende en ze kregen te weinig voedsel. Het werd een onderzoek en de weduwe Pistorius werd schuldig bevonden. Toch bleef ze gehandhaafd, want nog in februari 1681 werd ze opnieuw voor een jaar be vestigd. Intussen bleek het steeds moeilijker te worden de we zen in één huis samen te houden. Op 3 juni 1681 werd besloten zoveel mogelijk we zen te „besteden" en nog geen jaar later, in mei 1682 viel het besluit tot opheffing van het weeshuis, in novem ber daarvoor aangepraat door voorzitter Joris van der Sluljs (de Van der Sluijs- straat herinnert aan deze ma gistraat. Moeder Pistorius kreeg voor de laatste maal haar centen in december 1681 en de kinderen kwamen tot mei daaropvolgend in huis bij David de Graaf. 7 jaar later werden de bedden, lakens en verdere eigendom men van het weeshuis pu bliek verkocht. Tengevolge van het experiment-weeshuis waren de Disch- en Sint Jansgoederen ontzettend ach teruitgegaan. Er was zelfs een bedrag geleend van ƒ5.300 van een vijftal voor aanstaande burgers, w.o. de magistraten de Schepen en Vermere, tegen een rente van 5 tot 6,25 's jaars. Om de financiën te redden werd besloten „een collecte te doen in Zeeland". Gedu rende de nu volgende 30 jaar werden de wezen weer uit besteed tegen betaling van de kosten voor voeding en kleding. De hoge kosten kon den echter niet alle uit het fonds der Dischgoederen be taald worden. Om deze reden werd met de diakonie der hervormde gemeente een overeenkomst aangegaan, waarbij werd bepaald, dat in het algemeen kinderen boven de 8 jaar voor rekening van het weeshuis (lees: de Disch goederen) zouden komen en beneden 8 jaar voor reke ning der diakonie. Alleen passanten of wezen, nagela ten door vreemden kwamen geheel voor rekening der di akonie, terwijl bij „vondelin gen" de leeftijdsgrens in ilaats van op 8 op 10 jaar vas gesteld. Zo gingen bijvoorbeeld op 2 november 1700 zeven we ien over van diakonie naar Aieeshuis. Onder hen was -:en meisje, dat op 9-jarige 'eeftijd achtergelaten was in le Isabellapolder. Ze werd daarom genoemd naar de vindplaats: Isabella Benoord en. Opnieuw werd door het regentencollege besloten de wezen in één huis onder te brengen in 1712. Van het oude Sint Janshuis was niets meer overgebleven en daarom Werd op 1 maart 1712 be paald, dat het gewezen com mandeurshuis van de stad, reeds aangekocht in 1708 als nieuw onderkomen voor de weeskinderen zou dienen. In de toenmalige nieuws bladen worden sollicitanten opgeroepen voor de functie van binnenvader en -moeder. De eerste die benoemd werd was de Amsterdammer J. Wijdoogen, maar deze kreeg al op 5 december 1713 zijn congé wegens ongeschikt heid. Toen kwam F. Crama, schoolmeester te Leiden, naar Aardenburg. De vergoe ding werd bepaald op ƒ150 per jaar plus kost en inwo ning en hij mocht bovendien voor eigen profijt 25 a 30 leerlingen op de weesschool erbij nemen. In het comman deurshuis, nu weeshuis ge worden, bleef een kamer be schikbaar voor het college van regenten. Dit comman deurshuis stond aan de te genwoordige Oude Kerk straat, waar thans garage Hoogerwerf is gevestigd. Het tweede weeshuis bleek opnieuw geen lang leven be schoren. Van 1714 tot 1741 had men weer een schuld van ƒ9.400, zSdat de wezdn op 1 november van dit laat ste jaar weer werden uitbe steed. Binnenvader J. de Knegt werd, zeer tegen zijn sin, ontslagen en ging in be roep. Toen het college van regen ten later bij wijze van „be- icht en raad" aan de Staten- Generaal een niet zo gunstig boekje opendeed over het beleid van Jan de Knegt, zijn verdere stappen van zijn kant achterwege gebleven. De oud-schepen Aarnout Van Leerdam legde zich echter niet neer bij de gang van zaken. Hij wendde zich in 1742 en een jaar later nog eens tot de Staten-Generaal Omdat het weeshuis z.i. moest blijven. Op 13 juni 1743 verscheen een deputatie uit de Staten en deze gaf de 0 De onleesbaar geworden gevelsteen vermeldt de aanduiding „Weeshuis". regenten in overweging het weeshuis weder op te richten en nam het eigenlijk kwalijk dat zonder overleg met de Staten-Generaal besloten was tot liquidatie. Het verzoek van de Staten werd met een uitgebreid relaas beantwoord. De Staten lieten toen weten, dat de regenten hun best hadden gedaan en dat zij ak koord gingen. De inboedel van het wees huis werd verkocht, het com mandeurshuis afgebroken en opnieuw opgetrokken. Het gebouw werd nu verhuurd onder voorwaarde, dat de huurder een kamer beschik baar moest houden voor het regentencollege en dat de huurder ook toezicht zou houden op wezen, die we gens straf of ziekte moesten worden opgesloten of opge nomen. Sedertdien zijn de wezen steeds uitbesteed ge weest bij de minst eisenden, tot zij in staat waren zelf in hun onderhoud te voorzien. Op last van het Frans be stuur d.d. 28 juli 1798 werd overgegaan tot een scheiding van de Sint Jans en de Disch goederen. De Dischgoede ren werden omgezet in een Bureau de bienfaisance (voor wezenverzorging), de Sint Jansgoederen in »en Bureau de Hospice (armenzorg). Het kapitale pand de Meiboom (In Aardenburg bekend als „het weeshuis" in de West straat) dat in de loop der tijden tot de bezittingen was gaan behoren, viel toe aan het Bureau de bienfaisance. Deze scheiding, waarbij de wezenverzorging op de oude voet werd voortgezet, bleef bestaan tot 1 februari 1815, toen de bureaus werden op geheven en er in Aardenburg een Algemeen Armbestuur kwam. De bestemming van de goederen bleef zoals ze vóór de Franse tijd was ge weest. De hervormde kerk, die sedert het jaar 1578 een zéér grote vinger in de Disch goederen-pap had gehad ging niet akkoord met" de regeling en eiste alle goede ren voor zich op. Zij gingen dan ook in beroep bij Z.M. Willem 1. Nu voelde zich echter ook het „roomsch-Ca- tholijke" volksdeel zich ge roepen een beroep op de ko ning te doen. Nuchter den- lende rapporteurs bericht ten de koning, dat de her vormden geen aanspraak op de goederen konden doen gelden op grond van „erfdeel der vaderen", want zij waren allen inwijkelingen, terwijl de goederen in oorsprong echter wel de katholieken hadden toebehoord. Er kwam een compromis tot stand. In de toekomst werden 3 regen ten benoemd door de ge meenteraad en de Neder landse hervormde- en de r.k. armbesturen benoemden 1 lid ieder. Aan deze armbe sturen zou bovendien een subsidie kunnen worden ver strekt door het algemeen armbestuur. Invoering van de Gemeen tewet in 1851 en de eerste Armenwet in 1854 leidden tot enkele wijzigingen in reglementen. De hervormden gingen op 24 juli 1855 ak koord onder voorwaarde dat zij geen afstand zouden doen van de goederen indien later nog zou bewezen worden, dat ze daar recht op zouden heb ben. Minder wezen en goed financieel beleid leidde er toe. dat de Sint Jans- en Dischgoederen opnieuw een aanzienlijk bezit vergaarden en er in het eerste kwart van deze eeuw onenigheid antstond over 't beheer. Hier aan kwam een einde, toen in 1934 een herverdeling plaats vond onder toezicht van Ge deputeerde Staten van Zee land. Toen kreeg ieder volksdeel naar rato van het aantal ingezetenen zijn aan deel uit bezittingen en kapi taal. Het regenten-tijdperk behoorde tot het verleden. Eindredactie: Rein van der Helm. Het „tweeling"-Weeshuis, huize Meiboom in Aardenburg: een tweeling-trapgevel.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1974 | | pagina 9