,Op succes geen carrière te bouwen' VERMEULEN- FLUIT VOETBAL-POËZIE B ONDERTOS EN „KUNST" BEDDERAND EN KUNST vrflj,- uit JOSINE VAN DALSUM BOEIT ALS LET MILJOENEN 'f ijdschrift oneel oek Zaterdag 9 februari 1974 ARABISCHE filmweek momenteel in De Movies te Amsterdam. Vandaag: La terre van Chahine (Egypte), maan dag: Wechma van Benam (Marokko), dinsdag: La mort trouble van Boughedir (Tune sië) woensdagMille et une Mains van Barka (Marokko). Organisatie: Fugi tive Cinema i.s.m. Ned. Palesti naKomité (inl. 020-244984). a CLAARTJE Boekhorst- ke ramiek, grafiek en tekeningen en Bella Vlugter, tekeningen en schilderijen van zaterdag 9 febr (opening 15.00 uur) tot en met 16 maart in galerie Pepijn, Breda. DRIE Brabantse kunste naars (Huib Benschop, schil, derijen Lucien van der Eer den beelden en Piet Fioole, (zeefdrukken) tot 4 maart in De Krabedans, Stratumseind, Eindhoven. WIM van de Beek, Baarle- Nassau, exposeert tot en met 3 maart in De Kinderkus, achter de molen te Hilvarenbe-ek. 0 BEKRONINGEN '73, heet het boekje, dat een publikatie bevat van werken, bekroond in het kader van de 4e literai re prijsvraag '73 voor jonge ren, alsmede het oordeel van de jury. Uitg. van Stichting Literaire Dagen, postbus 176, Eindhoven- Prijs f 4,50. 0 KAREL Appel krijgt zijn zin Op zijn wens om in Ne derland een Appelmuseum te stichten heeft Hoogeveen inge haakt. De enkele miljoenen, daarvoor nodig, zullen moeten komen van CRM, provincie Drente en gemeente Hooge veen. Binnenkort beginnen be sprekingen daarover. 0 HUBERT van Hille (1903 Ambon en wonend te Zut- phen) exposeert tot en met 24 maart (opening vanmiddag 16.00 uur) in Bellfires Schouwzaal te Hapert. Zijn werk hangt o.a- iin Kröller- Mtiller. GLOBE brengt op 14 fe bruari nieuwe première: De Wilden (Savages) vail Hamp ton, in regie van Adrian Brine en met o.a. Eric Schneider en Siem Vroom. Eerste voorstel ling is in Eindhoven. DINGHUIS te Deurne toont voorlopig, dagelijks van 14.00-17.00 uur, een keuze uit de collectie, die de gemeente de laatste jaren heeft verwor ven. Negen werken van Hen drik Wiegersma- Verder o.a. van Dooyewaard, De Kat, Krop, Maks, Wiegman, Willink en Witteman. Dertig werken van 21 kunstenaars. STREVEN - 5 „Hoezeer de operette aan tijd en omstan digheden gebonden is, blijkt wellicht uit haar relatieve ver zuiling in tijd en ruimte", zo besluit R. Pourvoyeur zijn tweede bijdrage over „De ope rette, spiegelbeeld van de sa menleving" (Van Strauss tot en met Sjostakovitsj), L. Geerts behandelt de Columbiaanse auteur Gabriel Garcia Mar- quez („Wanhoop en geweld in Columbia"), op wie niet zo gemakkelijk een etiket te plakken is. Marcel Chappin reflecteert op enkele proble men van de geschiedschrij ving. L. de Jongs Het Ko ninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog. „De J ong doet wat de mensen graag willen, hij oordeelt zoals ande de geschiedschrijvers het tot nu toe gedaan hebben", is daarbij een van zijn uitspra ken. Verder is opgenomen een gesprek, dat Frans Boenders tijdens het afgelopen Interna tionale Congres voor Filosofie te Varna Bulgarije had met Bertrand Russels leerling Ayer over de achtergronden van het denken bij zijn leer meester. In Misdaad en Vrij heid zegt Alfred Heijder o.a.: „Strafrecht, als onderdeel van hot rijk der verwerkelijkte vrijheid, dient veeleer om de ordehandhaving en de mis daadbestrijding op hun rechts gehalte te controleren en zoda nig te beperken dat niet door de misdadigheid en haar be strijding ons aller vrijheid wordt ontkend" (Streven Postbus 233, Den Bosch). Groepen kinderen en vol wassenen kloppen tevergeefs op de deur van een boerderij tje in Prinsenbeek bij Breda. Ze komen een handtekening vragen van Letje, het simpele meisje uit de tv-serie „Een mens an goede wil", naar het gelijknamige boek van Walschap. Maar Josine van Dalsum is enkele maanden ge leden uit haar schulpje gekro, pen. „Mijn isolement in het boerderijtje in Prinsenbeek is te vergelijken met de rol van Letje. Maar Josine in Prinsen beek miste de aansluiting met Letje. Blijf ik op het platte land in mijn schulpje of maak ik de sprong naar de praktijk? Dat was de vraag. Ik koos voor het laatste", zegt ze. Het Bredase meisje Josine van Dalsum heeft de aanslui ting gekregen; met Letje, met haar collega's en vooral met het publiek. Zij blijkt een ge waardeerd collega, wanneer ik met haar in Amsterdams Brakke Grond zit te praten en collega's als Lex Goudsmit, Elsje de Wijn, Adèle Bloemen- daal e.a. er ronddwarrelen op een repetitie voor Citroentje met suiker. „Ook collega's die me kennen uit de verzetshoek, waarderen Letje. Fijn", vertelt ze. En regisseur John van de Rest: „Meestal hoor je niets van collega's als iets goed is, maar opvallend is nu hoevelen hun tevredenheid uiten over het spel. Blijkt dat het in Nederland toch kan, zeggen ze. De publi- citeitsreacties zijn ook enorm. In Nederland ligt het waarde ringscijfer tegen de tachtig; in België is het succes nog gro ter; daar ligt het waarderings cijfer tegen de negentig; een absoluut record. De Duitstalige tv (m.n. de ARD) en de Scan dinavische landen hebben al belangstelling getoond. Op het ogenblik ben ik bezig de acht uitzendingen opnieuw te mon teren tot een twee uur duren de speelfilm. Ze wordt opge blazen tot 45 mm en moet dan in de bioscopen gaan draaien. Het staat bovendien al vast, dat zowel de Belgische als de Nederlandse tv de serie het volgend jaar opnieuw zal uit zenden. Josine: „Over twee- drie weken komt er een plaat uit met de muziek van een Mens van goede wil. Ik heb daarvoor twee chansons ge schreven, die ik zelf zing. Mens voor wie, mens voor wat, mens waarom?, als ope ningschanson en op de b-kant: Hij ziet me niet; tragiek van een eenzame vrouw". In één slag is Josine van Dalsum een beroemdheid ge worden. Door haar gespannen Letjes-rol is ze betiteld als „de ontdekking van het jaar" e.d. „Het is allemaal ontzet tend ouderwets", zegt ze. „Je wordt een soort vedette van Hollywood. Wat breng ik toch in godsnaam teweeg? Toen ik gisteren in Nijmegen op zie kenbezoek in een ziekenhuis stond werd ik plotseling vast gegrepen onder de uitroep: „Dan kan ik tenminste zeggen, dat ik met Letje gesproken heb". In Amsterdam kom je regelmatig mensen tegen, die je een klap op de schouder geven: „Ha, daar heb je debie le Let". Mensen gaan voor je staan alsof je uit een andere wereld komt. Ook in Elsloo, waar ik was voor de tv-opna- me van Elschots Verlossing (de drie uitzendingen komen nog op tv), liep het halve dorp uit voor handtekeningen. In Vlaanderen ben ik gevraagd om het sportfeest op te luiste ren etc, etc. Ouderwets gevoel van vedette. Och, als het maar niet teveel gebeurt, heb ik er niet zoveel hinder van. Ik ben sterk geneigd om het succes te relativeren; de reacties te wantrouwen. Waarop zijn ze gebaseerd? Je kunt hier geen carrière opbouwen. Ben trou wens na 1 maart weer zonder werk". „Nee, ik heb de rol van Let niet gekregen naar aanleiding van die t.v.-uitzending van vo rig jaar. Ik kreeg daarop wel veel reacties bloemen en brieven va-n gewone men sen. Alleen Josephine van Gasteren belde me met posi tieve geluiden. Andere colle ga's zeiden hoogstens misprij zend: „Dat is het misdeelde kind van het Nederlandse the ater". In dat programma kreeg ze 50 minuten gelegenheid om alles te zeggen, wat haar dwars zat in het toneelbestel. Josine: „Ik zag het niet meer zitten Ik kreeg met mijn, nogal felle, ideeën nergens aansluiting Het begon al met mijn eind-examenproject aan de Amsterdamse toneelschool. De reacties in de pers waren zeer uiteenlopend. Wel twee weken volle zalen. Daarna heb ik o.a. wat gewerkt met het Leidse studententoneel, deed enkele keren het t.v.-program- ma Orimora. Kon wel bij en kele gezelschappen komen, maar dat was niet aantrekke lijk; zeker niet na het gedon der, dat ik bij één van de gezelschappen had. Ik heb vanuit Tomaat nooit geprotesteerd tegen de vorm van het theater; wel tegen de mentaliteit van de makers er van. Het is eigenlijk heel sim pel: wat heb je als mens tegen elkaar te vertellen? Politiek engagement? Ja, uiteindelijk wel. Daar gaat het naar toe. Op de barricade? Och, er zijn in ons land geen barricades en dan kun je er ook niet op. Ik sta achter de principes van Proloog. Ik zou me echter niet bij Proloog willen aansluiten, want als theater is het voor mij niet voldoende professio neel. Ik vind me zelf nog te jong om zelf goede vormen daarvoor te vinden. Speel veel te graag in goede dingen. Ben teveel professionalist. Ik ge loof ook, dat het zinvoller is je protest meer tegen de Tweede Kamer te richten, dan tegen jonge mensen. Maar ik weet nog niet, hoe je oudere men sen aan moet pakken. Je moet listig intelligent zijn, zei Brecht. Wel ben ik bang voor de vorm van uiterlijkheid, bij het Nederlandse theater. Jam mer vind ik, dat ik ondanks mijn grote mond geen alterna tief heb. Mijn aansluiting mis lukte dan ook en ik kroop in mijn schulp in Prinsenbeek. Tekenen en schrijven, chan sons. Verloor contact met col lega's. Toen kwam de vraag om Letje te spelen? Ik heb me de keuze van te voren gereali seerd. Blijf ik op het platte land of maak ik de sprong naar de praktijk? Ik heb de rol bekeken. Bijna tegenge steld aan mijn eigen karak tertot...je bent het. Stuk praktijk-ervaring; stuk vak discipline. Ja, dat is het ge worden. In het team, heb ik kunnen spelen vanuit mezelf. Zonder één woord toch er zijn. De wereld in mij zonder woorden kwam naar buiten. Met Kitty Courbois (Rosa) en Hugo Metsers (Thijs) kon ik, gedurende de vier maanden opname, een hechte pool vor men. Het was grandioos om met Hugo samen te werken. Vanuit Blue Movie en andere naakte toestanden is hij dooi de publiciteit verkeerd bij het publiek overgekomen in het verleden. Nee, van Walschap had ik nog nooit iets gelezen. Het is zo simpel en direct. Het ging de mensen steeds meer boeien. Een sfeer van burgerlijke rechtlijnigheid spreekt uit het stuk. Het is zo herkenbaar; er wordt niet gespyebologiseerd. Als er in het stuk gejankt moet worden, wordt er ook gejankt. De veie positieve re acties, ad vanaf het eerste deel, hebben me overvallen. Niet verwacht. Mijn grootste aandeel komt pas in de laaitste delen. Wat zullen ze er dan van vinden...? Voor mijzelf heb ik vast kunnen stellen, dat ik vak-technisch iets kan. En daar ben ik blij mee. Het succes zie ik als zeer relatief", zegt Josine na het derde kopje koffie. „Ik ben een koffie-leut. Nu maar een glas rosé". Over een rosiger(?) toekomst ver telden. „Ik heb een beetje een tra gische fiilmloopbaan", lacht ze. „Ben indertijd door Frans Weisz foor een film gevraagd, die niet doorging. Slofje in De Inbreker, ging ook niet door. Heb in een aantal kleine films gespeeld. Nikolai v. d. Heyde heeft me wel eens benaderd. Met Paul Verhoeven heb ik gepraat over de rol van Keetje Tippel. Maar er zijn misver standen geweest rond de proef- opnamen. Zou Keetje Tippel graag doen, maar twijfel er nu aan, omdat ik hoor, dat het gegeven toch vercommerciali- seerd wordt; bed in, bed uit en daar heb ik geen zin in. Eind van deze maand begin nen de opnamen voor een chanson-programma, dat ik voor de BRT doe; samen met acteur Jo de Meijere (Heren van Zichem). Teksten van o.a. Guillaume van de Graft, Ida Gerhardt, Marsman op muziek van Pieter Verlinden; van beat- achtige swing tot de meest poëtische dingen. Een unieke uitdaging. Ook een sprong om te ontdekken of ik het kan. Wil niet mooi zingen; wel per soonlijk. De mens heeft een stem en spreken kan zingen zijn". Een andere ontdekking bij haar zelf. „Ik wist niet, dat ik tekenen kon. In het isolement van Prinsenbeek moest ik mijn emoties kwijt. Ik ben er toen mee begonnen. Bijvoor beeld een werkloze als fluit speler. Hij boort gaten in zijn neus en speelt er fluit op. Wat teken je goed, zeiden mensen met een academische oplei ding. Ik kan niet schetsen; doe het zeer conscenitieus. Ben er ook wel wat ijdeler op gewor den. Nee, aan een expositie ben ik nog niet toe", zegt ze. Maar mijn grootste hobby blijft het toneel. „Heb ik al tijd graag gewild; zat in me. Het begon in de Bredase Ge- rardus Majella-parochie bij broeder Alphonsus met zijn kinder-operettes. Het hele ge zin Van Dalsum zat erin. La ter in de Maria-parochie had ik groot succes in operettes op muziek van Jan Wolkers (ja, zo heette de man). Van ons gezin is alleen Damiet, mijn zus, twee jaar op de toneel school, in Maastricht geweest. Ze heeft nu poppen-theater Ej- Ej in Dordrecht". Josine heeft geen spijt van haar sprong uit Prinsenbeek Toen ze er kwam wonen, liet burgemeester Baetens de ge meente Breda weten, dat hij in zijn gemeente niet gesteld was op het uitschot van Bre da..; juist heeft ze een (ge wonnen) proces met hem ach ter de rug over de ww-uitke- ring. Het leven van Letje gaat niet steeds over rozen. Dat geelt waarschijnlijk ook de spanning aan deze rol van Jo sine van Dalsum, waardoor wekelijks zo'n 5-6 miljoen mensen zeer aangesproxen worden. HENK EGBERS Greta Vermeulen. In de moderne muziek zitten vaak nogal „gekke" klankef fecten. Je moet op de piano- of vioolkast met je hand slaan, zegt b.v. de componist, om het geluid te krijgen, wat ik wil. „Vanuit praktische moeilijkhe den bij moderne muziek" zegt fluitiste Greta Vermeulen uit Culemborg (o.a. lid van het Quantz-trio en spelend bij Opera Forum), ben ik gaan experimenteren met de fluit". Ze heeft dat al bijna tien jaar gedaan. Daaruit is vorig jaar de Vermeu'en-fluit geboren, die nog maar weinig lijkt op de oorspronkelijke •'wars- fluit. Op het Brabantse conserva torium gaf ze er deze week een demonstratie mee. „Eigen lijk twee jaar te vroeg, ->mdat ik zelf het instrument nog niet helemaal beheers. Maar ik ben wel verplicht om ermee voor de dag te komen, omdat ande ren onder mijn duiven begon nen te schieten". Ze heeft oc trooi aangevraagd. Het eerste wat opvalt is, dat ar geen sprake meer is van een dwarsfluit. De fluit wordt niet dwars, maar rechtop staand aangeblazen. Er zitten verder geen kleppen en geen toongaten in. Het principe van toonvorming lijkt een beetje op dat van een trombone. Een telescoopsysteem van twee dunne (0.5 rrvm) buizen (mes sing en roestvrij staal; 'wee gelijke metalen „vreten elkaar op"). Toonvorming ontstaat door ze over elkaar te schui ven. Het mondstuk is traditio neel en zit in een dwarsstuk met in en uit te schuiven eindstoppen om de ruimte bij het aanblaasgat te regelen. Om een zeer technisch verhaal voor geïnteresseerden kort te maken: enkele mogelijkheden. Niet zo geschikt voor barok muziek; gelijkmatig timbre im de traditionele fluittoon moge lijk; grondregister is zwak; 2e tot en met 7e harmonische be trouwbaar; dubbelflageolettem mogelijk over het gehele toon- gebied; ook glissandi van dub- b elflageoletten haalbaar. Niet bedoeld als vervanger van de Boehmfluit, maar te beschou wen als aanvulling van het be staande instrumentarium (met name met het oog op de mo derne muziek) al heeft het nog geen componist voor geschreven Maar Gerda Vermeulen zoekt ze. Tijdens de demonstratie maakte ze gebruik van grafi sche partituren (o.a. Ton Hok ken: Real), diie zelfs op een conservatorium nog problemen Nogal wat mensen menen dat poëzie lezen 'n uitermate verve lende en ernstige bezigheid is, waarbij de Hogere Waarden van het leven aan bod komen. Dat dit oude misverstand geen opgeld meer doet, blijkt uit de nieuwe gedichtenbundels van HENK SPAAN: 'N LACH EN N TRAAN (uitg Tango 3.75). en NICO SCHEEPMA KER: (HOPPER'S HOLLAND (uitg Thomas Rap - f 6,50). Geen Perkiaanse sonnetten over Mathilde, maar over Cruijff, Keizer en het „totale" voertbal, over de drank, 't café en de beste barkeepster van Nederland en, het kan niet op, over een goede liefdesverhou ding. Het is een verademing nu eens niet uitsluitend te moeten lezen over de ongeluk kige of verloren liefde, waar debutanten zo vaak aan lijden: er is al genoeg ellende. Het omslag van 'n Lach en Traan is typerend: een leeg bierglas met in Heinekentypo- gralie de naam van de dichter- Bij Spaan is het, zoals de titel al aangeeft, afwisselend wee moedig en glimlachend verder lezen, in speelse versjes geeft deze redacteur van o.a. Pro pria Cures weer wat hij ziet en hij bedient zich van alle ver boden literaire middelen als het rijm en de alliteratie („Ik zie de regen in de gracht het wenken van de hoeren drank dreef droefheid weg deez nacht doch dag ligt reeds te loeren"). Er valt heel wat te genieten: hoe Wim van Hanegem zijn directe tegen stander geducht weet te be schadigen: hoe de tribune ge niet bij een pass van Piet en l.oe de beste oarkeepster van Nederland („je hand zo vol van vlugge pils") vergetelheid en veil vertier schenkt De uitgave telt maar veertien vers jes, veel te weinig van een debuut van dit niveau. Al zal Spaan door de Hogere Mach ten nooit tot de Literatuur worden gerekend, niemand praat me uit net hoofd dat 1948, zijn geboortejaar, een uitstexend dichtersjaar is. Velen kennen Nico Scheep maker ais iemand, die over letterlijk alles schrijft. Zijn gedicntenbundel Hopper's Hol land bevat dan .rok zes afde Ungen, die weinig verbanc met elkaar hebben. Voetbalfai Scheepmaker (schrijver var. „Cruijff, een fenomeen) wijdl sonnetten aan Ajax - Real Ma drid en Ajax - Juventus („toen Johnny Rep 'n keertje géén free-kick maar een juweeltje van een doelpunt maakte"), waarvan hij het eerste opdraagt aan Ton van Duinhoven. Het zal ook nie mand verbazen dat het omslag van de bundel wit is met een verticale rode band, zoals een Ajaxshirt. Slavist Scheepmaker dicht over de schaker Pachman en de Russische schrijvers Amal- rik en Bneknvski. Een afde- ling die ik met gemengde ge voelens heb gelezen, temeer daar Rutger Kopland (in: Wie wat vindt heeft slecht ge zocht) zich ook al met hen bezighoudt. Het zou onzinnig zijn te beweren dat het soli dair zijn met de Russische dissidenten een modever schijnsel aan het worden is, al doen de volgende regels van Scheepmaker dit wel vermoe den- „Of ben ik toch niet meer dan een schlemiel die graag Amalriks moed zou wil len delen maar met meer opbrengt dan Andrej-tje spe ler"? Huisvader Scheepmaker schrijft over zijn gezin. Zon neklaar blijkt dat zijn gezin („Ik zie het als een goed ge bouwd gedicht dat uitge groeid is tot een levenslied") net belangrijkste in zijn leven is- Het resultaat is ontroerende poëzie van een verliefde. De dichter Scheepmaker tenslotte houdt zich bezig met zijn schrijverschap en geeft de le zer zelfs het antwoord op de vraag wat poëzie is: „Poëzie is als je het hart opent met een zilveren sleuteltje dat ook op een fietsslot past". Met wat vlijt en ijver kom je er snel achter dat deze ontboeze ming staat in een inmiddels vergeten dichtbundel van die zelfde Scheepmaker: De kip van Egypte (1957). In ierier geva. heeft hij het sleuteltje weer uit de kast gehaald en. opgepoetst, aan ons doorgege ven. De bundels van Spaan en Scheepmaker lenen zich er uitstekend toe, ook vanwege Ie omvang, om ze in een ver loren uurtje te lezen, juist vóór de eerste sterspot. Wat wil je nog meer? JOHAN DIEPSTRATEN eindredactie henk egbe» Ook de meester moet weer naar school. Niet om te doce ren, maar om te leren. Er is bijna geen vak meer in deze tijd, dat niet voortdurend om nieuwe voeding en bijsturing vraagt. De tijd, dat een onder wijzerfes), nadat de kweek schooldeur achter hem was dichtgegaan, vrijwel onge stoord tot zijn 65e zijn een maal vergaarde wetenschap kon doorgeven is voorbij. Op vallend is, dat dit besef mis schien wel het sterkst tot ui ting komt bij hetgeen kunst- zinnige- of muzische vorming heet, maar ook omdat het we zenlijk andere aanspraken (door sommige leerkrachten ervaren als aanslagen) doet op de persoonlijkheid van een on derwijzer. Bijscholing wordt nog te vaak beschouwd als het aanleren van een aantal nieu we technieken om die aan de kinderen te kunnen overdra gen. Het zichzelf ter discussie stelle om tot een nieuwe cre atieve opstelling te komen binnen het totale onderwijs, is er nog nauwelijks bij. Het is bedreigend. Dat proef je met name in het eerste onderzoek, dat er ooit is gedaan over de bijscho ling van het onderwijskader der basisscholen op het gebied van de kunstzinnige vorming. VERSLAG VAN VIER JAAR BIJSCHOLING KUNSTZIN NIGE VORMING VOOR ON DERWIJZERS heet de lijvige bundel, die een onderzoek be vat door de Nederlandse Stichting voor Kunstzinnige Vorming (i.e. H. van Merwijk en drs. Van Asselbergs-Nees- sen; NSKV, Muurhuizen 9, Amersfoort - tel. 03490-17343 - f 6,50). Nu is alleen de titel „kunstzinnige- of muzische vorming" ai voldoende om de nodige misverstanden overeind te houden. Er zit een te nega tief-elitair luchtje aan; het vertaald niet, dat de door de NSKV beoogde totale creatie ve instelling van het onder wijskader; het begrip roept eerder de hang naar het aanle ren van een aantal kunstzinni ge handgrepen op, die de school in een aparte les kun nen worden toegepast middels het boetseren van asbakken en het Ieren van danspasjes, die in de lucht hangen. Dat dit de bedoeling niet is blijkt uit de opzet van een 15- tal regionale bijscholingscur sussen (o.m. in Bergen op Zoom en Oudenbosch), die mede door de NSKV, de afge lopen vier jaar gegeven zijn. Maar liefst 2120 onderwijs krachten bij het basis en ten dele het kleuter-onderwijs kwamen er op af. De deelnemers zijn nu geên- queteerd om o.a. te achterha len of de cursussen doorwer ken binnen het onderwijs. Een van de klachten is, conform het hierboven gesignaleerde, dat de cursussen te weinig af gestemd zijn op de school praktijk. Een betrekkelijk klein percentage zag en voelde het belang van de aanspraken, die erin gedaan wei'den op hei functioneren van de onderwij zer (es) zelf. Een van de „bijbedoelingen" van de cursussen was: het proces van de gespecialiseerde onderwijzer in het basisonder wijs te bevorderen. Met ande re woorden: iedere onderwij zer kan niet meer een manus je-van-alles zijn. Specialisatie en taakverdeling binnen het team brengt verlichting en kwalitatieve verbetering van het onderwijs. De vrees voor het wegvallen van de binding tussen klasseonderwijzer en een bepaalde klas daarbij is gerechtvaardigd (kan dit voor komen worden; b.v. middels een remedial teacher); al moet gezegd, dat wanneer een kind gebonden blijkt aan een leer kracht met wie het voortdu rend moeilijkheden heeft, taakverdeling opluchting schenkt. Een groot deel van de ondervraagden wenst speciali satie voor sommige vakken (76,5 procent). Volledige spe cialisatie wordt maar door 7,9 voorgestaan. Uitvoerige onder zoekingen in ziekenhuizen b.v. hebben overigens al bewezen, dat bij doorgevoerde taaksplit- singen de cliënt platgedrukt wordt door het instituut. Be langrijk is wel, dat 34,6 procent van de cursisten meent, dat de cursus zijn/haar algemene optreden in de school heeft beïnvloed (in Bergen op Zoom slechts 23,8 procent). De algemene be roepshouding is bij 73,2 pro cent naar eigen oordeel gun stig beïnvloed. (Bergen op Zoom 61,1 procent) al heeft er weinig rechtstreekse integratie met andere vakken plaatsge vonden. De duur van de cur sus (20 bijeenkomsten) bleek vooral in Oudenbosch en Ber gen op Zoom een handicap. De financiering (de cur sisten betaalden de laatste ja ren zelf niets van de cursus sen f 235,- per deelnemer is nodig bij een projekt van 150 deelnemers) bleek ook van te veel toevalligheden afhanke lijk. Binnen de inspectie Roos endaal moesten b.v. 20 ge meenten raadsbesluiten geno men worden om een cursus rond te krijgen. Bovengenoem de en andere problemen (pro filering cursusleider, agogische aspecten) uit dit rapport wer den aanleiding tot het instellen van een werkgroep vanuit de NSKV, die komende bijscho lingsprojecten op het gebied van kunstzinnige vorming zal bijschaven. Mogelijk kan dan ook eens bekeken worden hoe b.v. de provincie Zeeland aan dit belangrijke werk deel kan nemen? Allen, die bij het basisonderwijs betrokken zijn b.v. ook oudercommissies e.d. doen er goed aan ken nis te nemen van dit onder zoek. De weg naar de NSKV zou wel eens belangrijk kun nen zijn bij de kwaliteitsver betering van het basisonder wijs in eigen regio. opleverde („Waar begint-ie? Links bovenaan. Wat er ver der gebeurt., hangt af van het weer af" etc.). Gerda Vermeulen, die haar flui topleiding kreeg bij Johan Feitkamp en na buitenlandse omzwervingen, nu werkzaam is als computerprogrammeer der bij het instituut voor So- nologie van de Rijksuniversi teit Utrecht (werkte ideeën uit van o.a. Koenig en Struyc- ken en schreef computerpro gramma's voor het genereren van poëzie), heeft met ver schillende modellen gedokterd voordat de Vermeulen-fluit er uit kwam. De laatste ontwik kelingen werden uitgevoerd aan de TH te Delft (ir. D. van Wulfften Palthe), terwijl P. van Swol van de apparatenfa- briek Van Doom te De Bilt het demonstratiemodel (niet verbeterde mensuuir) maakte. De prijs van zo'n fluit ligt rond de f 1500. Wie er meer van wil weten kan terecht bij Greta Vermeulen, Ravelijnstr. 159, Culemborg (tel. 03450- 2907). H.E. „Mijn lief zit op de bedderand te ritselen met zijde en kant." Zo begint de „Kleine ballade in kant en zij" van Han G. Hoek stra. Daarbij maakte de bekende Amsterdamse graficus Kurt Löb bovenstaande litho. Samen met dit gedicht, afgedrukt op één blad, vormt het de zevende prent in de tweede reeks van Pen en Burijn. Onvermoeid gaat de Bredase Neerlandicus Frits Haans verder met zijn privé-hobby, respectievelijk onderneming om gedichten uit de Nederlandse literatuur met originele grafiek van hedendaagse kunstenaars bijeen te brengen. Poëzie van ojl Roland Holst, Andreus, Hanlo, Lodeizen, Hadewych, Hooft, Bre- dero en Luyken, alsmede grafiek van o.a. Strik, Sins, Van Ros- sum. Batterm an ii, Heeneman, Pueettmann werden reeds in een eerste reeks van tien bladen en in deze tweede lopende reeks bijeengebracht. In galerie Guido de Spa (2e Weteringdwars straat 34, Amsterdam-C) worden ze tot 21 februari geëxposeerd. De eerste reeks ging voor 12,50 en de tweede voor 15 per blad al grotendeels van de hand. Dat is voor deze doorgaans geslaagde originele (gesigneerde) prenten erg weinig. „Waar derende en aanmoedigende woorden geven me de moed om het administratieve en financiële slavenwerk zelf te blijven doen en zo de prijs van de bladen zó laag te houden," zegt Frits Haans (,je weet nooit hoe de haan een klant vangt"). Puur enthousias me voor het poëtische woord èn de grafische lijn maakt Frits Haans tot inzet om anderen daar in te laten delen. De expositie van een deel van zijn verzameling onlangs in Bergen op Zoom, toonde dat hij een fijne neus heeft voor dit soort zaken. Met zorg kiest hij. De bladen zijn aantrekkelijk als verzamelobject maar evenzeer aan de wand (b.v. in een wissellijst). Löb. vorig jaar benoemd tot prof. in Salzburg en o.a. bekend als verluchter van de bibliofiele boekenserie „De Roos", bezorgde deze serie weer een illustratieve en raak geschetste romantische prent naast een genoeglijk gedicht. De bladen zijn niet in de handel. Wie er meer van wil weten of ze wil hebben, moet zich in verbinding stellen met Frits Haans, Vinkenbos 47, Ulvenhout, (Tel. 01614-2574.) 1

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1974 | | pagina 23