DIGER
Drie blikken
DOKTER Iffi'WENBERG: WE WEN REGELMATIG STERVENDE MENSEN AAN DE POORT
Ethiopische hongersnood
duurt nog altijd voort
YS NESTELEN ZICH
IN INDISCHE OCEAAN
ISRAËLI'S IN BEZET
GEBIED MOETEN
HET VELD RUIMEN
aur
ir
srtogenbosch
HNIEK
riJK,
HENDEN
lCARAVAN
2, type 197I
VLAKE
Laatste kans
Afgeknapt
Toerisme
Suezkanaal
DOOR
CORN.
VERHOEVEN
>en belangrijk
ik. Zij zorgt er voor
tepark in goede
voor deze afdeling
en een
ijks krijgen bi] onza
van 8.30 uur tot
lefonisch informatie
out. Tel. 01620-29000
nberg
en regelapparatuur.
r.
gunstige arbeids-
te en pensioen
kostenregeling.
b directie van de
omdat het werk o.a.
van binnenkomende
In van orders voor
salaris en prims
bktie van
keiser, verlichting
pkachel en ijskast,
er goede staat,
fclefonisch overleg
prmale werktijden
|IN 8000,—
terrein)
veg Hansweert
ligers, zoeken wij op
tbant onze belangen
rr reclame met
of naaste omgevinü
antoormachine-
Lndelsmaatschapp'i L
HINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEIL NGEN PE L NGEN PELNGEN PELNGEN PE L NGEN
NGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN
PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN „PEILINGEN „PEILINGEN „PEILINGEN PEILING
EILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEI^
In de noordelijke pro
vincies van Ethiopië
duurt de hongersnood
onverminderd voort,
hoewel de publiciteit
daarover drastisch terug
gelopen is. Onze verslag
gever Jan Derix keerde
deze week van een be
zoek een enkele opvang
kampen in het Ethiopi
sche hongergebied terug
en belicht in bijgaande
reportage enkele achter-
gronden van deze ramp,
die aan tienduizenden
mensen het leven heeft
gekost.
Maandagavond (11 fe
bruari) zal de NCRV in
de rubriek „Hier en Nu"
een ty-documentaire
over deze hongersituatie
op het scherm brengen.
0 Aoktar het kamp bij de Kthkrptsche plaats Mersa ligt een troosteloze vlakte. Onder iedere steeem een dode.
de Ethiopische hoofdstad, aan
de ellendige steenslagweg naar
Asmara.
Voor het hongergebied dat
groter is dan de Benelux, is
dit de enige verbinding met
de buitenwerd. Onze Peugeot
(Van een speciale verslaggever)
MERSA - ETHIOPIe Aan de poort van de op-
vangshelter Mersa zitten tweehonderd mensenge
stalten leidzaam in de gloeiende middagzon. Ze heb
ben gevraagd om binnen gelaten te worden. Brood
magere scharminkels zijn het, gehuld in grauwe
lompen. Een nieuwe stoot hongerlijders, die is ko
men afzakken uit het nabije gebergte van de Noord
westelijke Hooglanden. Er zijn erbarmelijk uitge
hongerde oudjes bij, die zich alleen op handen en
voeten verplaatsen. Uitgeputte vrouwen, die hun
baby zogen aan een stel lege borsten. En ontzettend
veel kinderen, die lijken op jonge geraamten.
Alles hurkt zwijgend in het
zand, de dood in de ogen. En
hoven al die luizige hoofden
hangen de aasgieren al aan
de hemel. Blijkbaar ver
spreidt deze zielige hoop
menselijk afval nu al een
veelbelovende lijkelucht.
„Jammer", zegt de arts Jo-
han Leeuwenberg uit Lei
den, die samen met zijn col
lega Klaas Wit uit Wagenin-
gen in de „shelter" Mersa de
leiding heeft, „maar wij mo
gen hier niemand meer toe
laten, op uitdrukkelijk bevel
van de Ethiopische autoritei
ten. Deze mensen zijn ge
woon te laat gekomen
Opname in dit met prikkel
draad afgerasterde kamp aan
de rand van het kleiine stadje
had hun laatste kans op red
ding kunnen zijn. Maar Ethio
pië wil zo gauw mogelijk van
dit soort hulpcentra af wezen.
Het keizerrijk zit met de erg
ste hongersnood uit zijn ge
schiedenis, die sinds oktober
1973 voor een lawine van in
ternationale publiciteit zorgde,
zwaar in zijn maag.
Men doet het nu voorkomen,
alsof de ramp voorbij is. Bin
nen twee maanden, zo wil de
regering in Addis Abeba, mag
niets meer herinneren aan deze
tragische blamage die aan
minstens 50.000, maar waar
schijnlijk aan meer dan
200.000 mensen het leven
heeft gekost.
Wie Mersa gezien heeft,
vertrouwt de goedpraterij in
Addis niet meer zo. Het stadje
ligt op 527 km noordelijk van
404 stationcar deed er meer
dan 14 uur over. We reden
door gigantische laag vlakten,
die men „de graanschuur van
Ethiopië" noemt. Overal was
de oogst in volle gang. Het
landschap was een toonbeeld
van vruchtbaarheid. Werd hier
werkelijk honger geleden? Het
moest een silly joke zijn.
Maar de abrupte confronta
tie met deze tweehonderd
laatkomers aan de poort van
de Mersa-shelter, in dit volsla
gen misplaatste décor van rij
pe sorghumvelden en vredige
dorswerkzaamheden bij de
dorpen, zet mijn maag spon
taan op zijn kop. Hoe is het
mogelijk.
Binnen de omheining ver
blijven 500 mensen, die nog
duidelijk de sporen dragen
van uiterste ondervoeding. Op
gezwollen kinderbuikjes, uit
springende ribbenkasten, zwe
ren. alles onder de schurft.
Mensen, die in volslagen apa
thie bijeenhokken tn proviso
rische bladerschuren. Te zwak
om van hun plekje op te
staan. Een ziekenhui vol kre-
peergevallen.
0 Onder de „geredden" breken telkens weer ziekten uit. De pas
aangekomenen worden door een zuster ontsmet.
Hoe is het mogelijk. Btj het
Katholiek Secretariaat in
Addis Abeba, waar alle r.-k.
hulpacties voor de hongerstre
ken worden gecoördineerd,
had pater Hennie Bomers (37)
lazarist uit Groenlo. mij ver
teld: „De acute nood is wel
voorbij, althans langs de grote
weg, maar niemand kent de
werkelijke toestand in de ber
gen.
Toen de crisis op zijn hoog
tepunt was, in juli-augustus, is
dat niet tot de buitenwereld
doorgedrongen. Missie en zen
ding hebben toen als enige
hulp verleend. Verschillende
van onze mensen zijn volledig
afgeknapt". In maart 1973
hadden de spaarzame missie
posten in Wollo en Tigre reeds
alarm geslagen over groot
scheepse voedselschaarste in
geïsoleerde streken, waar het
drie tot negen jaar niet meer
geregend had.
De Ethiopische overheid re
ageerde er niet op.
Zuster Jutta Hadamek, die
zich in juli in het noodgebied
bevond: „Duizenden wanhopi
ge mensen stroomden naar de
dorpen en stadjes in de hoog
vlakte. De provinciehoofdstad
Dessie moest door militairen
worden afgegrendeld. Het was
een troosteloos gezicht, al die
vermagerde en zieke mensen
in de koude regen. Ik heb er
honderden zien sterven, vooral
kinderen.
Het zijn vooral de studenten
van de universiteit in Addis
geweest, die de regering tot
maatregelen hebben gedwon
gen. Zij lieten demonstratief
hun maaltijden in de mensa
staan en eisten, dat het geld
voor deze maaltijden in de
hongergebieden besteed zou
worden"
Voordat de Ethiopische in
stanties eindelijk kleur beken
den, was het al november.
De dood had naar hartelust
kunnen toeslaan.
In de omgeving van de
hoofdplaatsen Dessie en Meke-
ie werden, in samenwerking
met talrijke buitenlandse hulp
organisaties. opvangkampen
ingerieht. Veertien dagen gele
den waren er nog 19 in ge
bruik, voor 16.000 mensen. De
hulporganisatie „Terre des
Hommes" heeft zich ontfermd
over de shelters bij Mersa en
Woldya.
Achter de verblijfschuren
ligt een enorme vlakte, een
gigantisch kerkhof, dat herin
nert aan de voorbije golf van
sterfgevallen. Een vlakte vol
kleine zandheuvels, afgedekt
met keien tegen de aasgie
ren.
Onder elke steen ligt min
stens één lijk, maar men heeft
ook regelmatig massagraven
Dus in streken, waar mis
schien later toch regen geval
len is, zaten:'op dat 'moment
gewoon geen mensen meer".
De tragisch? blamage is dus
nog niet voorhij, al heeft Ethi
opië er schoon genoeg van om
op deze manier te kijk te
staan voor de 'wereld. Leeu
wenberg zegt, dat hij gisteren
toch nog 30 ernstige ziektege
vallen uit de wachtende massa
aan de poort heeft binnenge
haald. Sommigen liggen nu in
de sterfbarak, terwijl de rest
iij het centrum van het kam
pement wordt behandeld tegen
soabiës. Een meisje van hooguit
10 jaar onderwerpt zich krim
pend van pijn aan een poging
tot bewegingstherapie, waarbij
een Ethiopische verpleger haar
benen op en neer beweegt.
Het kind heeft twee maan
den op haar hurken langs de
weg gezeten, -de handen voor-
uitgestrekt om van voorbij gan-
'gers iets te eten te krijgen.
Nu hebben haar beenspieren
voorstellen", zegt Klaas Wit,
„dat de meeste mensen hier
eigenlijk niet meer weg wil
len. Ze hebben het nooit zo
goed gehad. Vandaar, dat ik
het standpunt van de Ethiopi
sche autoriteiten wel kan bil
lijken. Kampen lossen het pro
bleem niet op.
Maar voordat deze mensen
weer naar hun eigen streek
terugkeren, moet er ginds iets
veranderen.
In het opvangcentrum Des
sie, waar 2000 mensen verblij
ven in de vervallen houten
barakken van een voormalig
hospitaal, heeft de Ethiopische
manager er wat op gevonden:
hij heeft het aantal maaltijd
verstrekkingen ingekrompen
tot één per dag.
Op de terugweg van Mersa
loop ik daar even binnen. Een
gore rotzooi. Honderden aas
gieren hebben een hongerig
kordon gelegd om dit kamp,
waarin helpsters van „Oxfam",
de anglicaanse hulpactie, juist
begonnen zijn met iedereen te
voorzien van een pokken-
prik.
Misschien horen we daar
niets van. In bepaalde opzich
ten is dat maar goed ook,
want Wollo en Tigre zijn het
reisdoel geworden van een
misselijk söort toerisme. Langs
de grote weg wordt nu fruit
aangeboden door brutale kin
deren. De bordeeltjes verko
pen meer Fanta en Coke dan
ooit. Bedelaars zitten dag en
nacht in de krommingen van
bergpassen. Omdat er zoveel
„frenji's" (vreemdelingen)
voorbijkomen, die een actuele
variant ontdekt hebben op het
safari-genot: hongersnoodje-
kijken.
Gelukkig zijn er al dagen,
dat er niemand sterft in de
hongerkampen van Mersa en
Dessie. In zoverre is er sprake
van enige vooruitgang. Maar
de blamage blijft, zolang op
0 In grote schuren zitten de uitgehongerde vluchtelingen wezenloos voor zich uit te staren. Ze beho
ren nog tot de gelukkigen, die de afschuwelijke voedselramp overleefd heebben.
moeten maken. Er moeten
honderden en honderden men
sen begraven zijn. Niemand
heeft statistieken bijgehouden.
Maar is het nu voorbij?
J ohan Leeuwenberg be
weert, dat de toestand nog
steeds catastrofaal mag wor
den genoemd: „Wij vinden 's
morgens nog regelmatig ster
vende mensen hier aan de
poort, die door een voorbij
trekkende groep zijn achterge
laten. Gisteren hadden we een
kind, dat nauwelijks groter
was dan mijn hand.
Ik kan heel goed begrijpen
dat dit in tegenspraak is met
deze groene omgeving, maar
deze mensen komen letterlijk
uit een andere wereld. Zij ko
men van achter de bergen,
waar de regens toevallig nog
steeds zijn uitgebleven.
U moet erbij bedenken, dat
de meeste mensen al drie of
vier jaar geleden hun dorpen
hebben verlaten en sindsdien
overal hebben rondgezworven,
op zoek naar voedsel.
zich in deze stand gefixeerd.
Ergens in de schaduw wordt
aan kinderen en volwassenen
zelfs het Amhaarse alfabet on
derwezen, terwijl onder een
afdak eten wordt gekookt. De
mensen aan de poort krijgen
twee pollepels gekookte tarwe
uitgereikt, sterk proteïne hou
dend. Verder mogen ze voor
vandaag nergens op reke
nen.
„Misschien kunt u zich
de groene hoogvlakte van
Wollo de overleving afhangt
van twee pollepels tarwevoer,
gefinancieerd door het Duitse
magazine „Stem", en zolang
men ergens onderweg verma
gerde mensen tussen het
steenslag ziet zoeken naar
graankorrels, die van een pas
serende vrachtwagen zijn ge
vallen. De schamele maagvul
ling voor gelukkigen.
JAN DERIX
LONDEN (AP) De Vere
nigde Staten hebben besloten
om hun militaire aanwezig
heid in de Indische Oceaan uit
te breiden door middel van
een groots opgezet plan om op
het Britse koraaleiland Diego
Garcia faciliteiten voor lucht
macht en marine aan te leg
gen. De uitvoering van het
plan zai enkele tientallen mil
joenen dollars gaan kosten.
Gezaghebbende Britse zegs
lieden verklaarden dat in een
nieuwe Brits-Amerikaanse
overeenkomst wordt voorzien
in de aanleg van een haven,
een vliegveld en een perma
nente kazerne op het eiland.
Een speciale post van 29
miljoen dollar voor de uitvoe
ring van dit plan is opgeno
men in het Amerikaanse de
fensie-budget voor het fiscale
jaar 1974-75 dat ter goedkeu
ring aan het congres is voor
gelegd, aldus de zegslieden.
Een van de redenen voor de
Amerikaans-Britse overeen
komst om op Diego Garcia een
permanente basis te vestigen,
is waarschijnlijk de verwachte
heropening van het Suezka
naal die 't de Russische marine
makkelijker zal maken om
vanuit de Middellandse Zee de
Indische Oceaan te bereiken,
aldus de zegslieden.
Men verwacht echter niet
dat de Amerikaanse of de
Britse regering dit in de be
kendmakingen over de over
eenkomst zo duidelijk naar
voren zal brengen.
De uitbreiding van de Ame
rikaanse militaire faciliteiten
in de Indische Oceaan zal bij
na zeker aanleiding zijn tot
een storm van protesten van
de landen uit het gebied. Indi-
a. Sri Lanka (Ceylon), Tanza
nia en Kenya om enkele
van de ontwikkelingslanden
rond de Indische Oceaan te
noemen hebben in en bui
ten de Verenigde Naties op
een internationale overeen
komst aangedrongen op grond
waarvan de Indische Oceaan
tot een „zone van vrede" moet
worden uitgeroepen.
Te oordelen naar de bewe
gingen van de vloten der grote
mogendheden in dit gebied is
deze campagne echter tot mis
lukken gedoemd.
Eenheden van de steeds
groeiende Russische marine
zijn in de afgelopen jaren in
steeds groteren getale in de
Indische Oceaan waargeno
men.
De Amerikaanse militaire
aanwezigheid in de Indische
Oceaan, heeft zich tot dusver
re beperkt tot twee oude tor-
pedobootjagers en een verzor
gingsschip voor watervliegtui
gen. Maar de haven van Diego
Garcia zou na de uitbreidings
plannen best. accommodatie
kunnen bieden voor Polaris-
onderzeeërs met atoomraket
ten en grotere oppervlakte-
schepen.
Tot dusverre is het grootste
gedeelte van de Amerikaanse
plannen ten aanzien van het
koraalei! md nog geheim, maar
volgens de zegslieden voorzien
zij onder meer in:
de aanleg van een anker
plaats voor schepen met grote
diepgang compleet met repara
tie- en opslagfaciliteiten, plus
de normale dok- en havenin
stallaties.
uitbreiding van de bestaan
de landingsbaan, zodat er zwa
re Amerikaanse transport
vliegtuigen en naar alle waar
schijnlijkheid ook bommen
werpers zullen kunnen lan
den.
aanleg van een permanente
kazerne als onderkomen voor
een garnizoen en een aantal
technici, naar schatting in to
taal enkele honderden perso
nen.
De aanleg van deze facilitei
ten op Diego Garcia heeft en
kele belangrijke strategische
redenen, aldus de Britse zegs
lieden. Door de sluiting van
het Suezkanaal in 1967 kon de
Amerikaanse strijdmacht in de
Indische Oceaan niet meer ge
makkelijk worden versterkt
door eenheden van de Ameri
kaanse zesde vloot in de Mid
dellandse Zee. Schepen van de
Amerikaanse zevende vloot in
de Stille Oceaan hebben onge
veer een week nodig om de
Indische Oceaan te bereiken,
en moeten daarbij nauwe
doorgangen passeren zoals de
Straat van Malakka die in
noodtoestanden eenvoudig kan
worden afgesloten. Het duurt
ongeveer twee weken voordat
schepen, die van de Ameri
kaanse oostkust vertrekken,
de Indische Oceaan berei
ken.
Nu schijnen de Amerikaanse
strijdkrachten zich echter op
grotere schaal en permanent
in de Indische Oceaan te gaan
nestelen, die tot het begin van
de zeventiger jaren werd be
schouwd als het jachtterrein
van de Britse marine.
Tot dusverre hebben de En
gelsen weinig kapitaal be
schikbaar gesteld voor de ont
wikkeling van basissen en an
dere faciliteiten in het Tn'dische
Oceaangebied, zodat dit geheel
aan de Amerikanen werd
overgelaten.
(Van onze correspondent)
TEL-AVIV Luidt voor de
sedert 1967 door Israël in de
bezette Arabische gebieden
gestichte nederzettingen de
doodsklok De pioniers van
de 26 nederzettingen die de
vinger goed op de pols van
de regeringspolitiek hebben
liggenvrezen het ergste.
Vooral de pioniers op de Go-
lan-hoogvlakte. die vanweege
Syrische beschietingen toch
al het grootste deel van de
dag in schuilkelders moeten
doorbrengen, zijn niet meer
zeker van hun toekomst. Se
dert de Grote-V er zoendag oor
log werkt het door dr. Kis
singer opgezweepte politieke
getij tegen hun belangen.
Hun woordvoerder beweerdi
gisteren dat de regering van
mevrouw Golda Meir plan
nen heeft een groot deel van
de Golan hoogvlakte in he'
raam van een overeenkomst
tot scheiding van troepen
meet Syrië op te gever Indiei
dat zal 'gebeuren staat dez<
pioniers niets anders te doei
dan hun nederzettinaen. die
vlak aan de bestandslijn met
Syrië'van 1967 liggente ont-
ruimen.
De ongerustheid beperkt zich
niet tót de groep nederzettin
gen aan de oostelijke grens
van de Golan -hona vlakte.
Ook de pioniers in de hete
Jordaan vallei en in de Ga-
zastrook voelen zich be
dreigd. Ook zij vrezen dat
Israel e, niet voor zal te g-
deinzen hun belangen voor
politieke oplossingen te offe
ren.
Als gevolg van deze geruch
tencrisiszijn er vrijwel
geen Israëli's meer te vinden
die bereid zijn hun toekomst
in de bezette gebieden te
zoeken. Het tegenovergestel
de is zelfs het geval. Tien
tallen pioniers die het niet
meer zien zitten pakken de
koffers en zoeken in het oude
Tsraël van voor de zesdaag-
e oorlog een nieuwe toe
komst.
Deze terugtrektendens
wordt door het bevriezen
van de regeringssteun aan de
nederzettingen sterk in de
hand, gewerkt. Tal van nieu
we huizen in de nederzettin
gen staan leeg en zullen dat
nel blijven ook. Da c
rprzoPurl"cionrioci hee*', in
het Midden Oosten een
'ieuw no litiek klimaat ge
schapen waarin geen plaats
-neer is voor een verkapte
-raëlisch c annexatiepolitiek»
oor die ommekeer m.c-tpn
de pioniers als eersten de
vrijs betalen. Zii behoren tot
het gefrusïreerdste deel van
de Israëlische bevolking. De
droom is uit.
SM OMON BOUMAN.
Het zou mij wat liefs waard
zijn, wanneer ik met overtui
gende precisie de blik zou
kunnen beschrijven, waarmee
leerlingen van een middelbare
school, terugkerend van een
zogeheten werkweek in een
van de talloze vormingscentra
die zo langzamerhand alle bos
rijke plekjes in het land be
dekken, elkaar en hun leraar
bekijken. Die precisie kan ik
niet bereiken en daarom zal
mijn overtuiging, overigens
ook voor mij zelf, plaats moe
ten laten aan wat scepsis. Bij
gebrek aan volstrekte zeker
heid over de totaliteit haal ïk
een paar elementen naar voren
die ik enigszins kan isoleren.
Een blik is een ingewikkeld
proces en het is misleidend
losse momenten daaruit te ne-
men en te doen alsof de optel
ling daarvan opnieuw het ge
heel oplevert. Maar er is geen
andere methode. In die specia
le blik die ik bedoel, schieten,
om een oud lied aan te halen
drie stralen dooreen. De eerste
is de straal van de leraar op
de klas. Na de week komt hij
binnen en kijkt vragend, alsof
hij wil informeren hoe het
was in het vormingscentrum.
Hij aarzelt een beetje, want
hij heeft intussen al gehoord,
dat de leiders van het centrum
geen hoge 'dunk hebben van
het onderwijs. De school, zeg
gen zij, werkt selecterend en
systeembestendigendzij doodt
de persoonlijkheid en reikt al
leen nutteloze informatie aan.
De leraren zijn autoritair, dul
den geen tegenspraak en heb
ben er geen enkel idee van
wat er werkelijk onder de
leerlingen, leeft. Men zij dus
op zijn hoede voor hun vrien
delijkheid en hun listen. De
tweede van de drie stralen die
dooreenschietenis nog geen
antwoord op de eerste. De
frontale ontmoeting met een
vijand van wie nu pas geble
ken is hoe gevaarlijk die kan
zijn. wordt ontweken door een
snelle blik zijwaarts. Deze
tweede blik verplaatst zich
even snel als de eerste en
heeft in een oogwenk alle
steunpunten in het gezelschap
gecontroleerd. Een bliksem
snelle uitwisseling herschept de
solidariteit die er daags tevo
ren was en versterkt de leden
van de groep in het voorne
men vooral niets prijs te ge
ven van de band, die in de
lioge-druk-pan van het cen
trum tussen hen is gegroeid.
Die blik zegt: wij weten sa
men iets dat hij niet weet en
nooit zal begrijpen. Opgepast
voor zijn belangstelling, want
bij zulke figuren zitten er al
tijd addertjes onder het gras.
In die blik zweren zij samen
om zichzelf goed en de man
voor hen slecht te houden.
Wat zij over de school geleerd
hebben, moet zo lang mogelijk
blijven kloppenPas na deze
conspiratieve uitwisseling
wordt de vragende blik beant-
woord. Voor mij zie ik dan de
zwijgende vastberadenheid
van jonge martelaren, vervuld
van zekerheden waarvan de
wrede tiran tegenover hen
geen vermoeden heeft. Kom
maar op met je praatjes en je
scepsis, zegt die blik, ik trap
er niet meer in. Het mooie,
dat ik in me heb, zul je mij
niet meer afnemeiIk heb een
steunpunt gevonden waaraan
ik mij kan vasthouden. Jij
bent voor mij een vertegen
woordiger van de bestaande
orde en het alledaagse leven-,
dat dank zij de vorming defi
nitief zijn geldigheid verloren
heeft. Ik heb van een ander
leven geproefd en ik zal de
smaak daarvan nooit meer
vergeten. Zo ongeveer meen
ik de boodschap van de drie
blikken te kunnen weergeven.
Ik doe dat enigszins aarzelend,
zoals past bij het onderwerp;
want in elk van de drie blik
ken ligt meer onzekerheid en
meer verlangen om weerlegd
te worden dan kan blijken uit
de woorden waarin hun bood
schap geïnterpreteerd wordt.
Ik vermoed dat de enige ze
kerheid waarvan in de hele
situatie gesproken kan wor
denligt bij de partij die ik niet
aan het woord gelaten heb, bij
de mensen die menen dat zij
iemand kunnen vormen en dat
ze dat zelfs in een paar dagen
kunnen. Dat lijkt mij, zacht
uitgedrukt, een vergissing,
tenzij men met vormen iets
bedoelt als „in de war bren
gen". Hoe dan ook. een paar
dagen na hun poging een in
greep te doen in het leven van
anderen, zijn de blikken weer
normaal.