Bevolkingsdeskundigen en bevolkingsgroei i EGYPTE EN ISRAËL TEKENEN AKKOORD SKOL esrelDa Verwarring door Romeinse brief over bevolkingsgroei EUROPESE SCHOONHEDEN Ook steun aan Trouw-kwartet Scheiding strijdkrachten Suezkanaal binnenland buitenland Verkeerde zondebok (I) Verkeerde zondebok Eerste stap Postpaviljoen wordt gesloopt! fpectaculaire daling prijzen olieprod nkten op vrije markt Verslag Brief een miljoen gulden aan prijzen Syrië Suez-kanaal Olie-boycot International Bier Geblokkeerd Gezinsplanning Tegenspraak Zaterdag 19 januari 1974 commentaar vliegen de pan uit, de prijzen. Gevolg: mopperende huis j moeders, verontwaardigde vakbondsbestuurders en zorge lijke gezichten bij regering en bedrijfsleven. Wie behoefte heeft om eens lekker te sakkeren de huidige prijsexplosie vormt daartoe inderdaad een gerede aanleiding komt het best aan zijn trekken als er een zondebok is aan te wijzen, op wie alle gramschap zich kan ontladen. Die zonde bok is er. Er zijn er zelf twee: De regering, die die prijsontwik keling maar op z'n beloop zou laten en de ondernemers, van groot tot klein, die de prijsontwikkeling zouden misbruiken om zicK stiekem te verrijken. Maar zo simpel is de zaak niet. De hoofdzaak van de schrik barende prijsstijgingen van de laatste tijd ligt in de ongehoord gestegen prijs van allerlei grondstoffen. Zo zijn in de voedings middelensector de prijzen opgejaagd door misoogsten, duurde re kunstmest en voedergranen het voedseloverschot in de wereld is veranderd in een tekort en hebben ook andere bedrijfstakken te kampen met (schaarste) factoren, die de prijzen van allerlei voor onze economie onontbeerlijke grond stoffen als een raket omhoog stuwen. Van die prijsstijgingen profiteert een beperkt aantal grond- stoffenrijke ontwikkelingslanden. Hier geldt: loontje komt om z'nIboontje- De rijke industriële landen hebben in het verleden halsstarrig geweigerd voor die grondstoffen een systeem van garantieprijzen te ontwikkelen waardoor de ontwikkelingslan den een vaste basis hadden kunnen krijgen voor een eigen ont wikkeling. Wij zelf de achtereenvolgende Nederlandse rege ringen wilden overigens wel anders hielden vast aan het vrije spel van vraag en aanbod, waardoor de arme landen hun na tuurlijke rijkdom tegen afbraakprijzen moesten verkopen. Nu zijn de rollen omgekeerd. Nu krijgt de westerse wereld de rekening gepresenteerd voor eigen kortzichtigheid en roof bouw. O^^flder de gegeven omstandigheden kan de regering niet zoals velen willen, aan de noodrem trekken van een prijsstop. Een prijsstop houdt immers in, dat de gestegen grondstoffen- prijs betaald zou moeten worden uit de winstmarges. Die winst marges zijn echter, mede als gevolg van de loonontwikkeling van de laatste jaren in vele bedrijfstakken zodanig ingekrom pen, dat de enorm gestegen prijs van grondstoffen er niet meer in kan worden opgevangen. De regering, die desondanks toch een prijsstop zou afkondigen, zou een flink deel van het groot- en kleinbedrijf in de vernieling draaien en massale werkloos heid veroorzaken. Ban regering en bedrijfsleven dan geheel vrijuit bij deze prijsexplosie? Ook dat willen wij niet beweren. Er zullen onge twijfeld ondernemers zijn dat is in het verleden ook gebeurd -die prijsontwikkelingen als de huidige misbruiken om er een schepje bovenop te gooien. Dit soort sjoemelaars zou de rege ring nog beter in de gaten moeten houden. iDverigens zijn wij van mening, dat het niet nodig is voor een effectieve prijscontrole een leger ambtenaren op de been té-brengen. Er zou al heel wat gewonnen zijn als het publiek, als;de Nederlandse huisvrouw wat meer prijsbewust zou wor den. Voorts kunnen organisaties als de Consumentenbond makr dan moeten wel meer mensen lid worden op dit terrein belangrijke diensten bewijzen. En dit alles leidt ons dan tot de conclusie, dat als we zoeken naar sen zondebok voor werkelijk ongemotiveerde prijsverho gingen, wij dicht bij huis kunnen blijven. Die zondebok is na melijk de Nederlander, die onvoldoende prijsbewust is. Wplgens een bekend Chinees spreekwoord moet op elke weg, al is die 1000 mijl lang, de eerste stap gezet worden. Met de ondertekening van het Israëlisch-Egyptische akkoord over de troepenscheiding aan het Suez-Kanaal is misschien zo'n eerste stap gezet, een stap in de richting van vrede in het Midden- Oosten Het zou van weinig realisme getuigen om nu al erg optimis tisch *e zijn over de kans op een blijvende regeling, die een einde kan maken aan ruim 25 jaar vijandelijkheid tussen de Arabieren en Israëli's. Het is echter ook niet nodig om het ak koord, dat door een uitputtende bemiddelingspoging van Henry Kissinger hij al weerl is bereikt, te beschouwen als een nieuwe ondoorzichtige toverformule, die al de contouren ver toont voor een mogelijke volgende oorlog in het Midden- Oosten. Kissinger heeft ooit geschreven, dat „oorlog de onmo gelijkheid van vrede inhoudt". Hoe waar voor het Midden- Oosten! Uitgaande van deze stelling blijkt de Amerikaanse mi nister van Buitenlandse Zaken te blijven hopen, dat hij via beperkte akkoorden, stapje voor stapje, een soort sneeuwbal effect kan veroorzaken, dat uiteindelijk vrede tot gevolg kar hebben. De weg daar naar toe is lang en de mogelijkheid dat het allemaal misloopt zal iedere realist incalculeren. #Een gunstig gevolg van het gisteren ondertekende akkoord zou kunnen zijn dat de Arabieren het olie-embargo tegen Amerika en Nederland nu spoedig opheffen - daarover werd lade Arabische pers gisteren druk gespeculeerd. De olie-landen hebben namelijk van meet af aan gezegd, dat zij de oliestroom zuten vermeerderen of verminderen naar gelan'g er voortgang zou worden gemaakt aan de onderhandelingstafel. Een ander gunstig gevolg zou kunnen zijn, dat men zich m een minder emotionele en explosieve sfeer, die de laatste oorlog in het Midden-Oosten en energiecrisis opriepen, gaat herbezinnen op de nieuwe economische en monetaire verhou dingen in de wereld. (ADVERTENTIE) Mp.W.K. - straks in het nieuwe station, nVerhuist tijdelijk naar hoek Emmastraat Postadres: De Grenswisselkantoren N.V., hoek Emmastraat, Breda; tel.: 01600-4 53 70. Openingstijden: maandag t.m. zaterdag 8 uur tot 19.00 uur. G.W.K. voor al uw geldzaken SAN* De Grenswisselkantoren N.V. Rotterdam <anp; - De Prijzen van olieprodukten op de vrije wereldmarkt zijn de afgelopen weken spectaculair gedaald Gasolie (verzamel naam voor o.a, huisbrandolie en dieselolie) is in één maand gezakt op 235 dollar per ton tot 125 dollar. (vervolg van pagina 1) Andere belangrijke conclu sies, die in een verklaring werden neergelegd zijn: De katholieke kerk zal er verstandig aan doen een posi tieve houding aan te nemen ten aanzien van het gebruik van voorbehoedsmiddelen, juist omdat abortus als een middel om de bevolkingsgroei in de hand te houden niet aanvaardbaar is. In die landen waar de overheid anticoncep tie actief bevordert Chili was er een voorbeeld van neemt het aantal onwettige abortussen sterk af. Het recht om geboren te worden houdt ook in het recht op levenscondities waarin een mens zich als individu voluit kan ontwikkelen. Het is ook een taak van de katholieke kerk die voorwaarden te be vorderen. Het is zelfs een van haar fundamentele opdrachten. Als ze die opdracht verzuimt uit te voeren, is het naakte verbod om abortus te plegen huichelachtig. Dat doel kan echter niet worden bereikt zonder een re delijke controle van de bevol kingsgroei. Die controle is niet mogelijk zonder een effectieve gezinsplanning, zonder samen werking om het bevolkings probleem op te lossen, of door onbuigzaam het gebruik van voorbehoedsmiddelen te blij ven afwijzen. Sterilisatie uit egoïstische motieven moet sterk worden afgekeurd. Maar sterilisatie die door overheden wordt aan bevolen in landen waar de overbevolking ondraaglijk is, dient de katholieke kerk met voorzichtigheid te beoordelen Het is bovendien de vraag of sterilisatie moet worden ver worpen als ze geschiedt uit vrije wil. Omdat verantwoord ouderschap en het bevolkings probleem eisen dat van verde re voortplanting wordt afge zien. (Van een onzer verslaggevers) rt=?KiNi Evenals het dagblad De Tijd zullen ook de kranten van de Trouw-Kwar- tetgroep financiële steun van de overheid ontvangen. Dit blijkt uit een brief van minis ter Van Doorn (CRM) aan de vaste commissie voor CRM van de Tweede Kamer, waarin de bewindsman meedeelt dat de steunverlening als tijdelij ke noodmaatregel gezien moet worden. De studiegroep werd voor gezeten,door prof. dr. L. Jans sen s.j., directeur van het Til- burgse instituut voor ontwik kelingsvraagstukken. Mejuf frouw dr. M. Klompé woonde een deel van de besprekingen bij, en hielp mee aan de op stelling van het vele pagina's tellende verslag. Dat verslag is opgesteld vrijwel op het mo ment dat bekend werd dat eind november de commissie voor het gezin van het Vati- caan een vertrouwelijke brief had geschreven aan alle bis schoppenconferenties in de wereld met de richtlijn de normen van Humanae Vitae strikt te handhaven. In dat verslag wordt het vraagstuk van de bevolkings groei, de gezinsplanning en de geboortenregeling geplaatst in het kader van de godsdiensti ge, sociale, culturele en econo mische opvattingen en verhou dingen. De nadruk wordt daarbij sterk gelegd op de verantwoordelijkheid die men sen zelf hebben voor de gezins planning en op het feit dat de katholieke kerk de plicht heeft, in samenwerking met anderen, de mensheid te die nen, ook op dit gebied. Die kerk moet haar mogelijkheden ook gebruiken om de mensen bewust te maken van de enor me bevolkingsproblemen, als onderdeel van de sociale structuren van de samenle ving. Het stuk zal worden aange boden aan de wereldconferen tie die in augustus in Boeka rest wordt gehouden. Daar gaan de leden van de Verenig de Naties zich beraden over de bevolkingsproblemen. Zowel dr. MeCormack, als dr. Haring verklaarden, niet onder de indruk te zijn en de betekenis van de brief die in november door het Vaticaanse staatssecretaris aan alle bis schoppenconferenties is ge stuurd. „Men moet dat goed zien", aldus stellen deze pries ters, die al jaren in Rome op verantwoordelijke posten wer ken. „Die brief is via de Vati caanse diplomatieke post be zorgd. Die brief bevat geen uit spraken van de kerkelijke lei ding. Die brief is geschreven door een bepaalde, behouden de groep binnen de curie, en ze bevat hun opvattingen. Die opvattingen zijn legaal. Maar even legaal zijn de opvattin gen van anderen binnen de kerk dat aan Humanae Vitae een veel bredere interpretatie moet worden gegeven". Het is duidelijk, ook in Ro me, dat steeds meer bisschop pen zich van ongenuanceerde uitspraken van bepaalde groe pen weinig meer aantrekken. Die bisschoppen weten dat zo'n uitspraak in hun diocesen de gelovigen vervreemdt van de kerk. Andere bisschoppen interpreteren zulke uitspraken op een wijze die recht doet, aan de eigen verantwoordelijk heid van man en vrouw. Er zijn echter ook bisschoppen die alles wat in zo'n brief staat, letterlijk ne men. „En dat is triest. Want het maakt in hun gebieden de kerk ongeloofwaardig". Beide priesters wijzen erop dat het vraagstuk van de bisschoppe lijke collegialiteit door zo'n brief weer eens extra aan dacht krijgt. „Over die met de mond beleden collegialiteit heb ik grote zorgen", aldus dr. Haring. „Maar ik weet ook dat de meerderheid van de bis schoppen heel goed bekend is met de regels die binnen het Vaticaan gelden. Zij zullen zo'n brief gewoon naast zich neerleggen, en rustig hun gang gaan". (zie ook beschouwingen op deze pagina) (ADVERTENTIE) B V. HOTEL DE KROON BREDA Ruime zalenaccommodatie; onbeperkte parkeerruimte Gelegen in centrum Breda Boschstraat 28 Tel. 01600- 32687 0 MüNCHEN Euro pese schoonheden ma ken zich gereed voor de Miss Europaverkiezing van 23 januari aan staande en poseren hier bij het zwembad van haar hotel in München. De verkiezing zal plaats, vinden in Kitzbüehel in Oostenrijk, de dames hebben dus nog een reis voor de boeg door de Beierse Alpen. Rechts Yildiz de Kat, het Nederlandse meis je dat 10 maart 1973 Miss Holland werd. LOjNDEN (RTR) In een plechtigheid van mi nuten hebben de stafchefs van Egypte en Israël gis teren het akkoord getekend over scheiding van de strijdkrachten aan het Suezkanaal als eerste stap naar een blijvende vrede in het Midden-Oosten. De scheiding moet zich voltrekken in veertig dagen. De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, dr. Henry Kissinger, die zo'n groot aandeel in de totstand koming van de overeenkomst heeft gehad, was niet hij de ondertekeningspledhtigheid aanwezig, die zich afspeelde in een tent bii km. paal 101 aan de weg van Cairo naar Suez. Kissinger bevond zich in Egypte. Dit weekeinde gaat hij in Jordanië en Syrië be sprekingen voeren. Zowel pre mier Meir van Israel als presi dent Sadat van Egypte hebben zich prijzend uitgelaten over het akkoord en over de be moeiingen van Kissinger. De slotbepaling van het ak koord luidt: „Deze overeen komst wordt door Egypte en Israël niet beschouwd als een definitieve vredesregeling. Zij vormt een eerste stap naar een definitieve, rechtvaardige en blijvende vrede. Niet later dan morgen moe ten volgens het akkoord de twee partijen beginnen de bij zonderheden van de troepen scheiding uit te werken. Uit, gezaghebbende bron verluidt dat Kissinger me vrouw Meir gisteren een docu ment heeft laten tekenen dat met het. akkoord verband houdt maar waarschijnlijk ge heim zal blijven. Vervolgens is Kissinger naar Aswan ge gaan om het stuk ook door president Sadat te laten teke nen. Uit Aswan gaat de Ameri kaanse minister van buiten landse zaken naar Aqaba aan de Rode Zee voor besprekin gen met Jordaanse functiona rissen. naar men .aanneemt over het volgende stadium van en over een Israëlisch Jor daanse scheiding. Vervolgens reist hij naar Syrië om ook dat land tot een vreedzame regeling te bewegen. Suez-kanaal zal geen einde I Arabië heeft voortdurend ge- maken aan de olie-boycot van j zegd dat Israel zich terug de Verenigde Staten, Neder-1 moet trekken uit alle bezette land, Portugal, Rhodiesië en I gebieden voordat de aolieleve- Zuid-Afrika. ranties weer volledlilg zulten Koning Feisal van Saoedi-worden hervat. (ADVERTENTIE) Syrië, dat zijn ongenoegen over het bereikte akkoord heeft getoond door -naar men zegt te dreigen de betrekkingen met Egypte te verbreken, neemt niet deel aan de Geneefse conferentie. Israel wil niet met Syrië pra ten zolang dat land geen lijs ten van Israëlische krijgsge vangenen verstrekt. Bijna da gelijks zijn er incidenten aan het Israelisoh-Syrisohe front. De Israëlische minister van defensie Mosje Day an heeft in een televisieinterview gezegd dat Egypte er in het geheim in heeft toegestemd het Suez-ka naal uiit te baggeren en het vroeigere slagveld te normali seren. Het akkoord over het terug trekken van de Egyptische en Israëlische troepen langs het Iedere week kunt u een half jaar SKOL-bier winnen door deel te nemen aan de puzzel Aktie Natuur in deze krant. De 26 weken Skol-bier (iedere week een kratje) werden u aangeboden door de SKOL-brouwerijen NV, Breda. «7 Werkelijkwij hopen van harte dat dit voor u geen dag wordt als de donderdag voor Amerikaanse Rina Kratofil was. Ze woont in Redding en dat is in Californië. 's-Morgens om vier uur werd ze wakker omdat haar „waterbed" lekte. Ze mompel de het een en ander en ging ergens anders liggen. Toen zij op een meer normal u-ur over eind kwam, ontdekte ze dat door overstromingen in de buurt de elektriciteit was uit gevallen. Vervolgens stak ze een kaars aan om wat licht te hebben bij het ontbijt, stootte daarbij een doos eieren om, waarvan er niet één de val overleefde. Toen ze de rommel had opgeruimd en haar bui ver beneden het nulpunt was gedaaldkwam haar hond vro lijk kwispelend binnen Zijn staart betekende het einde van de kaars, die neer viel op een sofa en u be grijpt het een brand was daar. Gelukkig voor Rina was de brandweer in de buurt en die kon ervoor zorgen dat de schade beperkt bleef. Toen al les voor bij was nam brand weercommandant Hans Hein- rich (in Amerika?) mej. Kra tofil even apart en sprak: „Dame, het is nu even over achten en u hebt al een hoop narigheid achter de rug. Als ik u een goede raad mag ge ven: raak vandaag nou hele maal niets meer aan". Meldt ons persbureau Associ- ateed Press. Er doet zich een ongekende mogelijkheid voor nieuwe Bel genmoppen voor. Maar wij zullen u deze (Iran heeft Bel gië in de sjeik gezet: Iemand een Imbramcool stoven: Eigen lijk wil Iran niet meer naar België komen met zijn olie omdat de Belgen allemaal vierkante buizen wilden ge bruiken in hun raf-friet-nade- rij b.v. wij zullen u deze dus niet vertellen om de goede verstandhouding met onze zuiderburen niet te versto ren. Wie wilde die raffinaderij in Delfzijl ook weer bou wen? Vervolgens wijs ik u op een selectie uit uw „eigen werk" op de eerste pagina van onze weekendbijlage. Waarna we de heer Kissin ger tot vliegende doordraver- van-de-week bombarderen. Maar we zijn er niet ontevre den mee dat hij zo heeft door gedraafd in Cairo en Jeruza lem. Een positieve doordraver zogezegd. Zo gezegd, zo gedaan. Daa- ag. MERIJN DOOR een staking van de ma chinisten van de Britse spoor wegen moeten reizigers naar Engeland zondag rekening houden met vertragingen in het vervoer van de havens naar Londen. Iedere maand, herhaal: iede re maand heeft een arm land als India een miljoen monden meer te voeden. Dit gegeven tekent de beangstigende pro porties van het probleem van de bevolkingsgroei. Die ver pauperende overbevolking in grote delen van de wereld is zozeer een vraagstuk gewor den van leven en dood, van oorlog en vrede, dat de Vere nigde Naties in een wanhopige poging om een onvermijdelijk lijkende ramp alsnog te keren, het jaar 1974 hebben uitgeroe pen tot „WORLD POPULATI ON YEAR", tot jaar van diep gaande bezinning dus op de problematiek van de bevol kingsexplosie. Op papier is de oplossing van dit probleem eenvoudig: de rijke landen geven een deel van hun .vervloed aan de arme landen en verschaffen hun technische bijstand bij ontginning, industrialisatie, onderwijs, etc. Als dan ook nog de emigratie bevorderde kan worden van overbevolkte landen naar gebieden waar nog ruimte genoeg is, zou dit probleem binnen afzienbare tijd tot een redelijke oplossing gebracht kunnen worden We weten wat we zouden kunnen en moeten doen, maar we doen het niet. Zelfs in een land als Nederland, waar wer kelijke, daadwerkelijke be. langstelling bestaat voor dit vraagstuk, bestaan nog politie ke partijen, die anno 1974 be zuiniging bepleiten op ontwik kelingshulp Egoïsme, rassehaat en poli tieke machtstrijd hebben de oplossing van dit vraagstuk tot nu toe geblokkeerd. Zelfs de grootste optimisten, zelfs zij die blijven geloven dat mense lijke, christelijke solidariteit uiteindelijk toch arme en rijke landen dichter bij elkaar zal brengen, weten dat zo'n men taliteitsverandering in landen ais India, Pakistan, China en Zuid-Amerika eerst op langere termijn enig soelaas zal bren gen. Voor Je armoe, voor de hon ger van vandaag die in de arme landen iedere dag groter wordt, omdat een steeds stij gend aantal mensen alleen in India al één miljoen per maand met nagenoeg de zelfde hoeveelheid voedsel en kleding moet zien rond te ko men. voor de aanpak van die ellende, is een groot aantal diep ingrijpende maatregelen nodig op korte termijn. En hoe men dit ook wendt of keert, zeker voor subcontinenten die in e®n noodsituatie verkeren als India en Zuid-Amerika, komt men niet langs de vraag: hoe kunnen wij die geboorten- golf kunstmatig indammen? Gezinsplanning door het ge bruik van voorbehoedsmidde len is het meest voor de hand liggende mi'dei. Dat helpt al niet meer in India. Daar laten zich nu voor een weekgeld, wat voedsel, kleding of een transistorradio duizenden mannen steriliseren. De prak tijk van de abortus provocatus neemt daarnaast ook buiten de ontwikkelingslanden vormen aan, die cultuurken merkende waarden als eerbied voor het leven in verontrus tende mate aantasten. Het is intens triest te moe ten constateren dat de r.-k. kerk. zoals die van Rome uit tot de wereld spreekt, voor deze immense problematiek, geen boodschap heeft die de hongerigen hoop geeft voor de dag van morgen. De r.-k. kerk roept weliswaar voortdurend op tot menselijke solidariteit, maar zet niet al haar macht en invloed in om. waar nodig, een menswaardig bestaan als het ware af te dwingen. De bood- schan van het Evangelie is ra dicaler van toon en inhoud dan Romeinse encyclieken. Ook op het gebied van de gebortenregeling vaart Rome een koers die niet meer begre pen wordt, ook niet door vele gelovigen. Terwijl steeds meer bisschoppen en gelovigen tot de conclusie komen, dat de grootte van een gezin moet worden overgelaten aan de ge wetensvolle beslissing van man en vrouw en dat geboor tenregeling door middel van voorbehoedsmiddelen geoor loofd kan zijn, blijft Rome vasthouden aan het verbod van die voorbehoedsmiddelen. Deze week is uitgelekt dat via het staatssecretariaat van Va ticaanstad een vertrouwelijk rondschrijven aan het wereld episcopaat is gezonden waar in „Humanae Vitae" weer als richtsnoer wordt gegeven voor de standpuntbepalingen van de nationale bisschoppenconfe renties tegenover de maatrege len, die de regeringen dit jaar in het kader van het „POPU LATION YEAR" zullen ne. men. Waarom een geheim rond schrijven? Waarom daarin de mening uitgedragen van een commissie, die qua samenstel ling niet representatief geacht kan worden voor alle opvattin gen over geboorten''egeling binnen de ",-k. kerk? Waar bliift die veelgeprezen bis schoppelijke collegialiteit? In vele landen zal deze brief, ook door de bisschop pen, als zijnde geen uitspraak „ex cathedra", worden gene geerd. In andere landen kan die brief er toe leiden dat een bisschoppenconferentie zich over het geboortenvraagstuk niet durft uitspreken of uit spraken doet, die niet serieus genomen worden dan wel mensen in gewetensnood bren gen. Juist in deze verwarde tijd heeft de mensheid geestelijke leiding nodig. Juist nu zou de stem van Rome van doorslag gevende betekenis moeten zijn bij beslissingen, die bepalend zijn, vandaag en overmorgen, voor het lot van miljoenen mensen. Rome roept op tot eerbied voor het leven en terecht maar bemoeilijkt terzelfderlijd het zoeken naar een menswaardig bestaan voor honderden miljoenen, die nu als gevolg van overbevolking in barre armoe leven. Die el lende is strijdig met de eerbied voor het leven. En door die tegenspraak kan Rome in deze ontredderde wereld in onvol doende mate het geestelijk re veil bewerken, dat de grond slag moet zijn voor duurzame gereentigheid en vrede. L. LEIJENDEKKER

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1974 | | pagina 11