vrq uit te- te te MEXICAANSE TOPSCHILDER OVERLEDEN Halka, hartverwarmende Brabantse manifestatie The Family in de hemel Romantische schilderkunst Berkhemer in Beyerd Breda uit eevi aarde van 1 ROZ vraagt composities DICHTERS VAN DEZE EN VAN DIE TIJD OP ZOEK NAAR DE „DONKERE GELIEFDE" POPPENSPELBOEK MET RIJKSSUBSIDIE vrij Identiteit onthuld van „Dark Lady Zaterdag 12 januari 15 DE presentatie van het project „Diadrama", die van 5 tot en met XI januari in de Rotter damse Lantaren gegeven zou worden, kan niet doorgaan. De materialen waarmee de Event- structure Research Group werkt zijn in Engeland zoek geraakt. Het project zal nu waarschijnlijk pas in april in Rotterdam te zien zijn. HET Amsterdams Studenten Kamerorkest geeft op zondag 13 januari om 20.30 uur een concert in het Rotterdamse theater de Lantaren. Dit con cert, dat onder leiding staat van Koos Terpstra wordt door de VPRO-radio opgenomen. Uitgevoerd worden werken van Anton Webern, Rolf Knap, Cliff Crego (hij zal zelf zijn stuk „Schlieren" dirige ren), Sadai en Per Norgard. IN „de volle maan" te Delft worden van 12 januari tot en met 17 februari schilderijen van Han Drukker en reliefs en zeefdrukken van Mariza On derwater geëxposeerd. ONDER de titel Konfrontatie 2 worden in het Van Abbemu- seum ih Eindhoven tot en met 17 februari foto's getoond van- nAugust Sander en Willem Doepraam. VAN 12 januari tot en met 3 maart worden in het Stedelijk Museum te Amsterdam teke ningen, grafiek en schilderijen geëxposeerd van de in 1970 overleden Amsterdammer Gef Langeweg. Langeweg, geboren in 1893 in Oudemolen werd oorspronkelijk opgeleid tot huisschilder, Dit beviel hem niet en via omwegen als recla metekenaar, decorateur en ets- lessen aan de academie te Gent en Brugge ontwikkelde hij een persoonlijke stijl die in de jaren rond de oorlog haar hoogtepunt bereikte. DE Balinese dansgroep van Sardono W. Kusumo zal einde maart - begin april een serie voorstellingen in Nederland geven. De groep begint haar Westeuropese toernee 26 fe bruari te Parijs, blijft een maand in Frankrijk en zal dan optreden in Nederland, Dene marken, België en mogelijk ook Zwitserland. VAN 18 januari tot 3 februari wordt in Theater de Lantaren in Rotterdam een science-ficti on festival gehouden. Naast enkele theaterprojecten die speciaal voor dit festival zijn gemaakt, worden er ook scien- ce-ficion films vertoond. Tij dens het festival zal een hon derdtal bewegende robots en nadere voorwerpen uit het Krazy Kat Archive worden geëxposeerd. De opening van het festival geschiedt door een voorstelling van de Engelse to neelgroepen Nature, Theatre en Lumière and Son. Op 26 januari een poëzie-avond waarop oa. Simon Vinkenoog, Hugo Raes en Adrian Henry voorlezen uit eigen werk. IN Theater de Lantaren In Rotterdam zal veilingmeester Jan in 't Hout voor de tweede maal een groot aantal boeken bij opbod verkopen. De boe- kenveuling vindt plaats op za terdag 12 januari en begint om 15.00 uur. GEDEPUTEERDE Staten van Limburg voelen er niets voor het vormingstoneel van het Groot Limburgs Toneel nog langer te subsidiëren. Gedepu teerde Staten van Limburg zeggen dat de taak van het toneelgezelschap in de eerste plaats bestaat in het brengen van toneel en het wekken van belangstelling voor de toneel kunst. Het college betwijfelt het bestaansrecht van het vor mingstheater en stelt dat het niet de taak is van de provin cie hiervoor subsidie te verle nen, omdat de groep vooral schoolvoorstellingen geeft. HET museum Dinghuis in Deurne is tot en met 19 janua ri gesloten wegens Jierinrieh- ting. Op 20 januari wordt het Dinghuis weer geopend met nog niet geëxposeerde aanwin sten uit het Hendrik Wiegers- ma Fondsbezit. DE tentoonstelling „Pompeii, uit de as herrezen" in het gemeentemuseum in Den Haag, heeft tot nu toe 200.000 bezoekers getrokken. De expo sitie van Pompeiiaanse wand schilderingen, beelden en ge bruiksvoorwerpen, zal tot en met zondag in het museum in Den Haag te zien zijn. On danks de grote belangstelling wordt niet aan verlenging van de tentoonstelling in Den Haag gedacht, omdat al is afgespro ken dat de kunstvoorwerpen naar Zürich worden gebracht om daar te worden geëxpo seerd. CUERNAVACA De Mexicaanse schilder David Al- faro Siqueiros is in Cuernava, bij Mexicostad, aan kanker overleden. Siqueiros, die 77 jaar is geworden, behoorde met Rivera en Orozco tot de „grote drie" van de heden daagse schilders in Mexico. Van hen was hij de meest politiek geëngageerde. Hij naip actief deel aan de Mexi caanse revolutie, werd in 1923 lid van de communistische partij en zat wegens „politieke agitatie" herhaaldelijk gevan gen. Siqueiros werd beschouwd als de theoreticus van de re naissance in de beeldende kunst in Mexico in de jaren twintig. Uit zijn omvangrijk oeuvre spreekt een voorkeur voor de muurschildering, om dat deze vorm autochtoon Mexicaans is en demoora- tisch, dus door het hele volk kan worden beleefd. Siqueiros hield zich in zijn werk vooral bezig met de Mexicaanse ge schiedenis, onderdrukking, re volutie, techniek en vooruit gang, welke onderwerpen hij soms allegorisch voorstelde. Om op zeer grote formaten te kunnen werken introduceerde hij de verfspuit in de schilder kunst, de fotografische projec tie op het te beschilderen vlak en het gebruik van syntheti sche verf. Siqueiros, vervulde op drachten in de Verenigde Sta ten, Argentinië, Chili en Cuba. In 1964 begom hij in Mexico stad met hulp van beeldhou wers, smeden en schilders aan de decoratie van in- en exte rieur van het Polyforum Si queiros, een cultureel centrum op een twaalfhoekig funda ment. Tot zijn belangrijkste wer ken behoren voort3 de muur schilderingen in het gebouw van de elektriciensvakbond in Mexicostad en die in het his torisch museum in Chapulte- pec. De Mexicaanse meester vervaardigde voorts een groot aantal ezelschilderingen. Siqueiros, die zijn beroemde collega's Clemente Orozco en Diego Rivera heeft overleefd, had het aan zijn grote artistie ke kwaliteiten te danken dat hij in 1940 aan een langdurige, gevangenisstraf ontsnapte toen hij een groep Stalinisten leid de die in 1940 een aanslag pleegde op het leven van de in Mexico in ballingschap le vende Leon Trotsky. Deze aanslag op de later toch ver moorde Trotsky mislukte, maar zijn Amerikaanse secre taresse werd ontvoerd en ver moord. Siqueiros werd gear resteerd, maar mocht het land verlaten. Hij keerde vier-jaar later terug, zonder dat de au toriteiten, die het geval als een onderlinge communistische ruzie beschouwden, hem ver volgden. Militant-communist als hij was vocht Siqueiros aan de kant van zijn geestverwanten in de Spaanse burgeroorlog. AMSTERDAM In februari zal in theater De Bral Grond in Amsterdam het stuk „Family in heaven" (ee| mysteriespel, in memoriam The Family) in première gas-, Het is geschreven door Lodewijk de Boer, die tevens regie heeft, en het wordt opgevoerd door alle spelers i de toneelgroep The Family. In maart geeft The Family de première van „Krapp's km ste handen Niet ik" van Samuel Beckett. Het allerlaatsi stuk van Beckett Niet ik" is tot nu toe alleen in Londi en Berlijn opgevoerd. Toneelgroep The Family geeft de eet ste voorstelling in Nederland in een vertaling van Jacol van Velde onder regie van Adrian Brine. Deze twee eei akters van Beckett worden gespeeld door de acteur Gei Linnebank (Kil in de Family-serie). Michaël Berkhemer bij „Bessenplukster II". Vrouwen, vruchten en bloemen vormen de onder werpen van de romantische schilderijen van Michaël Berkhemer, die op het mo ment te zien zijn in het cul tureel centrum De Beyerd in Breda. Vooral het grote aantal vrouwen op de schilderijen is opvallend, ze ontbreken vrijwel nooit. Daarom luidt vaak de eerste vraag van bezoekers van de tentoonstel ling: Waarom al die vrou wen? Michaël Berkhemer: „Ik werk steeds aan hetzelf de thema om iets goed te kunnen uitdiepen. Als ik verschillende onderwerpen tegelijk zou behandelen zou ik te oppervlakkig blijven. Natuurlijk verander ook ik geleidelijk aan, maar je zult toch steeds dingen terugvin den, die ook in oude werken te zien zijn". De schilderijen van Mi chaël Berkhemer, die hij zelf romantisch-realistisch noemt, veranderen. Dat is ook op de tentoonstelling van Breda te zien, waar werken hangen van de laatste twee jaar. Mi chaël Berkhemer schildert steeds meer het wezen van de dingen en gooit een hoop overbodige ballast, in de vorm van details, overboord. De inspiratie van vruchten en bloemen doet de schilder tot op bepaalde hoogte op in de kwekerij, waarop zijn woning uitkijkt. De oudste schilderijen op de tentoon stelling bevatten vruchten, later komen er vrouwen bij. Waarom geen mannen? Mi chaël Berkhemer: „Ik wil mensen uitbeelden en niet per se vrouwen. Maar schil der ik een man, dan wordt deze gelijk vanwege het ui terlijk in een bepaald maat schappelijk hokje geduwd. Bij een man is dat hokje belang rijker dan het feit dat hij een mens is. Bij een vrouw heb je dat niet zo gauw. Die kan zich uitdossen zoals ze wilt, maar ze blijft een vrouw". De vrouw van Michaël Berkhemer heeft een baan, zodat de schilder al zijn tijd kan besteden aan zijn vrou wen, vruchten en bloemen. Omdat het zelfs voor hem ondoenlijk is daar voortdu rend mee bezig te zijn doet hij ook wat illustrateief werk. Michaël Berkhemer kreeg zijn opleiding op de afdeling vrije schilderkunst van de academie voor beeldende kunsten in Arnhem. Hij ex poseerde eerder ln Kreuke len, Hulst en Amsterdam. De expositie in De Beyerd in Breda duurt tot 21 januari. RIEJA VAN AART TILBURG Het is altijd prettig om een paar dagen te wachten met het uitspreken van een oordeel over een ar tistieke gebeurtenis. Het is he laas de kant niet altijd gege ven om dat ook inderdaad te doen, omdat de actualiteit van alle dag vereist, dat er zo snel mogelijk wordt gepubliceerd: kunst is tenslotte ook nieuws. Vandaar, dat men woensdag al een eerste oordeel heeft kun nen lezen over de uitvoering van de Poolse opera Halka door een aantal Poolse solisten en drie Brabantse koren onder leiding van Jan Jansen. De reden waarom het pret tig is even te wachten met zijn oordeel is, dat je in staat bent wat nuanceringen aan te brengen in de eerste primaire reactie. Die nuancering willen we ook aanbrengen in het oor deel over Halka. Niet dat ons enthousiasme een stuk minder is geworden. Integendeel: we blijven van mening, dat deze Brabantse opera-manifestatie iets is om trots op te zijn. Er is daar op dat podium van de Tilburgse schouwburg een enorm stuk werk verzet en dat niet alleen: er is geacteerd en gemusiceerd op een manier, die veel kritkek kan door staan. In uitvoeringen als deze vervult het koor een zeer be langrijke rol. De drie koren van Jan Jansen de kon- Liedertafel Souvenir des Mon- tagnards en „La Renaissance" uit Tilburg en Vereniging Bos sche Opera uit Den Bosch hebben voortreffelijk hun best gedaan. De tenoren waren niet altijd even trefzeker, maar de totale klank was uitstekend. Jammer dat regisseur Robert Sauk het koor een zo statische functie had gegeven; daarvan was wel meer te maken ge weest (zoals Jacques Touw bij de Bergen op Zoomse Operette Vereniging elk jaar aan toont). Als er kritiek is dan is die Inderdaad op de regie; Sauk mag dan veel ervaring in het buitenland hebben opgedaan, veel verder dan een serie „ta- blaux vivants" kwam hij niet. En het was vooral aan de per soonlijke prestaties van een aantal solisten te danken, dat het toneelbeeld niet erg star werd. Kritiek zou men ook .unnen hebben op de compo sitie zelf. Het is natuurlijk erg aardig een Nederlandse pre mière te kunnen uitvoeren, maar erg veel waarde hoeft men daaraan in dit verband niet te hechten. Want Stanus- law Moniuszko moge dan in Polen een geliefd toondichter zijn veel oorspronkelijks is er aan zijn werk niet te ontdek ken. Maar gelukkig deden solis ten, koor, ballet en orkest dat al snel vergeten. Bij die solis ten was dat vooral Boneza Ki- nasz-Mikolajczak, een pracht van een dramatische sopraan, met een coloriet dat herinnert aan de beste bel cantotradities. Datzelfde geldt in iets minde re mate voor Tadeusz Kopac- ky, een typische heldentenor met een fraai middenregister en een paar „lekker" zittende hoge tonen, die zijn wat ruwe intonatie overstemden. Ber nard Kruysen is, dat weet men, een stijlvol zanger met een mooi geluid, maar geen uitgesproken opera-zanger (en speler). Datzelfde geldt ook voor Cocky van den Brekel, die zich tijdens de première merkbaar onzeker voelde. An- toni Dutkiewicz was goed, zohder meer. Wie van deze feestelijk aangeklede en zeer plezierige voorstelling wil ge nieten kan vanavond in Eind hoven terecht of volgende week zaterdag in Breda. Hans Lutz. EINDHOVEN M, Putman, voorzitter van de stiel Beroeps Poppenspel in Nederland, heeft maandagmiddag q] technische hogeschool in Eindhoven een eerste exemplaar l het boekje „Nederlandse beroeps poppenspelers op een iH aangeboden aan de heer J. Padt, hoofd toneel en lettered het ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Het boekje kon worden samengesteld dankzij een rijkssuts van 20.000. Het boekje kon worden samengesteld dank zij een dijkssubil stelling te kweken voor het poppenspel in het algemeen en beroepspoppenspel in het bijzonder. In het boekje worden de 31 Nederlandse beroepsspelers (1 de voorbereidingen van het boekje ruim een jaar geleden start ging zijn er 3 bijgekomen) weergegeven op een „wie, waar en waarom" wijze. Uit de inleiding van het boekje blijkt dat de 31 beroepss]» per jaar ongeveer 4800 voorstellingen verzorgen en daar 500.000 bezoekers bereiken. MAASTRICHT De Regionale Omroep Zuid heeft componisten Matti Niël, Henk Badings, Matthieu Geek Hans Besselink, Louis Toebosch, Henri Delnooz en ]t Lambrechts opdracht gegeven een werk te schrijven a zangkoor een instrumentaal ensemble. De regionale 01 roep beoogt met de opdrachten het muziekleven in Limbi te stimuleren. Alle componisten maken gebruik van teksti die op Limburg betrekking hebben of door Limburji geschreven zijn. De meeste componisten hebben hun üm keur uitgesproken voor teksten van de Maastrichtse diclnj Pierre Kemp. Te zijner tijd zal de Regionale Omroep Z.J aan de uitvoering van de composities een manifestatie ui den. Hierbij zal een groot aantal Limburgse muziekgeti schappen, fanfares, harmonieën en strijkensembles etc.» geschakel worden. I De nieuwste mogeli bij bedient men zich we bijzonder sterke can» goeiige massa (koud waar planktonrijk watt vis kan worden gevangt Mocht de wetenschap besh ten de ruimtevaart voor vfeserij A' te schakelen, d; krijgen vissers een heel w ^makkelijker leven. Een a der voordeel voor de mer heid: meer vis betekent mi der honger en minder kans de hongerdood. Meer vis z een zegen kunnen zijn vo da: gedeelte van de wereldt vólking, dat nu van de r mislukte graanoogst naar andere sukkelt. Meer vis be( keilt ook dat de wereld zond gebrek heel wat meer mens kan herbergen dan op dit m ment. Het grote nadeel van ong breidelde visvangsten laat zi gfciakkelijk raden. Op duur verdwijnen de meest liefde vissoorten uit de oce nen en door het wegtrekk va::, schakels uit het biologis eyenwicht in de zeeën woi dit evenwicht ook ernstig ve stoord. De gevolgen zoud wel eens erger kunnen zi dan het ontwrichten van die rl even op het lqnd, or dat dit laatste voor de me waarneembaar is. Wat in «ïeanen gebeurt na het aant; ten van het biologisch eve wicht is niet waarneembaar kan ook moeilijk onder cc trole worden gebracht. Poolse geleerde dr. kJsch zei op een V.N.-co: Bitie over de exploitatie v wbtenschap en techniek welzijn van de ontwikkelini landen onder meer: „In noordelijke oceaangebied steeg de visexploitatie 1955 tot 1960 slechts met 1 gaveer 17 procent, tegeno- 77 procent in tropische zuidelijke oceaangebiedi Men zal echter juist op zuidelijk halfrond de kunnen K Vijftig na '50 Bloemlezing van de nieuwe poëzie. Samenstellers Willem Roggeman en Hans van de Waarsenburg. Standaard Uitgeverij Antwerpen f 14,90. Hans van de Waarsenburg en Willem Roggeman heb ben een bloemlezing samengesteld uit de poëzie die ver schenen is in Nederland en Vlaanderen na het legen darische jaar 1950. Vijtig dichters hebben zij opgenomen in hun boek om de grote diversiteit in strominkjes tot uitdrukking te brengen. Versplintering lijkt het belang rijkste kenmerk van de poëzie uit deze periode te zijn. Maar al gauw blijkt dat de Nederlandse en Vlaamse lite ratuur nog steeds de reactie kent van romantiek op realis me op romantiek enz. De Kunstredacteur Henk Egbers is ziek. Vandaar dat de ein dredactie van de wekelijkse kunstpagina ad interim zo als dat officieel heet berust bij Hans Lutz. Dat is er ook de reden van, dat het beeld van de pagina iet of wat af wijkt van het normale. schommeling hiertussen loopt echter in beide landen niet parallel. In Nederland krijgt het realisme altijd wat meer voet aan de grond, en wanneer ons land alweer aan de reactie op de „bewustzijnsvernauwen- de" poëzie van het realisme toe is, breekt in Vlaanderen het realisme heel voorzichtig door, om nooit helemaal vol groeid te raken. Vandaar dat de samenstellers in hun inlei ding: „De werkelijkheid als uitdaging" tot de volgende in deling komen: na 1950 viert het realisme in Nedeland hoogtij. Binnen deze aandacht voor het alledaagse zijn vier stromingen te onderscheiden: die van (de latere) Gard Si- vik, de Nederlandse Nulgroep, Barbarber, en als vierde de rommelgroep waarin alle dich ters opgenomen zijn die op een zeer eigen wijze hun ode aan de werkelijkheid brengen. Vlaanderen laat met de vele dichters die voortborduren op wat de vijftigers voorstonden, een heel ander beeld zien. Roggeman en Van den Waar senburg signaleren maar liefst vier post-experimentefe raties, waarna 't realism! intrede doet, tien jaar dan in Nederland dat i dels al weer de roman! kant aan het kiezen i zover, schematisch, de miere historische same ting. De samenstellers 0 in him overzicht een delijke keuze. Uit de te® logie die zij gebruiken neo-realistische poëzie duiden, blijkt dat de zafe poëzie voor hen heeft daan. (Van een Een man die eens drak< de drukte van de jaarw tl Amsterdam. Max N: bereikt van 85 jaar, heeft explicateur uitgeoefend, en nimmer gebluste verb 'egende beeld. ïkleed in jaquet, een bo: eren front je met vad rder, de hoge hoed in l, witte handschoenen een aanwijsstok, lichtte Nabarro het bloedstolle: drama op het witte dc toe Hij blikt terug in het vei oen, dat voor hem is door; ■Ukken tot enkele jaren ge toen hij zijn filmdral mstreerde aan studem ït Uitkijk theater. M Het onderzoek naar de iden titeit van een geliefde in een bepaald gedicht blijkt nog al tijd een gewild studie-object van gedichtenlezers. Velen hebben zich in proefschriften het hoofd gebroken over de persoon van de geliefde die via allerlei ingewikkelde om wegen uit het gedicht te puren moest zijn. Ik denk hierbij aan de tal rijke polemieken die geschre ven zijn over de ettelijke „lie ven" van P. C. Hooft, waarbij men tot diepgaande menings verschillen kwam bij de vraag of Brechje Spiegel nu wel of niet om haar Pieter Cornelis- zoon zelfmoord had gepleegd. Degenen die dachten dat zij een „gewone" dood gestorven was, deden in de discussie ei genlijk alleen voor spek en bonen mee. De hele literatuurgeschiede nis door blijf je die interesse constateren. De liefdeslyriek van Bredero, Gezelle en Ach terberg nodigde velen uit tot onderzoek dat vooral met bui- ten-textuele gegevens werk te. Tot dat blijkt dat de gelief de uit het gedicht alleen maar aanleiding was, en dat het goed beschouwt draait om de gevoelens van de kunstenaar en de manier waarop die ver woord zijn. Dit geldt eigenlijk ook voor de ontdekking die onlangs in Engeland gedaan werd door dr. L. A. Rowse met betrek king tot de identiteit van de tot nog toe raadselachtige fi guur van de „Dark Lady" (De donkere dame) in de sonnet ten van Shakespeare. Ter gelegenheid van het feit dat het in 1964 vierhonderd jaar geleden was dat William Shakespeare in Stradford upon Avon geboren werd, verzorgde Rowse. lid van het AU Souls College en van de British Aca demy. een uitgave van de son netten van Shakespeare. Te vens maakte hij een diepgaan de studie van de persoon van de auteur en de tijd waarin hij leefde. Vooral het laatste aspect is bij Rowse heel be langrijk. Rowse, als historicus, wist dat in de uitgebreide manu scripten van een zekere Simon Forman. een astroloog-kwak zalver uit die tijd, vele belang rijke personen uit het Eliza- bethiaanse tijdperk vernoemd staan. Na enig speurwerk trof hij inderdaad gedeelten waar sprake was van een donkere William Shakespeare, wiens „donkere dame" nu bekend ge worden lijkt te zijn. dame die bovendien zeer ns«- w~ betrekkingen bleek te heb ben met mensen uit het to neelgezelschap „Lord Cham berlain Company" waar Sha kespeare deel van uit maakte. De link was gelegd en verdere vergelijkingen konden makke lijk getrokken worden. De ka raktertrekken die Shakespeare in zijn „Dark Lady" bespeur de bleken opvallend veel overeenkomst te vertonen met de aard van Emilia Lanier- Bassano uit de geschriften van Forman. Emilia Bassano de fatale vrouw die alle mannen om haar vinger wond en alle mogelijke moeite deed om „Lady" te worden, is later ge trouwd met Will Lanier, een musicus. Met deze wetenschap komt Rowse tot het zijns in ziens meest overtuigende ar gument voor het identiek zijn van de twee vrouwen: De son netten 135 en 136 verhalen over de vrouw die alles heeft wat ze wil. Letterlijk staat er: „Whoe ver hath her wish, thou hast thy will. And Will to boot-, and IVill in overplus". Dr. Rowse tekent aan dat het woord „Wfl drie verschillende be"1 sen door Shakespeare wordt: op de eerste plf het woord in de eeuw in Engeland een set betekenis. Op de plaats zou Shakespeare WL drukking brengen dill „Dark Lady" twee VVill"f haar beschikking had: J Lanier als wettige ecMlJ en Will Shakespaere n"ar (in overplus). Tot slot merkt zijn onderzoek vooral i torisch oogpunt van beli Het toneelgezelschap Chamberlain trad ni zeer vaak op aan het Koningin Elizabeth daaruit zijn mogelijke dere lijnen te trekken door weer een tip van er die de geschiedenis opgelicht kan worden, h] geval maken dergelijk*'! zoeken de historie smeuïg. JEANNE PEIJ>

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1974 | | pagina 18