lOEKHOUDEïl VARING korting IJTEN T B.V. KREMLIN ZIT OMHOOG MET SOLZJENYTSIN Nixon kiest weer voor harde lijn Ook nieuw type Heilig Jaar zal vele miljoenen pelgrims naar Rome brengen Misdaad Operatie Openhartigheid' inzake Watergate duurde maar een maand ETORICA ÏERING&TRADING iid om een feu tegen een >nd« ciaalzaak 79 procent Dramatiseren Afzetting Nederlander mgr. J. W. L. Damen in Rome: ïiiïiiÉI Petrus en Paulus Miljoenen DOOR CORN. VERHOEVEN oede boterham. Het is een ak met toekomst, want wat len ook mechaniseert en utomatiseert - verkopen is eu lijft mensenwerk )ok als u niet op korte termijn 'erkoper wilt worden, is het och nuttig om u dit interessante ■ak alvast eigen te maken. J hebt er altijd plezier van bij iw huidige werk en uw tmgang met mensen. £om eerst eens luisteren Vij nodigen u uit om zonder nige verplichting de eerste 'an 17 wekelijkse mondelinge esavonden van onze kursus 7erkoopkunde bij te wonen, laarna kunt u altijdnogkijken vat u doet. Jw bezoek is geheel vrijblijvend! ireda, dinsdag 15 januari in gem, ruis. "De Vlieren", hk Dr. Struykenstraat/van Hogendorpstraat Soes, donderdag 17 januari in resi. 'Slot Ostende", Singelstraat 5 Toegang vrij. Aanvang 20.00 uur ..MCFN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEIL NGEN PE L NGEN PE L NGEN PE UNGEN ^GEN NGEN PELNGEN PEIL NGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN^ PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN 'ïfniwfiFN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN „PEILINGEN „PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILING PILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEIS TSINGEL 21, 'JAAR 352 2100 DEURNE Je Belgische onderneming mt'l rd in ontwikkeling, produktitl n technisch hoogwaardige eletl als signalisatie, 'elecommuni-l fdzakelijk overheidsprojekten. surne en zal in mei 1974 ha«| ik nemen. eding: -n werken 1/7 -40 jaar geven aan iemand die op dl 'jsLnekhouding. ris van financieel beheer strekl| rwenst salaris naar: 1100 DEURNE. NG PERZISCHE TAPIJTEN KUNST EN ANTIEK (Van de correspondent - van het persbureau AFP in- Moskou) MOSKOU De sinds kort ontketende campagne tegen de schrijver Alexander Solzjenyt sin wordt door intellectuele ■kringen in de hoofdstad van de Sovjet-Unie gezien als een waarschuwing aan de dissi dente auteurs die de moed hebben de Nobelprijswinnaar te imiteren. Het feit dat de pei-s drie dagen heeft gewacht alvorens de publieke opinie in te lichten over het bestaan van het laatste werk van Solz- jenytsin, de „Goelag archipel" (in de Russische taal in Parijs gepubliceerd), schijnt er op te duiden dat de Russische lei ders tot nog toe geen geza menlijke houding hebben be paald tegenover het geval ol/ienytsin, zo heet het ih [oskou. Voor de gemiddelde Russi- 1 sche burger bevatten de ont hullingen van de schrijver in take de concentratiekampen in de Stalinistische periode niet meer dan hij al weet sinds het 20ste partijcongres van febru ari 1956. en vooral sinds de publikatie in de Sovjet-Unie van het eerste boek van de bekende schrijver „Een dag uit het leven van Iwan Denis- rwitsj'. De aanvallen van bet offi- iële persbureau Tass, geba- rd op de paral el len die de auteuir legt tussen de verschil lende regiems (tsaristisch, sta linistisch en hitleriaams heb ben naar het schijnt als doel niet het wenk van de schrijver in diskrediet te brengen, maar zijn sociale draagwijdte en zijn politieke invloed op een moment dat de Sovjet-Unie zich moeite getroost toe te na deren tot het westen. Maar in tegenstelling tot wat de schrijver te kennen heeft gegeven, denkt men in Moskoiu niet dat de Russische autoriteiten ertoe zullen over gaan hem te arresteren en een politiek proces aan te doen, analoog aan dat waaraan acht jaar geleden de schrijvers An- drej Sinjawski en Joeli Daniel het slachtoffer werdien. Een dergelijke houding van de lei ders in het Kremlin zou, zo meent men, het hele proces van ontspanning op de helling zetten. Desondanks is het goed mo gelijk dat Solzjenytsin onge rust is omdat hij de wet op het monopolie van de deviezen overtreedt, als hij weigert het honorarium van zijn buiten landse uitgevers naar Rusland te laten overschrijven. Volgens de Russische recihtsdeskundi- gen wordt in dat geval het bureau voor de auteursrechten (drie maanden geleiden opge richt) dat als burgerlijke aan klager zal optreden en niet de staat, want dit bureau is een burgerlijke instelling en geen staatsorgaan. Maar ook dan neigt men in intellectuele kringen naar de hypothese dat de schrijver niet voor de rech ter zal worden gedaagd. Het feit dat „Goelag archi pel" in zijn oorspronkelijke tekst in Frankrijk is gepubli- oeend en n iet elders in het westen zal in officiële Russi sche kringen waarschijnlijk tot een misnoegen leiden, ver gelijkbaar met de ontvangst die recente Franse verklarin gen ten deel is gevallen ovct de toenadering Rusland-Ame- rik-a. Toch blijven enkele waarne mers in Moskou zeer gereser veerd in afwachting van de uitkomst van de werkelijke motieven die achter de hele campagne schuilgaan en hun invloed op de buitenlandse po litiek van de Sovjet-Unie. De context waarin Tass zijn ver oordelingen uitspreekt, stemt hen erg sceptisch. Naar hun mening weerspiegelt deze niet de geest die sprak uit de con clusies van het 20ste partij congres, maar houdt hij schijnbaar een belangrijke stap achterwaarts in door the- 0 Solzjenytsin ma's en politieke formules op te halen die stammen uit het stalinistische tijdperk. Tass stelt bijvoorbeeld dat „het ka pitalisme aan de drempel van de ondergang staat" en dat de algemene lijn die de Sovjet- Unie volgt, onvermijdelijk zal zegevieren. Het is in dit verband nog interessant nog eens te herin neren aan het ontstaan van „Goelaig archipel". Het was aan het eind van de jaren vijftig dat de auteur, die toen in Moskou zeer geliefd wa3 en juist „Een dag uit het leven van Iwan Denissowitsj" had gepubliceerd, dit boek over het leven in de kampen schreef. Zoals met het meren deel van zijn werk het geval was, mociht het diestijdls niet versdbijnein. Solzjenytsin had weliswaar teruggegrepen naar de conclu sies van het geheime rapport van Nikita Kroestjev dat het 20ste partijcongres had be heerst, maiair hij had de moed gehad te schrijven dat „de concentratiekampen waren uit gevonden door de Sovjet- Unie" (wat hem op diit mo ment de beschuldiging schijnt op te leveren van landiver raad!). Om deze reden ook verbood men aan het begin der jaren zestig een toneelstuk van de auteur, getiteld „Het rendier en de vrouw van lichte ze den". Dit stuk, dat zich af speelt in de kampen, had moe ten worden opgevoerd in het Sovremmenmik-theater in Mos kou. Desondanks werd de schrijver eind 1961 voorgedra gen voor een literaire Lenin- prijs en had de Prawda in die tijd geen woorden genoeg om de toekomstige winnaar van de Nobelprijs lof toe te zwaai- -en. Enkele jaren later was pu blikatie in de Sovjet-Unie van zijn voornaamste boeken, „De eerste circel" en „Karikerpa- viljoen", bijna een feit, met name door het tijdschrift No- vy Mirr dat toen werd geredi geerd door de dichter Alexan der Twardowski. '(Van onze correspondent)' WASHINGTON „Operatie Openhartigheid" heeft niet anger dan een maand ge- Iduurd. Het was een door pre- Isident Nixon afgekondigd pro- Iject om de waarheid omtrent [Watergate mondjesmaat aan (het licht te brengen. Het Ame rikaanse volk verkreeg enig zicht in de financiële situatie van de president en de wijze [waarop hij minimale belasting petaalde. Maar zodra de Wa- ergateeommissie van senator [Sarn Ervin om ongeveer 500 geluidsbanden en documenten iroeg werd „Operatie Open hartigheid" snel afgeschreven. Verdedigers van de president, Jmet name zijn nieuwe minis ter van justitie William Saxby gn zijn nieuwe vice-president Gerald Ford beschuldigden Satn Ervin van een vis-expe- pitie en het Witte Huis liet Ervin. weten dat hij naar de gomp kon lopen, ïet eind van „Operatie Open hartigheid" viel vrijwel Samen het een drastische verande- in Richard Nixons team tan verdedigers. Fred Buz- lardt, die de weinig plezierige aak had om voor rechter John Birica de mysteries van de Ontbrekende geluidsbanden te verklaren, speelt geen rol neer in Nixons Watergatever- Bediging en Leonard Garment hepft eveneens een andere be trekking gekregen. Nixons nieuwe top-advocaat is James D, St. Clair, een man van gro te begaafdheid in het opstellen van ingewikkelde juridische documenten. Nixon is teruggevallen op de harde lijn omdat de oefening in openhartigheid hem nauwe lijks sympathie opleverde bij de grote massa van het volk. Tegen het eind van het jaar bleek uit een opiniepeiling van George Gallup dat slechts 29 procent van een groep voor het Amerikaanse kiezersvolk representatieve personen het beleid van president Nixon onderschreef. In januari van het vorig jaar had Nixon 68 procent van de kiezers achter zich. De president is blijkbaar tot de conclusie gekomen dat hij met openhartigheid weinig kan lijmen. De Roper-organi- satie publiceerde op de eerste zondag van januari de resulta ten van een opiniepeiling waaruit blijkt dat 79 procent van het volk er van overtuigd is dat een of meer van de ernstige beschuldigingen die tegen president Nixon zijn uitgebracht op waarheid be rusten. Het blijkt dat er onder het volk nog geen meerder heid is voor een afzettingspro ces tegen president Nixon. Dat laatste is goed nieuws voor het Witte Huis. Het gevoel bestaat dat de orkaan van ei sen om de verwijdering van de president is uitgewoed en dat de kiezers vermoeid zijn geraakt van de eindeloze Wa- tergatedebatten. Nixon heeft weinig gezag on der een groot aantal kiezers, maar volgens insiders heeft hij zich al vrijwel verzoend met het idee dat hij voor de rest van zijn tweede regerings termijn een zeer onpopulair man zal blijven. Generaal Alexander Haig, Nixons nieu we chef-staf, wijst er graag op dat ook Harry Truman weinig populair was en nu als een van Amerika's beste presiden ten wordt beschouwd. Haig predikt optimistisch dat de ge schiedenis mild over Richard Nixon zal oordelen- Volgens het Witte Huis be moeit Nixon zich nu niet meer met de dagelijkse aspecten van zijn Water gatever dedi- glng. De zaak is volledig in handen van St, Clair. Op 23 januari hoopt Nixon met een Amerikaanse versie van de Troonrede zijn „leiderschap in middels bezig met een nieuwe doorlichting van Nixons belas tingmanipulaties. De publieke belangstelling voor het' complex Water gate schandalen is aanzienlijk ver minderd. Maar nieuwe onthul lingen (die kort geleden door senator Howard Baker werden voorspeld met een duistere verwijzing naar „wilde dieren in het bos") en het begin van een aantal Water gateprocessen zal de belangstelling ongetwij feld weer doen oplaaien. 0 Richard Nixon de binnen- en buitenlandse politiek te dramatiseren" zoals de slagzinnenschrijvers van het Witte Huis dat noemen. Maar nog voor het eind van de maand zal de Watergatecom- missie weer gaan wroeten, met name in de verkiezingsge schenken van de Amerikaanse zuivelindustrie (bijna een half miljoen dollar) en van de mil jardair Howard Hughes (100.000 dollar via Bebe Rebo- zo). De belastingdienst is in- Wanneer begint het afzettin-gsproces te gen president Nixon? Het Huis van Afgevaardigden dat de president in staat van be schuldiging moet stellen voor dat hij door de senaat kan worden berecht, demonstreert geen haast. De indruk bestaat dat d'e meeste leden van het Huis van Afgevaardigden het bijzonder aangenaam zouden" vinden wanneer Nixon zou be sluiten af te treden, maar hij maakt geen aanstalten het Witte Huis te verlaten. Republikeinse leden van het Congres zijn al luid aan het mopperen geslagen dat de de mocraten het proces tegen president Nixon op een laag pitje willen houden, zodat er zoveel mogelijk munt uit kan worden geslagen in het ver kiezingsseizoen, dat in novem ber van dit jaar culmineert in de verkiezing van een nieuw Huis van Afgevaardigden) 34 (van de 100) senatoren en 35 (van de 50) gouverneurs. De republikeinen hopen dat een snelle beslissing van het afzet tingsproces vertaald zal kun nen worden in een motie van vertrouwen in de president. De democraten zien geen en kele reden om zich te haasten. Het vergaren van bewijsmate riaal is een slepend proces waarbij het Witte Huis alles behalve tegemoetkomend is. Volgens Mike Mansfield, de leider van de democratische meerderheid in de senaat, kan het proces tegen Nixon, nadat hij door een meerderheid van het Huis van Afgevaardigden officieel is aangeklaagd, zes tot acht maanden duren. Som mige democraten komen er eerlijk voor uit dat zij de president bij voorkeur in ok tober van dit jaar, een maand voor de verkiezingen, officieel beschuldigd willen zien. De republikeinen zijn be vreesd dat de tussentijdse ver kiezingen voor hen rampspoe dig zullen gaan verlopen. De somberste prognoses voorzien een absolute meerderheid van de democraten in de senaat na de november-verkiezingen, een verlies van 75 zetels in het Huis van Afgevaardigden, zodat de democraten ook daar meer dan tweederde van de stemmen zouden hebben en soortgelijke zware verliezen in de races voor de gouverneurs zetels. Afgevaardigde Clarence Long van Maryland vertelde zijn republikeinse collega's: „Als de president in november van 1976 nog in het Witte Huis zit kunnen de democra ten het presidentschap verove ren met de Wurger van Bos ton". Terwijl het Huis zich niet wenst te haasten om de aan klacht tegen Nixon uit te brengen zal de druk op Ri chard Nixon om af te treden in de komende maanden toe nemen. De republikeinse kan didaten voor het Congres voe len er niets voor om in het najaar te worden verpulverd. Het feit dat Nixon zijn „Ope ratie Openhartigheid" heeft opgegeven (verdere publikatie van de inhoud van geluidsban den en documenten is opge schort omdat „vijanden van het Witte Huis die gegevens misbruiken om de president in een kwaad daglicht'te zetten" en om „de onjuiste indruk te vermijden dat de president voorkennis had" van Waterga te-ondeugd) heeft hem geen nieuwe vrienden bezorgd. BERT VAN VELZEN (Van onze correspondent) ROME In 1300 stelde Paus Bonifacius VIII het zo genaamde „Heilige Jaar" n. Sindsdien heeft de katho- llieke kerk doorlopend om de [zoveel jaar een dergelijk ■jubeljaar gekend, en altijd "stond Rome in het middel punt. De hele katholieke Vereld vierde in Rome het peilig Jaar, miljoenen pel- Irims trokken naar de Ro- heinse basilieken, jlo'.gend jaar viert de katho liek-- kerk wéér een heilig |jaar. Trouw aan bepaalde tra dities en gebruiken, maar tóch zal het om diverse redenen teen nieuw type „Heilig Jaar" iworden, omdat paus Paulus VI iwee enorm belangrijke diimen- fcies aan het kerkelijke jubel- jaar heeft toegevoegd: niet Rome en in Rome alléén •al het heilig jaar gevierd gorden, maar vooral en speci- aa. in alle lokale kerken van Be wereld en 4 het wordt géén jaar van gebed, verzoening en vernieu wing voor de rooms-katholieke perk alléén, maar het jaar poet uitgroeien tot een wereld- jOmvattend oecumenisch con tract. „Verzoening als christe- toen met elkaar". [In de centrale commissie die Bs ingesteld om de voorberei dingen voor het Heilig Jaar te Stimuleren en te coördineren pi die onder voorzitterschap Staat van kardinaal Maximili- ijji v°n Fürstenberg, heeft één ^-Nederlander zitting. Het is iigr. J.W.L. Damen, sinds ja- ten reetor van het Nederlands College in Rome en als hono rair ambassaderaad voor ker kelijke aangelegenheden ver bonden aan de Nederlandse ambassade bij het Vaticaan. Ondanks zijn jarenlange ver blijf in Rome en het Vaticaan, ondanks zijn bijna dagelijkse ervaringen in het vaak diplo matiek kloppende hart van de kerk heeft migr. Damen zijn kenmerkende Limburgse reali teit en zin voor relativering niet verloren. „Er komt heel wat bij kijken wil je zo'n Jubeljaar een beet je georganiseerd hebben, en zo'n comité is natuurlijk ook wel nodig, maar dat zijn bij komstigheden. Waar het om gaat, is de persoonlijke bele ving van elke christen van de twee motieven die de paus aan dit komende Heilig Jaar heeft meegegeven: rinnova- mente en riconciliazione, ver nieuwing en verzoening". „Ik weet", aldus mgr. Damen, „dat er wel eens getwijfeld wordt aan het nut en de waar de van een Heilig Jaar. Ik kan die vraagtekens heel goed be grijpen, zeker als je je een heilig jaar in puur traditionele zin voorstelt met pelgrimages, heilige deuren openen, pracht en praal en veel uiterlijk ver toon. Maar ik geloof oprecht dat het komende heilig jaar toch zeer veel mensen zal aan spreken juist vanwege die ac centverlegging van Rome naar^ de lokale kerk". Rome blijft het middelpunt, maar de paus heeft de volgor de van de activiteiten rond een heilig jaar eigenlijk omge draaid. Ook in 1950 nog werd het Heilig Jaar in Rome be gonnen en gevierd en in het jaar daarna was bijvoorbeeld de jubileumaflaat pas in de lokale kerken te verdienen. In 1975 zal dat anders zijn. In 1975 wordt het heilig jaar in Rome gevierd-, maar in het jaar daar aan vooorafgaand - dit j aar 1974 dus - zal het heilig jaar be leefd en gevierd worden in de lokale kerken, overal ter we reld, naar ideeën en inzichten van de nationale bisschoppen conferenties en dat is een we zenlijk nieuw element. Het begrip „verzoening" spreekt voor zich. Ten over vloede heeft het Vaticaan er doorlopend op gewezen dat die verzoening niet alléén een zaak tussen katholieken is, maar ook een zaak tussen de christenen van andere kerken met elkaar. Een oecumenische manifestatie dus, en bovenal natuurlijk een verzoening tus sen God en elke mens indivi dueel. In veel gevallen ook zal deze verzoening met elkaar bereikt worden door gezamen lijk gebed. Het tweede gedeelte van het jubileumthema betreft de „vernieuwing". „Daarmee wil paus Paulus voortborduren op het Tweede Vaticaans Concilie en op het beroemde „aggiorna- mento" van Johannes XXIII. De vernieuwing niet alleen op geestelijk gebied, maar ook een aanpassing en vernieu wing van de hele kerkelijke hiërarchie. Passend in de op vatting, dat niet uitsluitend de paus met de bisschoppen de kerk vormen, maar dat óók „het volk Gods" onderweg" een essensieel deel van die kerk is. Heel oude gedachten trouwens, je kimt Irenaeus er op nalezen. Hij praat al over de eenheid van de lokale ker ken met Rome in een liefdes- hand". Mgr. Damen is ervan over tuigd dat in dit perspectief veel, ook wat men kritischer ingestelde gelovigen zou kun nen noemen, tóch volop aan leidingen zullen vinden om sa men met hun eigen bisschop pen het Heilig Jaar te bele ven. Voor een grote groep katholie ken zal het Heilig Jaar een argument vormen om naar Ro me te gaan. „Om Petrus en Paulus te gaan zien", vertelt mgr. Damen. „Dat immers is al eeuwenlang de gebruikte uitdrukking: de graven van de twee apostelen bezoeken en Petrus zien in de persoon van zijn opvolger, de paus". De geschiedenis van het Heilig Jaar is oud en interessant. Bo nifacius VIII begon deze tradi tie, bepalend dat elke eeuw een Heilig Jaar gevierd mocht worden. Zijn opvolgers vonden dat wat té lang en verkortten die perioden tot vijftig en 33 jaar, dat laatste verband hou dend met de leeftijd waarop Christus stierf. Vandaar ook dat Pius XI in 1933 een zg. „buitengewoon heilig jaar" af kondigde in verband met de herdenking van Christus' dood negentien eeuwen vroeger. Paus Paulus II stelde in 1471 vast dat elke 25 jaar een Jubi leumjaar zóu zijn; in 1499 werd de traditie ingesteld om de zogenaamde „heilige deu ren" van de vier grote basilie ken plechtig te openen bij het begin van het feestelijk jaar (en bij de sluiting ervan die deuren weer voor de komende 25 jaar dicht te metselen). Dante, Petrarca, koning Ludo- vicus van Hongarije en de heilige Brigitta van Zweden waren illustere pelgrims in de eerste twee heilige jaren die de katholieke kerk in de veer tiende eeuw gekend heeft. In 1800 en 1850 ging het heilig jaar niet door om politieke redenen. In 1800 was de toen regerende paus Pius VI de ge vangene van Napoleon. Alle eeuwen door hebben veel pelgrims de weg naar Rome gevonden, speciaal in het Hei lig Jaar. Het jaar 1950 vormde een absoluut record, toen Ro me bijna drie miljoen pel grims te verwerken kreeg en dat „toeristische" aspect doet kerkelijke en burgerlijke au toriteiten tnet grote bezorgd heid uitzien naar het volgend jaar. Dan wordt een stroom van zeker zes miljoen extra pelgrims verwacht. „Het gaat storm lopen. Ik krijg nu al aanvragen uit Nederland om onderdak te regelen en plaats bewijzen voor diverse plech tigheden", aldus mgr. Damen. Het staat al vast dat kloosters en andere kerkelijke instellin gen hun deuren wagenwijd open zullen (moeten) zetten; het normale aantal hotel-bed den is bij lange na niet toe reikend. Geldgebrek stagneert momen teel de werkzaamheden aan de Romeinse metro en het vlieg veld van Rome. Het is te ho pen dat de Italiaanse regering èn het Romeinse stadsbestuur toch nog ergens die stapels lires weten te vinden om deze verkeerstechnische voorzienin gen voor elkaar te hebben, als over precies een jaar de eerste „heilig-jaar-pelgrims" naar Rome komen. FRANS WIJNANDS TA r zijn kleine en grote ri misdadenzoals er klei- ne en grote weldaden zijn. Sommige van die misda den zijn zo groot dat zij op grote daden lijken en bij grote daden wordt eerder de schijn gewekt dat zij goed of noodza kelijk zijn dan bij kleine da den. Wat openbaar en specta culair is, wordt eerder held haftig dan misdadig gevonden. Toen de Amerikanen nog bombardeerden in Vietnam, leek dat in de ogen van som mige mensen een zo noodzake«- lij]ce of verdienstelijke daad, dat het woord „misdaad", toe gepast op dit gedrag, voor hen onbegrijpelijk was. Niet alleen wordt dc misdaad gewoonlijk gelokaliseerd bij tegenstanders of een aparte, misdadige klasse maar ook was de schaal, waar op misdaan werd, zo gigan tisch groot, dat er bij voorkeur in andere dan criminele ter men over gedacht werd. Er lijken twee soorten van misdaad te zijn: de kleine die gestraft wordt, en de grote die zich aan bestraffing onttrekt, bijvoorbeeld doordat zij ge pleegd wordt door de instantie zelf die zou moeten straffen. Of beter: er is is een misdaad op eigen gezag en voor eigen voordeel, die niet veel groter kan worden dan een individu ele macht toelaat, en een an dere misdaad, gepleegd uit naam vtin een volk of een beginsel, die kan uitgroeien tot een formaat, waartegeno ver de naam misdaadwat al te dilettantisch klinkt, maar die daarom door haar formaat nog niet gerechtvaardigd wordt. Inbraak en moord liggen binnen ons voorstellingsver mogen en spreken ons aan als daden waartoe wij eventueel zelf in staat zouden zijn. Maar het is nogal onzinnig het eigen initiatief en het eigen belang als de enige bron van misda den te zien. Er worden meer moorden gepleegd uit idealis me dan uit hebzucht. De fana tieke wil om koste wat het kost een ideaal te verwezenlij ken of iets dat als een ideaal gezien wordt te handhaven, is waarschijnlijk de grootste bron van criminaliteit. Bij dit soort van misdaden als bv. de kaping van een vliegtuig, gaat het niet rechtstreeks om dief stal en moord, maar om het bereiken van een ideaal, aan dacht vragen voor een noodsi tuatie enz. De moord is dan te beschouwen als een nevenef fect van de idealistische actie, niet clIs het doel ervan. Dat is nauwelijks een reden om er plotseling meer begrip voor te hebben of met meer aarzeling van een misdaad te spreken. Ik denk, dat de meeste moorden neveneffecten zijn ook bij inbraak. Maar de be doeling van de moordenaar maakt van de misdaad nog geen goede daad. Daden zijn, zoals andere instrumenten waarmee wij iets proberen te bereiken, goed of kwaad door het effect dat zij teweeg bren gen. Evenmin kan gezegd wor den, dat het doel de middelen heiligtWant als deze uit- sprank al ooit enige zin heeft, hier is ze niet van toepassing. De moorden zijn geen middel, maar een neveneffect. Hoog stens zouden we kunnen zeg- gen^dat de politieke misdadi ger hierdoor gekenmerkt wordt, dat hij een uiterst ne gatief neveneffect van zijn op treden voor lief neemt en mis schien achteraf ook als een middel interpreteert; maar dat is op zich zelf een vrij exacte omschrijving van misdadigheid. Hel is onbegrijpelijk dat het bezit van enig ideaal gehan teerd kan worden als een ex cuus voor een misdadig optre den of dat politieke bedoelin gen op meer verzoenend be grip zouden mogen rekenen dan hebzuchtige. Misschien is iemand die inbreekt om zich zelf te verrijken, in de grond wel een slechter mens dan de gene die hetzelfde doet om de stille armen te gedenken of tegen de onjuiste regeling van de rijkdom te protesteren, maar voor het negatieve effect van beider optreden, dus de misdadigheid, maakt dat geen enkel verschil. En als, wat meestal het geval is bij spec taculaire misdaden, het onbe doelde neveneffect het enige effect van de actie is, dan heeft het geen zin naar de bedoeling te vragen. Elke inte resse daarvoor is misplaatst als zij niet bijdraagt tot de bestrijding van de misdaad en de bedoelingen waaruit die voortkomt.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1974 | | pagina 17