lOEKHOUDEïl
VARING
korting
IJTEN
T B.V.
KREMLIN ZIT OMHOOG
MET SOLZJENYTSIN
Nixon kiest weer voor harde lijn
Ook nieuw
type
Heilig Jaar
zal vele
miljoenen
pelgrims
naar Rome
brengen
Misdaad
Operatie Openhartigheid' inzake Watergate duurde maar een maand
ETORICA
ÏERING&TRADING
iid om een
feu tegen een
>nd«
ciaalzaak
79 procent
Dramatiseren
Afzetting
Nederlander mgr. J. W. L. Damen in Rome:
ïiiïiiÉI
Petrus en Paulus
Miljoenen
DOOR
CORN.
VERHOEVEN
oede boterham. Het is een
ak met toekomst, want wat
len ook mechaniseert en
utomatiseert - verkopen is eu
lijft mensenwerk
)ok als u niet op korte termijn
'erkoper wilt worden, is het
och nuttig om u dit interessante
■ak alvast eigen te maken.
J hebt er altijd plezier van bij
iw huidige werk en uw
tmgang met mensen.
£om eerst eens luisteren
Vij nodigen u uit om zonder
nige verplichting de eerste
'an 17 wekelijkse mondelinge
esavonden van onze kursus
7erkoopkunde bij te wonen,
laarna kunt u altijdnogkijken
vat u doet.
Jw bezoek is geheel
vrijblijvend!
ireda, dinsdag 15 januari in gem,
ruis. "De Vlieren", hk Dr.
Struykenstraat/van Hogendorpstraat
Soes, donderdag 17 januari in resi.
'Slot Ostende", Singelstraat 5
Toegang vrij. Aanvang 20.00 uur
..MCFN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEIL NGEN PE L NGEN PE L NGEN PE UNGEN ^GEN
NGEN PELNGEN PEIL NGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN^ PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN
'ïfniwfiFN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN „PEILINGEN „PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILING
PILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEIS
TSINGEL 21,
'JAAR
352
2100 DEURNE
Je Belgische onderneming mt'l
rd in ontwikkeling, produktitl
n technisch hoogwaardige eletl
als signalisatie, 'elecommuni-l
fdzakelijk overheidsprojekten.
surne en zal in mei 1974 ha«|
ik nemen.
eding:
-n werken
1/7
-40 jaar
geven aan iemand die op dl
'jsLnekhouding.
ris van financieel beheer strekl|
rwenst salaris naar:
1100 DEURNE.
NG
PERZISCHE TAPIJTEN
KUNST EN ANTIEK
(Van de correspondent -
van het persbureau AFP in-
Moskou)
MOSKOU De sinds kort
ontketende campagne tegen de
schrijver Alexander Solzjenyt
sin wordt door intellectuele
■kringen in de hoofdstad van
de Sovjet-Unie gezien als een
waarschuwing aan de dissi
dente auteurs die de moed
hebben de Nobelprijswinnaar
te imiteren. Het feit dat de
pei-s drie dagen heeft gewacht
alvorens de publieke opinie in
te lichten over het bestaan
van het laatste werk van Solz-
jenytsin, de „Goelag archipel"
(in de Russische taal in Parijs
gepubliceerd), schijnt er op te
duiden dat de Russische lei
ders tot nog toe geen geza
menlijke houding hebben be
paald tegenover het geval
ol/ienytsin, zo heet het ih
[oskou.
Voor de gemiddelde Russi-
1 sche burger bevatten de ont
hullingen van de schrijver in
take de concentratiekampen in
de Stalinistische periode niet
meer dan hij al weet sinds het
20ste partijcongres van febru
ari 1956. en vooral sinds de
publikatie in de Sovjet-Unie
van het eerste boek van de
bekende schrijver „Een dag
uit het leven van Iwan Denis-
rwitsj'.
De aanvallen van bet offi-
iële persbureau Tass, geba-
rd op de paral el len die de
auteuir legt tussen de verschil
lende regiems (tsaristisch, sta
linistisch en hitleriaams heb
ben naar het schijnt als doel
niet het wenk van de schrijver
in diskrediet te brengen, maar
zijn sociale draagwijdte en
zijn politieke invloed op een
moment dat de Sovjet-Unie
zich moeite getroost toe te na
deren tot het westen.
Maar in tegenstelling tot
wat de schrijver te kennen
heeft gegeven, denkt men in
Moskoiu niet dat de Russische
autoriteiten ertoe zullen over
gaan hem te arresteren en een
politiek proces aan te doen,
analoog aan dat waaraan acht
jaar geleden de schrijvers An-
drej Sinjawski en Joeli Daniel
het slachtoffer werdien. Een
dergelijke houding van de lei
ders in het Kremlin zou, zo
meent men, het hele proces
van ontspanning op de helling
zetten.
Desondanks is het goed mo
gelijk dat Solzjenytsin onge
rust is omdat hij de wet op
het monopolie van de deviezen
overtreedt, als hij weigert het
honorarium van zijn buiten
landse uitgevers naar Rusland
te laten overschrijven. Volgens
de Russische recihtsdeskundi-
gen wordt in dat geval het
bureau voor de auteursrechten
(drie maanden geleiden opge
richt) dat als burgerlijke aan
klager zal optreden en niet de
staat, want dit bureau is een
burgerlijke instelling en geen
staatsorgaan. Maar ook dan
neigt men in intellectuele
kringen naar de hypothese dat
de schrijver niet voor de rech
ter zal worden gedaagd.
Het feit dat „Goelag archi
pel" in zijn oorspronkelijke
tekst in Frankrijk is gepubli-
oeend en n iet elders in het
westen zal in officiële Russi
sche kringen waarschijnlijk
tot een misnoegen leiden, ver
gelijkbaar met de ontvangst
die recente Franse verklarin
gen ten deel is gevallen ovct
de toenadering Rusland-Ame-
rik-a.
Toch blijven enkele waarne
mers in Moskou zeer gereser
veerd in afwachting van de
uitkomst van de werkelijke
motieven die achter de hele
campagne schuilgaan en hun
invloed op de buitenlandse po
litiek van de Sovjet-Unie. De
context waarin Tass zijn ver
oordelingen uitspreekt, stemt
hen erg sceptisch. Naar hun
mening weerspiegelt deze niet
de geest die sprak uit de con
clusies van het 20ste partij
congres, maar houdt hij
schijnbaar een belangrijke
stap achterwaarts in door the-
0 Solzjenytsin
ma's en politieke formules op
te halen die stammen uit het
stalinistische tijdperk. Tass
stelt bijvoorbeeld dat „het ka
pitalisme aan de drempel van
de ondergang staat" en dat de
algemene lijn die de Sovjet-
Unie volgt, onvermijdelijk zal
zegevieren.
Het is in dit verband nog
interessant nog eens te herin
neren aan het ontstaan van
„Goelaig archipel". Het was
aan het eind van de jaren
vijftig dat de auteur, die toen
in Moskou zeer geliefd wa3 en
juist „Een dag uit het leven
van Iwan Denissowitsj" had
gepubliceerd, dit boek over
het leven in de kampen
schreef. Zoals met het meren
deel van zijn werk het geval
was, mociht het diestijdls niet
versdbijnein.
Solzjenytsin had weliswaar
teruggegrepen naar de conclu
sies van het geheime rapport
van Nikita Kroestjev dat het
20ste partijcongres had be
heerst, maiair hij had de moed
gehad te schrijven dat „de
concentratiekampen waren uit
gevonden door de Sovjet-
Unie" (wat hem op diit mo
ment de beschuldiging schijnt
op te leveren van landiver
raad!).
Om deze reden ook verbood
men aan het begin der jaren
zestig een toneelstuk van de
auteur, getiteld „Het rendier
en de vrouw van lichte ze
den". Dit stuk, dat zich af
speelt in de kampen, had moe
ten worden opgevoerd in het
Sovremmenmik-theater in Mos
kou. Desondanks werd de
schrijver eind 1961 voorgedra
gen voor een literaire Lenin-
prijs en had de Prawda in die
tijd geen woorden genoeg om
de toekomstige winnaar van
de Nobelprijs lof toe te zwaai-
-en. Enkele jaren later was pu
blikatie in de Sovjet-Unie van
zijn voornaamste boeken, „De
eerste circel" en „Karikerpa-
viljoen", bijna een feit, met
name door het tijdschrift No-
vy Mirr dat toen werd geredi
geerd door de dichter Alexan
der Twardowski.
'(Van onze correspondent)'
WASHINGTON „Operatie
Openhartigheid" heeft niet
anger dan een maand ge-
Iduurd. Het was een door pre-
Isident Nixon afgekondigd pro-
Iject om de waarheid omtrent
[Watergate mondjesmaat aan
(het licht te brengen. Het Ame
rikaanse volk verkreeg enig
zicht in de financiële situatie
van de president en de wijze
[waarop hij minimale belasting
petaalde. Maar zodra de Wa-
ergateeommissie van senator
[Sarn Ervin om ongeveer 500
geluidsbanden en documenten
iroeg werd „Operatie Open
hartigheid" snel afgeschreven.
Verdedigers van de president,
Jmet name zijn nieuwe minis
ter van justitie William Saxby
gn zijn nieuwe vice-president
Gerald Ford beschuldigden
Satn Ervin van een vis-expe-
pitie en het Witte Huis liet
Ervin. weten dat hij naar de
gomp kon lopen,
ïet eind van „Operatie Open
hartigheid" viel vrijwel Samen
het een drastische verande-
in Richard Nixons team
tan verdedigers. Fred Buz-
lardt, die de weinig plezierige
aak had om voor rechter John
Birica de mysteries van de
Ontbrekende geluidsbanden te
verklaren, speelt geen rol
neer in Nixons Watergatever-
Bediging en Leonard Garment
hepft eveneens een andere be
trekking gekregen. Nixons
nieuwe top-advocaat is James
D, St. Clair, een man van gro
te begaafdheid in het opstellen
van ingewikkelde juridische
documenten.
Nixon is teruggevallen op de
harde lijn omdat de oefening
in openhartigheid hem nauwe
lijks sympathie opleverde bij
de grote massa van het volk.
Tegen het eind van het jaar
bleek uit een opiniepeiling
van George Gallup dat slechts
29 procent van een groep voor
het Amerikaanse kiezersvolk
representatieve personen het
beleid van president Nixon
onderschreef. In januari van
het vorig jaar had Nixon 68
procent van de kiezers achter
zich.
De president is blijkbaar tot
de conclusie gekomen dat hij
met openhartigheid weinig
kan lijmen. De Roper-organi-
satie publiceerde op de eerste
zondag van januari de resulta
ten van een opiniepeiling
waaruit blijkt dat 79 procent
van het volk er van overtuigd
is dat een of meer van de
ernstige beschuldigingen die
tegen president Nixon zijn
uitgebracht op waarheid be
rusten. Het blijkt dat er onder
het volk nog geen meerder
heid is voor een afzettingspro
ces tegen president Nixon. Dat
laatste is goed nieuws voor
het Witte Huis. Het gevoel
bestaat dat de orkaan van ei
sen om de verwijdering van
de president is uitgewoed en
dat de kiezers vermoeid zijn
geraakt van de eindeloze Wa-
tergatedebatten.
Nixon heeft weinig gezag on
der een groot aantal kiezers,
maar volgens insiders heeft
hij zich al vrijwel verzoend
met het idee dat hij voor de
rest van zijn tweede regerings
termijn een zeer onpopulair
man zal blijven. Generaal
Alexander Haig, Nixons nieu
we chef-staf, wijst er graag op
dat ook Harry Truman weinig
populair was en nu als een
van Amerika's beste presiden
ten wordt beschouwd. Haig
predikt optimistisch dat de ge
schiedenis mild over Richard
Nixon zal oordelen-
Volgens het Witte Huis be
moeit Nixon zich nu niet meer
met de dagelijkse aspecten
van zijn Water gatever dedi-
glng. De zaak is volledig in
handen van St, Clair. Op 23
januari hoopt Nixon met een
Amerikaanse versie van de
Troonrede zijn „leiderschap in
middels bezig met een nieuwe
doorlichting van Nixons belas
tingmanipulaties.
De publieke belangstelling
voor het' complex Water gate
schandalen is aanzienlijk ver
minderd. Maar nieuwe onthul
lingen (die kort geleden door
senator Howard Baker werden
voorspeld met een duistere
verwijzing naar „wilde dieren
in het bos") en het begin van
een aantal Water gateprocessen
zal de belangstelling ongetwij
feld weer doen oplaaien.
0 Richard Nixon
de binnen- en buitenlandse
politiek te dramatiseren" zoals
de slagzinnenschrijvers van
het Witte Huis dat noemen.
Maar nog voor het eind van de
maand zal de Watergatecom-
missie weer gaan wroeten,
met name in de verkiezingsge
schenken van de Amerikaanse
zuivelindustrie (bijna een half
miljoen dollar) en van de mil
jardair Howard Hughes
(100.000 dollar via Bebe Rebo-
zo). De belastingdienst is in-
Wanneer
begint het afzettin-gsproces te
gen president Nixon? Het
Huis van Afgevaardigden dat
de president in staat van be
schuldiging moet stellen voor
dat hij door de senaat kan
worden berecht, demonstreert
geen haast. De indruk bestaat
dat d'e meeste leden van het
Huis van Afgevaardigden het
bijzonder aangenaam zouden"
vinden wanneer Nixon zou be
sluiten af te treden, maar hij
maakt geen aanstalten het
Witte Huis te verlaten.
Republikeinse leden van het
Congres zijn al luid aan het
mopperen geslagen dat de de
mocraten het proces tegen
president Nixon op een laag
pitje willen houden, zodat er
zoveel mogelijk munt uit kan
worden geslagen in het ver
kiezingsseizoen, dat in novem
ber van dit jaar culmineert in
de verkiezing van een nieuw
Huis van Afgevaardigden) 34
(van de 100) senatoren en 35
(van de 50) gouverneurs. De
republikeinen hopen dat een
snelle beslissing van het afzet
tingsproces vertaald zal kun
nen worden in een motie van
vertrouwen in de president.
De democraten zien geen en
kele reden om zich te haasten.
Het vergaren van bewijsmate
riaal is een slepend proces
waarbij het Witte Huis alles
behalve tegemoetkomend is.
Volgens Mike Mansfield, de
leider van de democratische
meerderheid in de senaat, kan
het proces tegen Nixon, nadat
hij door een meerderheid van
het Huis van Afgevaardigden
officieel is aangeklaagd, zes
tot acht maanden duren. Som
mige democraten komen er
eerlijk voor uit dat zij de
president bij voorkeur in ok
tober van dit jaar, een maand
voor de verkiezingen, officieel
beschuldigd willen zien.
De republikeinen zijn be
vreesd dat de tussentijdse ver
kiezingen voor hen rampspoe
dig zullen gaan verlopen. De
somberste prognoses voorzien
een absolute meerderheid van
de democraten in de senaat na
de november-verkiezingen,
een verlies van 75 zetels in
het Huis van Afgevaardigden,
zodat de democraten ook daar
meer dan tweederde van de
stemmen zouden hebben en
soortgelijke zware verliezen in
de races voor de gouverneurs
zetels. Afgevaardigde Clarence
Long van Maryland vertelde
zijn republikeinse collega's:
„Als de president in november
van 1976 nog in het Witte
Huis zit kunnen de democra
ten het presidentschap verove
ren met de Wurger van Bos
ton".
Terwijl het Huis zich niet
wenst te haasten om de aan
klacht tegen Nixon uit te
brengen zal de druk op Ri
chard Nixon om af te treden
in de komende maanden toe
nemen. De republikeinse kan
didaten voor het Congres voe
len er niets voor om in het
najaar te worden verpulverd.
Het feit dat Nixon zijn „Ope
ratie Openhartigheid" heeft
opgegeven (verdere publikatie
van de inhoud van geluidsban
den en documenten is opge
schort omdat „vijanden van
het Witte Huis die gegevens
misbruiken om de president in
een kwaad daglicht'te zetten"
en om „de onjuiste indruk te
vermijden dat de president
voorkennis had" van Waterga
te-ondeugd) heeft hem geen
nieuwe vrienden bezorgd.
BERT VAN VELZEN
(Van onze correspondent)
ROME In 1300 stelde
Paus Bonifacius VIII het zo
genaamde „Heilige Jaar"
n. Sindsdien heeft de katho-
llieke kerk doorlopend om de
[zoveel jaar een dergelijk
■jubeljaar gekend, en altijd
"stond Rome in het middel
punt. De hele katholieke
Vereld vierde in Rome het
peilig Jaar, miljoenen pel-
Irims trokken naar de Ro-
heinse basilieken,
jlo'.gend jaar viert de katho
liek-- kerk wéér een heilig
|jaar. Trouw aan bepaalde tra
dities en gebruiken, maar tóch
zal het om diverse redenen
teen nieuw type „Heilig Jaar"
iworden, omdat paus Paulus VI
iwee enorm belangrijke diimen-
fcies aan het kerkelijke jubel-
jaar heeft toegevoegd:
niet Rome en in Rome alléén
•al het heilig jaar gevierd
gorden, maar vooral en speci-
aa. in alle lokale kerken van
Be wereld en
4 het wordt géén jaar van
gebed, verzoening en vernieu
wing voor de rooms-katholieke
perk alléén, maar het jaar
poet uitgroeien tot een wereld-
jOmvattend oecumenisch con
tract. „Verzoening als christe-
toen met elkaar".
[In de centrale commissie die
Bs ingesteld om de voorberei
dingen voor het Heilig Jaar te
Stimuleren en te coördineren
pi die onder voorzitterschap
Staat van kardinaal Maximili-
ijji v°n Fürstenberg, heeft één
^-Nederlander zitting. Het is
iigr. J.W.L. Damen, sinds ja-
ten reetor van het Nederlands
College in Rome en als hono
rair ambassaderaad voor ker
kelijke aangelegenheden ver
bonden aan de Nederlandse
ambassade bij het Vaticaan.
Ondanks zijn jarenlange ver
blijf in Rome en het Vaticaan,
ondanks zijn bijna dagelijkse
ervaringen in het vaak diplo
matiek kloppende hart van de
kerk heeft migr. Damen zijn
kenmerkende Limburgse reali
teit en zin voor relativering
niet verloren.
„Er komt heel wat bij kijken
wil je zo'n Jubeljaar een beet
je georganiseerd hebben, en
zo'n comité is natuurlijk ook
wel nodig, maar dat zijn bij
komstigheden. Waar het om
gaat, is de persoonlijke bele
ving van elke christen van de
twee motieven die de paus
aan dit komende Heilig Jaar
heeft meegegeven: rinnova-
mente en riconciliazione, ver
nieuwing en verzoening".
„Ik weet", aldus mgr. Damen,
„dat er wel eens getwijfeld
wordt aan het nut en de waar
de van een Heilig Jaar. Ik kan
die vraagtekens heel goed be
grijpen, zeker als je je een
heilig jaar in puur traditionele
zin voorstelt met pelgrimages,
heilige deuren openen, pracht
en praal en veel uiterlijk ver
toon. Maar ik geloof oprecht
dat het komende heilig jaar
toch zeer veel mensen zal aan
spreken juist vanwege die ac
centverlegging van Rome naar^
de lokale kerk".
Rome blijft het middelpunt,
maar de paus heeft de volgor
de van de activiteiten rond
een heilig jaar eigenlijk omge
draaid. Ook in 1950 nog werd
het Heilig Jaar in Rome be
gonnen en gevierd en in het
jaar daarna was bijvoorbeeld
de jubileumaflaat pas in de
lokale kerken te verdienen. In
1975 zal dat anders zijn. In 1975
wordt het heilig jaar in Rome
gevierd-, maar in het jaar daar
aan vooorafgaand - dit j aar 1974
dus - zal het heilig jaar be
leefd en gevierd worden in de
lokale kerken, overal ter we
reld, naar ideeën en inzichten
van de nationale bisschoppen
conferenties en dat is een we
zenlijk nieuw element.
Het begrip „verzoening"
spreekt voor zich. Ten over
vloede heeft het Vaticaan er
doorlopend op gewezen dat die
verzoening niet alléén een
zaak tussen katholieken is,
maar ook een zaak tussen de
christenen van andere kerken
met elkaar. Een oecumenische
manifestatie dus, en bovenal
natuurlijk een verzoening tus
sen God en elke mens indivi
dueel. In veel gevallen ook zal
deze verzoening met elkaar
bereikt worden door gezamen
lijk gebed.
Het tweede gedeelte van het
jubileumthema betreft de
„vernieuwing". „Daarmee wil
paus Paulus voortborduren op
het Tweede Vaticaans Concilie
en op het beroemde „aggiorna-
mento" van Johannes XXIII.
De vernieuwing niet alleen op
geestelijk gebied, maar ook
een aanpassing en vernieu
wing van de hele kerkelijke
hiërarchie. Passend in de op
vatting, dat niet uitsluitend de
paus met de bisschoppen de
kerk vormen, maar dat óók
„het volk Gods" onderweg"
een essensieel deel van die
kerk is. Heel oude gedachten
trouwens, je kimt Irenaeus er
op nalezen. Hij praat al over
de eenheid van de lokale ker
ken met Rome in een liefdes-
hand".
Mgr. Damen is ervan over
tuigd dat in dit perspectief
veel, ook wat men kritischer
ingestelde gelovigen zou kun
nen noemen, tóch volop aan
leidingen zullen vinden om sa
men met hun eigen bisschop
pen het Heilig Jaar te bele
ven.
Voor een grote groep katholie
ken zal het Heilig Jaar een
argument vormen om naar Ro
me te gaan. „Om Petrus en
Paulus te gaan zien", vertelt
mgr. Damen. „Dat immers is
al eeuwenlang de gebruikte
uitdrukking: de graven van de
twee apostelen bezoeken en
Petrus zien in de persoon van
zijn opvolger, de paus".
De geschiedenis van het Heilig
Jaar is oud en interessant. Bo
nifacius VIII begon deze tradi
tie, bepalend dat elke eeuw
een Heilig Jaar gevierd mocht
worden. Zijn opvolgers vonden
dat wat té lang en verkortten
die perioden tot vijftig en 33
jaar, dat laatste verband hou
dend met de leeftijd waarop
Christus stierf. Vandaar ook
dat Pius XI in 1933 een zg.
„buitengewoon heilig jaar" af
kondigde in verband met de
herdenking van Christus' dood
negentien eeuwen vroeger.
Paus Paulus II stelde in 1471
vast dat elke 25 jaar een Jubi
leumjaar zóu zijn; in 1499
werd de traditie ingesteld om
de zogenaamde „heilige deu
ren" van de vier grote basilie
ken plechtig te openen bij het
begin van het feestelijk jaar
(en bij de sluiting ervan die
deuren weer voor de komende
25 jaar dicht te metselen).
Dante, Petrarca, koning Ludo-
vicus van Hongarije en de
heilige Brigitta van Zweden
waren illustere pelgrims in de
eerste twee heilige jaren die
de katholieke kerk in de veer
tiende eeuw gekend heeft. In
1800 en 1850 ging het heilig
jaar niet door om politieke
redenen. In 1800 was de toen
regerende paus Pius VI de ge
vangene van Napoleon.
Alle eeuwen door hebben veel
pelgrims de weg naar Rome
gevonden, speciaal in het Hei
lig Jaar. Het jaar 1950 vormde
een absoluut record, toen Ro
me bijna drie miljoen pel
grims te verwerken kreeg en
dat „toeristische" aspect doet
kerkelijke en burgerlijke au
toriteiten tnet grote bezorgd
heid uitzien naar het volgend
jaar. Dan wordt een stroom
van zeker zes miljoen extra
pelgrims verwacht. „Het gaat
storm lopen. Ik krijg nu al
aanvragen uit Nederland om
onderdak te regelen en plaats
bewijzen voor diverse plech
tigheden", aldus mgr. Damen.
Het staat al vast dat kloosters
en andere kerkelijke instellin
gen hun deuren wagenwijd
open zullen (moeten) zetten;
het normale aantal hotel-bed
den is bij lange na niet toe
reikend.
Geldgebrek stagneert momen
teel de werkzaamheden aan de
Romeinse metro en het vlieg
veld van Rome. Het is te ho
pen dat de Italiaanse regering
èn het Romeinse stadsbestuur
toch nog ergens die stapels
lires weten te vinden om deze
verkeerstechnische voorzienin
gen voor elkaar te hebben, als
over precies een jaar de eerste
„heilig-jaar-pelgrims" naar
Rome komen.
FRANS WIJNANDS
TA r zijn kleine en grote
ri misdadenzoals er klei-
ne en grote weldaden
zijn. Sommige van die misda
den zijn zo groot dat zij op
grote daden lijken en bij grote
daden wordt eerder de schijn
gewekt dat zij goed of noodza
kelijk zijn dan bij kleine da
den. Wat openbaar en specta
culair is, wordt eerder held
haftig dan misdadig gevonden.
Toen de Amerikanen nog
bombardeerden in Vietnam,
leek dat in de ogen van som
mige mensen een zo noodzake«-
lij]ce of verdienstelijke daad,
dat het woord „misdaad", toe
gepast op dit gedrag, voor hen
onbegrijpelijk was. Niet alleen
wordt dc misdaad gewoonlijk
gelokaliseerd bij tegenstanders
of een aparte, misdadige klasse
maar ook was de schaal, waar
op misdaan werd, zo gigan
tisch groot, dat er bij voorkeur
in andere dan criminele ter
men over gedacht werd.
Er lijken twee soorten van
misdaad te zijn: de kleine die
gestraft wordt, en de grote die
zich aan bestraffing onttrekt,
bijvoorbeeld doordat zij ge
pleegd wordt door de instantie
zelf die zou moeten straffen.
Of beter: er is is een misdaad
op eigen gezag en voor eigen
voordeel, die niet veel groter
kan worden dan een individu
ele macht toelaat, en een an
dere misdaad, gepleegd uit
naam vtin een volk of een
beginsel, die kan uitgroeien
tot een formaat, waartegeno
ver de naam misdaadwat al
te dilettantisch klinkt, maar
die daarom door haar formaat
nog niet gerechtvaardigd
wordt.
Inbraak en moord liggen
binnen ons voorstellingsver
mogen en spreken ons aan als
daden waartoe wij eventueel
zelf in staat zouden zijn. Maar
het is nogal onzinnig het eigen
initiatief en het eigen belang
als de enige bron van misda
den te zien. Er worden meer
moorden gepleegd uit idealis
me dan uit hebzucht. De fana
tieke wil om koste wat het
kost een ideaal te verwezenlij
ken of iets dat als een ideaal
gezien wordt te handhaven, is
waarschijnlijk de grootste
bron van criminaliteit. Bij dit
soort van misdaden als bv. de
kaping van een vliegtuig, gaat
het niet rechtstreeks om dief
stal en moord, maar om het
bereiken van een ideaal, aan
dacht vragen voor een noodsi
tuatie enz. De moord is dan te
beschouwen als een nevenef
fect van de idealistische actie,
niet clIs het doel ervan. Dat is
nauwelijks een reden om er
plotseling meer begrip voor te
hebben of met meer aarzeling
van een misdaad te spreken.
Ik denk, dat de meeste
moorden neveneffecten zijn
ook bij inbraak. Maar de be
doeling van de moordenaar
maakt van de misdaad nog
geen goede daad. Daden zijn,
zoals andere instrumenten
waarmee wij iets proberen te
bereiken, goed of kwaad door
het effect dat zij teweeg bren
gen. Evenmin kan gezegd wor
den, dat het doel de middelen
heiligtWant als deze uit-
sprank al ooit enige zin heeft,
hier is ze niet van toepassing.
De moorden zijn geen middel,
maar een neveneffect. Hoog
stens zouden we kunnen zeg-
gen^dat de politieke misdadi
ger hierdoor gekenmerkt
wordt, dat hij een uiterst ne
gatief neveneffect van zijn op
treden voor lief neemt en mis
schien achteraf ook als een
middel interpreteert; maar dat
is op zich zelf een vrij exacte
omschrijving van misdadigheid.
Hel is onbegrijpelijk dat het
bezit van enig ideaal gehan
teerd kan worden als een ex
cuus voor een misdadig optre
den of dat politieke bedoelin
gen op meer verzoenend be
grip zouden mogen rekenen
dan hebzuchtige. Misschien is
iemand die inbreekt om zich
zelf te verrijken, in de grond
wel een slechter mens dan de
gene die hetzelfde doet om de
stille armen te gedenken of
tegen de onjuiste regeling van
de rijkdom te protesteren,
maar voor het negatieve effect
van beider optreden, dus de
misdadigheid, maakt dat geen
enkel verschil. En als, wat
meestal het geval is bij spec
taculaire misdaden, het onbe
doelde neveneffect het enige
effect van de actie is, dan
heeft het geen zin naar de
bedoeling te vragen. Elke inte
resse daarvoor is misplaatst
als zij niet bijdraagt tot de
bestrijding van de misdaad en
de bedoelingen waaruit die
voortkomt.