Ko houdt beloften niet
faken-
Kinnen
Vandaag
BUS STORT IN RIVIER
OLIEPRIJZEN RUNNEN
OMLAAG, ALS
DOLLAR DUUR BLIJFT
Bewaking"
aan grens
Nederland-
België
verscherpt
STRIJD AAN
LOONFRONT
ONTBRAND
Kabinet
buigt
voor
senaat
Ruim 5000 bedrijven vragen werktijdverkorting
Werkgevers willen
prijzen
meer verhogen
FORD NEDERLAND
GAAF VOORLOPIG
DRIE DAGEN
PER WEEK WERKEN
ITREINIGER
etje
Oliestroom
neemt toe
OPEC-landen
Half miljoen
voor Camara
Zeeuwsch-
vlamingen
kopen
meer francs
MTMANTELS
VAN DE VEN
annemersbedrijf
Over drie weken
eer
anvraag indienen
TENOTYP
DPER
98 cent
erwerk
jBiet gelukkig
Verder uistel
Évraagd
Genomen
Industriebond
NVV:
Schommelingen
WEER GROTE
VRAAG
NAAR DOLLAR
JACHT OP PALESTIJNEN MET SAM-RAKET
Prijscompensatie weer breekpunt
Ruilvoet
Onoverbrugbaar
M achtigingswet
wordt gewijzigd
Voor benzineritten
naar België
Niet zo best
Sas van Gent
MEER DAN 2000 AANVRAGEN IN ÉÉN WEEK
,t 3, tussen Stationsstraat q
Heuvelstraat,
irg, tel. 013 - 426617
SPECIAALZAAK
irecteur: Dr. W. A. J. M. Hark:
pofdredacteur: L. Leijendekker
apdactie- en administratie-adres:
tlleuwstraat 9, Terneuzen, tel. (01150J-79 20
abonnementsprijs
23,15 per kwartaal; 7,83 per maand.
Losse nummers 40 cent.
Sironummer 1114111
t.n.v. Uitgeversmaatschappij De Stem B.V,
(Igerstraat 16, Breda
VRIJE
WOENSDAG 9 JANUARI 1974
oQ\| l«CIAL£
htfj
27e jaargang Nr. 8257
Uitgeefster Uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
E GEVRAAGD
iliteitsbouw of grondweg-w;,
annemersbedrijf zijn. Liefst ft
vereist.
e inlichtingen welke alle
itwoord onder no. 25998 bur.
KE KANTOORKRACHTEN
Helleputtestraat 15
TELEFOON 01600 - 7 48181
EN HAAIT DE KLEUREN OP
(Van een onzer
verslaggevers)
[(DEN HAAG De eerste
gtra-benzinebonnen voor
kelijk verkeer, die mo-
niteel worden uitgereikt,
ilden voor de eerstkomen
de drie distributieweken,
tvvv ij 1 ze voor een periode
vier weken waren vast
heid.
et uitstel van de distribu-
van benzine met vijf werk
en is de oorzaak van deze
aller.
inder plezierig is dat le-
die extra benzinebon-
kiijgt, over drie weken,
teer een nieuwe distribu-
riode van vier weken be-
als die tenminste ooit
'n nieuwe aanvraag
rt indienen. Men krijgt dan
niet automatisch, op grond
de eerste toewijzing, een
,we set extra benainebon-
'at betekent, dat over drie
n de hele procedure op-
begint, inclusief alle
erk van personeel van
ntesecretanieën en dis-
tiecentra. Dat is, zo deel-
'n ons op het ministerie
van Verkeer en Waterstaat
mee, noodzakelijk omdat in de
loop van de komende weken
^™de distributieragelinig nog
van verfijningen zullen
aangebracht. Dat
t in, dat alle aanivragen
euw beoordeeld zullen
en worden,
is het mogelijk dat le-
die nu extra bonnen
krijgt ze over drie weken niet
krijgt en het omgekeerde is
ook mogelijk.
personeel van gemeen-
^^Jcretarieën en distributie-
^Btoren is niet erg gelukkig
1 deze regeling. Men had
popt over drie weken
gunnen volstaan met het
van nieuwe machtigin
gen naar degenen die er nu
een hebben gekregen of nog
^Hgen (van alle machtigingen
•^■een duplicaat achtergeble-
in de distributiecentra).
it overlegorgaan van de
imersverbonden in het
--"n- en kleinbedrijf heeft
^^Ben telegram aan de minis-
lad aangedrongen op ver-
^«liitstel van de benzinedis-
^Putie. Het overlegorgaan
^■zfch voorstellen dat onder
omstandigheden benzi-
nmstributie noodzakelijk is,
l*®! het acht enkele weken
^■•er uitstel noodzakelijk,
^■alle betrokken instanties
^■staat te stellen een meer
'ichtige regeling tot
te brengen
distributie kan dan wel
bent bodragen tot een beper
king van het benzineverbruik.
4 ^et bedrijfsleven
tekort moet schieten in een
votwaardige dienstverlening
^■de consument, zo stelt het
^■egorgaan. Het heeft een
piit van het telegram ge-
aan de voorzitters van
eerste en Tweede Ka-
meer nieuws over de
zie ook pagina 9 en
Pagina financiën en eco-
(Van een onzer verslaggevers)
ROOSENDAAL HAMBURG/
UTRECHT Het staat nu wel
vast dat „het astronomische
schouwspel van de eeuw", de
stralende vertoning van komee'
Kohoutek aan de avondhemel
voor het grote publiek en dc
duizenden amateur-astronomen
in de wereld, op een diepe te
leurstelling zal uitlopen.
Dit bevestigt niet alleen de
volkssterrenwacht Simon Ste-
vin in Hoeven, maar ook ir.
Joachim Proelz, assistent van
de kometenontdekker dr. Ko
houtek aan de Hamburgse
sterrenwacht en de heer A.
Maas van het laboratorium
voor ruimteonderzoek in
Utrecht. Ir. Proelz, gistermid-
iag:„Dr. Kohoutek en wijzelf
hebben van meet af aan de
ïelderheidswaarde van de ko
meet niet overtrokken. Die be
richten over een helderheid
van een volle maan, zijn voor
al uit Amerika gekomen.
En bovendien: als wij de pers
informeerden over een „moge
lijke" optimale helderheid,
dan werden de gegevens over
een mogelijke minimale hel
derheid gemakshalve maar uit
de publikaties weggelaten.
Dat alles heeft tot gevolg dat
een groot gedeelte van de
Duitsers zich zwaar genomen
voelt, terwijl Kohoutek, we
tenschappelijk gezien een ui
terst waardevolle komeet
blijft. Waarom de komeet zelfs
bij de minimaal verwachte
helderheden achtergebleven is,
is voor ons ook nog een raad
sel. Vast staat in elk geval dat
dc staart veel meer stof dan
lichtgevend gas bevat. Het zit
er niet in, dat Kohoutek nog
met het blote oog te zien zal
zijn, voordat hij weer in de
ruimte verdwijnt", aldus ir.
Proelz.
Dr. Kohoutek zelf verblijft
momenteel in Chili om daar
le komeet verder te bestude
ren, terwijl een team van het
Utrechtse ruimtelaboratorium
infraroodmetingen verricht op
de Pic du Midi in Frankrijk.
(Vervolg op pagina 9)
OPKLARINGEN
Maximumtemperatuur i
zes graden
STAD EN STREEK
Trekpaard nieuw export
artikel. Pagina 3
BINNEN- EN
BUITENLAND
Standpunten in Engels
sociaal conflict worden
harder. Pagina 9
Belgische vogels mogen
op z'n Frans worden
gevangen. Pagina 10
DE KLEINE STEM
Jeugd wil energie
sparen. Pagina 11
SPORT
Hoogerheïde definitief
kampioensplaats.
Pagina 13
ROTTERDAM De olie
stroom naar Rotterdam zal de
ze maand weer gaan toene
men. Kaderleden in de haven
hebben de Industriebond NVV
in Rotterdam laten weten dat
in de eerste week van januari
12,5 procent meer aardolie is
aangevoerd, dan in dezelfde
week van december en dat op
basis van de tankerbewegiin-
gen kan worden verwacht dat
deze trend zich ook de komen
de weken zal doorzetten. Vol
gens het districtshoofd A.
Schravemade van de Indus
triebond NVV zijn er zelfs
aanwijzingen dat de olieaan-
voer eind deze maand en be
gin volgende maand nog meer
zal toenemen.
(Van onze soc. econ. redactie)
DEN HAAG De centrale
werkgeversorganisaties in ons
land willen toestemming van
het ministerie van Economische
Zaken om de prijzen voor hun
produkten verder te verhogen
In beginsel wensen zij alle zgn.
externe kosten door te bereke
nen. Dit is echter verboden.
In verband met de gevolgen
van de oliecrisis zouden zij nu
graag in hun prijzen de kosten
doorberekenen, die bedrijven
maken als gevolg van onderbe
zetting en van de benzinedis
tributie. Via de machtigingswet
mogen de ondernemers nu wel
hun vrachtkosten doorbereke
nen in de prijzen. Daarnaast
willen de ondernemers de prij
zen verhogen om hun afschrij
vingskosten en onkosten voor
hogere verpakkingsmiddelen
(Van onze redactie buitenland)
GENEVE De voornaamste olie-exporterende landen zijn van
mening dat de regeringen van de olie verbruikende landen zelf
krachtige maatregelen moeten nemen om een verdere stijging
van de prijzen van ruwe olie te voorkomen.
Dit heeft de Iraanse minister hebben de industrielanden het
van financiën, Jamshid Amou- op het ogenblik voor het zeg-
zegar, dinsdag verklaard tij- gen aan het einde van de olie-
dens een pauze in de conferen- stroom,
lie van de OPEC, de organisa
tie van olie-exporterende lan
den, in Genève. Hij zei, dat de
prijsspiraal niet kan worden
doorbroken zonder hulp van de
oliemaatschappijen en de rege
ringen van de industrielanden.
Amouzegar deelde ook mee,
dat nog zal woFden gesproken
over mogelijke veranderingen
van de olieprijzen in verband
met de koersverbetering die de
dollar de laatste tijd op de wis
selmarkten te zien geeft.
In de Amerikaanse geldeen-
heid worden de zogeheten pos
ted prices van de olie uitge
drukt. Die prijzen zijn gewoon
lijk hoger dan de eigenlijke
verkoopprijzen en dienen voor
de berekening van de royalties
en de belastingen, die de olie
maatschappijen de produktie-
landen verschuldigd zijn.
De minister zei dat over deze
kwestie nog geen overeenstem
ming is bereikt, maar gaf als
zijn mening dat de posted prices
van de olielanden aan de Per
zische Golt. als gevolg van de
stijging van de dollarkoers (die
enorm stijgt), met zes procen!
zouden kunnen worden ver
laagd. Dat zou in overeenstem
aiing zijn met de afspraak, die
de OPEC in juni van het vorigi
laar met de oliemaatschappijei
•eeft gemaakt, dat schomme-
ingen van de dollar in de pos
ed prices tot uitdrukking zoi
den worden gebracht.
Amouzegar, die de conferen
tie in Genève voorzit, verklaar
de dat de regeringen van de
olieproducerende landen niet
willen dat hun handen aan het
begin van de oliestroom gebon
den zijn er niets te zeggen
hebben over wat er aan het
eind gebeurt. Naar zijn mening
(Van onze redactie
binnenland)
AMSTERDAM De direc
tie van Ford Nederland in
Amsterdam heeft gisteren
meegedeeld, dat met ingang
van vandaag tot n-ader order
een driedaagse werkweek zal
worden ingevoerd. De werk-
ijdverkorting zal gelden voor
700 van de in totaal 1450
verknemers bij Ford in Am-
terdam en is een gevolg van
le produktiestagnatie in
Iroot-Brittannië, waardoor de
luidige voorraadvorming en -
lanning bij Ford Nederland
rnstig is gestagneerd. Invoe-
ng van de driedaagse werk-
leek betekent een produk-
evermindering van circa 40
irocent, zio deelde directeur R.
1 Peddemors mee,
De werktijdverkorting bij
'"'ord Nederland za] in eerste
netantie gelden voor een peri
ode van zes weken. De be
trokken werknemers zuilen
vooralsnog geen nadelige ge
volging in hun inkomen onder
vinden van deze werktijdver
korting.
0 Een autobus is gisteren op
80 kilometer van Lima (Peru)
in de rivier de Rimac gestort
na in een bocht door de vang
rail te zijn gereden. Twaalf li
chamen zijn geborgen, een on
bekend aantal personen moet
zijn meegesleurd door het kol
kende water.
(Van onze redactie binnenland)
AMSTERDAM De vraag
naar Amerikaanse dollars heeft
zich dinsdag op de Amsterdam
se wisselmarkt voortgezet. De
koersstijging was echter niet zo
spectaculair als op maandag
toen bijna negen cent aan de
koers werd toegevoegd.
De dollar opende ruim twee
cent hoger op f 2,9810 en bij
zeer actieve handel en enorme
omzetten trok de koers aan tot
f 2,9865, het hoogste punt van
de dag.
In de middaguren brokkelde
de koers iets af en het slot
kwam op f 2,9660 - f 2,9680 bij
na een cent boven de slotkoers
van maandag (f 2,9575 - f
2,9600),
(Van onze redactie buitenland)
FRANKFURT Voor de, al
ternatieve vredesprijs voor de
Braziliaanse bisschop Helder
Camara is tot nu toe ruim een
half miljoen bijeen. De lezers
van het Duitse blad „Publik
Forum" hebben meer dan twee
on gegeven. De initiatiefne
mers hebben goede hoop. dat
dit bedrag nog aanzienlijk zal
zijn toegenomen, wanneer Dom
Helder Camara 11 februari naar
Frankfurt komt.
Voor de gift, welke de Brazi
liaanse bisschop 10 februari in
Oslo zal worden aangeboden, is
thans ruim drie ton ingeza
meld in de Benelux. Duitsland,
Frankrijk. Italië en Polen. Bij
de ..Actie Dom Helder Camara"
te Leiderdorp (giro 1604400)
kwam voor dit doel meer dan
30.000 gulden binnen.
(Van onze redactie
binnenland).
DEN HAAG Langs de
(edorlandse grens in het
lijzonder dit met België
5 sprake van een verhoogde
waakzaamheid, zo heeft dins-
lag een woordvoerder van
het ministerie van Justitie in
Den Haag laten weten.
Een en ander is een gevolg
van de aanhoudende berich
ten in België, dat Palestijnse
commando's in het bezit zou
den zijn van een of meer
SAM-zevcn-raketten. De Bel
gische veiligheidsdiensten en
de Rijkswacht zouden op het
ogenblik intensief op zoek
zijn naar deze wapens.
Volgens de woordvoerder
van het ministerie van justi
tie bestaat al enige tijd een
verhoogde waakzaamheid in
het Nederlandse grensgebied
met IVest-Duitsland en Bel
gië. De bewaking van de Ne
derlands-Belgische grens is
echter moeilijker, omdat hier
sprake is van een „open
grens".
In heel Engeland zijn een
heden van de strijdkrachten
in staat van „geel-alarm" ge
bracht als voorzorg tegen
aanvallen door Palestijnse
guerrilla-strijders of het on
dergrondse Ierse Republi-
keinse Leger. „Geel-alarm"
ls slechts twee fasen van
volledige oorlogsparaatheid.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De strijd over de lonen, in het bijzonder
de prijscompensatie, is weer ontbrand.
De prijscompensatie over het eerste halfjaar van 1974 is even
als vorig jaar het breekpunt. De tegenstellingen zijn momenteel
onoverbrugbaar. Zodra de regering haar greep op de lonen (via
de machtigingswet) loslaat kan het conflict in het bedrijfsleven
in alle hevigheid losbarsten.
Het strijdpunt vormt de
tweemaal f 15,die alle werk
nemers voor of per 1 april a.s.
krijgen. De werkgevers zien
deze bedragen als een voor
schot op de komende prijsstij
gingen. In totaal zullen, zo
wordt verwacht, dit jaar de
prijzen met 13% ^mhoog gaan.
De werknemers .-*u de f 30,
als loonsverhogingen. De werk.
gevers zien geen ruimte voor
een loonsverhoging bij de start
van nieuwe cao's. Zij verwach
ten een sterke teruggang van
de koopkracht voor werkne
mers. De ondernemers willen
daarnaast een loon bevriezing
van een half jaar (de vakbe
weging slechts 3 maanden) om
dte in die periode samen met
de regering e nwerknemers de
loonsituatie nader te beoorde-
leli. Ook wensen zij dat de
tweede uitkering van f 15,
pas plaats vindt, wanneer een
cao afloopt. Dus niet per 1
april zoals het kabinet wil( in
het kader van de machtigings
wet).
Een ander geschilpunt vormt
de zgn. drempel in de prijscom
pensatie, waarbij een deel van
de prijsstijgingen niet wordt
vergoed. In beginsel is de vak
beweging daar niet tegen. De
werkgevers willen deze drem
pel om de verslechtei'ing van
de ruilvoet (verschil tussen de
prijzen van invoer en uitvoer)
op te vangen. Het VNO (Ver
bond van Nederlandse Onder
nemingen) schat, die verslech
tering op 3 a 3!/z%.
Ook het streven van de vak
beweging om via de prijscom
pensatie de inkomens te nivel
leren (geschilpunt vorig jaar)
vormt voldoende conflictstof
tussen beide groepen van het
bedrijfsleven.
De onoverbrugbare stand
punten tussen werkgevers en
werknemers bleken gisteren
tijdens een vergadering van de
looncommissie van de Stichting
van de Arbeid (topoverlegor-
gaan van het bedrijfisleven).
De strijd over de prijscompen
satie, inclusief een lage of een
hoge drempel, ligt weer open.
Wel wordt in het voorjaar tus
sen regering en bedrijfsleven
overlegd over de prijscompen
satie, die normaal over de eer
ste periode van 1974 wordt ge
geven. Aan de hand van de
economische situatie kan dan
een besluit vallen over de ver
goeding voor de gestegen prij
zen en/of de hoogte er van.
(Van onze parlementaire
FPil '1(1 i O
DEN HAAG Het kabinet-
Den Uyl zal binnenkort bij de
Tweede Kamer een wijziging
van de machtigingswet indie
nen. Dat heeft minister-presi
dent drs. J M. den Uyl gister
avond laat de Eerste Kamer
beloofd, nadat de meerderheid
van de Senaat had gedreigd
tegen de machtigingswet te
zullen stemmen.
Op uitdrukkelijk verzoek van
de KVP-fractie zegde de pre
mier een zogenaamde novelle
toe, waarin de rol van de Eer
ste Kamer bij de uitvoering
van de machtigingswet wordt
versterkt en in feite even groot
kan zijn als die van de Tweede
Kamer.
Evennis die vergadering krijgt
de Senaat „controle vooraf" in
plaats van controle achteraf. In
de periode van tien dagen, die
verloopt tussen het afkondigen
van een uitvoeringsmaatregel in
het kader van de machtigings
wet en de datum waarop die
ingaat kan nu ook de Eerste
Kamer de regering om meer
inlichtingen vragen. De Eerste
Kamer kan nu ook evenals
de Tweede Kamer de rege
ring „op het matje roepen" als
een bepaald aantal kamerleden
daarvoor een vergadering bij
een wil roepen. Voor de Twee
de Kamer moeten dat minstens
30 kamerleden zijn.
(Vervolg op pagina 9)
(Van een onzer verslaggevers)
HULST-SAS VAN GENT-
SLUIS De inwoners van
Zecuwsch-Vlaanderen hebben
over het algemeen nu wat
meer Belgische francs thuis
liggen dan normaal het geval
is. De francs, die men ont
vangt worden wat minder snel
naar de bank gebracht om ze
voor Nederlandse guldens te
wisselen en bovendien worden
er bij de meeste banken wat
meer guldens in francs omge
zet.
Dat cje meeste Zeeuwsvla
mingen hun bezit aan Belgisch
geld hebben vermeerderd
houdt verband met het feit dat
na de invoering van de benzi
nedistributie, die zaterdag in
Nederland begint, men vooral
vanuit Zeeuwsch-Vlaanderen
rustig even de Belgische grens
over kan wippen om er te
tankem
Er worden over het alge
meen bij de banken wel wat
meer francs verkocht maar
storm loopt het beslist niet.
„De omzet van Belgische
francs is wel toegenomen. Ik
schat dat het hier gaat om een
stijging van de verkoop van
tien tot vijftien procent. En
het omwisselen van francs in
guldens is achteruit gelopen.
Mogelijk komt dat ook wel
omdat de koersen niet zo best
zijn, maar ik geloof dat vele
mensen nu hun francs wel wat
willen bewaren in verband
met de benzinedistributie in
Nederland", zo werd gisteren
door een bank in Hulst mee
gedeeld.
Bij een bank in Sas van
Gent, waar de verkoop van
francs op hetzelfde niveau is
gebleven, deelde men mee dat
de Belgische pomphouders
waarschijnlijk net zo lief heb
ben dat de Nederlanders
straks met guldens komen be
talen. „Voor een gulden krij
gen ze 14,5 francs bij de bank,
terwijl hier maar 14 francs
voor een gulden worden be
taald".
Van diverse kanten werd
gistermiddag wel aangevoerd
dat de benzineritjes van
Zeeuwsvlamingen naar het
Belgische grensgebied straks
mogelijk ook wat nadelen voor
de middenstand in Zeeuwsch-
Vlaanderen kunnen opleveren.
Verwacht wordt dat vele men
sen niet alleen in België dan
tanken, maar tegelijk er ook
winkels en supermarkts bin
nenwippen en zodoende van
hun benzineritje een aardig
uitstapje maken.
(Van onze redactie
binnenland)
DEN HAAG In totaal
>.172 bedrijven hebben tot 7
januari vergunning gevraag!
om in verband met het tekori
aan olieprodukten en-p!
grondstoffen werktijdverkor
ting in te voeren. Aldus een
opgave van het directoraat-ge
neraal van de arbeid. Dit bete
kent. dat er in één week tijds
ruim 2.000 aanvragen voor
werktijdverkorting zijn bijge
komen, want een week gele
den waren er nog maar 3.000
aanvragen ontvangen.
Van de .edrijven, die ver
gunning hebben gevraagd,
'lebben er tot nn toe bijna
1.000 vergunning gekregen
oor het invoeren van werk-
ijdverkorting. Dit is 1.800
neer dan een week geleden
)eze ongeveer 3.000 vergun
ningen gelden voor in totaal
ingeveer 32.400 werknemers.
Ruim 1.000 vergunningen voor
werktijdverkorting zijn ver
strekt aan houders van benzi
nepompen (voor 3.500 werkne
mers), 976 aan BOVA^-be-
drijven (ongeveer 9.200 man
personeel), 449 aan horecabe
drijven (ongeveer 5.600 man
lersoneel) en 484 aan bedrij
ven in andere sectoren,, die
van de oliecrisis of de grond-
itoffenschaarste te lijden heb-
üen. De vergunningen voor
leze 4g4 overige bedrijven
gelden :n totaal voor 14.100
man perso.ieel.
Van benzinepomphouders
lijn nog 235 aanvragen in be-
nandeling, van BOVAG-be-
drijven nog ruim 1.000, van
horecabedrijven nog 366 en
van de „overige' bedrijven
nog ongeveer 600.