Reddingwezen 150 jaar in de branding Wanneer krijgt n drie tientjes meer? Olie-embargo niet ernstis; Kobus en de elementen TECHNIEK VERVANGT HELDEN PER 1 JANUARI PER 1EEBRUARI PER 1 MAART binnenland buitenland Johannes Slis Naerebout Jan Leis Benzine ook in V.S. misschien op de bon EXTRA KERSTPRIJS ACTIE NATUUR EXTRA KERSTPRIJS ECONOOM DRS. P. G. DEKKER Geen Stem van het volk (2) GROTE VLAM Spelverruwing DOOR DR. CORN. VERHOEVEN Zaterdag 22 december 1973 15 (Van een onzer verslaggevers) AMSTERDAM De dagen van ïomantiek en heldendom in het reddingwezen lijken voorbij» Dff namen van beroem de mensenredders, als Dorus Rijkers en Johannes Slis beho ren tot het verleden. Door nieuwe technische middelen zijn schepen minder gauw een prooi van de elementen als vroeger en zijn de reddingboten niet meer zo aangewezen op de kracht van stoere zeehelden. Dat is de balans van de 150- jarige geschiedenis van de Ko ninklijke Noord- en Zuid-Hol- landsche Redding Maatschap pij en de Koninklijke Zuid- Hollandsche Maatschappij tot Redding van Schipbreukelin gen (de (KNZHRM en de KZHMRS), die 1974 als hun jubileumjaar beschouwen. Om hun reddingsacties langs de Nederlandse kust nog pro fessioneler te kunnen uitvoe ren en minder op vrijwillige hulp aangewezen te zijn, ho pen de reddingmaatschappijen bij hun 150-jarig bestaan de nodige extra geldén binnen to krijgen. Directe aanleiding voor de oprichting van de KNZHRM en de KZHMRS was de stran ding van het Nederlandse fre gatschip De Vreede bij Huis duinen. Deze ramp maakte zo veel indruk in ons land, dat nog geen maand later, op 11 oktober 1824 de Noord- en Zuid-Hollandsche Redding Maatschappij werd opgericht (in Amsterdam) en 20 novem ber van hetzelfde jaar (in Rotterdam) de Zuid-Holland sche Maatschappij tot Redding van Schipbreukelingen. In de cember van 1824 werden door de roeireddin-gboot van Eg- mond aan Zee de eerste schip breukelingen door het georga niseerde reddingwezen aan wal gebracht. In de afgelopen 150 jaren zijn ruim 160.000 mensen ge red. Een van de meest legen darische mensenredders was Dorus Rijkers (1847-1928) die op 38 tochten, ondernomen vanuit zijn standplaats Den Helder, meer dan 500 mensen levens redde. Van recenter da tum zijn de daden van Johan nes Slis, die van 1923 tot 1948 in Hoek van Holland gestatio neerd was en van 1948 tot 1961 schipper was van de „President J.V. Wierdsma" te Breskens. Hij redde 383 men sen tijdens 64 tochten. De be manning van de reddingboten bestaat nog steeds voor een groot deel uit vrijwilligers, die op elk moment van de dag bereid zijn gezin of werkkring in de steek te laten en do branding in te gaan. Toch blijkt de laatste jaren dat deze vaste „opstappers", veelal vissers met veel vaarer- varing, het niet meer alleen kunnen. Een aantal boten wordt bemand door een vaste kern van mensen die als dag taak hebben de met ingewik kelde instrumenten uitgeruste reddingboten te verzorgen en te bedienen. Het aandeel van spontaan bij scheepsrampen inspringende „amateurs" wordt geleidelijk minder. Voor de beide reddingmaat schappijen, die hun werkge bied verdeeld hebben en onaf hankelijk van elkaar, maar wel met regelmatig contact opereren, actief waren langs de Hollandse, Friese en Zeeuwse kust, waren schip breukelingen overgeleverd aan de golven én aan de nukken van de kustbewoners. 0 De reddingboot „Javazee" van het station Breskens van de Koninklijke Zuid-Holland- che Maatschappij tot Redding van Schipbreukelingen. Door gebrekkige communi catiemethoden gingen scheeps rampen vaak ongemerkt aan het landvolk voorbij. Pas als er wrakstukken aanspoelden, kwam men in actie. Over het algemeen toonde de kustbevol king meer belangstelling voor de resten van het schip en de lading dan voor in nood ver kerende opvarenden.. In de eerste eeuwen na het begin van onze jaartelling kwam een gestrand schip met lading toe aan de koning of diens vertegenwoordigers. Schipbreukelingen werden als slaven verkocht of geofferd. Pas in de dertiende eeuw werd het verboden zich slacht offers van scheepsongelukken toe te eigenen Pas in het midden van de achttiende eeuw begon men zich menselijker te gedragen tegenover schipbreukelingen. De kustbevolking werd actief bij het redden van met de verdrinkingsdood bedreigde mensen. In de vaderlandse zeegeschiedenis springt de naam eruit van Frans Naere bout, de op 30 augustus 1748 in Veere geboren zeeloods en mensenredder, voor wie in het Bellamy-park in Vlissingen een standbeeld is opgericht. Met acht metgezellen, onder wie zijn broer, redde Naere bout op 24 augustus 1779 alle 87 opvarenden van de in nood verkerende „Woestduyn", Frans Naerebout stierf in 1818, daags voor ziin zeventig ste verjaardag. Tekenend voor de-verande ring in de sfeer rond het red dingwezen, is het feit dat het aantal diensten aan de water sport de laatste jaren sterk is toegenomen. Vorig jaar wer den er 149 tochten onderno men (dat is 48 procent van het totaal) om opvarenden van verongelukte pleziervaartuigen op te pikken. Deze 'accentver schuiving is niet verwonder lijk, gezien de enorme toena me van de watercrealie op het IJsselmeer, de Waddenzee en in de zeearmen. Het aantal hulpverleningen is niet afge nomen, maar wel het aantal „spectaculaire" reddingen in de woedende zee voor onze kust. Op een persconferentie van de Nederlandse reddin-gmaat- schappijen, in de wandeling de „Noord" en de „Zuid" ge noemd, bleek dat er erg veel geld nodig is om nieuwe plan nen te kunnen realiseren. De inkomsten komen uitsluitend uit vrijwillige bijdragen, erfe nissen, legateh, schenkingen en incidentele acties. De KZHHMRS zou bijvoor beeld graag de „President Jan Leis", de reddingboot van Burghsluis op Sehouwen-Dui- veland, willen vervangen door een ultra-moderne „zelf-rich- tende" boot, die bij welke weersgesteldheid dan ook, het zeegat uitkan. Om aan geld te komen worden acties georga niseerd, want aankloppen bij de overheid voor subsidie ligt de reddinemaatschappiien niet. Misschien om toch nog iets van de oude romantiek te handhaven en verschoond te blijven van „ambtelijke pot tenkijkers", wensen de Konink lijke Noord- en Zuid-Hol landsche Redding Maatschap pij en de Koninklijke Zuid- Hollandsche Maatschappij tot Redding van Schipbreukelin gen hun onafhankelijkheid t« bewaren. DIRK VELLENGA (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG Op 1 januari a.s. krijgen ruim één en een kwart miljoen werknemers (1.253.934 precies) in ons land f 30,- bruto per maand erbij. Op deze datum ontvangen zij zoals iedere werknemer f 15,- bruto plus nog eens dit be drag, omdat hun cao vóór 1 april a.s. afloopt. In totaal wordt in de eerste drie maan den van 1974 het loon met f 30,- verhoogd voor bijna VA miljoen werknemers ,(1.497.047), in februari voor 115.300 en m maart voor 127.813. Ruim 620.000 werknemers moeten wachten tot 1 april, dan mogen zij pas hun tweede loonsverhoging van f 15,- per maand ontvangen. In het oor spronkelijke voorstel van de regering zou iedere werkne mers ongeacht de afloopdatum van zijn cao, de tweede f 15,- na het eerste, kwartaal krij.- gen. Per 1 januari a.s. ontvangen de werknemers uit de volgen de (belangrijkste) bedrijfstak ken en ondernemingen f 30,- Maastrichtse aardewerkin dustrie, apotheken, autobuson dernemingen, bank- en verze keringsbedrijf, bouwbedrijf, brouwerijen, confectie- en tex tielindustrie, journalisten, em ballage: enpalletindustrie, groenten- en fruitverwerkende industrie, groothandel In le vensmiddelen, houthandel, houtwaren, borstel- en kwas tenindustrie, hoveniersbedrijf, leder- en lederwarenindustrie, maatkledingbedrijf, metaalin dustrie, metaalnijverheid, meubelindustrie en meubile- ringsbedrijven, motorvoertui genbedrijf (garages), omroe pen, schoenindustrie, sigareoi- indudstirie, steen- hout- graniet en kunststeenbedrijf, stuka- doorsbedrijf, suikerverwerken de en chocoladeverwerkende industrie, timmerfabrieken, vleeswarenindustrie, Van Gend en Loos, Douwe Egberts. Gelderse Tramweg, Heineken en Vrumona, KLM, Hoogo vens, Papierfabrieken Van Gelder, Breda-Oranjeboom en de Nederlandse Spoorwegen. Daarnaast krijgen, uitzend krachten, kantoormachinemon teurs, koelkastenbouwers, wijkverp'negsters, kraamver zorgsters en sommige kinder leidsters ook f 30,- begin 1974. Per 1 februari a.s. ontvangen de werknemers uit de volgen de (belangrijkste) bedrijfstak ken en ondernemingen drie tientjes bruto: Dagbladbedrijf (uitgezon derd-journalisten), grafisch en klein offset-bedrijf, nachtvei- ligheidsdiensten en bewa kingsbedrijven, natuursteenbe- drijf, schildersbedrijf, tuin bouwveilingen, Vroom en Dreesmamn en Limburgse-klei- industrie. ■Per 1 maart ontvangen de werknemers uit de volgende (belangrijljgte) bedrijfstakken en ondernemingen f 30,- bru to: Baksteenindustrie, betonwa- renindustrie, bloembollenbe- drijf, bloemkwekerijen, bos bouw, brandstoffen-bedrijf, -cultuurtechnische werken, graanbe- en verwerkende in dustrie, handel in bouwmateri alen, kalkzandindustrie, land bouw, op- en overslagbedrij ven in het Oosten, pluimveeh ouderij, tuinbouw, coöperatie ve zuivelverkoopverenigingen, exporteurs, verzendhandelaren en grossiersondernemingen in aardappelen, groenten en fruit, Dow-Chemical, Enci en Unile- verconcern. Ook tandtechnici kunnen rekenen op het bedrag van f 30,- erbij vanaf 1 maart a.s. ROME (DPA) In de leef tijd van 84 jaar i» in Rome overleden de voormalige Ita liaanse chef van de generale süaf en partizanenleider Raf- faele Cadorna. Aa-n het eind van de Tweede Wereldoorlog was Cadom-a een van de belangrijkste leiders van de Italiaanse ondergrondse beweging. (ADVERTENTIE) (Van onze redactie buiten land) WASHINGTON Het hoofd van het Amerikaanse federale energiebureau, Willi am Simon, sluit een of andere vorm van benzine-rantsoene— ring in de V.S. niet uit. Hij verklaarde dat hij binnen een week president Nixon van ad vies zal dienen over deze ma terie. Simon deed nogmaals een beroep op de Amerikanen him benzineverbruik vrijwillig te beperken tot tien gallon (ongeveer 38 liter per week). Dit zou een besparing opleve ren van 1,2 miljoen vaten (één vat is 159 liter) olie per dag, d.w.z. bijna 20 procent van het verbruik. K****mx*xmx*m*mxxx*x*xxxxxxxx*mmmxxKXXx*xmxxxx*imxxiii*xxxxx XXXXXX%%%X%%XX%%XX.%%%%%%%%%X%XXXXKXX%%%X%< Naast een komplete Bauknecht keuken t.w.v. 5.000.- als eindhoofdprljs voor de Aktie Naiuur-puzzel, stelt Bauknecht ook graag deze kompakte, praktische Minor-keuken voor appartementen, kantoren, vakantiehuisjes, etc. t.w.v. 2.000.- als extra Kerstprijs beschikbaar. Wordt de minor-keuken gebruikt, dan ziet ze eruit als een heldere, vriendelijke keuken waarin alles binnen ami bereik. Is men k%*r met koken, dan sluit men eenvoudig de twee openslaande deuren en de keuken is een kast geworden, waarvan-niemand vermoedt, dat hij een hele keuken verbergt. Bovendien wordt gelijktijdig dooreenmikro-schakelaardestroomvoorhetkookgedeelteautomatischuitgeschakeld(veilig,vooral voor vergeetachtigen). Doe mee met de Kerstouzzel van de Aktie Natuur in deze krant! l (Van onze redactie binnenland) BREDA Het olie-em bargo voor Nederland zal geen ernstige gevolgen heb ben. De produktiebepeEking door de olie-producerende landen kan ons land echter wel schade berokkenen, ook al is deze van korte duur. Dit schrijft drs. P. G. Dek ker, medewerker bij de Vak groep voor Toegepast Eco nomisch Onderzoek van de Rijksuniversiteit te Gronin- gien in het laatste nummer van „Economisch Statisti sche Berichten", een uitga ve van het Nederlands Eco nomisch Instituut. Volgens drs. Dekker heeft de geschiedenis geleerd dat een boycot of embargo maar wei nig effect heeft op het te tref fen land. De politieke houding van de regering verandert zel den (kijk b.v. naar Rhodesië) en wat de economie betreft: er zijn meestal wel andere han delskanalen om de eigen im port en export veilig te stellen. Alleen een regering in een zwakke positie kan door eco nomische sancties (zoals een embargo) op de knieën gedwon gen worden. Nederland heeft het wat dat betreft niet zo moeilijk, omdat ook de andere landen binnen de Europese ge meenschap te kampen hebben met een vermindering in de olietoevoer, zo schrijft de heer Dekker. De economische macht van de Arabische landen wordt bo vendien beperkt door verschil lende factoren, o.a. het gevaar voor die eigen economie als een land zijn produktie vermindert en de mogelijkheden die olie maatschappijen hebben naar andere gebieden uit te wijken als de Arabieren de prijs te veel opdrijven. Verder schrijft drs. Dekker: „Het internationale karakter van de oliemaatschappijen doet bovendien in dit geval de be langen van de vele buitenland se aandeelhouders parallel lo pen met die van de Nederland se consumenten. Dit betekent automatisch een politieke pres sie (achter de schermen) van o.a. Enigeland en de Verenigde Staten ten gunste van Neder land. Het zogenaamde gebrek aan solidariteit van de EEG- partners lijkt dan ook voorna melijk een declamatoire waar de te hebben. De verstandigste politiek is om ach en wee te roepen over de gevolgen van het embargo, zelfs al is er nog ge^n tanker minder binnengelopen. Toon naar buiten een grote gesple tenheid zodat de Arabieren te vreden zijn en ga ondertussen samen rustig je eigen gang door de oliestromen een iets andere richting te geven. Uiteraard verstevigt de Nederlandse gas- export onze positie in de EEG aanzienlijk". We hoeven aan het olie-em bargo dus niet zo zwaar te til len, aldus de heer Dekker, maar met de aangekondigde produk- tiebeperking ligt( het echter ge heel anders: „Indien deze zelf de landen hun produktie met 25% zouden beperken, zou dit circa 7,5% van de wereldpro- duktie betekenen. Er zou ge middeld een extra produktie van 10% van alle andere bron nen tegenover moeten staan om dit verlies te compenseren". Dekker schrijft verder dat de eventuele produktiebeperking waarschijnlijk een zeer tijdelijk probleem is, maar dat de prijs verhogingen blijvend zijn en "een voorbode lijken van verde re prijsverhogingen. Brieven voor oeze rubriek met volledige naam en edfea worden ondertekend. Eij publikatfe zullen dew vermeld worden. Slecht» bij hoge uit zondering zei van deze regel worden afgeweken. Naam en odre» zijn dan bi| de redactie'bekend. Publlkatte ven brie ven (verkort of onverkort) betekent niet dat de redactie het In alle gevalle» een» ia met inhoud, c.q «trekking. Uw commenteiair, gepiaiatet ondier bovenstaande titel bij het arialketL wam Jaap Vayssier, verbaasde mij zeer. Uw kranit kam ziiioh bepaaM niet beroe pen op een uitgesproken me- rwnlg, moigeflii-jik kaïn diiit ook niet om economische redenen. Ik aohrt helt edhter verregaand om iemainid diile U wiiljst op Uw positie, de positie vam braaf de kapilbalietiüsche maatstaven vol gen, mat temmen als „fiaBoisbon)- de" be bombairderem. Het hoofdredaiobianiellfe ootnimanitiaiair heeft mij dluddelliljk gemaakt diait Vaytsstar zaïjm püjamnen meit betreikikimg tot een eigen blad doiocr moeit zetten; U behoeft diait mèat te zien aüs concurren tie. De Stem sdhrijft voor de awurjigenidie meerderheid die oomBumeent, Vayssdieir kan dian schrijven over zaken die niet dliireot verband houden imet zwijgen en consumeren. HULTEN A. van DIJK Waaruit blijkt dat DE STEM „braaf de kapitalistische maatstaven volgt? Deden Wij dat b.v. bij de ENKA-affaire? (redactie). Kerstmis, dat weer komen gaat, en zoveel kansen open laat,' voor een vriendelijk woord, een lief gebaar, een vredig samen zijn met elkaar. Wij mensen hebben eigen bronnen van energie en kracht en daarvoor gelden nog geen bonnen, voor die grote vlam in ons haid. Laten wij daarom volop geven steun, warmte en genegenheid, zodat wij juist in deze tijd, in vrede met elkander leven. ETTEN-LEUR mevr. W. Hochstenbach-de Koning. Wekelijks zie je op de voet balvelden een toenemende spelverruwing. In de krant en via de T.V. wordt er met na druk op gewezen dat het met het voetbal de verkeerde kant opgaat en ik moet zeggen ze hebben het bij het juiste eind. Als je een wedstrijd ziet zoals laatst Sparta - PSV dan moet elke echte voetballiefhebber zeggen dat gaat te ver. Maar wat wordt er tegen gedaan? Niets maar dan ook totaal niets. Ze zwaaien wel met de gele kaart en daar is de kous mee af maar welke scheids rechter krijgt nou het lef om met de rode kaart te zwaaien? Toch zullen we die kant op moeten, anders loopt het ge heel uit de hand. Ik weet wel het gaat om de centen, maar dat is toch nog geen reden om iemand in de vernieling te schoppen. Er zullen altijd top clubs blijven en clubs die met minder financiële armslag een kleine rol kunnen spelen in het geheel, maar de sportlief hebbers moeten zich niet kun nen ergeren aan het misdadig gedrag van verschillende spe lers op onze voetbalvelden. Ook zal het profvoetbal op een andere leest geschoeid moeten worden. Niet dat defensief spel blijven spelen, want dan blijft Jan publiek weg van onze velden en dan kunnen de profspelers ook wel inpakken. Hoeveel clubs zijn er al niet die het hoofd niet boven water kunnen houden nu de publie ke belangstelling sterk terug loopt, speel dus maar op de aanval en ga niet bij bijv. een 10 voorsprong met zijn allen voor de goal liggen om deze stand vast te houden. DONGEN J. SMANS (ADVERTENTIE) Onze» kleine Kobus, een ka ter van drie maanden, maakt grondig kennis met de ele menten. Vanaf het moment, dat zijn ogen opengingen, wordt hij daartoe gedreven door een onverzadigbare nieuwsgierigheid. Een gesloten deur is voor hem het. meest irriterende wat er bestaat; juist daarachter lijkt hij de oplossing van alle problemen en de bevrediging van alle behoeften te vermoeden. De eenvoudige gedachte dat hij overal een prooi achter zoekt en alles taxeert op eetbaarheid in verband met een eeuwige honger en een niet te stillen vraatzucht, is mij voldoende bekend, maar ik acht ze ver' werpelijk. Katten zijn te ge compliceerd om uanuit zo'n veronderstelling begrijpelijk te zijn. Er zit meer tussen hun kop en hun staart dan een jachtinstinct. Roofdieren zijn lui en het grootste deel van hun bestaan verloopt in belan geloze lediggang die hen voor allerlei invallen toegankelijk maakt. Natuurlijk weet ik niet wat er precies in het kopje van Kobus omgaat, maar dat is geen reden om aan te nemen, dat het allemaal erg simpel en hebberig is. In elk geval lijkt zijn belangstelling voor de oneetbare elementen gete kend door een nutteloze ver wondering die niets met vraatzucht te maken heeft, maar eerder met machteloze pogingen om zijn beperkte ho rizon uit te breiden. Er zit weliswaar zeer weinig sys teem in zijn gekheid, maar omdat ze permanent is, levert ze hem och de nodige erva ring op om later nog ooit een wijze kater te worden. Toen hij in het water viel, schijnt hij besloten te hebben dit element voortaan te mij den. Zijn nieuwsgierigheid had hem voortgedreven tot op de rulle rand van een diepe kuil en toen hij, om zijn ge snuffel in de richting van het mysterie daar beneden wat meer kans te geven of om welke hem moverende reden ook zijn pootje voorzichtig vooruit stak, viel hij er in en haalde zijn eerste en laatste natte pak. Met een sprong wist hij zich te redden en rende toen onzinnig ver weg van de kuil om zich af te Schudden, te likken en zijn identiteit te herstellen. De aarde lijke poesen vanaf het begin vertrouwd te zijn. Zij dient vooral om er kleine kuiltjes in te graven en 'daarin zaken te deponeren die ze nooit meer terug willen zien. Als ik zelf iets te graven heb, mag Kobus daar graag bij zit ten kijken. Hij volgt nauwlet tend mijn bewegingen; af en toe gaat weer het ene pootje vooruit, alsof hij klaar staat om deskundig in te grijpen en zijn blik zegt iets van: wat doe je nou toch; dat deed ons rhoeder altijd heel anders. Over het vuur verbaast hij zich op veilige afstand. Zijn instinctenpakket inspireert hem niet tot een actieve be moeienis met dit element. .Maar het strekt hem wel on weerstaanbaar aan als toe schouwer en' consument van stralingswarmte. Vlammen en rook kijkt hij na met onverho len verwondering en zonder er ook maar iets van een weg vluchtende prooi in te zien. Vuur is voor hem een andere wereld waar hij alleen be schouwelijk tegenover kan staan, en dat doet hij dan ook. Niet lang geleden maakte hij kennis met de sneeuw. Ook dat kon hij moeilijk ver werken. Het leek of hij per ongeluk een van zijn pootjes verkeerd neergezet had en hij trok het schielijk terug. Tege lijk merkte hij dat hetzelfde het geval was met de drie andere pootjes en ging hij ab surde sprongetjes maken om van die verraderlijke onder grond los te komen. Maar hij zag al gauw in dat deze po ging vruchteloos was en rende met opgestoken staart naar een droog plekje om daar van de schrik te bekomen. Ik vraag me dikwijls af, waarom wij katten vrijwel niets kunnen leren. Het zou kunnen zijn, dat ze alles al weten. Maar het is ook moge lijk dat wij dieren alleen iets kunnen leren, als we ongeveer weten wat ze denken. Van katten weten wij, behalve dat ze wel eens willen eten, heel weinig.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1973 | | pagina 15