Wordt Borssele uitgebouwd tot nucleair energiepark Amateurtoneel nog niet in ademnood 1 Fluor doodt flink deel groengordel om het Sloegebied Zeeuwse arbeidsmarkt reageerde nog niet op oliecrisis Haal inhuis! Henkes jonge jenever in de lange koele fles Behoefte De groei Capaciteit stad streek Wat mistig Zeeuwse politie houdt schiet wedstrijden Regen Video Lezingencyclus over welzijn Vaart gestremd Vera wordt maandag geborgen STERBAND TS-BANDENSERVICE BIOLOOG IN VMZ-BULLETIN ENKI Vrijdag 9 november 1973 commentaar TTet concept-programma van de confessionele drie in Zeeland verdient aandachtig gelezen te worden. Zo staat er (in de paragraaf over de werk gelegenheid) dat het afronden van Sloe-1 vooralsnog inhoudt, dat er geen Sloe-2 zal komen. Men lette hier op het woord „vooralsnog", dat de onzeker heid over wat men nu precies wil, levensgroot overeind houdt. In de paragraaf over de energie-politiek staat te lezen, dat „deeze aangepast zal moe ten zijn aan de bevordering van de industrialisatie, die voor de werkgelegenheid in Zeeland noodzakelijk is". Als hier had gestaan: „voor zover deze voor de werkgelegenheid in Zeeland noodzakelijk is", dan was het tenminste duide lijk geweest. Nu vraag je je af of hier alleen aan de werkge legenheid voor de Zeeuwse be volking wordt gedacht of aan industrialisatie, die groot scheepse import van de ar beidskrachten van elders nodig maakt. Wellicht zullen de amende menten, die de kieskringen en afdelingen van de drie partijen in de komende dagen mogen aanbrengen, de tekst op deze en andere punten wat verder aanscherpen. Lukt dit, dan mo gen wij spreken van een dui delijk programma, dat belang rijke kwesties niet in de mist laat. (Van een onzer verslaggevers) TERNEUZEN Zowel de rijks- als de gemeentepolitie in actieve dienst in de procin- cie Zeeland neemt a.s. vrijdag deel aan de schietwedstrijden op het pistool, op de schiet baan aan de Industrieweg te Terneuzen. De organisatie berust bij de Terneuzense gemeentepolitie. Er zullen acht ploegen van vijf personen deelnemen. Om halfvijf worden door burge meester J. Aschoff in de kan tine van het politiebureau aan de Rosegracht, de prijzen uit gereikt. Vooruitzichten voor zaterdag en zondag, opgesteld door het KNMI op donderdag om 18 uur: plaatselijk regen of mot regen. Later opklaringen en minder zacht. Weersvooruit zichten in cijfers gemiddeld over Nederland. Voor zaterdag: aantal uren zon: 0 tot 4. Min. temp.: 1 tot 6 graden boven normaal. Max. temp.: 0 tot 4 graden boven normaal. Kans op een droge periode van minstens 12 uur: 60 procent. Kans op een go- heel drooe etmaal: 30 pro cent. waterstanden De waterhoogten van don derdagmorgen, meegedeeld door Rijkswaterstaat: Kon- stanz 309 min 3, Rheinfelden 214 onv., Straatsburg 180 onv., Plittersdorf 352 plus 8, Maxau 407 plus 9, Plochingen 132 min 9, Mannheim 210 plus 9, Stein- bach 124 plus 4, Mainz 212 min 2, Bingen 98 min 3, Kaub 131 min 3, Trier 262 plus 12- Koblenz 148 plus 7, Keulen 98 min 1, Ruhrort 245 plus 8. Lobith 875 min 1, Pannerdense Kop 850 min 2, Nijmegen 678 min 2, IJsselkop 826 min 2, Eefde IJssel 356 min 2, De venter 234 min 4, Monsin 5462 plus 12, Borgharen 3825 min 23, Belfeld 1102 min 36, Grave beneden de sluis 502 onv. (Van een onzer redacteuren) MIDDELBURG Is de tweede kerncentrale, die ten be hoeve van de nationale elektriciteitsvoorziening waar schijnlijk in Borssele zal worden gebouwd de laatste? Of is deze tweede eenheid (met een vermogen dat tweemaal zo groot zal worden als dat van de huidige kerncentrale) de voorloper van een hele reeks van deze apparaten? En zal het ontstaan van zo'n nucleair energiepark' vroeg of laat ook niet de bouw van een opwerkingsfabriek voor ver bruikte splijtstaven (hoog radio-actief!) noodzakelijk ma ken? Deze vragen houden de or ganisators van de protest mars, die morgen om 2 uur in Middelburg wordt gehouden, uit hun slaap. Daar is reden toe. Immers: er is een teke ning boven water gekomen, gedateerd 3 juli 1969. voorzien van het PZEM-embleem, waarop niet minder dan zes kerncentrales en vier normale centrales staan ingetekend. De tekening is destijds op de PZEM-tekenkamers vervaar digd in opdracht van de toen malige directeur, ir. T. Bo- gerd. Vormt de tekening de aan zet voor een filosofie, waar naar ook de huidige PZEM- directie en de bestuursorganen van dit bedrijf handelen? Met andere woorden: zijn de leuzen van de anti-atoomjon gens („Geen tweede atoom bom in de zak") wel juist, als de PZEM zelf al zou denken aan maar liefst zes kerncen trales? De vermogens (het blijkt uit de stukken bij de tekening) zijn respectievelijk: tweemaal 400 megawatt, twee maal 600 megawatt en twee maal 1000 megawatt. De tekening is dermate ge- detaileerd dat het niet aan nemelijk is, dat ir. Bogerd des tijds deze prent alleen liet vervaardigen om ze te laten dienen ter illustratie van een betoog, dat hij, eveneens in 1969. voor de Vereniging van Nederlandse Ingenieurs hield. Ir. Bogerd hield terdege reke ning met een enorme groei in de sector kernenergie. Hij re kende ook op Borssele als troefkaart voor Zeeland, we gens de beschikbaarheid van de enorme koelwatermassa van de Westerschelde. Hij mocht geen gemakkelijk mens zijn - hij was beslist niet gek. Gelden zijn inzichten nu no s? hoogwater Morgen, zaterdag 10 nov. Bergen op Zoom 3.07 en 15.25 Hansweert 2.24 en 14.34 Terneuzen 1.45 en 13 53" Vlissingen 1 13 en 13 23 Wemeldinge 2.57 en 15.15 Wij hebben verwijzend naar de tekening, deze vraag zeer duidelijk en in velerlei nuan ces gesteld aan de huidige PZEM-directeur ir. M.D. Dale bout. Zijn antwoord luidt al dus: „Die tekening, dat veron derstel ik tenminste, brengt alleen in beeld hoeveel centra les er op ons 110 ha grote terrein in Borssale zouden kunnen staan. Er is geen spra ke van dat deze tekening de grondslag is van een of ander elektriciteitsplan dat wij stie kem aan het uitbroeden zijn. Als u mij vraagt: Is het verhaal met de bouw van een tweede kerncentrale, zoals we nu van plan zijn uit? - dan moet ik antwoorden: „Dat ver moed ik niet. Er zal misscnien, doch ruim na 1980, nog een derde kerncentrale in Neder land bijkomen, maar het is allerminst zeker, dat die in Zeeland komt te staan. Het is evenmin zeker, dat dat per se een kernenergiecentrale zou moeten zijn, al geloof ik dat laatste eerlijk gezegd wel. Er blijft - zo duidelijk moe ten wij het stellen - behoefte aan elektriciteitscentrales in Nederland zo lang de rijkso verheid met de bevolking niet duidelijk kiezen voor een be perking van de consumptieve groei. Pas op de tweede plaats komt dan de vraag: op welke brandstof laten wij die centra les draaien? In de toekomst zal deze brandstof echt wel uranium zijn". Ir. Dalebout denkt het zijne over het argument van de te genstanders van kernenergie, dat Zeeland de tweede kern centrale voor zijn eigen elek triciteitsbehoefte in het geheel niet nodig heeft. „Dat weet een kind ook wel", zegt ir. Daiebout. „Zeeland is tot 1980 wel onder de pannen. De tweede centrale dient dan ook voor de landelijke elektrici teitsvoorziening". Wordt Borssele daarmee niet automatisch de vestigings plaats van een nationaal nu cleair park? Ir. Dalebout: „Er zijn heus andere plaatsen, die niet minder geschikt zijn. Ik denk aan de Maasvlakte en aan de Eemshaven De derde kerncentrale kan best daar worden geplaatst. Als u spreekt over zes kerncentrales, aan de hand van deze teke ning, dan zeg ik: Dat zal wel zo ongeveer in het jaar 2500 het geval zijn. Maar dan be slissen anderen over die za ken" Los van de oliecrisis, die ir. Dalebout als een ramp aan merkt. (hoewel deze ramp, zonder toedoen van de SEP, op een voor de kernenergie gunstig tijdstip komt) wijst de PZEM-directeur op de gevol gen van de ongeremde con- sumptiegroei, een verschijnsel, waartegen de voorlichtingsaf deling van de PZEM nu sub tiel wat weerwerk wil gaan leveren, „Wij verbruiken ieder jaar meer van alles en nog wat. Als we daarmee door gaan, dan dienen de produktie- middelen daaraan tegemoet te komen, wil de zaak niet vast lopen. Er is heus geen olie boycot nodig om dat aan te tonen. In de ons omringende landen bouwt men daarom kerncentrales bij bosjes tege lijk: 23 in Duitsland. 4 in Bel gië, 16 in Frankrijk, 21 in Engeland", zegt ir. Dalebout. Terug naar de tekening. „Het gaat bij deze tekening om de mogelijkheden van het terrein te schetsen", herhaalt ir. Dalebout. Hij gaat daarna in op de meer wezenlijjke kwestie: hoeveel nucleaire energie wordt er straks in Borssele vrijgemaakt? Volgens de kaart zou dat moeten zijn: 4000 megawatt door middel van zes atoomre actors. Volgens de plannen van de PZEM zoals ze nu openbaar zijn gemaakt, komt men, de tweede kerncentrale meegerekend, tot 1500 mega watt via twee grote atoomre actors. Vertaald naar de fameu ze kaart, hebben wij het dan in feite over drie reactors. Voegt men daarbij de derde kerncentrale, die in de tachti ger jaren in Borssele zou kun nen worden gebouwd, dan komt het opgesteld vermogen in de buurt van de 2500, wel licht zelfs 3000 megawatt. Dat is niet zo opvallend veel min der dan de capaciteit van ir. Bogerds nucleaire park. Met andere woorden: men zou op een nieuwe plankaart zeker minder cirkels tekenen dan op deze kaart uit 1969. De cirkels zouden echter heel wat groter uitvallen. Zes kleine reactors en drie grote zijn te zamen even geweldig of - zoals de tegenstanders zeggen - gevaar lijk. Wat dit laatste betreft, ir. Dalebout vindt het markant dat de discussie over de kern energie zich verplaatst naar het vraagstuk van de centrale veiligheid naar dat van de opslag van radio-actief afval. „De veiligheid van de centra les wordt niet meer aange vochten", zegt hij. „We kibbe len nu over het afvalprobleem, waarvan ik zeker ben dat we het zullen oplossen". Als wij opmerken, dat dit toch weinig geruststellend klinkt zegt ir. Dalebout: La ten de voorstanders van de Z:g. alternatieven van nucle aire energieopwekking dan eens aantonen, dat zij wel op lossingen weten om hun op wekkingsproblemen de baas te worden!". Tamelijk polemisch, vinden wij. Met deze conclusie gaan wij uiteen. r r r -T r- 1 i "1 ~i i- i~r r i **0*v L'JHEU *f)STATU V TCRM IN CCNTRALC MStP r(AN 1 fiw A1.150.15-91 (Van een onzer verslaggevers) MIDDELBURG „Wat mogen wij voor jullie doen?" Met deze aloude, maar nog altijd actuele vraag, heeft het Zeeuws Cen trum voor Amateurtoneel zich tot 42 organisaties in de provin cie gericht, die op de een of andere manier met toneel of drama bezig zijn. Onder die 42 allemaal aangesloten bij het ZCA bevinden zich 16 echte toneelverenigingen, waarvan het over grote deel in Zeeuwsch-Vlaanderen gevestigd is. Het ZCA wil nu, door middel van een enquête die in het contactblad „Silhouet" is afge drukt, achterhalen of, en zo ja waar, er behoefte bestaat aan een soort centrale service aan de amateurtonelisten. Een service, zo vertelt de provinci aal toneeladviseur Ad van Noort, die kan variëren van regie-' en grimecursussen, tot begeleiding van plannen voer zogenaamde werktheater-groe pen. Niet te verwaarlozen in het servicepakket is de gebo den mogelijkheid om voor de Zeeuwse amateurtoneelvereni gingen een gelijke en billijke subsidiesleutel te construeren. De amateuristische kunstbeoe fening, zo concludeert de heer van Noort na enig denkwerk, floreert als men de stand van zaken vergelijkt met die in overig Nederland, en ais men let op de kleinschaligheid van de provincie Zeeland. Vooral in de kleinere kernen, die Zeeland bij tientallen kent, is het amateurtoneel springlevend, en nog lang niet aan kunstmatige beademing toe. Heikant en St.-Jansteen zijn daar geslaagde voorbeel den van. Op stedelijke schaal doet Hulst het goed. Als een soort bevestiging van dat feit wordt in maart 1974 in het nieuwe Théatre en Ronde, dat in Den Dullaert wordt ge bouwd, de zogenaamd» Zeeuwse Speelspiegel 1974 gehouden. Drie of vier avon den lang presenteren telkens drie tot vier toneelverenigin gen zich met eenakters een nieuwe vorm voor het geluid loos overleden „Landju weel" In Goes is ook nieuw leven in de brouwerij gesignaleerd Aldus meldt de heer Van Noort. Goes krijgt in De Dui ventil een vestzaktheater dat. zal worden bespeeld door jon ge tonelisten. Een ander hoog tepunt in de amateursector is de eerste echte video-opname van een eenakter, gespeeld door de toneel-groep uit Groe- de. De video-apparatuur, ei gendom van het ZCA, maar in bruikleen bij de Zeeuwsch- Vlaamse Filmclub, wordt op 16 november a.s. ingesteld op de spelers van de eenakter „De koperen ketel", een stuk dat geheel in Cadzands dialect wordt opgevoerd. De opnamen zullen voorlopig dienen als didactisch materiaal, maar misschien ko men zij, zo veronderstelt de heer van Noort, ook wel eens uit het archief om in grotere of kleinere kring vertoond iP worden. Het is de vuurdoop van de nieuwe apparatuur, die het ZCA te danken heeft aan het Anjerfonds en aan de pro vinciale subsidiepot. Het ZCA zoekt het, inspelend op nieuwe wensen en mogelijkheden, thans vooral in de begeleiding van het toneelleven, in cursus vorm, waarbij het van groot belang is, dat zowel op scho len als in allerlei maatschap pelijke groeperingen,, mensen gevormd kunnen worden tot docent of regisseur of tenmin ste tot kern voor theater werkgroepen. Een zo groep kon kortgeleden worden gefor meerd op het Willibrordcollege in Goes, waar 12 leerlingen zich lieten noteren voor een cursus dramatische vorming. In december hoopt het ZCA- bestuur door middel van een enquête te kunnen bepalen welke service men het eerst, moet bieden Pm het amateurtoneelleven nieuwe en nog betere kansen te geven. 0 De tekening uit 1969. De 6 zwarte kringen geven de zes kerncentrales aan. Het kringe tje linksboven is de tweede centrale. (Van een onzer verslaggevers) MIDDELBURG Het Ko ninklijk Zeeuwsch Genoot schap der Wetenschappen heeft voor de komende maan den een lezingencyclus op het programma geplaatst, die ge heel gewijd is aan allerlei on derwerpen op het thema „Welzijn". Maandag a.s. begint de cy clus met een lezing van mr, P. Kuypers, directeur van het Provinciaal Opbouworgaan Noord-Brabant. Op 10 decem ber spreekt prof. dr. J. A. Stalpers (hoogleraar in de leer der systematische gedragsont wikkeling) over: „Anders denken over arbeid en vrije tijd" In het volgend jaar komen er lezingen over „MaatschaD- pelijke dienstverlening en welzijn", over „De taak van de overheid en het particulier initiatief in het welzijn", over „Welzijnsbeleid en samenle vingsopbouw", en tenslotte over „Veranderingen in de sa menleving, in het bijzonder de Zeeuwse". Inleider bij de laat ste lezingenavond is drs. KI Laansma, oud-directeur van het Provinciaal Opbouworgaan Stichting Zeeland. Behalve de leden van het Zeeuwsch Genootschap zijn ook de diverse welzijnsraden in Zeeland voor de lezingency clus uitgenodigd. De lezingen worden gehouden in de zaal aan het Abdijplein 11. aan vang 20.00 u. (Van een onzer verslaggevers VLISSINGEN De binnen scheepvaart moet er rekening mee houden dat maandag 12 november de doorvaart van de sluizen te Wemeldinge naar de Oosterschelde de gehele dag gestremd zal zijn. De stremming is het gevolg van het feit, dat maandag het binnenvaartuig „Vera" uit Rotterdam geborgen zal wor den, dat deze week na een aanvaring zonk in de haven mond van Wemeldinge. De berging wordt uitgevoerd met drie bokken door het ber gingsbedrijf Van den Akker uit Vlissingen. De werkzaam heden starten 's morgens om negen uur. (ADVERTENTIE) Alphen a/d Rijn Amersfoort Amsterdam Apeldoorn Arnhem Bergen op Zoom Drachten Ed0 Emmen Enschedé Gorinchem 's Gravcnhage Groningen Helmond Kampen Leiden Meppel Middelburg Naarden Nijmegen Roosendaal Stadskanaal Terneuzen Tilburg Vlaardingen Ml Terneuzen, Mr. F. J. Haarmanweg 2, 500 m. voorbij Philips, tel. 01150 - 3828. (Van een onzer verslaggevers) GOES Volgens een arti kei van de bioloog drs. Gerard R. Heerebout uit Wilhelmina- dorp in het jongste bulletin van de Vereniging Milieuhygiëne Zeeland (VMZ) te Middelburg staat op dit moment een flink deel van de aanplant in de groengordel om het Sloegebied dood te gaan door een overma tige fluoruitstoot. „Elk jaar een nieuwe aanplant". Dat zal volgens Heerebout de enige methode zijn om het Sloe toch nog een beetje groen te hou. den. Heerebout herinnert in zijn artikel aan de discussie, die twee jaar geleden, in 1971 over de groengordel gaande was. Door Staatsbosbeheer in Goes werd toen een (geheim) rapport opgesteld, waarin on der meer te lezen stond welke boomsoorten het best tegen fluor bestand waren. Maar nu reeds blijkt dat op de plaats waar de groenzone gepland was veel bomen dood staan te gaan. „In de Quarlespolder, de Noord- en Zuid-Kraaiertpolder staan heel wat bomen met dood hout erin, of zelfs hele dode bomen. Populieren, wil gen, esdoorns, meidoorns, es sen, iepen, elzen en nog ande re soorten. Zelfs brandnetels waren aangetast", aldus Hee rebout, die als zijn toekomst verwachting voor de omzo ming van het Sloegebied uit spreekt: „Kaal, met stuivende grond en om de tachtig centi meter een sprietig boomp je". Bij het Havenschap Vlissin gen was gisteren van de sterf te in de groengordel nog niets bekend. Volgens C.J. de Dit van de technische dienst is er (Van een onzer verslaggevers) MIDDELBURG Op de Zeeuwse arbeidsmarkt is nog niets te merken van een nega tieve invloed als gevolg van de oliecrisis. In de daarvoor meest gevoelige sectoren (wegvervoer en horeca) zijn de werkloosheidscijfers over de maand oktober nauwelijks verrassend te noemen. Alleen de normale seizoensinvloeden zijn merkbaar, waarbij dan nog moet worden aangetekend, dat over het geheel genomen de v- Moosheidsciifers er veel gunstiger uitzien dan in november vorig jaar. Een belangrijke reden daar van is, zo vernamen wij giste ren ou het districtsbureau voor de arbeidsvoorziening in Zee- Land. de werkgelegenheid die geschapen is door de extra werkgelegenheidsprogram ma's die momenteel lopen. Tr die programma's hebben 250 mensen werk kunnen vin den. Voor de naaste toekomst wordt wel met enige zorg ge keken naar hetgeen er in de bouwsector gaat gebeuren. Er wordt gerekend op een groter aantal werklozen. De woning bouwprogramma's lopen af. vervangende projecten zijn nauwelijks aanwezig, en aller lei nieuwe bouwprojecten, b.v. in de recreatiesector, zijn be scheiden van opzet, zo zegt men op het DBA. In de loop van de maand oktober bereikte Zeeland een werkloosheidspercentage voor mannen van 2,9 (vorige maand 2.6) waarmee de provincie op de zevende plaats in ons land staat. Het landelijk percentage werklozen bedraagt 2,6. In ronde cijfers uitgedrukt telt Zeeland momenteel rond 1800 werkloze mannen en ruim 550 werkloze vrouwen. De vraag naar personeel ligt beduidend hoger dan vorig jaar. Er is vraag naar ruim duizend man nen en naar bijna 400 vrou wen. Vooral op de arbeids markt voor de vrouwen is de behoefte aan personeel dat jonger dan 19 jaar is relatief erg groot. Alleen het rayon Goes zag zijn arbeidsreserve in de loop van oktober enigszins slinken. Overal elders nam het aantal ingeschreven werkzoekenden toe, waarbij Terneuzen en Middeubürg koplopers zijn. Het rayon Oostburg noteert momenteel 3.9 procent manne lijke werklozen het hoogste percentage in Zeeland. Mid delburg ko-mt daar achteraan met 3,8 procent. Hulst heeft een percentage van 3,3 en Terneuzen houdt met 2,9 pro cent juist het provinciale ge middelde bij. Vlissingen (2,2 procent) staat er in Zeeland het best voor. Gerekend naar de verschil lende beroepsgroepen is t de landbouw, merkwaardig ge noeg, de minst problematische. Hoe snel de provincie van agrarisch gewest is overge schakeld naar het industriële klimaat, blijkt uit het aantal werkloze. landarbeiders, 32 personen in heel Zeeland. Als markant cijfer staat er tegeno ver een vraag naar personeel in de metaalnijverheid van 417 personen, verspreid over de gehele provincie. Het aan tal werkloze metaalbewerkers bedroeg per eind oktober 170. door de Heidemij. wel voor een proefaanplant gezorgd van 900 bij 30 meter. In de groengordel in zijn totaliteit wordt naar zijn zeggen een bedrag van 62.000 gulden geïnvesteerd. De heer Zwart van Staatsbosbeher in Goes, die over de wijze van aan plant een advies samenstelde, was gisteren niet voor com mentaar bereikbaar. (ADVERTENTIE)

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1973 | | pagina 3