wonder
Voor de prijs van twee mud tarwe en 10 flessen koolzaad-olie kocht landbouwer Andries de Vos 33 jaar geleden een A-Ford
uit 1929. Het pruttelende gevaarte werd door de Zeeuwse bietenbouwer eigenhandig omgebouwd tot landbouwtrekker en deed
in werk al die jaren zó voortreffelijk, dat Andries nog altijd niks van zo'n moderne tractor wil weten...... Lambiek Knepflé en
fotograaf Ary Groeneveld zochten hem op.
Pronkwagen
Twee mud tarwe
Slingi
eren
sar
Regenjas
Nieuwe tekst
Trillingen
Hoe duur
door
corn, verhoeven
en studerend voor
ia SPD.
araktijk wordt hen een
lie alle facetten van
pdoen wordt
srne cursussen.
•wel als secundaire
jp de huidige normen,
schriftelijk of
a tussen de17en23
i kan rekenen opeen
lonorerlng,
•etkoming in kosten
rdere studie en
kelijke secundaire
voorwaarden.
riftelijke sollicitatie
sturen aan de heer
Janssen, Hoofd
g Personeelszaken,
i/an der Vijver en
iburg B.V., Oude
aat 8, Etten-Leur.
•bellen kan natuurlijk
.01608-3951.
;ntueel op part-tim#
komen.
laatste functies zouden
ambineerd kunnen
een persoon of door
sïntereseerd bent ffl
an deze functies
u telefonisch (vraag
1. Loppé of de
seckx) of schriftelijk
•aarna kun u een
achten voor een
sa vond te Etten-Leuf'
r van gedachten
len.
"iiit
DE STEM ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1973
DE A-FORD VAN ANDRIES
IS EEN BESTE TREKKER
Voor de bewoners van Ooltgensplaat, het meest oostelijk gelegen dorp op Goe-
ree. Overflakkee, vormt Andries de Vos met zijn tot tractor omgebouwde A-Ford
I Bit (929 geen bezienswaardigheid meer. want deze landbouwer stuurt al zo'n 33
r lang zijn pruttelende Ford door het bietenland, dikwijls twee volbeladen aan-
'hangers meezeulend.
Ie Vos bekent inmiddels liefhebber geworden te zijn van dit beroemde type
I f0rd en ziet daarom geen enkele aanleiding zijn 25-pk-trekker te verwisselen voor
ren ultramoderne tractor. Geen wonder ook, want zolang de Ford het nog goed
)t, is daar geen enkele aanleiding toe. De "zit" in deze omgebouwde luxe-wagen
I li nog altijd comfortabeler dan het harde zadel van een stotende tractor.
Andries de Vos kan boven-
I ten nog twee A-Fords tot zijn
Ljendom rekenen. Daar is bij-
oorbeeld de tot pick-up om-
I gbouwde rode 1928-er en dan
Ijeer fraai gerestaureerde
I poene exemplaar uit 1930.
I Die rode gebruik ik zo'n beet-
I als mijn fiets, gewoon om
I boodschappen te doen en klei-
I ;e vrachtjes te vervoeren. De
I riere oldtimer is voor deftig.
li is eigenlijk mijn pronkwa-
I jen. Mijn vrouw en ik rijden
Ie'!zondags; toerritjes mee of
I pan op familiebezoek. Ik rijd er
In dikwijls bruidspaartjes mee
lar het stadhuis", zegt An-
I ros. Mevrouw de Vos is zeker
I -r. zo gek op de Fordjes: „Ik
|ühardstikke fijn in die wagen.
en goed rechtop, prima
|»r mijn rug, waar ik nogal
last van heb."
Ilrekkracht
De „landbouwtrekker" van
padries de Vos is een beziens-
Injndigheid op zich. Duizen-
lï: voorbijgangers op het vlak-
llt eiland moeten zich er al
Ie vergaapt hebben. Het ach-
I ""stuk van de carosserie is
lisdwenen.
I achterbank heeft plaatsge-
Isukt voor een platte laadbak,
waarop in de oorlogsjaren een
antracietgasgerierator zijn
plaats had. De achterwielen
zijn verdubbeld en een meter
naar voren geplaatst. Ze wor
den aangedreven via twee ket
tingen vanaf de achteras, die
wel op zijn plaats bleef. „Die
twee kettingen doen het 'm",
legt Andries de Vos uit, „daar-
TEKST:
LAMBIEK KNEPFLé
FOTO:
ARY GROENEVELD
door ontstaat de grote vertra
ging, die de wagen de trek
kracht van een echte tractor
geeft. Normaal zou hij 80-90
kilometer kunnen rijden, door
deze ingreep gaat hij niet snel
ler dan 25 kilometer per uur."
Op de radiateur is het gebrui
kelijke 16-kilometer bordje be
vestigd. De auto hoeft dus ook
geen kentekennummer te voe
ren. Een extra-drijfas maakt de
oude Ford bovendien nog ge
schikt om dorsmachines aan te
drijven, van welk snufje nog
geregeld
wordt.
gebruik gemaakt
„Ik heb deze trekker in 1940
gekocht voor de prijs van twee
mud tarwe en 10 flessen kool
zaad-olie. De motor was niet'
best meer en drie jaar later
slaagde ik erin een gebruikte
motor voor dit type op de
kop te tikken uit een oude
brandweerwagen. Ik hem hem
op een karretje hierheen ge
sleept en erin gemonteerd. Se
dertdien is hij nooit meer uit
elkaar geweest."
De fraaie „bruidswagen" van
Andries de Vos werd later
aangeschaft. Deze Ford her
bergt een in 1965 gereviseerde
krachtbron. „Daarover hoef ik
me dus de eerste twintig jaar
geen zorgen te maken, want
hij gaat heus wel een paar
keer de klok rond voor er weer
iets ingrijpend aan moet ge
beuren. Ze hebben me er on
langs tienduizend gulden voor
geboden. Maar verkopen? Ho
maar. Als je liefhebber bent,
dan is zo'n wagen onbetaal
baar."
O De Vos in zijn 'bruidswagen'
Er is wel enige handigheid om
de Ford van Andries de Vos het zweet te slingeren voor derstellen. „Je start de wagens even op na-ontsteking worden wordt het handeltje langzaam
aan de praat te krijgen. Toch de motorkap, zoals men ge- gewoon electrisch. Alleen dit gezet. Als do motor eenmaal verschoven naar volle vooront-
staat hij zich niet dagelijks in makkelijk geneigd is te veron- handeltje onder het stuur moet goed loopt en je gaat rijden. steking. Da's alles."
löe nieuwste kranten-concurrent heet Ceefax
Md het bijgaande verhaaltje gooien wQ als krant onze
rigen glazen, want het gaat over onze nieuwste concurrent:
ie Ceefax, een wonderdoosje voor bij de tv. Deze uitvin-
üng, die momenteel door de BBC beproefd wordt, is In feite
een soort mini-krantje, dat zonder veel kosten heel wat
informatie op Uw scherm brengt. Theo Weening vertelt
het werkt en wat de mogelijkheden zijn.
Wonder roos je bij t.v
lot dusver was U voor de beurskoersen, de uit-
liiansagenda, het weer-overzicht, de sportuitslagen
r' oog veel meer handige informatie in hoofdzaak
jiifigewezen op de krant.
dio en televisie geven een deel van die informatie
pwel, maar op tijdstippen, die de pragrammamakers
lieven. Als U op een avond t.v. zit te kijken en de
I inziens vaak zeer logische) gedachte voelt op
pen: laten we naar de tweede avondvoorstelling van
bioscoop gaan, dan hebt U de krant nodig om te
l'o welke films er draaien.
r"k rij prn kiein wonderdoosje met elf drukknoppen hebt U
10" Of krant niet meer nodig. Tenminste: als wij ook het
"malie-systeem krijgen, waar de BBC in Londen op het
|™iik proeven mee neemt: Ceefax.
gpi^Sst. 4. fijAf ttnv
Ër_- JlsJii goffii f f f* |:g p
«OUT* An, eAH-f
mëlQfte l.,e, 'Q "illiltuv
--gtSöï;;" ,'"t "av
1' f Kr mast
aulu Sï.i*™ 'WUrH
Ills Awes .5OfiH
t na a r
f r
'PAA st
U constateert, dat er niets
voor U bij is. i
Misschien is er iets in de an
dere bioscopen? Goed, U drukt
de toetsen 1 en 4 in en krijgt
de agenda van de andere thea
ters.
Daar is een film bij, die U
wilt zien. U belt de bioscoop -
(makkelijk, dat het telefoon
nummer op de agenda is ver
meld!) en U bestelt kaarten
voor de voorstelling van half
tien.
p» f"?
|Wdw
ïjnen
'en we aannemen, dat U
i ™n rie mensen bent, die
f l .BBC zo'n „wonder-doos-
tebt gekregen. Het staat
Uw tv en is er door mid-
een snoertje mee ver-
Op het doosje ziet U tien
toetsen met de cijfers 1, 2, 3.
4, 5, 6, 7, 8, 9 en O.
Als U het normale BBC-pro-
gramma op Uw tv ontvangt -
drukt U toets 1 in. Wat ge
beurt er? Beeld en geluid van
het gewone programma ver
dwijnen en in de plaats daar
van komt op de scherm een
tekst:
--
- - V - f i
C£efax -INFORMATIE 8 SEPTEMBER 1973
Overzicht informatie-bulletins 1 t.m. 16
Overzicht informatie-bulletins 17 t.m. 32.
Weeroverzicht.
Weersverwachting voor het noorden en oosten.
Weersverwachting voor het westen en zuiden.
Verkeersinformatie binnenland.
Verkeersinformatie buitenland.
Belangrijkste nieuws binnenland.
Belangrijkste nieuws buitenland.
Uitgaansagenda toneel en cabaret.
Uitgaansagenda muziek.
T entoonstellingsagenda.
Bioscoopagenda A t.m. L.
Bioscoopagenda M t.m. Z.
Uitslagen paardekoersen Duindigt.
Uitslagen paardekoersen Sappemeer.
t -
0 Het kleine apparaatje, op de foto rechts in de hoek, kan wonderen verrichten. Eén druk op
'n knop en de kijker kan van alles te weten komen: het laatste nieuws, de bioscoop-agenda,
het weerbericht, de beurskoersen, nieuws over verkeersopstoppingen, enzovoort
Op de volgende zestien kaart
jes staan sportuitslagen, beurs
koersen, tips voor het week
einde enz.
Maar U was van plan om
naar de bioscoop te gaan. De
bioscoop-agenda staat op de
bulletins 13 en 14. U drukt nu
toets 1 en 3 van uw wonder
doosje in. De vorige tekst ver
dwijnt en daarvoor in de plaats
komt op uw tv-scherm een
nieuwe tekst:
CEEFAX-INFORMATIE 8 SEPTEMBER
Nr. 13 Bioscoop-agenda A t.m. L.
Alhambra (223597) Eenzame harten (18 j.) 19 en 21.15.
Alcatraz (446890) Family-life (14 j.) 20.00.
Bellevue (256980) Sound of Music (a.l.) 20.00.
City (225668) Chaplin-festival (a.l.) 19 en 21.30.
Dolores (334455) Gone with the wind (14 j.) 20.00.
Eden (243860) geen voorstelling.
Flora (267485) Funny Girl (14 j.) uitverkocht.
Harmonie (447889) Huisvrouwen rapport (18 j.) 19, 21,15.
Idee (534363) WW en de vrouwtjes (18 j.) 20.00.
Lumière (446688) Sissy (a.l.) uitverkocht.
Nog even kijken of U we]
of niet een regenjas moet mee
nemen: U drukt toets 4 of 5
in en krijgt het weerbericht.
Even zien of er verkeersopstop
pingen zijn: toets 6 en U weet
of er bepaalde routes gestremd
zijn.
U drukt ten slotte de brede
elfde toets van het wonderdoos
je in, waardoor de rest van de
familie het tv-programma weer
terug op het scherm krijgt, en
U vertrekt.
Als U vannacht om half één
terug keert in huis wilt U mis
schien weten wat het laatste
nieuws is. U zet de tv aan, -
drukt toets 8 of 9 van het won
derdoosje in en kunt de „kop
pen" van het nieuws lezen.
Tenminste zolang er ook
een normale tv-uitzending is.
Want dat is goddank voor
ons, krantenmensen één
van de beperkingen van hel
Ceefax-systeem: de informa
tiebulletins kunnen alleen wor
den opgeroepen zo lang er een
tv-programma (of een test
beeld) is.
tv-ontvanger. Die trillingen zet
het ontvang-toestel om in
beeld en geluid.
Het grappige is nu, dat er in
die éne seconde met die mil
joenen trillingen nog wat ruim
te is voor extra trillingen. Er
zitten hele kleine pauzetjes in
het tv-signaal.
Tijdens die pauzetjes (van
miljoensten van seconden)
zendt de BBC de tekst van de
informatiekaarten uit. Zodra U
thuis op een toets van het
wonderdoosje drukt wordt die
informatie door het doosje ver
zameld om daarna als een com-
pletre tekst naar het scherm
van Uw ontvanger te worden
gestuurd.
Elke zender heeft net vol
doende ruimte om zo'n 32 in
formatie-bulletins bij zijn tv-
programma te verpakken.
Zoals gezegd is het systeem
nieL al te door- Men heeft een
(vrij kleine) voorziening aan
zijn tv-ontvanger en een won
derdoosje nodig. Hoe duur de
zaak precies gaat worden weet
men nog niet. Ook bij de NOS
waar men de proeven van de
BBC aandachtig volgt, had
men daarvan nog geen indruk
Een troost voor de kranten
's, dat het Ceefax-systeem
wellicht de komst van de
..draadloze" krant, die bij U
thuis uit een soort kopieer-ap-
paraat rolt, vertraagt.
De krant zal de eerste tien
tallen jaren nog het veruit
goedkoopste massamedium blij
ven. Al dan niet aangevuld of
beconcurreerd door het krantje
-bij-de-tv, Cee-fax.
Want hoe werkt nu Ceefax?
Tijdens de uitzending van 'n
tv-station gaan er elke seconde
miljoenen elektrische tril
lingen van de zender naar de
r i hoee omschrijvingen txm
J het verschijnsel won
der zijn mij vooral btf-
gebleven. De eerste, algemeen
gangbaar, zegt dat het wonder
een gebeurtenis is, waarvoor
elke natuurlijke verklaring
tekort schiet en die „dus" aan
een goddelijk ingrijpen in de
natuurlijke orde moet worden
toegeschreven. Het wonder
doorbreekt de natuurwetten.
De tweede omschrijving, af
komstig van Friedrich
Schleiermacher (17681834)
zegt dat „wonder" een reli
gieuze naam is voor „gebeur
tenis". Volgens de eerste defi
nitie gebeuren er nauwelijks
wonderen, want wat nu niet
verklaard kan worden, is later
misschien tamelijk vanzelf
sprekend. Wij spreken dan ook
dikwijls van een wonder in
afwachting van de natuurlijke
verklaring; wonder is iets wat
wij nog niet begrijpen. Vol
gens de tweede definitie kan
alles wat gebeurt een wonder
genoemd worden, althans
vanuit een bepaalde geestelijke
instelling. De eerste benadert
het verschijnsel vanuit kennis
van de natuurwetten, de
tweede vanuit de religieuze
houding van mensen die ge
tuigen zijn van wat er gebeurt.
7\ T och de ene, noch de an-
J y dere definitie is heel
duidelijk. Als we van
de natuurwetten of liever van
onze kennis daarvan uitgaan,
kunnen we ten opzichte van
bepaalde, verrassende gebeur
tenissen wel zeggen, dat ze
voorlopig onverklaarbaar zijn,
maar niet dat zij rechtstreeks
terug te voeren zijn op een
goddelijk ingrijpen, dat de na
tuurwetten voor een ogenblik
uitschakelt. Want door dat te
zeggen hechten wij een abso
lute waarde aan onze verkla
ringen en sluiten we de na
tuurlijke verklaarbaarheid uit
op grond van de overweging
dat wij het toevallig nog niet
kunnen verklaren. Wij gedra
gen ons alsof ons denken,
waarvan de natuurwetten een
product zijnhelemaal samen
valt met de gebeurtenissen,
als-of wij dus een soort van
goden zijn. We gaan er dan
vanuit dat in principe alles
vanzelfsprekend en voorspel
baar is. En wat we nauwkeu
rig kunnen voorspellen, noe
men we geen wonder.
O chleiermacher gaat er-
van uit, dat alleen voor
een bepaalde geestelij
ke gesteldheid, die hij „reli
gieus" noemt, gebeurtenissen
verrassend en niet vanzelf
sprekend, bij voorbaat al door
het denken verklaard zijn. Af
gezien van zo'n 'religieuze' in
stelling zouden die gebeurte
nissen volkomen aan de ver
wachting kunnen beantwoor
den. Zoals de eerste omschrij
ving de vraag oproept naar
wat een verklaring dan wel is,
zo moet bij de tweede uitge
legd worden, hoe een religi
euze kijk op gebeurtenissen
zich onderscheidt van elke
andere kijk daarop.
Mij dunkt dat „wonder"
minder pretentieus te
omschrijven is als dat-
gene waarover wij ons ver-
wonderen. Wij verwonderen
ons over dingen en gebeurte-
nissen die anders blijken te
zijn dan wij dachten. Wanneer
wij dat denken als "natuur
wet" beschouwen, omdat im
mers daarin onze verwachtin
gen ten opzichte van gebeurte
nissen geformuleerd worden
natuurwetten voorspellen ge
beurtenissen komen we in
de richting van de eerste defi
nitie. Wanneer we er de na
druk op leggen, dat gebeurte
nissen niet bedacht worden,
dwars kunnen staan op onze
verzinsels en constructies en
dat vrijwel niets wat echt ge
beurt, precies volgens onze
voorstellingen verloopt, nader
en we de omschrijving van
Schleiermacher en zijn we
„religieus" in de zeer ruime
zin die hij aan dat woord geeft.
Het wonder als voorwerp van
verwondering is de mate
waarin de werkelijkheid ver
schilt ten opzichte van wat wij
denken, het verrassende aspect
van de werkelijkheid, onze af
gedwongen passiviteit en be
schouwelijkheid tegenover ets
dat we nooit hadden kunnen
construeren, en dat zijn bete
kenis juist hieraan dankt. Een
wonder is iets waarbij wij
alleen maar toeschouwers
kunnen zijn zonder te willen
ingrijpen. Wij kunnen ze niet
bedenken. Wanneer we alles
zouden kunnen bedenken, zou
er oit iets gebeuren.
