KVP verdeeld over advies aan koningin
l inkse drie: socialistische formateur
Bonden wapenen
zich voor lange
stakingsacties
Vandaag
Reimerswaal
in één groot
gewest
B. op Zoom
neme...
JUIST TROUWE KERKLEDEN
VOORSTANDERS VAN HARDE
AFSCHRIKKINGSPOLITIEK
ZEEUWS
Gestruikeld
Lassersbaas
rijdt in op
staker bij
Scheldepoort
Personeel
bezet eigen
bedrijf
INDICATIEVE STRUCTUURSCHETS
VAN BINNENLANDSE ZAKEN
Gigantische
brand in Arnhem
Fransen brengen
Russisch schip na
aanvaring op
RUIMER
REËLE KANS
Koningin
consulteert
GESPREKKEN MET AKZO EN
BROüWEK p N VASTGELOPEN
Kardinaal Alfrink in Londen:
Directeur: Dr. W. A. J. M. Harkx
Hoofdredacteur: L. Leijendekker
Redactie, en administratie-adres:
Nieuwstraat 9, Terneuzen, tel. (011501-79 20
AI .onnementsprijs
20,35 per kwartaal: 6,88 per maand
Losse nummers 20 cent.
Gironummer 1114111
t.n.v. Uitgeversmaatschappij De Stem B V
Reigerstraat 16. Breda
VRUE ZEEUW
VRIJDAG
6 APRIL 1973
26e Jaargang
Nr. 9227
CiW-n ^uor,
r<V>
Advertentieprijs: per mm iO^eent; _g3ini*ifflr
per advertentie 2,40, exclusief 4% B.T.W.
Rubriek „Kleine Advertenties" (geen handels
advertenties) 5 regels 1,15. Iedere regel méér
23 cent. Kleine advertenties bij vooruitbetaling
Vermelding: Brieven onder nummer, of Adres
bureau van dit blad, 50 cent verhoging.
Inzending advertenties uiterlijk tot v.m. 11 uur,
Voor het maandagnummer: vrijdag tot v.m.
11 uur.
Uitgeefster Uitgeversmaatschappij De Stem B.V.
KVP-FRACTIE IN PANIEK
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG De stap van mr. J. A. W. Burger, die
gisteren het formatiebijltje er bij neer heeft gelegd (of all
days: de verjaardag van mr. B. W. Biesheuvel), heeft de
KV P-fractie en ook de partijtop in de grootste paniek ge
bracht. Er is grote verdeeldheid over het vandaag door
fractiechef mr. Frans Andriessen uit te brengen advies aan
de koningin.
Achtergrond van deze situatie, die gisteravond leidde tot koorts
achtig beraad tussen fractie en de grote partijcoryfeeën, is de
cnristen-democratische samenwerking, die op springen leek te
staan, maar waaraan de rechtervleugel ineens weer grote waarde
toekent. Een deel van de fractie heeft er een „ruk naar rechts"
voor over om weer op één lijn te komen met de CHU.
Den Uyl zed ©r van over
tuigd te zijn, dat Burger op
recht heeft gezegd niet meer
voor een formatie-opdracht te
voelen, „maar", zo voegde hij
er aan toe, „Burger is ook een
man die zijn verantwoorde
lijkheden kent als een heroep
op hem gedaan wordt". Den
Uyl verklaarde desgevraagd
dat hij en Burger „op hetzelf
de spoor" zaten maar, „ik was
optimistischer dan Burger.
Men moet niet vergeten dat
Burger een vrije enge op
dracht had".
Ook Burger zelf verklaarde
dat er „geen controverse" was,
tussen hem en Den Uyl.
In de linkervleugel, gistera
vond uitgedund doordat zeker
twee linkse fractieleden in
Luxemburg verbleven, is men
nog steeds voorstander van
een progressief kabinet, des
noods zonder eigen deelne
ming daarin. De progressieve
KVP'ers zouden opteren voor
een advies van het staatshoofd
dat kaïn leiden tot het aanwij
zen van opnieuw een socialis
tische formateur van het for
maat Burger.
Ook in de ARP-fraotie be
raadde men zich gisteravond
over deze kwestie met nage-
ïvxsg dezelfde strijd als inzet.
De progressieve leden van de
ARP-fractie vinden ook dat er
een socialistische formateur
moet komen.
Voor de progressieve drie is
de vraag nauwelijks een punt.
Fractieleider drs. Joop den
Uyl hield gisteravond voor
mogelijk dat mr. Burger op-
mouw door de koningin zal
■orden gevraagd een forma-
aopdracht te vervullen, maar
dan met ruimere strekking
dan de vorige, namelijk de
vorming van „en kabinet". Het
is ook mogelijk dat de kandi
daat-premier een dergelijke
opdracht nu zelf zal krijgen.
commentaar
T^X-formateur Burger heeft
duidelijk te kennen ge
geven dat hij zijn opdracht niet
uit politieke overwegingen
heeft teruggegeven. Het was
een gewetensbeslissing, zei
hij.
Met andere woorden: hij ge
loofde er niet meer in. Ook al
zou hij nog enkele confessio
nelen hebben meegekregen
dan nog zou de constructie te
kunstmatig geworden zijn om
de garantie te kunnen geven
voor een gezond en geloof
waardig beleid.
Burger heeft alles beproefd
om de pat-stelling van 29 no
vember vorig jaar ongedaan te
maken en een brug te slaan
tussen twee kampen die pro
grammatisch meer met elkaar
te maken hebben dan de ruzie
achtige schijn soms doet ver
moeden.
Gebrek aan durf, te weinig
goede wil en overschatting
van traditionele uitgangspun
ten hebben Burger doen strui
kelen. En ook: de aarzeling
van de confessionele partijen
om te erkennen dat Neder
land sociaal en economisch al
leen uit het slop kan worden
gehaald als de christen-demo
craten en de PvdA gezamenlijk
'ot een gedurfde aanpak van
de problemen bereid zijn.
Het N.K.V. sprak donder
dagmiddag onmiddellijk zijn
grote teleurstelling u't over
het falen van de kabinetsfor
mateur. Dit geluid achten wij
een juiste afspiegeling van
wat In bredere kring wordt
gevoeld.
En nu? Een programkabi
net? Naar onze mening zou
liet niet meer dan een nood
oplossing kunnen zijn. De
Droblemen die zich de laatste
maanden hebben aangediend
zijn te fundamenteel dan dat
zij via een pragmatische aam
pak kunnen worden opge'osf
We zitten wel in het slop
Volgens Den Uyl is er nog
steeds een reële kans op de
totstandkoming v.m een pro
gressief kabinet. Dat blijkt uit
het feit, zei hij. dat de KVP
ons zakelijk wil beoordelen.
Al moet ik toegeven dat mijn
geloof in de goede wil van de
KVP wel op de proef gesteld
wordt. Den Uyl zei ook, dat
uit Burgers eindverslag aan de
koningin een beetje te proe
ven was dat Burger de kansen
voor Kabinet-Den Uyl nog
niet uitgesloten acht.
Zowel Den Uyl als mr. Hans
van Mierlo (D'66) verklaarde
gisteravond dat Burger al
met een. been over de eind
streep was. Het zou er nu nog
slechts om gaan dait andere
been ook zo veir te krijgen.
Daartoe moet Burger door
middel van een. ruimere op
dracht de gelegenheid Warden
gegeven.
Volgens Van Mierlo mist
Burger de laatste lettergreep
om de rebus op te lossen. Bei
den wilden een nieuwe op
dracht aan Burger niet bij
voorbaat uitsluiten.
PPR-fractielciider Bas de
Gaay Fortman was minder
duidelijk dn zijn reactie. Hij
zei alleen dat er de komende
dagen een strijd zal worden
geleverd over een „links" of
een „rechts" bewind. Bas de
Gaay Fortman noemde het de
tragiek van dit moment dat er
in de Kamer een meerderheid
is voor een progressief be
wind, maar dat die meerder
heid er tot nu toe niet is
uitgekomen. Hij verweet de
KVP dat ze in de besprekin
gen met Burger, uitgerekend
met een aantal programmati
sche bezwaren kwam, die. niet
eens zijn ontleend aan het el-
gen program maar zijn over
genomen van de WD en
DS'70. De Gaay Fortman
noemde speciaal de collegegel
den een uitvloeisel van. het
profijtbeginsel.
(zie ook pas. 13)
(Van onze parlementaire
redactie)
DEN HAAG. Koningin Ju
liana heeft gisteravond op pa
leis Soestdijk al gesproken met
de heren: M. de Niet (voorzit
ter Eerste Kamer), A. Vonde
ling (voorzitter Tweede Ka
mer), A. de Block (waarne
mend vice-president Raad van
State.
Voor vanmorgen zijn uitgn
nodigd: de heren Den Uyl
(PvdA) en Andriessen (KVP).
Voor zaterdag zijn uitgeno
digd: Wiegel (WD), Aantjes
(ARP), De Gaay Fortman
(PPR), Tilanus (CHU) en Bak
ker (CPN).
Maandag zal de koningin
ontvangen: Van Mierlo (D'66),
Berger (DS'70), Abma (SGP),
Koekoek (BP), Jongeling
(GPV), Van der Lek (PSP) en
Beuker (RKNP).
(Van onze redactie binnenland)
DRIEBERGEN De drie industriebonden starten van
daag een landelijke inzamelingsactie om de stakingskas op
peil te houden en om stakingsacties zeer lang te kunnen
volhouden.
De industriebonden hebben
de indruk dat de werkgevers
de vakbeweging (de bespre
kingen met de brouwerijen en
Akzo liepen vast) dwingen tot
een uitputtingsslag. De sta
kingskassen zijn nog lang niet
leeg (er is bovendien steun I
toegezegd van Duitse zijde),
maar de industriebonden wil
len zich nu reeds voorzien van
voldoende financiële middelen
om de „strijd ook na deze
zomer te kunnen volhouden",
zo werd op een persconferen
tie gezegd.
De industriebonden hebben
gisteren, nadait de besprekin
gen over een cao bij de bier
brouwerijen opnieuw waren
vastgelopen op de bijna tradi
tionele geschilpunten (uitbrei
ding werkingssfeer, totale
loonsom en maximering irn de
prijscompensatie) hun ultima
tums aan Heineken en Breda-
Oramjeboom de deur uitge
daan.
Verwacht wondt dat begin vol
gende week acties bij beide
brouwerijen beginnen.
Ook voor het Akzo-concern
worden voorbereidingen ge
troffen voor acties, nadat de
besprekingen gisteren even
eens waren vastgelopen. Van
middag vergaderen in Drie
bergen de vertegenwoordigers
van de actiecomité's van de
vakbonden bij de tientallen
vestigingen van Akzo in het
hele land. In die besprekin
gen zal in grote lijnen een
actieplan worden uigestippeld,
dat daarna ter beoordeling van
de ledenvergaderingen zal
worden voorgelegd,. De leden
zullen ook een beslissing moe
ten nemen over het stellen
van ultimatums.
„We voelen ons belazerd
door Akzo", zei de eerste on
derhandelaar van de industrie
bonden, de heer Drabbe.
„Waarom ze ons uitgenodigd
hebben is totaal een raadsel,
want in hun voorstellen was
niets terug te vinden van onze
uitgangspunten".
Akzo vindt dat de verlan
gens van de bonden te ver
gaan.
(Van een onzer verslaggevers)
VLISSINGEN De gemoe
deren van de stakende werk
nemers van De Schelde in
Vlisslngen zijn gisteren enorm
verhit nadat een lassersbaas
bij de IVAiIdepoort een staker
omver iisri gereden. Aanvan
kelijk was men van mening
dat een dergelijke daad een
afstraffing verdiende. Na het
ingrijpen van vakbondsleiders
en nadat de lassersbaas de ge
wonde staker zijn excuses had
aangeboden verdwenen gelei
delijk de spanningen.
Het incident gebeurde gister
ochtend bij de Scheldepoort,
waar stakers de werkwilligen
wel even lieten stoppen maar
hen verder niets in de weg
legden. De 33-jarige niet-sta-
kende lassersbaas J.O. uit Ar-
nemuiden stopte echter niet.
Hij kwam langzaam aanrijden
toen de 25-jarige staker W.P.
uit Vlissingen voor de auto
ging staan om de man te laten
stoppen- De lassersbaas reed
door en de staker werd door
de auto geschept. Hij liep
hierbij een gekneusde arm en
een aantal ontvellingen op.
In burger geklede politie
agenten, die bij dit incident
aanwezig waren, maakten te
gen de lassersbaas een proces
verbaal op. Als verklaring
voor het doorrijden gaf de las
sersbaas te kennen:„Ik dacht
dat hij wel opzij zou gaan."
„En ik dacht dat hij wel zou
stoppen", was de reactie van de
gewonde staker.
STAD EN STREEK
Zoutelande krijgt er een
vakantiepark bij.
Pagina 3
School in IJzendijke
geopend. Pagina 5
FINANCIëN EN
ECONOMIE
Boltini waarschuwt de
Tweede Kamer.
Pagina 11
BINNEN- EN
BUITENLAND
Mr. Scholten: ,,'t Is
helemaal geen mooie
villa". Pagina 13
KUNST EN CULTUUR
Bioscopen verdwijnen,
bezoekers nemen toe.
Pagina 15
SPORT
Supporter van Real
Madrid: Een eer.
Pagina 17
Sterk deelnemersveld bij
Omloop van de
Braakman. Pagina 21
(Van onze redactie
binnenland)
BEEK EN DONK De on
geveer 400 personeelsleden
Van Thiel United, een schroef-
boutenfabriek in Beek en
Donk, hebben donderdagmid
dag hun bedrijf bezet.
Zij gingen tot deze spontane
actie over nadat bekend was
geworden dat de directie van
Van Thiel United van plan is
vandaag surséance van b eta-
ling aan te vragen. Terwijl
donderdagmiddag vrachtauto's
van de Nederlandse Kabelfa-
brieken bezig waren materi-
aalvoorraden weg te halen. De
werknemers beschouwden dit
als „diefstal". Ze willen hun
bedrijf bezet houden tot sursé
ance van betaling is verleend,
een bewindvoerder is be
noemd en duidelijkheid is ont
staan omtrent de sociale ver
plichtingen die de directie te
genover het personeel heeft.
Overstromingen van de ri
vier de Mississippi mankten
van dit kerkje een geïsoleerd
eilandje temidden van he'.A*
.er in 'rei g It",w z$« ir'-S*
ondergebracht, die door
overstroming in West Alton
dakloos zijn geworden. Men
verwacht dat het water hoger
zal stijgen dan de tot nog toe
hoogste stand, die in 1844 werd
bereikt.
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Bergen op Zoom zou hoofdplaats moeten
worden van een groot gewest, dat behalve de regio's Ber
gen op Zoom en Roosendaal ook St. Philipsland, Tholen en
dat deel van Zuid-Beveland zou moeten omvatten waar
het industrie- en havengebied Reimerswaal is gepland.
(Van een onzer verslaggevers)
ARNHEM. Voor miljoenen
schade werd gisteravond aan
gericht tijdens een felle uit
slaande brand die in het Arn
hemse Spijkerkwartier vijf win
kels en vijf bovenwoningen in
de as legde.
Met praktisch al het mate
rieel bestreed de Arnhemse
brandweer de vuurzee die ont
stond in de verfgroothandel
Willekes aan de Spijkerlaan
waar voor een miljoen aan
brandbare verfmaterialen ver
loren ging. De vlammen grepen
snel om zich heen en drongen
naar de bovengelegen wonin
gen.
Het Kanaal door Zuid-Beve
land zou de grens vormen van
dit gewest met een nieuw ge
west Walcheren resterend
deel Zuid-Beveland - Noord-
Beveland. Voorts bestaan er
plannen voor een gewest
Zeeuwsch-Vlaanderen.
Dit blijkt uiit de indicatieve
structuurschets voor de be
stuurlijke indeling van ons
land, die zal worden opgeno
men in de memorie van ant
woord van minister Geertsema
van Binnenlandse Zaken aan
de Tweede Kamer inzake de
gewestvorming in Nederland.
Deze memorie verschijnt nog
dit voorjaar. Deze plannen
wijken ingrijpend af van die,
welke die provincies Noord-
Brabant en Zeeland onlangs
over de gewestvorming ter
kennis van minister Geertse
ma hebben gebracht.
Brabant sprak zich uit voor
één groot gewest West-Bra
bant, waarin de samenwer-
kingsinstituten van de regio's
Brc ia, Bergen op Zoom, Roos
endaal en het land van Heus-j
den en Altena zouden moeten
opgaan, terwijl Zeeland éénj
groot ge,west Zeeland voorstel- i
de, hoewel men daar de nood-j
zaak van gewestvorming niet;
inzag.
Overigens pleitten enkele
statenleden bij de behandeling
van deze zaak in provinciale
staten van Zeeland voor een
apart gewest* Zeeuwsch-Vlaan
deren-
Wat Bergen op Zoom betreft
haakt de minister in op de
visie, die het provinciaal be
stuur enkele jaren geleden in
het streekplan West-Brabant
heeft ontvouwd. Daarin wordt
aan Bergen op Zoom een be
langrijke rol toebedeeld in
verband met de Reimerswaal-
plannen. Ook de provinciale
nota „Samenwerkingsverban
den" van december 1970 sprak
over een mogelijk gewestelij
ke functie van Bergen op
Zoom.
Die Reimerswaalplannen
zo is ons gebleken vindt
men op Binnenlandse Zaken
belangrijk. Het standpunt van
Binnenlandse Zaken hierover
sluit geheel aan bij de gedach
ten die zijn neergelegd in het
in 1971 verschenen paarse
boekje van de Rijks Planologi
sche Commissie waarin de
RPC zich vóór vervroegde uit
voering van Reimerswaal uit
spreekt. Zoals bekend is in
westelijk Brabant de samen
stelling van de regio's Bergen
op Zoom en Roosendaal in
vergevorderd stadium geko
men. Voor St.-Philipsland,
Tholen en Reimerswaal is de
mogelijkheid geopend om tot
dit streekgewest toe te treden,
maar daarvan is nog geen ge
bruik gemaakt.
Als er een groot gewest
Bergen op Zoom tot stand
mocht komen de indicatieve
schets van Binnenlandse Za
ken is niet meeT dan „een
soort handleiding" zit er
tussen Brabant en Zeeland een
stevige grenswijziging in de
lucht, omdat het niet wense
lijk wordt geacht, dat er een
provinciale grens dwars door
een gewest loopt.
„Het is ondoenlijk dat één
deel van zo'n gewest Bergen
op Zoom in Den Bosch praat
en een ander deel in Middel
burg", aldus een zegsman.
(Van onze redactie
buitenland)
BREST Twe-> Franse ma
rineschepen brengen het Sov
jet-vrachtschip „Juzenny
Burg" op naar Brest, dat ver
moedelijk in aanvaring is ge
weest met de Franse kotter
„Dany Gerard" die donderdag
ter hoogte van de Bretonse
kust is verdwenen.
De „Darmy Gerard" had zes
marr~aan boord, van wie tot
nog toe niemand is gevon
den.
Nadat van hrfschroefvlieg-
tuigen uit genomen foto's had"
den aangetoond dat de „Juzen
ny Burg" sporen van een aan
varing vertoonde zond de
Frainsie marine twee schepen.
Franse marinemannen zijn aan
boord van het Sovjet-schip ge
gaan en hebben de kapitein
verzocht naar Brest te va
ren.
(ADVERTENTIE)
(Van onze correspondent).
LONDEN „Volgens de
bevindingen van het Canadees
Instituut voor Vredesonder
zoek verdedigen juist de trou
we kerkleden van bepaalde
christelijke confessies de har
de lijn van de afschrikkings-
politiek. Er is geen statistisch
bewijs te leveren, dat sinds
dien Pacem in Terris veel
hieraan heeft gewijzigd. Hoe
wel men dergelijke steekproe
ven en analyses niet mag e-
neraliseren, wil het mij voor
komen, dat we hierin veel
herkennen van de werkelijk
heid om ons heen".
Aldus kardinaal Alfrink,
gisteravond in Londen, waar hij
als internationaal voorzitter
van de Pax Christi Beweging
sprak op een bijeenkomst, die
de Engelse afdeling der Pax
Christi Beweging had georga
niseerd.
Kardinaal Alfrink beant
woordde hiermee zelf de
vraag, die hij aan het begin
van zijn inleiding had gesteld,
namelijk of de zo zeer toege
juichte encycliek Pacem in
Terris, welke Paus Joannes
XXIII tien jaar geleden, op 11
april 1963, publiceerde, in en
buiten de kerk veel heeft ver
anderd in de houding ten aan
zien van het vredesvraag
stuk.
In alle eerlijkheid meende
kardinaal Alfrink te moeten
constateren, dat „in feite sinds
het verschijnen van Pacem in
Terris bijzonder weninig ver
anderd is in de houding van
de christenen ten aanzien van
deze fundamentele proble
men. Dat betekent, dat we de
ze periode van tien jaar niet
benut hebben, geen gebruik
hebben gemaakt van de ons
gegeven pauze om orde op za
ken te stellen". De kardinaal
noemt dit „een zeer ernstig
tekort van ons christenen in
deze tij d".
(Vervolg op pag. 13).
1 flesje vanillevla - 1 flesje choco
ladevla - 50 gr. walnoten 50 gr.
hazelnoten - boter - suiker 1 eetl.
rum of cognac.
Noten-domïno-v!a.
Hak afzonderlijk walnoten en hazel
noten en rooster ze, ook weer af
zonderlijk in een iets vette koeke-
pan, waarbij u ze met suiker be
strooit en dit af en toe omschept
Voeg de rum of cognac en de
hazelnoten toe aan de chocolade
vla, de walnoten aan de vanillevla.
Zet een vlaschaal klaar en giet nu
tegelijk uit twee kannen de twee
soorten vla in de schaal, ieder van
een kant, zodat u een gele en een
bruine helft krijgt.
Smulpapen kunnen een boekje met
leuke Zuidvruchten-recepten aan
vragen bij antwoordnummer 3212,
Amsterdam (geen postzegel nodig).
