PROBLEMEN
ROND
EEN
VERBOUWING
spits
vrn
uit'
DROOM
VRAGEN
BALLET
door
jan wintraecken
DE STEM ZATERDAG 16 DECEMBER 1972
EEN rijk heer moest tot
zijn grote ergernis al
tientallen jaren aan
horen, dat zijn kasteel de tand
des tijds niet had weten te
doorstaan. Maar het kasteel
was zo groot, dat er in het he
le land niet één architect te
vinden was, die het karwei
aandurfde om het hele kasteel
te verbouwen. Dat was extra
moeilijk omdat de kasteelheer
er op stond met zijn vrouw,
kinderen, knechten en maag
den ook tijdens de verbouwing
in het kasteel te kunnen blij
ven wonen.
Op zekere dag meldde zich
echter een bouwmeester, die
vo'orstelde het kasteel in fa
sen te verbouwen. Het karwei
zou daardoor niet al te gigan
tisch worden en de familie
kon er blijven wonen.
De bouwmeester stelde voor
om met de middenverdieping
te beginnen, want zei hij, die
verdieping met een doolhof
aan kamertjes en gangen,
kan heel eenvoudig moderner
worden opgezet. Hij kreeg zijn
opdracht en begon er in au
gustus 1968 aan.
Vrij spoedig daarna belde
er een andere architect aan
de kasteelpoort. Hij wees op
het dak vol tierlantijnen en
beweerde dat de dakkamers
veel efficiënter konden wor
den ingedeeld. De kasteelheer
keek naar de volledig in de
steigers staande middenver
dieping en vervolgens in zijn
brandkast. Hij rekende even
iets uit op de achterkant van
de radiogids en zei dat de
bouwmeester in 1974 met de
verbouwing van het dak
mocht beginnen.
Tientallen bescheiden te
kenaartjes in het land begre
pen er niets meer van. Ze
belegden samen een vergade
ring en nodigden de kasteel-
heer uit. Heer, zeiden ze, uw
kasteel dondert straks in el
kaar. De fundamenten en
de benedenverdieping zijn niet
in staat om alles te dragen.
Wie zo drastisch gaat ver
bouwen, moet onderaan be
ginnen. De kasteelheer dacht
diep na en zei: Jullie hebben
gelijk. Hij ging naar huis, keek
weer in zijn brandkast en
sloeg opnieuw aan het reke
nen. Hij liet vervolgens be
kend maken dat reeds in 1973
met de verbouwing van de be
nedenverdieping begonnen
zou worden. Maar omdat dit
zo'n groot karwei was, zou de
verbouwing over 10 jaar wor
den uitgesmeerd.
DE kasteelheer was nu
heel tevreden, alles
zou veranderen.
Hij zou binnenkort over een
modern kasteel beschikken.
Toen vroeg de architect van
de middenverdieping belet.
De man was diep teleurge
steld. Ik had, zei hij, zo'n
mooi plan uitgewerkt voor 'n
middenverdieping, die nieuw
zou zijn en toch precies tus
sen het dak en de onderver
dieping zou- passen.
Maar nu hebt u opdracht ge
geven om èn dat dak èn de
benedenverdieping drastisch
te laten veranderen.
Daarom past mijn plan niet
meer in het geheel. Ik heb 'n
nieuw plan voor de midden
verdieping gemaakt en ik zie
kans om alles in tien tot twin
tig jaar te realiseren.
Kan ik beginnen? Nee, zei de
kasteelheer, dat kan niet.
Vindt U het dan geen goed
plan, vroeg de architect ge
raakt. Dat zeg ik niet, zei de
kasteelheer, ik heb geen cen
ten meer.
TT ELAAS, dit is een waar
tl verhaal. Het verhaal
van de vernieuwing
van ons onderwijs. In 1968 is
de Mammoetwet het voort
gezet onderwijs gaan regelen.
Spoedig zal een begin worden
gemaakt met de verandering
van het onderwijs aan univer
siteiten en hogescholen.
Deze krant heeft U op 25 no
vember kunnen melden dat 't
kleuter- en het lager onder
wijs vanaf het volgend jaar
worden aangepakt. Terwijl die
plannen worden uitgewerkt, -
wordt er in toenemende mate
om een middenschool ge
vraagd. Die middenschool zou
passen op het vernieuwde ba
sisonderwijs en in een meer
eigentijds onderwijssysteem.
Omdat er echter al te weinig
geld is voor de oorspronkelijke
verbouwing van de midden
verdieping, de Mammoet, voe
len nogal wat leraren bitter
weinig voor nóg een verbou
wing. In het actieprogramma
van de vakbeweging tot 1975
staat daarentegen dat die mid
denschool er moet komen. De
Stichting Wetenschappelijk
Onderzoek Vakcentrales,
heeft nu een rapport over die
middenschool gepubliceerd-
onder de titel:
De jonge tiener en zijn school
Jan is twaalf en heeft zonder problemen de lagere school doorlopen. Wat nu
Keus genoeg: LTS, LHNO, LDS, LEAO, de Lagere Landbouw-, Tuinbouw-, Bos
bouw- en Landbouwtechnologische School, de Visserijschool, de School voor de
Kust-, Rijn- en binnenvaart, de Havenvakschool, LAYO, MAYO, HAVO, Athe
neum of gymnasium Arme Jan. Arme ouders van Jan.
Zes jaar basisonderwijs was
vroeger misschien voldoende
om de wijde wereld in te
gaan, vandaag de dag niet
meer. De samenleving is veel
ingewikkelder geworden en
de leden van die samenleving
U en ik en Jan moe
ten op veel meer terreinen
oordelen en beslissen. Daar
om, aldus de vakbeweging, -
moet de basisschool worden
gevolgd door een tweede pe
riode van algemeen onder
wijs: de middenschool.
Het gaat om een uiterst
belangrijke zaak. Minister v.
Veen was van plan regelma
tig met de mensen uit het
onderwijs te gaan praten op
zogenaamde resonans-bij-
eenkomsten. Het is bij één
bijeenkomst gebleven, maar
die ging wel over de midden
school. We tasten over de
vormgeving van zo'n school
nog wel wat in het duister.
Drs. J. Struijk beschreef het
zo: „Het probleem van de
middenschool doet denken
aan een legpuzzel die hoewel
onaf, toch in de handel is
gebracht en waaraan puzze
laars en puzzelmakers verder
werken zonder wat wjj kun
nen onderscheiden wie bij
wie hoort". Anderzijds is er
buiten de grenzen wel iets in
de geest van de midden
school te vinden en het rap
port van de vakbeweging
constateert dan ook: „De
middenschool is geen waag-
halzig experiment, maar 'n
navolging van elders reeds
gegeven voorbeelden." Het
rapport is geschreven omdat
men „de discussie over de
middenschool weg wil halen
uit het kringetje van de des
kundigen". U en ik en Jan
moeten er over mee kunnen
prats».
Nadat de nota van de vak
beweging eerst heel le
zenswaardig de kenmerken
en manco's van ons huidige
onderwijssysteem heeft be
handeld (besteladres: Ravel-
laan 1 Utrecht), volgt dit ci
taat: „De gedachte van de
middenschool begint met 'n
droom: over onderwijs, dat
werkelijk gelijke kansen
biedt aan alle kinderen, dat
de jonge mensen opvoedt tot
vrijheid en verantwoorde
lijkheid. waar teamgeest
heerst en waar jongens en
meisjes plezier beleven aan
hun eigen groei in kennen
en kunnen." Lang niet alle
dromen zijn bedrog.
Om te weten waar we het
nu precies over hebben, wat
kenmerken van die midden
school Het is een school
gÊBÊÊÊÊÊM
In principe kan het huiswerk vervallen.
...het beeld dat ze in hun jeugd hebben opgedaan.
Tekst: Jos Ahlers
die de kinderen na de
basisschool nog een
aantal jaren samen
houdt, zodat ze
hoezeer onderling ook
verschillend in karakter,
vaardigheden en intelli
gentie zich kunnen
voorbereiden op een
maatschappij, waarin zij
ook samen moeten le
ven;
daardoor wordt de be
roepskeuze naar tenmin
ste 15-16 jarige leef
tijd uitgesteld, waardoor
niet vroegtijdig moge
lijkheden worden afge
sneden;
de middenschool biedt in
verschillende vakken on
derwijs op meerdere ni
veaus, zodat kinderen
zich in eigen tempo en
afgestemd op eigen mo
gelijkheden kunnen ont
wikkelen;
de school brengt de mo
gelijkheid van een har
monische vorming van
de persoonlijkheid omdat
ze zowel theoretische, -
musische, technische als
praktische bekwaamhe
den bevordert;
en sluit via een volgende
trap (de bovenschool?)
aan op verdergaande
studie bij het hoger be
roepsonderwijs en de u-
niversiteiten.
Ik ben nu in het boekje
nog maar op bladzijde 44
(van de 96), maar 'n stroom
vragen barst al los: Hoe kan
men de matige of slechte
leerling van het huishoud-
onderwijs in één klas zetten
met de begaafde gymnasi
ast? Komen beiden dan niet
tekort? Welke zin heeft het,
het kind van de sjouwerman
en de advocaat gezamenlijk
op te voeden: hun cultuurpa
tronen liggen immers ver
van elkaar.
De moeilijkheid van dit
kan nog geen spijker recht in een plank slaan.
.volgens sommigen een sprong in het duister.
...dat hij op een gegeven moment
bepaalde kinderen „opgeeft".
Het is niet meer mogelijk alle bestaande kennis
zinvol op te nemen.
soort vragen is, aldus de no
ta, dat ze kloppen als men
vanuit het huidige systeem
denkt. Maar die midden
school verandert het sys
teem en daarom passen die
vragen dan niet meer.
Wanneer men alle kinderen
van,dezelfde leeftijd binnen
dezelfde tijd dezelfde wis
kundige onderwerpen wil la
ten begrijpen, zullen de re
sultaten weinig bevredigend
zijn. Onderwijs en opvoeding
betreffen echter zoveel fa
cetten van de zich ontwik
kelende persoonlijkheid, dat
men voor dat probleem van
de verschillende wiskundige
begaafdheid in de midden
school maar een oplossing
moet vinden. In de midden
school komt ock een aan
zienlijke verschuiving van
verantwoordelijkheden tot
stand: de leerling zal veel
sterker zelf verantwoordelijk
worden voor tempo en
studierichting.
Als een school tot doel
heeft balletdansers af te le
veren, dan zal ze zich daar
zo vroeg en zo volledig mo
gelijk op moeten richten.
Dat leidt dan tot een ver
waarlozing van alles wat niet
met ballet samenhangt. De
middenschool is ongeveer 't
tegenovergestelde. Ze wil de
leerling juist zo lang moge
lijk kansen geven om zich in
'n voor hem geschikt lijken
de richting te ontwikkelen.
Dat betekent dat hij met
veel zaken moet kennis ma
ken, hoe kan hij anders we
ten wat hem belang inboe
zemt?
De middenschool is boven
dien op een alzijdige ontwik
keling van de leerling geba
seerd. „Precies", roept een
groep tegenstanders, „er zijn
leerlingen, die nu eenmaal
gericht zijn op praktisch
werken, wat moeten die
straks op zo'n midden
school? Laat ze toch fijn
naar de l.t.s. gaan."
Natuurlijk zijn er verschil
len tussen mensen, ook op
het gebied van de praktische
begaafdheid. De een maakt
met zijn handen wat zijn o-
gen zien, de ander kan nog
geen spijker recht in een
plank slaan. Maar wat zegt
dat? Dat alleen degene die
weinig theoretisch begaafd is
die spijker recht slaat? On
zin natuurlijk. Iemand met
veel theoretische begaafd
heid kan best een hoge en
best een lage praktische be
gaafdheid hebben. Bij tand
artsen en chirurgen is een
combinatie van hoge be
gaafdheid op beide gebieden
zelfs nodig. Het gaat er om
dat de middenschool elke
leerling de kans biedt beide
begaafdheden te ontwikke
len. Beide zijn voor iedereen
waardevol.
TTiE bak van Anderlecht
1 was met 12.000 man en
een handvol vrouwen
niet eens voor de helft ge
vuld. De in een royalistische
opwelling Astrid-park ge
noemde bebossing droop van
het water. Over het groene
veld hing tot op kniehoogte
de grijze mist der oververza
diging. Vele bezoekers droe
gen bouffanten en er werd
zwaar gehoest, maar dat
mocht het roken niet hinde
ren. Er wordt tijdens zo'n
wedstrijd (Anderlecht-Ant
werp 2—2) wat afgerookt.
Ofschoon Pol van Himst zo
vlak voor de kerst veel koffie
verkoopt, hij handelt daarin
met een zwager, betrad hij het
veld met bedrukt gezicht.
Omlaag strevende schouders,
onzekere tred, genegen hoofd.
Dat zag er dus niet best uit.
Iedereen weet intussen wat 't
is, maar niemand praat er
over. Pol kan namelijk zijn
draai niet meer vinden en
dat is voor een profvoetballer
een nare zaak. Het is begon
nen met het heengaan van
Jan Mulder. Toen moest Pol
op bevel van die onverbeter
lijke George Kessler de spits
in. En u weet zelf wat een
spits is. De spits is de plaats
die op deze aarde de hel het
dichtst benadert. Er zijn door
wrochten in zonde en geweld
die zich daar op hun gemak
en kiplekker voelen. Door de
bok zijn dat forse knapen, met
lage gewetens, joyriders met
scheenbeschermers, meiden
jagers, jagers met polkakop,
doordouwers met een gouden
hoektand en gaten in de oor
lellen. Jan Mulder was er zo
een. Leefde alleen in de spits
de rest van zijn bestaan was
sterven. Maar Polleke niet ge
zien. Die stond in de spits met
naar binnen gedraaide voet
jes, de knietjes tegen elkaar
bang te wezen van al die
grijpgrage grauwe grimmi-
gaards zonder lip of zonder
tand. Pol raakte geen bal,
baadde in het zweet en deed
het in zijn broek. Pol is weer
Pol dus weer uit de spits en
het middenveld in. Maar se
dertdien is hij zijn draai kwijt
en kan hem niet meer vinden.
OOK tegen Antwerp niet.
Antwerp heeft een ze
kere Oostenrijker Karl
Kodat in de voorste gelede
ren lopen. Niet dat die het zo
geweldig doet, maar tegen het
ontredderde Anderlecht kreeg
deze man het toch maar klaar
binnen het eerste kwartier
tweemaal te scoren. De slan
genlederen vrouwen op de
tribune gilden van afgrijzen.
Aanvoerder van Himst zei: -
„Non de doeme, non de doe-
me", en had daarmee het ge
lijk aan zijn kant. George
Kessler, in de laatste tijden
toch al wat pips, verbleekte
zienderogen.
De redding kwam van
scheidsrechter Doris Derijcke
en dus van onverwachte zij
de. Want eerder in de strijd
breekt me daar toch die Rob
bie Rensenbrink door op een
wijze die slechts in kwatrijnen
beschreven zou kunnen wor
den. Robbie snelt en snelt en
blijft maar snellen met de bal
aan zijn voeten. Zijn persoon
lijke bewaker Gilbert Mar-
menhout, de beul van Hobo
ken genaamd, heeft het
schuim op de mond. Op het
moment waarop Robbie aan
legt, werpt de beul van Hobo
ken zich op zijn bekende wijze
vooruit en trapt Robbie met
alles wat hij heeft ten onder
ste boven. Zulks geschiedde
midden in het strafschopge
bied maar Doris Derijcke kon
kennelijk zijn fluit niet vin
den. Er werd nog wel 'nwoud
van geheven wijsvingers opge
richt, maar Doris bleef hard
en Robbie kroop uit de krater
die hij geslagen had.
Toch moet Derijcke's gewe
ten geknaagd hebben, want
tijden later struikelt Polleke
van Himst over zijn eigen
linkse voeten en laat me Do-
ris nu wel naar de witte stip
wijzen. De Antwerpenaren met
Marmenhout van Hoboken
voorop zijn op ditzelfde mo
ment nog steeds niet uitge-
protesteerd, maar dat weer
hield Rob Rensenbrink er niet
van de penalty diezelfde mid
dag nog om te zetten in een
doelpunt. Een droge schuiver
met de linkervoet onder de
grondmist door naar de rech
terhoek, 12.
GOED, het werd nog 22
ook, maar velen van
hen die Anderlecht in
de grote jaren hebben gekend
lieten de tranen de vrije loop.
nl een Brusselse nachtclub -
waar vele sportlieden op-
kruisen om op zuiver ethnolo-
gische gronden een zwarte
stripteaseuse in ogenschouw
te nemen, werd nog in die
zelfde nacht een plan gesmeed
tot de terugkoop van Jan
Mulder. Uit bed gebeld,
weigerde Jan echter pertinent
m te gaan op het grootse aan
bod: 500.000 gulden, 'n sport
wagen en als extra premie die
zwarte stripmeid. „Jan is ver
anderd" zeggen ze in Brussel,
„en dat is de ondergang van
Anderlecht." De vrouwen van
Anderlecht zijn van plan bfj
de volgende wedstrijd rouw te
dragen. De oogwallen worden
dan paars.
