De Smog klaagt
milieuvervuiling aan
Boomfeestdag is een
nationale zaak
Hongersnood bedreigt vrij Angola
HOE LANG NOG
GEWASSEN DOOR PORTUGEZEN CHEMISCH VERWOEST
NAVO gaat praten
over erkenning
van Oost-Duitsland
Vieze vuile sloot
BOMMENWERPERS
OFFENSIEF
DE rfiCUlfmNT
BIJNA HONDERDVEERTIG
STAATSGREPEN IN 151 JAAR
fpeil
^Bp®Qö
fecgyüOüJJücmD
CONFLICT TUSSEN CDU
EN CSU
VOORLOPIG UIT DE WERELD
kleine
stem
peilingen
Mijlpalen
Woensdag 6 december 1972
3*»^. x
«■fi fipt&uet
11
MN
':il
Zo. het zit er weer op, het jaarlijkse pakjesfeest. Allemaal
mooie cadeaus gekregen? Vast wel. Ik wel. tenminste. Waar ik
alleen een beetje mee zit, dat is met al dat papier en dat plastic,
waarin de cadeaus verpakt zaten. Waar moet je dat nu laten
Vroeger kon je nog eens wat in de kachel gooien, maar steeds
meer mensen hebben centrale verwarming. In de vuilnisbak kan
niet veel. En het kan nog wel een paar dagen duren voor die
langs komt. Kortom al dat inpakmateriaal maakt het ons toch een
beetje moeilijk. Want het is niet alleen je eigen spul, dat weg
gewerkt moet worden, maar ook van je vriendjes en de buren en
alle mensen in het dorp of in de stad. Alleen al in Zeeland en
West-Brabant wonen zo'n 600.000 mensen. Die hebben (bijna)
allemaal minstens een pakje gekregen. Om elk pak zit gemiddeld
een stuk Sinterklaaspapier van een vierkante meter. Bij elkaar is
dat dus op z'n allerminst een oppervlakte van 600.000 vierkante
meter. Dat is toch een aardig lapje bij elkaar, vind je ook niet?
Het wegwerken van al die rommel heeft te maken met het milieu,
waarin we leven. En over het milieu gaat deze aflevering vau
de Kleine Stem.
Twee schoolklassen hebben zich met de vervuiling en de be
scherming van het milieu uitvoerig beziggehouden. Het resul
taat daarvan staat op deze pagina afgedrukt. Bovendien nog een
brief van het comité Nationale Boomfeestdag, die de moeite vau
het lezen waard is.
Klas 3 van de Adriaan van Bergensehool in Etten-Leur heeft
zich een paar lessen lang beziggehouden met milieuhygiëne.
Gezamenlijk schreef de klas:
Hoe lang nog gaat de milieuvervuiling door. Vroeger was de
milieuvervuiling nog geen probleem. Er waren toen niet zoveel
fabrieken als nu. De fabrieken maken de lucht vuil en vies. Het
vuile afvalwater komt in onze sloten. Wij mensen zelf werken er
ook aan mee. Kijk maar eens een keertje rond in 't bos. In het
bos vinden we de afval van de mensen die daar geweest zijn.
Kunnen de mensen het bordje niet lezen, waarop staat: „Laat
niet als dank Houd ons land toch schoon.
De leerlingen van de zesde klas van de St.-Laurentiusschool aan de Van Ga
verenlaan 18 in Breda hebben onder leiding van juffrouw Schellekens een pracht
van een milieukrant gemaakt. Die krant heet „De Smog", enfin, dat zien jullie
op de foto van de voorpagina van die krant, die je hierboven ziet staan.
Met de affiche die hierboven staat en die ontworpen is door de ELFJARIGE
MONIQUE KAPPELHOF uit Haren, hoopt het Comité Nationale Boomfeestdag
meer bekendheid te geven aan haar akti viteiten gericht op de jeugd.
De milieukrant staat vol met
berichten over de afschuwelij
ke gevolgen van de bijzondere
vervuiling van het milieu. Dat
alles is dan nog geïllustreerd
met tekeningen, waardoor een
fraai totaal ontstaat. Een paar
berichten uit de krant: „P.J.
uit Breda is vanmiddag om
het leven gekomen. Het ge
beurde om 3 uur 's middags
toen P.J. op straat liep en in
een smogwolk terecht kwam.
Toen is hij naar het hospitaal
gebracht, maar overleed in het
hospitaal."
en
„Kind gestikt door gas. Het
9-jarige meisje was pas uit
een ziekenhuis. Het meisje
kon niet tegen de buitenlucht.
Toen ging ze een eind wande
len om aan de buitenlucht te
wennein. Ze woont in Limburg.
Toen kwam ze voorbij de fa
brieken. Daardoor ishet
meisje gestikt. Haar vader en
moeder zijn bedroefd."
Een indrukwekkend bericht is
ook het volgende.
„Jongen verdronken. De
jongeheer J. B. is maandag 20
oktober als een Zwarte Piet
uit het water gekomen. J.B.
ging zwemmen in de Donge.
Toen hij boven kwam was hij
zo zwart als ro.et. Hij kwam zo
zwart boven omdat in de Don-
ge veel olie zit. De jongen was
op slag dood."
Een schrijnend bericht is
dit: „Haven vervuild. In Rot
terdam is de haven vervuild.
Er ligt zowat in: plastic zak
ken, papiertjes en olie van de
boten. De mensen in het park
rond de haven gooiden de
piertjes enz. in het water.
Chauffeurs gooien zakken in
het water, als ze moeten stop
pen. Of ze stappen uit en dan
gaan ze langs 't trapje naar be
neden en gooien ze het dan in
het water. Dan gaan ze weer
langs het trapje omhoog en
dan gingen ze weer vlug in de
auto zitten. Ein als de brug dan
weer omlaag ging dan rijden
ze weef vlug door. En dan den
ken ze dat niemand het heeft
gezien." Om te eindigen een
kop in kleur van een van de
pagina's van de milieukrant:
„Dag vogels, dag bloemen,
dag natuur".
0 Een van de veelzeggende tekeningen uit de milieukrant.
De smog.
Het doel van deze activitei
ten is het bevorderen van de
groei van het milieubewustzijn
door het in direct contact
brengen van de kinderen met
de natuur door middel van
„hun eigen boom". Monique
kreeg voor haar ontwerp de
eerste prijs in de affichewed
strijd van de Boomfeestdag
1972 toegekend door de jury,
waarin o.a. de directeur van
de Rietveldacademie, de heer
E. Dooyes, zitting had. De
druk kon verwezenlijkt wor
den door medewerking van
Steendrukkerij De Jong en
Co., uit Hilversum.
De Boomfeestdag dankt zijn
ontstaan aan een oproep van
de United Nations, in 1957, om
door het instellen van een
„Festival of Trees" het plan
ten van bomen over de gehele
wereld krachtig te bevorderen.
Met medewerking van het
Staatsbosbeheer kwam een
werkcomité tot stand, dat in
de gemeente Apeldoorn de
eerste „Boomfeestdag' organi
seerde. Hieraan werd deelge
nomen door 1600 kinderen uit
de twee hoogste klassen van
de lagere scholen.
Naarmate de „Boomfeest
dag" een echt nationale aange
legenheid werd, groeide het
jaarlijks aantal deelnemers uit
tot ruim 55.000 kinderen in
1971. Het vorig jaar gaven
zelfs meer dan 70.000 kinde
ren, te zamen met prins Claus
die de miljoenste boom in het
kader van dit jaarlijks evene
ment plantte, uiting aan het
feit, dat zij zich voor het
groen en dus leefbaar houden
van ons land mede verant
woordelijk voelen.
Deze affiche kan worden
besteld door inzending van
een briefkaart aan Staatsbos
beheer te Utrecht, waarbij op
de voorzijde naast het adres
van de afzender moet worden
aangegeven hoeveel affiches
men verlangt terwijl voor elke
affiche f 0,60 aan postzegels
boven de normale port moet
worden bijgeplakt.
Het landelijk Comité bereidt
jaarlijks de boomfeestdagvie
ring voor in samenwerking
met zijn vertakkingen in de
provincie: de z.g. Regionale
Commissies. Deze commissies
onderhouden het contact met
de gemeentelijke organisators.
De adressen van de Regi
onale Commissies zijn: Voor
Zeeland, Kanaalkade 2, Axel
01155-1780 en Noord-Brabant
St.-Josephstraat 93, Tilburg
013-675959.
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM „De Portugezen hebben ook dit jaar de
chemische oorlog op grote schaal voortgezet. Ongeveer 50 pro
cent van de gewassen op de velden werd onbruikbaar gemaakt
waardoor er een ernstige hongersnood dreigt in de bevrijde
gebieden van Angola. Ze hebben grote hoeveelheden vitamine
preparaten nodig in verband met de ernstige voedselproblemen."
Ter gelegenheid van de start
van de actie „Morgen moet
Angola beter zijn" was giste
ren het hoofd van de medische
dienst (SAM) van het Angole
se bevrijdingsleger, dokter Ma
rio Afonso d'Almeida, in ons
land. Dokter d'Almeida die
vanuit Nederland tevens een
aantal Europese groepen en or
ganisaties, waaronder de we
reldraad van kerken, zal be
zoeken wil tijdens zijn verblijf
in Europa de aandacht vesti
gen op de problemen, waarmee
de medische dienst in het be
vrijde deel van Angola te
kampen heeft.
Volgens de Angolese arts heeft
het chemische bombardement
dit jaar plaatsgevonden in de
maanden juni en juli. De Por
tugezen maakten gebruik van
bommenwerpers waartegen de
bevrijdingsbeweging weinig
kon uitrichten. Er is wel lucht
afweergeschut aanwezig maar
niet voldoende opgeleide sol
daten om het te bedienen.
De bevolking ondervond geen
direct nadeel van de afgelopen
actie, omdat deze uitsluitend
op de velden gericht was en
niet op dorpen of steden.
„Maar het psychologische ef
fect van dit soort bombarde
menten is zeer groot. De men
sen zijn van nature zeer bijge
lovig en als er dan van die
grote vogels uit de lucht ko
men en velden en bomen ver
branden, dan maakt dat zeer
fers. Er heerst een schrikba
rende ondervoeding en kinder
sterfte. Onder het Portugese
bewind stierven vier van de
vijf kinderen vóór het vijfde
levensjaar al, aldus dokter
d'almeida.
„Wij hebben de laatste jaren
een begin gemaakt met de ge
zondheidszorg. Er zijn nu ei
gen Angolese hulpartsen en
verplegers, die werken in hun
eigen Angola. Het antwoord
van de Portugezen op de op
bouw van het betere Angola is
een triest antwoord, met na
palm en ontbladeringsmidde-
len worden akkers vernietigd
en de oogsten verwoest. De
hongersnood wordt voor velen
de vergelding voor hun ver
langen naar vrijheid."
Het eerste ziekenhuis van de
SAM werd mede dank zij een
eerdere actie van het Medisch
Comité Angola opgericht vlak
over de grens van Zambia- Er
is nu geld nodig voor twee
ziekenhuizen en de uitbreiding
van de medische opleidingcen
tra. Verder moeten de hulpart
sen in het gebied, waar ge
vechten worden geleverd,
dringend worden uitgerust met
medicijnen en instrumenten.
Het grootste probleem met de
veel indruk. Over het gebrek
van voedsel nog niet eens ge
sproken."
De medische dienst van dokter
d'Almeida werd in 1963 door
het bevrijdingsleger (MLPA)
opgericht. Op dat moment wa
ren er voor de zwarte Angole-
zen in het oosten van het gro
te land nog nauwelijks of geen
medische voorzieningen. Mala
ria en andere infectieziekten
eisen nog steeds vele slachtof-
verlening van medische hulp
aan gewonde strijders, aldus
dokter d'Almeida, is het ver
voer.
„We zitten op de Zambiaanse
grens veel te ver van het front
vandaan, meer dan 100 km. Er
zijn bijna geen vervoermidde
len. Vele rivieren moeten
worden overgestoken en de
Portugezen houden de door
wade plaatsen vanuit de lucht
in de gaten. Als gewonden uit
eindelijk in ons ziekenhuis be
landen, moeten we dikwijls le
dematen amputeren, omdat we
te laat zijn. Maar er is geen
andere keuze: bouwen we in
Angola zelf ziekenhuizen, dan
kunnen we er zeker van zijn
dat deze binnen de kortst mo
gelijke tijd met de grond gelijk
gemaakt worden.
0 Dokter Mario Ajonso d'Almeida, lioojd medische dienst in bevrijd Angola.
Dokter d'Almeida toonde zich
bijzonder verheugd met de of
ficiële VN-erkenning van de
bevrijdingsorganisaties in An
gola, Mozambique en Guinee-
Bissao als enige vertegen
woordigers van de volkeren in
de Portugese koloniën. Of er
op dit moment door het bevrij
dingsleger successen worden
geboekt in de strijd tegen de
Portugezen kon hij moeilijk
zeggen. Er is nu juist een
groot Portugees offensief aan
de gang. Maar volgend jaar
wordt er algemeen rekening
mee gehouden dat de strijd zal
overslaan naar de grote steden
van Angpla.
(Van onze redactie buiten
land)
De centraal Amerikaanse
Republiek Honduras, waar het
leger eergisteren de macht
heeft gegrepen, beslaat een
gebied van bijna 113.000 vier
kante kilometer tussen de sta
ten Nicaragua, El Salvador en
Guatemala. Er wonen 2.673.000
mensen die in hoofdzaak leven
van de bananenteelt.
De invloed van de Verenig
de Staten is groot en een groot
deel van de landbouwproduk-
tie is in handen van de Ame
rikaanse maatschappij „United
Fruit". De export had in 1970
een waarde van 190 miljoen
dollar (50 procent bananen en
13 procent koffie).
In 1969 voerde Honduras ge
durende vijf dagen de zoge
noemde voetbaloorlog tegen
het buurland El Salvador. De
oorlog was een gevolg van 'n
voetbal-incident waarna re
presailles werden genomen
tegen de in Honduras wonende
burgers van El Salvador. Van
hen keerden 5.000 naar hun
land terug.
Cruz, een tengere advocaat,
is iets meer dan anderhalf jaar
president geweest, maar Lo
pez, die gisteren de macht
heeft overgenomen, was al de
sterke man achter hem die kon
overnemen wanneer het hem
goeddunkte.
Met zijn goedvinden werd
in maart vanhet vorig jaar
voor het eerst rechtstreeks
door het volk een president ge
kozen. Cruz kandidaat van
de nationale partij kreeg
iets meer stemmen dan zijn
liberale tegenstander.
Krachtens een overeenkomst
met Lopez verdeelden de nati
onale en liberale partij de mi
nisterzetels, maar in het begin
van dit jaar ontsloeg Cruz
twee liberale kabinetsleden.
Tijdens het bewind van
Cruz gingen nieuwbenoemde
ambassadeurs bij Lopez hun
opwachting maken, hoewel het
protocol vereiste dat ze hun
geloofsbrieven aan de presi
dent overhandigden.
Lopez Arellano is 52 jaar.
Zijn 2,5 miljoen onderdanen
behoren tot de meest berooide
van Zuid-Amerika. Zij hebben
in 151 jaar 136 staatsgrepen
over zich heen zien gaan.
(Van onze redactie
buitenland)
JQe dreigende breuk tus
sen de christendemocra
tische oppositiepartijen
in West-Duitsland is afge
wend. De voorzitters van de
bij de Bondsdagverkiezingen
verslagen zusterpartijen CDU
en CSU, Rainer Barzel en
Franz-Josef Strauss, hebben in
Bonn overeenstemming be
reikt om de sinds 1949 be
staande fractiegemeenschap
ook in het nieuwe parlement
voort te zetten.
Na een onderhoud van 4,5
uur in de woning van Barzel
konden de twee politici de cri
sis bezweren die dreigde op
een splitsing van de Bonner
oppositie uit te lopen. In een
gemeenschappelijke verklaring
lieten zdj weten dat ze in prin
cipe over alle essentiële pro
blemen overeenstemming heb
ben bereikt.
De crisis tussen de twee
partijen ontstond toen leiden
de CDU de eigenzinnige per-
zingsnederlaag van 19 novem
ber de kwaliteiten van Barzel
als kandidaat-kanselier en op
positieleider in twijfel trok
ken. Anderzijds werd vanuit
de CDU de eigenxinnige per
soonlijkheid van Straus ver
antwoordelijk gesteld voor
stemmenverlies, met name in
het noordelijk deel van de
Bondsrepubliek. In het conflict
speelde ook de ratificering
van het basisverdrag met de
DDR dat de CSU verwerpt,
terwijl verscheidene invloed
rijke CDU-mensen hun goed
keuring aan het verdrag hech
ten om vooral niet van de
wereldpolitiek geïsoleerd te
raken.
(Van onze redactie
buitenland)
Het tijdstip waarop de wes
telijke landen Oost-Duitsland
zullen erkennen is, met de
vooruitzichten op een confe
rentie over Europese veilig
heid en samenwerking, de be
sprekingen over wederzijdse
en evenwichtige troepenver
mindering, en de toestand in
het gebied van de Middelland
se Zee, een der belangrijkste
onderwerpen van gesprek van
de halfjaarlijkse NAVO-confe-
rentie, donderdag en vrijdag
in Brussel.
Veel zal er van afhangen
wat de Westduitse minister
van Buitenlandse Zaken, Wal
ter Scheel, te berde zal bren
gen. Het grondverdrag tussen
Oost- en West-Duitsland zal 21
decenber worden getekend, en
de parlementaire goedkeu
ringsprocedure in West-Duits
land zal waarschijnlijk tegen
maart of april zijn beslag heb
ben gekregen, en beide Duitse
sfaten zullen vermoedelijk
niet voor de volgende Algeme
ne Vergadering tot de Ver-
Naties worden toegelaten.
Gezien het feit dat deze
goedkeuringsprocedure, in
verband met de meerderheid
die sociaal-democraten en li
beralen bij de laatste verkie
zingen hebben behaald, geen
moeilijkheden zal opleveren,
en de Oostduitse Volkskam-
mer waarschijnlijk evenmin
voor verrassingen zal zorgen,
zou men zich kunnen voorstel
len dat het er voor de Bonds
regering, die er in het verle
den steeds op heeft aange
drongen dat de andere weste
lijke landen haar niet „voor
de voeten lopen" in haar po
gingen de betrekkingen met
de DDR te normaliseren .thans
niet meer zoveel toe doet
wanneer de andere NAVO-
landen de Duitse Democrati
sche Republiek willen erken
nen- Premier Biesheuvel heeft
enkele weken geleden ver
klaard, dat Nederland zal aan
dringen op zo spoedig moge
lijk bondgenootschappelijk
overleg over erkenning van de
DDR.
In de normalisatie van de
betrekkingen met de DDR is
een aantal duidelijke mijlpa
len te erkennen, namelijk de
ondertekening van het Oost-
Westduitse grondverdrag, de
goedkeuring van dit verdrag
door de Bondsdag (en gekop
peld hieraan een machtiging
voor de Bondsregering, om het
lidmaatschap van de Ver. Na
ties aan te vragen) en de toe
lating van beide Duitse staten
tot volkerenorganisatie. Moge
lijk zullen de ministers van
Buitenlandse Zaken der vijf
tien NAVO-landen besluiten
na het bereiken van een dezer
„mijlpalen" tot erkenning over
te gaan.
Overigens is de erkenning
van de DDR niet een zaak
zonder volkenrechtelijke pro
blemen. De bekrachtiging door
de Westduitse Bondsdag van
het grondverdrag houdt bij
voorbeeld geen volkenrechte
lijke erkenning in: de Bonds
republiek knoopt bijzondere
betrekkingen aan met een
land dat het, gezien de opvat
tingen over de Duitse natie,
niet als buitenland wenst te
beschouwen. Ook het pro
bleem van de wederzijdse di
plomatieke vertegenwoordigin
gen, en voor andere landen de
kwestie van herstelbetalingen,
zijn nog niet opgelost.
De ministers zullen niet
slechts spreken over erken
ning van de DDR, maar ook
over het verloop van de be
sprekingen in Helsinki, die
ten doel hebben vast te stellen
of een conferrentie over Euro
pese veiligheid en samenwer
king, waardoor 32 Europese
landen, de Ver. Staten en Ca
nada belangstelling hebben ge
toond, met een redelijke kans
op succes kan worden bijeen
geroepen.
Deze besprekingen zijn-
naar Nederlands oordeel, tot
nu toe in een bijzonder goede
atmosfeer verlopen, zonder po
lemiek of felheid afgezien
van het onverwachte vuur
werk van in het bijzonder
Roemenië, maar ook van de
neutrale staten als Zweden en
Zwitserland zij hadden ech
ter in het bijzonder betrek
king op het vaststellen van de
procedures. Hoewel de formu
lering van deze procedures on
getwijfeld te maken heeft met
de meer substantiële zaken die
later aan de orde zullen ko
men, acht men het in Den
Haag nog te vroeg voor ver
wachtingen t.a.v. verloop der
besprekingen als meer sub
stantiële zaken aan de orde
komen.
Men hecht er overigens wel
veel belang aan, dat in Helsin
ki niet is gebleken dat het
politieke overleg der negen
landen van de uitgebreide
EEG de samenwerking van de
vijftien NAVO-landen zal on
dermijnen. Aanvankelijk
vreesde men, dat dit politieke
overleg in het meest gunstige
geval duplicering van de be
raadslagingen in het Noordat-
lantisch bondgenootschap zou
betekenen, en in het slechtste
geval zou kunnen leiden tot
Europese blokvorming binnen
de NAVO Deze vrees is, zo is
in Helsinki gebleken, onge
grond-
