FIETSEN
RAAKT
IN
BELGIË
WEER
„IN"
SPOOR NAAR
'75 KOMT
DICHTERBIJ
AFRIKA LIJDT
ZWAAR VAN
CORRUPTIE
V iezerikken
bederven
al te
vaak de pret
Trapklimmende tractor
VERZEKERINGEN BEHEERSEN HOLLYWOOD
Verschrik
kelijke
ijsmannen 'J
binnenland
buitenland
Kaartje kopen
Koersborden
Kopje koffie
Oude stations
(Van onze
correspondent)
BRUSSEL In het
land van Eddy Merckx
en nog honderd andere
kampioenen, die te za-
men van België de
sterkste wielernatie ter
wereld maken", wordt
minder gefietst dan bij
voorbeeld in Nederland
en Denemarken. De Bel
gen wilien wel, maar bij
gebrek aan fietspaden
kunnen ze niet. Toch
worden er meer en meer
fietsen verkocht en stijgt
de roep om fietspaden
en aangepaste wegen. De
nieuwe Belgische fiets
heeft een toeristisch en
sportief karakter men
blijft met trein, bus en
auto naar het werk en
naar school gaan, maar
weer thuis wordt de
fiets bestegen om zich
wat te vertrappen, dan
wel in wedstrijdsfeer
rondjes te draaien en
heuvels te beklimmen.
België telt 2.750.000 fiet
sen maar dat waren er
in het recordjaar 1968
2.900.000 ofwel 150.000
fietsen meer. Doch er zit
nu Eday Merckx de
Tour de France alsmaar
blijft winnen, weer
schot in. De voorradige
fietsen worden ook in
tensiever gebruikt dan
in vorige jaren en de
oude kneusjes worden
grif vervangen door
blinkende nieuwelingen
met zeer sportieve inslag
tot en met twaalf en
meer versnellingen.
Alom in den lande rijdt
de jeugd op miniatuur-
racefietsjes de ene ker-
miskoers naar de andere.
(Van een onzer verslaggevers)
UTRECHT De N.V. Nederlandse Spoorwegen
laat zich wel degelijk veel gelegen liggen aan het
oordeel der reizigers over haar service zoals dat b.v.
uit gerichte enquêtes, door individuele klachten of
via de Consumentenbond tot hen komt.
Ze handelt er ook naar, voorzover dat op kortere of
langere termijn, binnen een zo rendabel mogelijke bedrijfs-
exploitatie doenlijk is. Maar houdt daarbij wel het oog
gericht op de noodzaak haar tarieven betaalbaar te houden
en de Staat der Nederlanden niet met de gevolgen van
onoverkomelijke tekorten op te schepen.
Als het overigens aan de NS-
directie lag, zouden in het
kader van de concurrentie
strijd met het particuliere auto
ven/oer de tarieven van het
openbaar vervoer per trein
eerder verlaagd, dan, zoals de
zer dagen weer, verhoogd
worden. Recente klachten van
habituele en/of gelegemheids-
treinreizigers aan de NS-direc-
tie voorleggend, hebben wij
ons eens temeer vergewist van
de stand van zaken.
Terecht rekent het spoor op de
zelfwerkzaamheid der passa
giers. Dat kan ook want met
name de tienertoer en de hou
ders van 65+-kaarten hebben
ertoe geleid dat zeer velen sta
tions en treinen met veel min
der onzekerheid tegemoet tre
den dan eerder wel het geval
was. Tien procent der eerder
op vele stations „hulpeloze"
bejaarden hebben zo'n 65+-
kaart. Stations zijn verder
volledig in de gemeenschap
geïntegreerd; voor niet weini
gen zijn ze tot ontmoetings
plaatsen geworden, gelegen
heden ook om zelfs zonder te
reizen wat te consumeren of
een krantje te kopen.
Wél een kaartje kopend, wor
den ze aan de loketten binnen
3 minuten geholpen zelfs al
doen de lange files des vrij-
dagsniiddags niet vermoeden,
dat drie gewone kaartjes per
minuut kunnen worden afge
geven. De automatische kaar
tjesuitgifte zoals b.v. in Rot-
terdam-CS gepraktiseerd,
wordt verder uitgebreid.
Trajectkaarten, abonnementen
en gewone reisbiljetten kunnen
LAGOS/NIGERIA (AP)
De bediende van de scheep
vaartmaatschappij schikte
zijn tot de enkels reikend
kleed, leunde achterover in
zijn stoel in een overvol
kantoor bij de Apapa haven
en glimlachte sluw tegen
z(jn Amerikaanse klant.
„Wjj zelf geloven ook niet
in deze manier van zaken
doen," zo sprak de Nigeriaan
verontschuldigend. „Maar
als u de douane-autoriteiten
iets geeft zullen zij uw zen
ding niet inspecteren en
kunnen wjj deze nog van
middag thuis bezorgen."
De Amerikaan, een zaken
man die juist in deze hoofd
stad in West Afrika was aan
gekomen, was naar de haven
gekomen om te kijken hoe het
stond met zijn huisraad uit de
VS. En ais hij niet betaalde?
„Dat betekent een vertraging
van ongeveer een week, waar
in zij de krat openbreken, al
les inspecteren en tegen de
tijd, dat het klaar is zullen
ongtwijfld enige zeer belang
rijke zaken beschadigd of
verdwenen zijn."
De Amerikaan vertelde la
ter, dat hij aan zijn bandrecor
der en nieuwe keukenappara
ten van zijn vrouw dacht en
maar besloot het gevraagde
bedrag van 60 dollar te beta
len. Het was een klein bedrag
in het grote totaal aan steek
penningen, dat jaarlijks aan
allerlei functionarissen in
West Afrika wordt uitbetaald,
waar de corruptie even zeer
verspreid is als de armoede.
In vrijwel iedere hoofdstad
van het uitgestrekte Afrikaan
se continent worden „dien
sten", die in het buitenland als
vanzelfsprekend worden be
schouwd, aan het publiek ver
kocht door corrupte leden van
de bevoorrechte elite, die toe
vallig strategische posten in
het regeringsapparaat bezet
ten.
Paspoort nodig Iets i<n de
hand van de juiste knaap en
het komt voor de bakker, an
ders duurt het maanden, voor
dat je bijvoorbeeld te horen
krijgt dat je een nieuw aan
vraagformulier moet indie
nen.
Een rijbewijs, inschrijving
aan een universiteit, een tele
foon, een regeringsopdracht,
een betere baan de snelste
weg is geplaveid met steek
penningen. Zo niet dain blijkt
het aanvraagformulier weg, je
hebt het niet goed ingevuld of
de betrokken ambtenaar is er
niet meer.
De politie, welke slecht op
geleid en betaald wordt,
vraagt openlijk steekpennin
gen van Afrikanen en buiten
landers. Veel van hen houden
automobilisten voor een ver
meend vergrijp aan en over
tuigen de „overtreder" vervol
gens dat het goedkoper en
vlugger is ter plaatse de boete
te betalen dan voor de politie
rechter te verschijnen.
In Ghana werden de militai
re staatsgreep tegen Kwame
Nkroemah in 1966 en die te
gen een andere burgerregering
in jan. j.l. noodzakelijk geacht
wegens de vrij algemene cor
ruptie onder ambtenaren van
hoog tot laag.
Douanebeamten aan de
grens tussen Ghana en Togo
willen wel voor geld hun ogen
sluiten als tonen cacao naar
Togo gesmokkeld worden, ter
wijl radio's, whisky en siga
retten naar Ghana gaan. Het
zelfde probleem doet zich aan
de grens tussen Dahomey en
Nigeria voor. Wegens het te
kort aan werkgelegenheid in
Afrika, betekent corruptie ook
nepotisme en het is niet onge
bruikelijk dat ministers van
hun ministeries een familie
aangelegenheid maken-
René Dumont, een vooraan
staande Franse geleerde en
Afrika-kenner, schreef reeds
verscheidene jaren geleden dat
de corruptie op het continent
hemelschreiend was. Hij ci
teerde uit een officieel rapport
dat een tiende van de nationa
le begroting van Kameroen
wordt verduisterd. Daar noch
elders is er sindsdien veel
verbetering in gekomen.
Overheidsdienaren in Sene
gal, de Ivoorkust en Nigeria
wonen in luxueuze villa's en
rijden nond in sleeën, die de
draagkracht van hun magere
wedde ver te boven gaan. Het
poenige rijfcdomvertoon van
hogen ambtenaren in Afrika is
even berucht als het ver
schijnsel van de genummerde
Zwitserse bankrekeningen, die
zij er op nahouden.
Een Nigeriaanse professor in
de economie is van mening
dat Nigeria vervallen is tot
één van de meest corrupte
landen in de wereld. De mili
taire regering van dat land
heeft vorig jaar meegedeeld,
dat sinds de burgeroorlog, die
nium twee jaar geleden al ge
ëindigd is een divisie van
60.000 man wedden voor
70.000 militairen heeft ontvan
gen. Dit zou het land 750.000
Amerikaanse dollars per
maand hebben gekost.
Iedere dag van de week kun je
legerofficieren en hun echt
genoten door Lagos zien rijden
in het status-symbool van Af
rika een Mercedes Benz,
die hier op zijn minst 10.000
dollars kost. Een diplomaat
hier zei: „In Nigeria zie je
legerofficieren in Mercedessen
rijden, terwijl hun Duitse col
lega's dat in volkswagens
doen."
Brigade-generaal Oloewele
Rotimi, de militaire gouver
neur van West-Nigeria, heeft
onlangs de vampieren in de
Nigeriaanse samenleving aan
geklaagd, die hij vergeleek
met bloedzuigers, die iedere
vooruitgang van het land zeer
moeilijk, zo niet onmogelijk
maken. Redenen voor de cor
ruptie zijn de schrijnende ar
moede, lage salarissen, tekort
aan werkgelegenheid, weinig
geld voor algemeen welzijn,
de verleidelijke luxe van im
portgoederen in de etalages,
de traditie giften voor gunsten
te geven en de familiezin- De
ze verplicht een geslaagd fa
milielid zijn rijkdom te delen
met zijn minder fortuinlijke
bloedverwanten van zijn zoon
tot zijn neef in de derde graad
en de „broeders" van zijn
stam.
0 Zo keurig gaat het er niet bepaald altijd toe.
overigens ook al eerder dan de
dag van ingang, zelfs op zater
dag en zondag, gekocht en af
gehaald worden. Wachten is er
bijna niet bij, maar wie met de
trein van 8.15 uur wil afreizen
moet zich nochtans wat eerder
dan 8.13 uur aan het loket ver
voegen, anders zit hij er wel
naast.
Wie nog niet met het gemoder
niseerde spoorboekje overweg
zou kunnen, kan zich van een
mini-dienstregeling bedienen
of van het handige boekje met
intercity- en internationale
treinen. Overigens staan er in
de stationshallen duidelijke ge
le verwijzingsborden met ver
trektijden en spooraanduidin-
gen.
Weet echter dat de koersbor
den op de perrons (sporen)
heilig zijn. Ais daar op staat
dat de trein van Arnhem naar
Vüssingen om 8.20 uur ver
trekt dan dóet hij' dat (ijs en
weder dienende) ook al zou er
op de trein langs dat spoor
staan dat hij Amsterdam-
waarts gaat.
Overigens, de koersborden op
de treinen worden steeds meer
vervangen door koersrollen,
die nog veelal met de hand,
maar straks automatisch be
diend worden. De vocale aan
wijzingen via luidsprekers
worden geperfectioneerd door
het gebruik van tevoren door
accentloze microfoonstemmen
Ingesproken recorderbandjes
die aan het dialectisch gestot
ter en onverstaanbaar geprut
tel een eind moeten maken.
Onzeker behoeft de reiziger,
die lezen kan, derhalve niet
meer te zijn. Koersborden en
geluidsinstallaties, dat wordt
door NS wel toegegeven, ver
tonen hier en daar nog ver
schijnselen van kinderziekten,
maar het met walkie-talkies
uitgeruste stationspersoneel
weet dan van wanten. De best
denkbare bestemtningsvoerdng
staat bij NS hoog genoteerd.
Naar het vervolmaken van de
aankondigingen van tussensta
tions in de moderne treinstel
len wordt constant gestreefd.
Niet al'le machinisten of trein
dienstleiders zijn nog beroeps-
microfonisten, maar het wordt
beter.
Toiletten in treinen en stations
zijn nog verre van fris, Ihier en
daar zelfs zeer onfris. En het
gebrek aan water aan boord is
velen een ergernis.
Ook daarin komt stellig verbe
tering door het aantrekken
van bedrijfscontroleuses, waar
van de twee eersten van start
gegaan zijn om ongerechtighe
den te signaleren en zo snel
mogelijk te doen opheffen.
Een tractor die letterlijk
alles kan, zelfs een trap
opklimmen.
Het voertuig
werd gedemonstreerd in
het kader van de
wijnbouwtentoonstelling
in Stuttgart. Het valt te
begrijpen dat juist in de
wijnbouw zo'n machine
uitermate geschikt is om
het zware werk van de
Korte-aftandsreizigers zullen
er nauwelijks bezwaar tegen
kunnen maken dat er nog
treinstellen zonder toiletten
zijn. Temeer niet, wanneer ze
zich realiseren hoezeer toilet
ten de sporen verontreinigen
en hoezeer vele Nederlanders,
die de mond plegen vol te heb
ben over het milieu, tot be
roepsvervuilers met name van
openbare toiletten zijn gewor
den. „Viezerikken" zijn het en
zelfs de best denkbare NS-ser-
vice kan dat euvel nauwelijks
de baas. Vieze handen in de
treinen zullen tot het verleden
gaan behoren als al het mate
riaal vernieuwd of gestroom
lijnd is.
Wagon Lits exploiteren ln de
treinen over langere afstanden
de minibars, die goed voldoen
maar waarmede nog lang niet
al het materieel is uitgerust. In
stoptreinen over een halfuurs-
afstamd of korter is koffieser
vice gewoon niet haalbaar. De
stationsrestauraties zijn er dan
om de dorstlustigen te laven,
maar ook rond de koffie-auto-
maten is het niet zelden een
bende, waar de wachtkamers
in de vervuilers- en vernie-
lersmalaise delen. Stationaire
automaten en counters op de
stations vangen veel op, maar
de gedachte om ook forensen
treinen met koffie-automaten
uit te rusten is nog niet voor
verwezenlijking vatbaar.
Overigens dat niet alle trei
nen koffie aan boord hebben,
is mede het gevolg van het
grote aantal dat vandaag de
dag gaat, resp. van de grote
frequentie. Wie per se koffie
wil, stapt gewoon ergens uit,
drinkt zijn koffie op het stati
on en gaat een kwartier later
met de volgende trein verder.
Dat treinen langs andere spo
ren binnenlopen dan voorzien
of zo ongeveer buiten de per
rons hum menselijke inhoud
•lossen, houdt verband met de
veroudering van stations, met
de lengte der treinstellen en
met het steeds groter worden
de aantal treinen dat iedere
dag opnieuw het hele
land doorkruist. Verbetering
dezer situatie vernieuwing
en nieuwbouw van stations dus
vergt een program van ja
ren en kost vele miljoenen. En
die liggen helaas niet zo maar
op de spoorrails. Veel wordt
nochtans gedaan aan de be
reikbaarheid der stations, aan
parkeergelegenheid om auto
rijders te verleiden zichzelf te
verlossen van files en parkeer-
nood qn aan het doen aanslui
ten van forensensnelbussen op
de treinen. Over 5-10 jaar
moet al het NS-materieel ver
nieuwd zijn en klaar om het
dan volledig vastgelopen per
sonenautovervoer over te ne
men. Meer witkar-caddies, be
tere stationsuitgangen die ove
rigens al lang niet meer door
autoritaire NS-cerberussen be
waakt worden, zullen met
nog veel meer service overi
gens en steeds beter materi
aal Spoor naar '75 wèarmaken.
H. C. J. ERKENS
Liet is warm in Washington.
In de vroege uren van de
namiddag klimt het kwik naar
de negentig graden. Het is bo
vendien zeer vochtig en de
veertiende staat is een Turks
bad met het parfum van ben
zinedampen. Weer voor Brit
ten en dolle honden, zegt men
hier boosaardig. Dit is een
goed moment om in de geest
naar Farmingdale op Long Is
land te reizen, waar de heer
Henderson in een pakhuis,
zwak verlicht door naakte
lampperen, op verzoek een
stop uit een reusachtige witte
thermosfles trekt. Er waait een
mistbank op uit vloeibare stik
stof. Henderson licht een vel
gekreukeld zilverpapier op en
uit de koude mist duikt het
stijfbevroren gelaat op van een
man. Deze man is volgens
Henderson, niet dood, maar
„gesuspendeerd". Zodra we
weten hoe we hem schadeloos
kunnen ontdooien kan hij zijn
leven hervatten. Misschien
rond de eeuwwisseling. Mis
schien in 2072. Misschien later.
Mogelijk nooit.
De bevroren man irn de ther
mosfles van Henderson is een
van de vijftien personen die in
de afgelopen vijf jaar zijn in
gevroren toen zij klinisch
dood waren. Zij en hun nabe
staanden hoopten dat zij, als
menselijke ijspegels kunnen
wachten tot de dag waarop een
antwoord is gevonden op hun
doodsoorzaakHet Griekse
woord voor kou is kiryos en het
wetenschappelijke invriezings-
proces heeft, zegt Henderson,
een „ergonische zweeftoe-
stand tot gevolg. De mannen,
die met dit vrieswerk hun
brood verdienen zeggen gedre
ven te zijn door nobele motie
ven, maar aangezien de vries-
techniek nogal slordig en de
ontdooiingstechniek nog onbe
kend is spreken tegenstanders
over het werk van „verschrik
kelijke ijsmannen" wie het al
leen om geld is te doen.
De belangstelling voor het in
vriezen van klinisch doden
die hoop koesteren op later
herstel is voornamelijk geba
seerd op een in 1964 versche
nen boek. ,,De vooruitzichten
op onsterfelijkheid" van Ro
bert Ettinger, professor aan
Denhighland Park College te
Detroit. De 15 thans ingevroren
personen variëren in leeftijd
van 8 tot 74 jaar. De organi
sche behandeling van de oud
ste, professor James Bedford,
werd door een van de invrie-
zers, Robert Nelson, beschre
ven in een boek getiteld: „Wij
vroren de eerste mens in" -
tijdens een voorbehandeling
van de bejaarde professor
werd een temperatuur bereikt
van minus 79 graden Celsius.
Later werd hij bijgezet in een
temperatuur van min 196 gra
den celsius, het punt waarop
de beweging der moleculen
volledig tot stilstand komt.
Het is een dure, nochtans inte
ressante aangelegenheid. Men
stelle zich voor dat professor
Bedford over tweeduizend jaar
uit zijn thermosfles wordt ge
haald, met succes wordt ont
dooid en zijn leven hervat.
Kan hij dan zijn aardse bezit
tingen opeisen van de vele ge
neraties erfgenamen Wie is
verantwoordelijk voor zijn
ontdooiing Kan iemand zich
vandaag laten invriezen met
duizend dollar op de bank en
met de boodschap dat hij pas
ontdooid wil worden wanneer
de geaccumuleerde rente tot
zeven miljoen is opgelopen 7
Tot dusver heeft zich nog geen
springlevend mens laten in
vriezen ofschoon er, gezien
het empirische karakter van
het Amerikaanse volk, wel lie
den moeten rondlopen die zich
enthousiast aan een crycmisch
experiment zouden willen on
derwerpen. Dat zou een inte
ressante criminologische pri
meur opleveren, met boeiende
juridische debatten rond de
vraag of de ingevrorene ver
moord is of niet. Bij ontstente
nis van een doeltreffende ont
dooiingstechniek is het vandaag
waarschijnlijk moord, over een
eeuw of zo zware mishande
ling en nog verder in de toe
komst misschien een nobele
vriendendienst. Het is een kil
vraagstuk.
HOLLYWOOD (AP) El
liott Gould was een van de
meest gevraagde filmsterren
en werd toen opeens werkloos.
Waarom? Verzekeringen.
Het ia een weinig bekend
feit dat in de filmwereld car
rières lange tijd in het slop
kunnen raken of zelfs beëin
digd kunnen worden omdat de
acteur in een film niet meer
verzekerd kan «vorden.
Dat overkwam Gould. Nadat
hij de ene film na de andere
had gemaakt, kreeg hij per
soonlijke problemen tijdens
het maken van ,.A glimpse of
tiger" voor Warner Brothers.
Zijn gedrag werd zo onvoor
stelbaar, aldus deze maat
schappij, dat de produktie hal
verwege beëindigd moest wor-'
den.
„De filmmaatschappij streek
een half miljoen dollar van de
verzekering op, op grond van
de bewering dat ik gek zou
zijn", zei Gould onlangs. „Dit
gebeurde zonder dat ik me
disch onderzocht was of wat
dan ook".
De gevolgen waren katastro-
faal voor de filmcarrière van
Gould. Gedurende twee jaar
speelde hij niet in films, om
dat hij niet verzekerd kon
worden. Pas onlangs gaf een
verzekeringsmaatschappij toe
en stemde er in toe hem te
verzekeren.
De ervaring van Gould is
een aanwijzing voor het be
lang van verzekeringen bij
bijna elke filmbegroting.
Stel dat de held van een
western van zijn paard valt en
een been breekt. Of dat de
ster van de film plotseling
zwanger wordt en zegt dat zij
niet kan werken. Of een stort
bui maakt een buitenopname
onmogelijk. In al die gevallen
betaalt de verzekeringsmaat
schappij de schade-
Verzekeringsmaatschappij
en trachten hun risico's tot
een minimum te beperken.
Het is een standaard ritueel
dat acteurs, die aan een nieu
we film beginnen, medisch ge
keurd worden. Als zij gezond
bevonden worden, kunnen zij
in de film spelen, zo niet, dan
krijgen zij geen werk.
Het gebeurt zelden dat ac
teurs geen toestemming krij
gen, maar het gebeurt.
Vanwege een hartkwaal
werd een paar jaar geleden
Melvyn Douglas niet te verze
keren geacht. Paramount be
sloot de gok te nemen en hij
kreeg de rol van de vader
Paul Newman in „Hud". De
rol bracht hem de oscar voor
de beste mannelijke bijrol in
1963 en sindsdien heeft hij
voortdurend gewerkt.
Een beroemd voorbeeld van
waartoe verzekeringsproble-
men kunnen leiden, vond
plaats bij het maken van „Gu
ess who's coming to dinner".
Vanwege een ernstige ziekte
kon Spencer Tracy niet ver
zekerd worden. Hij stemde erin
toe de film te maken zonder
honorarium. Hij zou pas uitbe
taald worden als de opnames
beëindigd waren. Om het plan
doorgang te laten vinden be
sloot zijn tegenspeelster Ka-
therine Hepburn hetzelfde te
doen.
Columbia Pictures en regis
seur-producent Stanley Kra
mer namen het risico. Kramer
sleepte Tracy door de film.
Toen de laatste scene was op
genomen mompelde Tracy
„vooruit ouwe boef, geef mij
mijn geld". Tien dagen later
was hij dood.
Elizabeth Taylor was tijde
lijk niet te verzekeren na
„Cleopatra", nadat haar per
soonlijke nukken de kosten
van de film niet onaanzienlijk
hadden verhoogd. Later heeft
zij zonder verzekeringsproble
men weer films gemaakt.
Lloyds in Londen wordt
waarschijnlijk het meeste ge
bruikt bij het verzekeren van
filmacteurs, maar ook andere
maatschappijen schrijven daar
polissen voor uit. De gemid
delde premie bedraagt 40.000
dollar per film, een heel be
drag in het tegenwoordig zui
nige Hollywood.
De meeste filmmaatschap
pijen zijn niet bereid het risi
co te nemen zich niet te ver
zekeren. Als gevolg daarvan
komt soms voor sommige
mensen een einde aan hun
carrière.
Assaf Dayan, de zoon van
de Israëlische minister van de
fensie, had een veelbelovende
toekomst in de filmwereld tot
dat Arabische kapers in febru
ari 1971 op het vliegveld van
München trachtten hem te do
den. Sindsdien willen de
maatschappijen hem niet meer
verzekeren en heeft hij ver
scheidene filmrollen verloren,
onder anderen In ..Fiddler on
the roof".
A
