KVP krijgt nog één kans voor het bepalen van een nieuwe koers
IRA-voorstel
afgewezen
Wapens in Bommelerwaard
Structuur gezondheidszorg zit verplegenden dwars
Geef hem
het Parker Succes
ezew
WAPENSTILSTAND
Nixon zoekt naar
compromis met Thieu
Bombrief verwondt
Palestijn
in Kopenhagen
r1#!
c
ALLENDE
OP REIS
binnenland
buitenland
Duidelijkheid
Landsbelang
Impasse doorbreken
IERLAND
PTT voelt voor
adressenbank
Proces verbaal
voor mr.
Rambonnet
Havendiefstallen
in Amsterdam
17
Vrijdag 1 december 1972
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG De uitslag
van de verkiezingen voor de
Tweede Kamer is over het
algemeen negatief benaderd
voor wat betreft de vorming
van een nieuwe regerins. In
feite is de politieke mist daar
omtrent groter dan ooit en al
leen ireële politieke optimis
ten zien een stabiele ploeg het
Catshuis betreden. Algemeen is
men van oordeel dat de kabi
netsformatie nog wel enkele
maandjes in beslag zal nemen.
En zo overheerst het negatieve
uit de stembusslag. De wel
degelijk aanwezige positieve
aspecten van de uitslag zullen,
voorlopig althans, daardoor
naar de achtergrond worden
verdroneen. Dat is jammer,
want die aspecten zullen in
ieder geval op wat langere
termijn veel belangrijker
zijn dan de vorming van een
al dan niet stabiele regering.
Toen D'66 zes jaar geleden
haar intrede in de vaderlandse
politiek deed onder het motto
„democratisering en staats
rechtelijke vernieuwingen"
ging in het „rechtse" en con
fessionele politieke kamp een
schamp t gelach op. Nu, nau
welijks uekomen van de klap
die zij eergisteren opliepen,
roepen partijen als de KVP en
de CHU om het hardst om die
vernieuwing, met name van
ons kiesstelsel. Die roep wordt
ingeseven door het slechte re
sultaat dat beide partijen heb
ben geboekt. Men gelooft, dat
alleen via een soort districten
systeem het bestaan van con
fessionele partijen kan worden
gered. Maar helaas voor die
christelijke partijen de ver
kiezingsuitslagen van de laat
ste jaren wijzen duidelijk in
een andere richting.
De polarisatie is duidelijk
beloond, reageerde VVD-voor-
zitter mevrouw Haya van So-
meren-Downer op de verkie
zingsavond. Een waarheid als
geen andere. Want hoe je de
uitslag ook keert of wendt, de
cijfers tonen duidelijk aan dat
de kiezer het „blokken-sys-
teem" aantrekkelijker vindt
dan de keus uit tientallen af
zonderlijke partijen met fraaie
programma's maar met weinig
duidelijkheid. De vraag die
dan gesteld wordt is, of de
volkspartij zoals die beli
chaamd is in KVP (en CHU)
nog wel bestaansrechten
heeft. Bij een voortgezette po
larisatie natuurlijk niet. Want
duidelijkheid is evident aan
die polarisatie, die verscher
ping van tegenstellingen.
Christelijke partijen hebben
de neiging het onverzoenlijke
te verzoenen. Binnen een par
tij als de KVP moet plaats
zijn voor „rechtse" en „linkse"
stromingen, voor werkgevers
en werknemers, voor kleine
zelfstandigen en aow-trekkers.
Dat impliceert op zichzelf al
een ingebakken onduidelijk
heid. Niet alleen wat de af
zonderlijke belangen van de
groepen binnen die partij be
treft, maar ook of beter
gezegd juist wat betreft de
maatschappijvisie. Hoe je het
ook bekijkt, de maatschappij
visie van de werkgever loopt
nu eenmaal niet parallel met
die van de werknemer. De ge
dachte, bimien een christelijke
partij altijd en onder alle om
standigheden rechtvaardig te
zijn is mooi, maar in de prak
tijk is het praktisch onuitvoer
baar. En als politieke partij
moet je toch van die praktijk
uitgaan.
Kernpunt van de zaak is
natuurlijk de vraag, of een
christen-politicus zich evange
lisch moet organiseren of niet.
Eenderde van de kiezers vindt
van wel. Dat was negen jaar
geleden nog ruim de helft van
het totale kiezerskorps. Steeds
meer vat de opvatting post
ook binnen de christelijke
partijen dat je als christen
politicus bepaald niet gebon
den hoeft te zijn aan een
christelijke organisatie. Die
ontwikkeling is bij de vakcen
trales volop aan de gans.
Steeds meer vakbonden vra
gen zich af of het christelijk
karakter van hun verbond ei
genlijk wel een meer evange
lisch handelen impliceert.
De verkiezingsuitslag van
woensdag is een duidelijke
bevestiging van die stelling
c-at christelijke politiek ook
buiten die confessionele partij
en kan geschieden. De drie
christelijke partijen verloren
maar liefst tien zetels meer
dan een half miljoen kiezers
aan de beide, reeds be
staande blokken: de progres
sieven en de WD (waarbij
niet uitgesloten is dat ook
DS'70 ondanks haar verlies
noeal wat confessionele stem
metjes heeft meegepikt). Het
„heilzame" midden, waarvan
de KVP het hart is, wordt uit
elkaar gerukt. Velen voeren de
deconfessionalisering aan ais
belangrijkste oorzaak van het
KVP- en CH-verlies. Na
tuurlijk wordt de band tussen
kerken en partijen steeds
slapper en durven steeds meer
KVP'ers „de stap" te wagen.
Maar het zou erg interessant
zijn te weten wat zij zouden
doen, als ze niet een duidelij
ke keus tussen progressief en
liberaal zouden hebben ge-
liad.
Voor de KVP is het de
hoogste tijd zich te bezinnen
op haar toekomst als christe
lijke partij. Daar is haast mee
geboden, want niemand garan
deert ons een levensvatbare
regering, die het vier jaar zou
kunnen uithouden. De uitslag
van woensdag lijkt meer een
tussenstand te worden en een
volgende stembusslag zou de
KVP wel eens niet meer kun
nen overleven. De partij ver
loor in negen jaar tijd al de
helft van haar aanhang. Die
negen jaar geleden in gang
gezette tendens gaat steeds
sneller. Daarom is handelen
geboden. Het lijkt er op dat
de KVP met name in Brabant
en Limburg een groot deel
van haar rechterzijde is kwijt
geraakt aan de VVD. Dat moet
het voor de partijleiding iets
een'- udiger maken bij het
uits.ippelen van een nieuwe
koers.
Een koers die bepaald niet
wijst in de richting van een
soort CDU met ARP en CHU.
Dat zou voor de KVP hooguit
uitstel van executie zijn. De
koers voor de KVP wijst dui
delijk in een meer links ge
richte concentratie, zoals par
tijvoorzitter De Zeeuw al her
haaldelijk heeft aangegeven.
En de vorming van een pro
gressieve vokspartij met het
redelijk denkende deel van de
PvdA (nog steeds de overgro
te meerderheid in die partij),
de PPR, D'66 en AR-radikalen
ligt dan meer voor de hand,
dan een unie met de immer
verliesbrengende VVD. De
toekomst van de KVP binnen
een dergelijke formatie zou in
ieder geval voorkomen dat al
le katholieke arbeiders op de
loop zouden gaan. Behalve ei
gen behoud, ook het juist door
confessionele politici altijd zo
graag gehanteerde begrip
landsbelang zou er mee ge
diend zijn. Immers, die kiezer
zou dan desnoods mét een
nieuw kiesstelsel een dui
delijke keus kunnen maken,
zodat de vorming van een
nieuwe regering een heel wat
„aangenamere" bezigheid zou
zijn dan nu het geval is.
PIETER JAN DEKKERS
DE AMERIKAANSE jezuïet
Philip Berrigan (49), die een
gevangenisstraf van zes jaar
uitzit wegens het vernietigen
van oproepen voor militaire
dienst, komt 20 december vrij
op erewoord.
(Van onze redactie buitenland)
LONDEN/DUBLIN De militante vleugel van
de IRA heeft de afgelopen weken verscheidene ma
len geprobeerd tot een wapenstilstand in Noord-
Ierland te komen.
commentaar
TTet is eigenlijk een onverteerbare zaak dat ons land, dat zich
-*-•*- in de loop der eeuwen in de volkerengemeenschap een
redelijk goede naam heeft verworven door zijn verdraagzaam
heid en zijn democratische gezindheid, niet in staat blijkt zich
een stabiele regering te verschaffen.
Deze onmacht is meer het gevolg van aangeblazen en ge
koesterde tegenstellingen dan van onoplosbare verschillen van
inzicht in praktisch beleid'. Met name geldt dat voor de ver
houding tussen de Partij van de Arbeid aan de ene, de Katho
lieke Volkspartij en de Antirevolutionaire Partij aan de andere
kant. Als men alle klaroenstoten en strijdkreten, alle dogmatiek
en alle politieke heilsverwachtingen nu eens terzijde laat om
over te gaan tot de orde van de zeer ontnuchterende sociale en
economische dag, zal men ontwaren dat er in de elkaar zo fel
bestrijdende formaties heel wat bestuurskracht schuilt die er
slechts op wacht om bij elkaar te worden gebracht.
De informateur naar de mogelijkheden van een nieuwe rege
ring zou zich de doorbreking van de impasse die ons politieke
leven verlamd houdt, als hoogste taak moeten stellen. Daarom
ook zou het goed zijn dat de toekomstige informateur deze keer
eens verwant is aan de oppositie. Daar immers moeten de mees
te psychologische weerstanden worden overwonnen om de
vroegere betrekkingen met de confessionele partijen te her
stellen. Aan de andere kant kan ook een Partij van de Arbeid
het zich jegens haar twee miljoen kiezers niet veroorloven steeds
aan de kant te blijven staan. De volgende keer zouden de kie
zers immers wel eens kunnen zeggen dat een stem op de PvdA
feitelijk een weggegooide stem is, omdat die groep zichzelf
blijkbaar steeds uitschakelt.
Naar onze mening is aan de linkerzijde een dergelijke figuur
te vinden. Wij doelen op staatsraad mr. J. A. W. Burger, parle
mentariër met een lange staat van dienst en, zij het kortstondig,
minister. Mr. Burger heeft kort geleden in een exclusief inter
view met ons blad duidelijk te kennen gegeven dat hij samen
werking tussen de Partij van de Arbeid en KVP minder on
mogelijk acht dan wel eens wordt gesuggereerd. Hij ziet die
samenwerking in de Nederlandse politieke situatie eigenlijk als
een sleutelstelling om tot regeerbare verhoudingen terug te
keren.
Mocht het, door de kronkelwegen die de Nederlandse poli
tiek pleegt te volgen, niet mogelijk blijken dat mr. Burger een
informatie-opdracht vervult gesteld dat hij zelf zou willen
dan bevindt zich aan de KVP-zijde eveneens een figuur die niet
door een polarisatie-hypotheek wordt bezwaard. Dat is mevrouw
dr. M. A. M. Klompé, die als minister van C.R.M. veel waar
dering aan de linkerzijde heeft ondervonden. Het zou boven
dien een opdracht zijn welke op de maat is gesneden van de
grote gaven in het menselijk verkeer welke mevrouw Klompé
zo vaak heeft getoond.
De recente ervaringen met op wankele basis werkende kabi
netten doen ons geen goed verwachten van gejongleer met
minderheidskabinetten. Er moet weer een regering met een
stevige Kamermeerderheid achter zich komen. Tenslotte kunnen
we niet elk jaar naar de stembus lopen.
De vredesvoorstellen, zo
is zowel van de zijde van de
Britse regering als in krin
gen van de IRA meegedeeld,
zijn via tussenpersonen te
rechtgekomen bij de Britse
staatssecretaris voor Noord-
Ierland. Maar deze wil niet
rechtstreeks onderhandelen
met de provisionals.
De nieuwe eisen van de IKA
zouden gematigder zagn dan de
vorige. Zo zou men nu niet
meer staan op terugtrekking
van alle Britse troepen uit
Noord-Ierland biinnen een ter
mijn van twee jaar. Wel blijft
de IRA vasthouden aan bij-
eenroepinig van een conferen
tie van alle groeperingen in
Ierland waaraan echter geen
vertegenwoordigers van de
Britse regering mogen deelne
men en amnestie voor de ge
vangen genomen verzetsstrij -
ders.
Deze eisen zi(jn ook onaan
vaardbaar voor de Britten. In
Londen beschouwt men de
voelhorens die de IRA heeft
uitgestoken om tot een wapen
stilstand te bomen, als een te
ken van zwakte na de arresta
tie van zoveel guerrilliastrij-
ders.
De IRA heeft, zo deelde een
woordvoerder in Belfast mee,
met raketaanvallen gereageerd
op de Britse afwijzing. Deze
aanvallen zijn ook gisteren
doorgegaan. Guerrillastrijders
vuurden een raket af op een
huis in Newry, waar het pro
testantse Ulster Defence Regi
ment zijn plaatselijke hoofd
kwartier heeft. Het huis werd
niet geraakt. De raket boorde
zich in een tehuis voor ver
pleegsters. Niemand werd ge
dood of gewond. De raketten
zijn van Russische makelij.
De Ierse regering in Dublin
heeft te kennen gegeven dat
zij het parlement zal ontbin
den en nieuwe verkiezingen
zal uitschrijven als het wets
voorstel dat gericht is tegen
de IRA niet wordt aangeno
men.
Er bestaat in het parlement,
waar de regeringspartij een
meerderheid heeft van éen
stem, veel verzet tegen het
voorstel. De twee oppositie
partijen hebben al laten weten
tegen het voorstel te zuilen
stemmen.
KOPENHAGEN JERUSA
LEM (DPA) In de Deense
hoofdstad Kopenhagen is don
derdag een Palestijn ernstig
gewond bij de ontploffing van
een bombrief. Artsen menen
dat de liand van de 33-iarige
Amad Awadalla waarschijnlijk
geamputeerd zal „moeten wor
den.
De bombrief was afkomstig
uit Beiroet.
In Israël zorgden relatiege
schenken van een bank in
Frankfort voor een bombrief
paniek. Postsorteerders in
Tel Aviv koesterden verden
king tegen 29 dikke brieven
uit Frankfort, die aan voor
aanstaande personen in Israël
•varen geadresseerd, onder
meer aan twee ministers, een
rector van een universiteit en
de Westduitse ambassadeur.
Maar de pakjes bleken cosme
tica en kalenders te bevat
ten.
(ADVERTENTIE)
Grote Markt 25 - Breda
(Van onze
redactie binnenland)
UTRECHT „Ik snap niet
waarom de huisartsen niets le
ren van de melkboeren". Deze
opmerking viel donderdag in
Utrecht op de algemene verga
dering van de Katholieke Unie
van Verpleegkundigen en Ver
zorgenden, die gewijd was aan
dc vraag: „Wordt de beroeps
uitoefening belemmerd door
de structuren in de gezond
heidszorg?"
Daarbij kwam ook aan de
erde. dat samenwerking tussen
huisartsen en bijvoorbeeld
wijkverpleegsters wordt be
lemmerd door het ontbreken
van een goede rayonindeling.
Toen de melkboeren indertijd
hun wijken saneerden, zo zei
dr. H. J. Dokter, tot voor kort
voorzitter van het Nederlands
Huisartsengenootschap, wer
den ongeveer dezelfde tegen
argumenten gebruikt. De huis
artsen voeren steeds de arts-
patiëntrelatie aan. Maar, aldus
dr Doikter, die is veel minder
belangrijk dan zij denken.
Overigens belemmert ook het
optreden van drie verschillend
gekleurde kruisverenigingen
in één wijk de vorming van
bijvoorbeeld groepspraktijken
of gezondheidscentra.
Ook om de huiverlening
doorzichtiger te maken is een
betere samenwerking nodig
tussen de beoefenaars van
verschillende beroepen in de
gezondheidszorg. Belemmerin
gen daarbij zijn volgens dr.
Dokter de verschillen in af
komst, „sociale laag", status,
inkomen en houding („de atti
tude van de arts is nog veel te
autoritair en vaak ook die van
oe hoofdverpleegster"). De
artsen zijn zo opgeleid, dat ze
bijzonder moeilijk taken kun
nen delegeren aan anderen.
Samenwerking tussen twee
disciplines kan volgens dr.
Dokter alleen geleidelijk
groeien en niet worden afge
dwongen.
0 In Kerkdriel en Velddriel in
de Bommelerwaard heeft de
rijkspolitie donderdagmorgen
bij een aantal inwoners een
hoeveelheid vuurwapens en
munitie gevonden. In totaal zijn
tien wapens in beslag genomen
waaronder geweren, een sten-
gun, revolvers en 700 patronen.
Aan deze voor de eerste maal
op grote schaal in de Bomme
lerwaard gehouden vuurwapen
actie namen zestien politieman
nen deel. Op tien van de elf
adressen waar men een inval
deed, ontdekte men wapens en
munitie. Een van de inwoners
weigerde een kast open te ma
ken waarna deze door de politie
werd opengebroken. In de kast
vond men twee vuurwapens.
WASHINGTON lAFP)
President Nixon van de Vere
nigde Staten heeft gisteren
een tweede en onverwacht on
derhoud gehad met Nguyen
Phu Due, raadsman van presi
dent Van Thieu van Zuid-
Vietnam. Deze is naar Wash-
inton gestuurd om te pogen
de standpunten van de Vere
nigde Staten en die van de
Zuidvietnamese regering inza
ke een regeling van het con
flict in Vietnam met elkaar te
verenigen.
Het eerste gesprek van
Nixon met Due is woensdag
gevoerd.
De eerste Amerikaanse on
derhandelaar bij de Vietnaim-
besprekdmgen in Parijs, Willi
am Porter, zinspeelde don
derdag op de 168ste bijeen
komst op de mogelijkheid van
een spoedig einde van het
conflict in Vietnam. MaaT de
tegenpartij is van mening, dat
de kans op vrede geringer is
geworden.
-
(Van een onzer
verslaggeefsters
BREDA De PPT voelt
wel wat voor het idee een
adressenbank op te richten,
om reclame beter te kunnen
afstemmen op het publiek.
De mensen zouden vrijwillig
kunnen opgeven naar welke
produkten en diensten hun be
langstelling uitgaat.
Op deze manier zou menl
volgens directeur-generaal drs.
P. Leenman kunnen voorko-!
men, dat teveel drukwerk on-l
gelezen de prullenmand in-1
gaat.
De geheime onderhandelin
gen tussen de Verenigde Sta
ten en Noord-Vietnam worden
op 4 december voortgezet.
De sterkte van de Ameri
kaanse troepen in Vietnam is
tot onder de 27.000 man ge
daald, zo heeft de Amerikaan
se minister van defensie. Mel-
vin Laird, donderdag in een
teievisievraaggesprek meege
deeld. Laird deelde nog mee,
dat iin de afgelopen week voor
het eerst sinds zeven a acht
jaar geen enkele Amerikaanse
soldaat in Vietnam is gesneu
veld.
(Van onze redactie
binnenland)
HAARLEM De Haarlem
se politie heeft proces-verbaal
opgemaakt tegen de 63-jarige
oud-rechter van de Haarlemse
rechtbank mr. H. Rambonnet,
voor het besturen van een au
to onder invloed van drank.
Ook heeft de politie het rij
bewijs ingevorderd zodat hij
voorlopig niet meer mag rij
den.
Donderdag vorige week
stopte mr. Rambonnet in de
Zijlstraat in Haarlem met zijn
auto. Voorbijgangers waren
van mening dat hij onder in
vloed van drank verkeerde.
Zij waarschuwden de politie.
Deze gaf hem in overweging
niet achter het stuur plaats te
nemen, maar in de auto van
de politie. De politie heeft
daarna getuigen gehoord en
proces-verbaal opgemaakt.
(ADVERTENTIE)
ffM,
De Parker Jotter,
wellicht het bekendste schrijfinstrument
ter wereld. Feilloos betrouwbaar.
In al die jaren is alleen het
kleurengamma uitgebreid;
verder viel er niets te verbeteren. 12.-
(ft Parker Service N.V., Beurs Damrak, Amsterdam, teL 020*222121
Na wat ik gisteren heb
voorgespiegeld, zult u begrij
pen dat op de verkiezingsdag,
afgelopen woensdag dus, naar
mijn idee de wind enkele ma
len gedraaid is.
De jeugd blijkt meer dan je
zou hebben verwacht een pro-
dukt te zijn van onze liberaal
in mekaar gezette prestatie-
en consumptiemaatschappij,
die ik een soort jungle noem.
Maar ja, de ouderen hebben
die maatschappij gemaakt.
Echter vele anderen geven
hoop. Er stond tóch aardig wat
tegenwind.
Mijn gelukwensen uiteraard
aan Bas van de PPR, met zijn
al flink radi-kalend koppie.
En natuurlijk ook aan de
jongeheer Wiegel.
Die nu overigens het Neder
landse volk wel de Piesn trp de
neus zal gaan zetten.
Wiegel: Contra-Bas.
Dat is een muzikale term, ik
weet het, maar dat past toch
als je spreekt over het vers
gekozen Tweede Kamer
koor?
In het progressieve koor is
de Bas-partij in ieder geval
opzienbarend versterkt.
En dan, ja, de KVP. V/at
een klap, hè- Wie hoog te
paard zit, valt diep. En kerk
torens zijn hoog.
Van de andere kant begrijp
ik echt wel dat die terugval
van de KVP en ook van de
CHU voor veel mensen een
ernstige teleurstelling bete
kent, vooral omdat dit voor
die mensen zoveel met hun
geloof te maken heeft. Maar
geen enkele partij is alleenza
ligmakend, al doen ze ook
net alsof.
De KVP schmelz(er)t
weg.
Behalve dat Koekoek weer
met twee Boerin de Kamer
binnen mag, is daar ook de
RKPN, oftewel Rooms Katho
lieke Partij Nederland, een
parlementair bankje komen
bezetten.
Zal de bode wel een kniel-
baakje bij moeten zetten.
Sint (er) klaas Beuker.
D'66 heeft voortaan genoeg
aan D'6.
■it
Die altoos ruziemakende mid
denstanders zijn we in ieder ge
val kwijt. Waarmee ik niets wil
miszeggen tegen middenstan
ders als zodanig. Binnenkort
zal er ook wel een afsplitsing
in de Boerenpartij komen.
En daarmee wil ik het voor
lopig weer voor gezegd heb
ben. Tot morgen.
MER1JN
SANTIAGO (UPI) „Mij»
reis is bedoeld om onze reali
teit toe te lichten, Chili te
verdedigen tegen agressie en
te tonen dat wij op de juiste
weg naar sociale gerechtigheid
zijn".
Dit heeft de Chileense presi
dent, Salvador Allende, ver
klaard voor zijn vertrek uit
Santiago voor 'n reis van twee
weken over ca. 28.000 km die
hem o.m. naar Noord-Amerika
en de Sovjet-Unie zal voe
ren.
Allende zal na een bezoek
aan Mexico maandag de alge
mene vergadering van de Ver
enigde Naties toespreken. La
ter zal hij Moskou en Havanna
bezoeken.
AMSTERDAM (ANP) De
afdeling expeditiediefstallen
van het bureau bijzondere za
ken van de Amsterdamse poli
tie heeft in samenwerking met
de rijkspolitie te water zeven
mannen aangehouden, die er
van worden verdacht het afge
lopen jaar voor circa vier ton
expeditiediefstallen te hebben
gepleegd in het Amsterdamse
westelijke havengebied..
V
