Gaan de vrouwen
bewust kiezen?
HANDSCHOEN
ALS SYMBOOL
EN KLEDINGSTUK
MOOI
NAAR
BED
GAAN
STRIJD TEGEN
GEVAAR VAN
SIGARET IN
DUITSLAND
peilingen
Raad van kerken
neemt het op
voor Surinamers
en Antillianen
„Selectie voor en in
het hoger onderwijs"
MORGEN NAAR DE STEMBUS
Multinationale
ondernemingen
tweede macht
naast politici?
Al tien jaar plannen, niets gebeurd.....
Zuidmolukse jongeren gaan kijkje nemen op Ambon
vrouw
mode
CAPABEL
TOE-ANK-AMON
OP STOFFEN
MODEBEURS IN
LONDEN TROK
3000 INKOPERS
O
IJZER
Wergroep
Drie delen
Selectie-examen
DE GALAN EN BERKHOUWER
Jalouzie
Dinsdag 28 november 1972
17
Morgen is het zover. Dan
kunnen we weer gaan kie
zen. Wordt het een kwestie
van tradities in stand houden
en stemmen op de partij,
waarop ook alle voorouders
stemden? Of heeft manlief
het voor het zeggen en kiest
de vrouw voor dezelfde als
naar man, omdat „hij het
allemaal zo goed weet"? Of
gaat de vrouw eindelijk be
wust kiezen op de partij die
het meest overeenkomt met
haar eigen inzichten? Of wil
ze behalve een bewuste par
tijkeuze nog iets meer: ver
tegenwoordigsters in de
Tweede Kamer, die opkomen
voor rechten van de
vrouw?
Deze laatste keuze stemt
overeen met wat de actie
„Kies (le partij die u wilt,
maar stem op een vrouw"
beoogt. Een actie, waarover
wij eerder schreven en
waarop een aantal reacties
van vrouwen kwam, die het
niet eens waren met de doel
stelling. Zij zeggen dat zij op
een persoon stemmen, die
volgens hen capabel is om in
de Kamer te zitten. Voor hen
is het niet belangrijk of dat
een man of een vrouw is.
Blijft natuurlijk wel de
vraag of capabele mannen
net zoveel voor de rechten
van de vrouw zullen opko
men, als capabele vrouwen.
De laatste groep ondervindt
rechtstreeks hinder van de
ongelijkheid en zal er dus
gemakkelijker iets aan doen
dan de mannen die niet lij
den onder deze vorm van
discriminatie.
Degenen, die wel op een
vrouw willen stemmen, kun
nen voor het probleem ko
men te staan dat in de door
hun verkozen partij geen
verkiesbare vrouwen zitten.
Ze zullen moeten afwegen
wat voor hen het belangrijk
ste is: een goed algemeen
beleid, of het opkomen voor
de vrouw. Welke vrouwen
kunnen, we ikiezen?
Hieronder de namen van
een aantal vrouwen. Bij de
meeaten neemt het opkomen
voor de vrouw een belangrij
ke plaats m.
PvdA: Ien v. d. Heuvel-De
Blank, E. Klaassens-Postema,
drs. M. Epemia-Brugman, Eri
ca van Roscum, Ineke Haas,
Siepje de Jong, N. Baren-
dregt, A. Krouwel, drs. F.
Vooys-Bosma, W. Velders-
Vlasbdiom, Noor Salomons.
KVP: M. Gardenders-Be-
rendsen, A. Giroensmit-v d.
Kallen, G. (Jornelissen.
VVD: N. Ginjaar-Maas, N.
Smit-Kroes, mr. E. Veder-
Smit, mr. A. Kappeyne-v. d.
Copello, Haya van Some
ren.
ARP: A. Schut Heidinga,
J. van Leeuwen, J. Kraaije-
veld-Wouters.
D'66 Kouwenhoven- De-
sain, mr. A. Goudsmit, A.
Schoutsen.
CPN: C. Visser-De Jong,
R. Spakman-Wentink, G. v.
a. Laan-Woudenberg.
CHU: Ir. N. de Ruiter, drs.
M. de Bo-r-Wijnberg.
DS'70: P. v. Veenendaal,
drs. J. v Woordwijk-v.
Veen.
De Toet-Ank-Amon ten
toonstelling, die in het Bri
tish Museum in Londen
wordt gehouden is de inspi
ratiebron geweest voor een
nieuwe collectie stoffen van
een Britse stoffenfabrikant.
De collectie, die vijf ver
schillende patronen omvat en
kleuren die overeenstemmen
met die van de tentoonge
stelde voorwerpen, zal door
de in Brussel gevestigde on
derneming Scabal op de
markt worden gebracht-
Op de onlangs in Londen
gehouden modebeurs, waar
modellen voor volgend jaar
lente en zomer werden ge
toond, zijn zaken gedaan voor
meer dan vijf miljoen pond
De driedaagse show trok
meer dan 3000 inkopers uit
37 landen.
Een nachthemd en een
huisjurk, veel verschil is
er tegenwoordig niet tus
sen. Je kunt ze beide
meestal zowel in bed als in
de huiskamer dragen.
Veel verschil is er wel
tussen de kwaliteit en was-
baarheid van vroeger en
nu. De consument vraagt
steeds meer naar goed was-
baar spul, dat niet gestre
ken hoeft te worden.
De modellen op de foto
zijn van Ten Cate.
0 Een Franse koning droeg
meer dan 255 paar handschoe
nen per jaar.
eindredactie:
rieja van aart
Handschoenen, hoe komen
we er eigenlijk aan? Als we
aan het ontstaan van kleding
denken zien we gelijk een
Flintstonefiguur voor ons,
maar over de eerste hand
schoenen kunnen we ons
geen beeld vormen. Hand
schoenenfabrikant Laimböck
besloot de geschiedenis van
de handschoen eens na te
gaan en kwam tot de volgen
de reconstructie.
De holbewoners zochten
beschutting tegen de snijden
de koude en omwikkelden
hun handen met dierenhui
den. Deze werden met benen
naalden en pezen aan elkaar
bevestigd.
De oude Grieken achtten
het niet beneden hum waar
digheid tijdens het zware
werk handschoenen te dra
gen. Ze hadden echter wel
een diepe minachting voor
de Perzen, die hun hand
schoenen te pas en te onpas
droegen. Romeinen aten uit
het vuistje. Later deden ze
dit gehandschoeid.
Een paar gebreide exem
plaren werden gevonden in
het graf van Toet-Ank-
Amon. De Israëlieten gaven
de handschoenen een aparte
beschermende taak: ze dien
den tegen besmetting en wa
ren dus voorlopers van de
gummihandischoenien van on
ze chirurgen. Hindoe-stam
men in India aanbaden lede
ren handschoenen. Zij zagen
in leder iets heiligs en ge
loofden d-at handschoenen
fortuin en geluk symboli
seerden, Congolese stammen
droegen op feestdagen hand
schoenen gemaakt van de
huis van een tegenstander.
Een hand geven met hand
schoenen aan werd in Ethio
pië als een dodelijke beledi
ging opgevat, die vaak bloe
dig werd gewroken in het
erop volgende duel. De
Groenlanders maakten hun
handschoenen uit het haar
van overleden bloedverwan
ten om de eerbied voor hen
levend te houden.
IJzeren en lederen hand
schoenen namen een zeer be
langrijke plaats in in de
Middeleeuwen. De uitdruk
king „Iemand de handschoen
toewerpen" stamt dan ook
uit deze tijd. Een paar hand
schoenen, bestikt met juwe
len of diamanten, vormden
de dank van een vorst, die
een tijd gastvrijheid had ge
noten. Wanneer men iemand
om een gunst verzocht ging
dit vergezeld met gouden of
zilveren munten gevulde
handschoenen. Handschoenen
waren ook een „tweede ik"
van ikoningen. Ze stuurden
ze naar de plaats waar ze
zelf niet aanwezig konden
zijn. Bij het opdragen van de
H. Mis droegien geestelijken
handschoenen. Het onder
scheid in kleur duidde het
verschil aan in rang van
hoogwaardigheidsbekle
ders. Kooplieden bekrachtig
den een gesloten overeen
komst door van handschoe
nen te ruilen. Een Franse
koning droeg meer dan 255
paar handschoenen per
jaar.
In Venetië en Florence
werd een nieu/we mode ge
lanceerd: geparfumeerde
handschoenen- Aan de kost
baarheid van de parfum van
Francaises kon men de stand
ruiken. Spanjaarden ontde
den zich van politieke tegen
standers door hen vergiftigde
handschoenen te schenken.
Madame de Pompadour ver
wisselde twaalf maal per dag
van handschoenen. In Enge
land werd iemand na een
misda-ad symbolisch in rang
of stand verlaagd door hem
ten overstaan van een dui
zendkoppig publiek de hand
schoenen uit te trekken-
Handschoenen onttrokken
steekpenningen subliem aan
bet gezicht. In bepaalde lan
d-en trokken de rechters de
handschoenen uit als ze von
nis gingen wijzen. In andere
streken daarentegen werd
een paar handschoenen, ge
maakt van otter-leder, juist
aangetrkken als teken dat
het grote ogenblik was geko
men. x
Een traditie handhaafde
zich heel lang in Engeland.
Wanneer een vtouw een sla
pende man aantrof en hem
zo voorzichtig wist te kussen,
dat hij niet ontwaakte, had
zij het recht om hem een
paar handschoenen te vragen.
Alleen was het bewijs moei
lijk te leveren.
Als een zeventiende eeuw-
se vrouw een handschoen gaf
aan een aanbidder nam zij
zijn huwelijksvoorstel aan.
Werd een kindje gedoopt dan
kregen moeder en geestelijke
een paar handschoenen.
Van al deze betekenissen
is niet veel overgebleven. Nu
dragen we handschoenen bij
een operatie, bij het snoeien
van een rozenstruik of ge
woon als sier. Belangrijkste
reden is echter gewoon de
kou.
BONN In navolging
van Nederland heeft West-
Duitsland ook de oorlog
aan de sigaret verklaard.
Het wezenlijke verschil met
ons land is echter, dat niet
de sigaret als zodanig te lijf
wordt gegaan, maar de hier
in schuilende gevaren. Na
jarenlange proefnemingen
met 9000 witte muizen en
4500 uit Syrië geïmporteerde
hamsters zegt de Hamburgse
professor Walther Donten-
will, dat de fabrieken nu
in staat zijn om de „minder
gevaarlijke" sigaret te pro
duceren.
Als hoofd van het wetenschap
pelijke instituut van de geza
menlijke Westduitse sigaret-
tenfabrieken heeft prof. Don-
tenwill de taak een sigaret te
ontwikkelen die de gezondheid
niet of zo weinig mogelijk
schaadt. Hierbij richt hij zijn
aandacht vooral op de risico's,
die het roken in verband met
kanker en hart- en vaatziekten
oplevert. Volgens de prof. die
zijn onderzoek in samenwer
king met de Hamburgse uni
versiteit verricht, zijn de
merksigaretten van tegenwoor
dig als gevolg van de research
al 40 procent minder schade
lijk dan nog een vijftiental ja
ren geleden. Aan het slot van
een nieuwe fase van onder
zoek kwam hij tot de conclu
sie, dat de gevaren van nicoti
ne en teer nog meer vermin
derd kunnen worden door de
tabak met natriumnitraat te
bewerken. Volgens prof. Don-
tenwill wordt de schadelijk
heid van de tabak hierdoor
met tweederde verminderd.
Ook de toepassing van tabak,
die tot nu toe voor het dekblad
van sigaren gebruikt wordt,
zou het risaco van het sigaret
ten roken geringer maken. De
tabak dient hiertoe gemalen en
tot platte foelies geperst te
worden om daarna weer ge
sneden te worden. Het kleinere
gevaar schuilt volgens de prof-
hierin, dat deze tabak aan
zienlijk sneller verbrandt
Voor zijn onderzoekingen ge
bruikte hij Syrische hamsters,
omdat men bij deze dieren een
tumor kan aankweken, die bij
mensen longkanker veroor
zaakt. Hierbij kwam hij tot de
ontdekking, dat de hamsters
zelfs bij een extreme belasting
met de door hem bewerkte ta
bak geen kanker aan de lon-
gen, maar wel in het strotte-
hoofd kregen. Ook alleen maar
bij extreme dosering kreeg
„slechts" 10 procent van de
dieren deze ziekte. Wanneer
de dosis nicotine en teer met
50 procent verminderd werd,
kreeg nog maar 0,6 procent
keelkanker. Bij het roken van
alleen maar d'ekbladtabak leid
de dit bij de hamsters wel tot
een verandering van de slijm-
huid van de ademwegen, maar
niet tot kanker. Volgens de
prof. bleven ook ontstekingen
van de maagslijmhuid en bron
chitis uit, terwijl zijn bewe
ring ,dat hart- en vaatziekten
in het geheel niet waargeno
men werden, al helemaal sen
sationeel klinkt
Alle rokers drukte prof. Don-
tenwill bovendien nog op het
hart sigaretten niet tot het
laatste toe op te roken en dus
zo groot mogelijke peuken weg
te gooien. Rokers van de „be
sneden" sigaret gaf hij het ad
vies sigaretten met acetaatfil
ters te gebruiken, omdat deze
volgens zijn onderzoekingen
het beste effect sorteren.
DEN HAAG (ANP) 'Een
groep Zuidmolukse jongeren
uit Nederland heeft het initia
tief genomen om zelf de situa
tie op Ambon 'e verkennen.
Ze willen er deelnemen aan
mter-Indonesische sportwed
strijden en culturele contacten
leggen. Van verschillende ker
ken uit ons land is een bedrag
van ongeveer f 8000 bijeenge
bracht voor de trip. Ook is er
het plan om subsidie bij het
ministerie van Cultuur, Recre
atie en Maatschappelijk Werk
aan te vragen.
Dit heeft prof. dr. K. Ver-
kaijl, voorzitter van de werk
groep voor samenwerking tus
sen de Raad van Kerken in
ons land en die in Indonesië
meegedeeld.
Twee leden van de Indone
sische ambassade in ons land,
de heren Mahdi en Lucas, van
wie de laatste een Zuid-Moluk-
kar is, hebben zich volgens
prof. Verkuijl achter het initi-
actief geschaard, Een van hen
sneed de subsidiëring van de
trip door de Nederlandse over
heid op het ministerie aan.
Het ministerie wacht op een
officieel verzoek. Dit zal op
zijn merites worden beoor
deeld, dat wil zeggen, aan de
hand van de bepalingen van
het Nederlands-Indonesische
cultureel verdrag.
Prof. Verkuijl die bemiddeld
heeft voor het verkrijgen van
gelden van Nederlandse ker
ken, deelde nog mee, dat een
grpte groep van de jongere
Zuid-Molukkers in ons land
realistischer denkt dan de ou
deren en niet meer zo gelooft
ui een wije republiek.
UTRECHT (ANP-KNP)
Sinds meer dan tien jaar lig
gen de meest gedetailleerde
plannen voor Suriname en de
Nederlandse Antillen klaar op
financieel, economisch, cultu
reel, sociaal, planologisch en
staatkundig terrein. De goede
adviezen stapelen zich boven
dien op bij de Nederlandse
ministeries. Dat zegt de Raad
van Kerken in Nederland in
een verklaring over Suriname
en de Nederlandse Antillen,
aan de vooravond van de ko
mende regeringsperiode. De
Raad van Kerken vindt het
gewenst dat een nieuwe rege
ring een openlijk onderzoek
laat instellen naar de reden en
de oorzaak waarom tot nu toe
vrijwel niets van deze plannen
is gerealiseerd.
In zijn verklaring zegt de
Raad van Kerken dat alles in
het werk moet worden gesteld
om binnen de kortst mogelijke
tijd in Suriname en de Neder
landse Antillen meer gerecht
vaardigde economische en so
ciale verhoudingen op gang te
brengen. Dit moet waar dit
mogelijk is vanuit Nederland
worden gestimuleerd en ge
steund.
Een van de oorzaken van de
massale komst van vooral Su
rinamers naar Nederland ligt
volgens de Raad van Kerken
in de achterstand van de over
zeese rijksdelen. Naar schat
ting zijn er nu tussen de
60.000 en 80.000 Surinamers
en Antillianen in Nederland.
Vreemdelingenangst en
vreemdelingenhaat nemen
door deze immigratiestroom
toe, met name in die plaatsen
waar concentraties van niet-
inheemse bevolkingsgroepen
zijn, zo constateert de Raad
van kerken. Deze gevaarlijke
ontwikkeling in de Nederland
se mentaliteit kan slechts wor
den afgeremd, wanneer de Ne
derlander leert samen te leven
met groeperingen die van el
ders zijn gekomen. Intensieve
voorlichting vindt de Raad
van Kerken nodig.
De Raad van Kerken heeft
zelf besloten tot instelling
vanf een werkgroep van Suri
namers en" Antillianen om op
korte termijn een grondige
studie te verrichten. Resulta
ten en consequenties van deze
studie zullen zo spoedig moge
lijk aan verantwoordelijke ka
ders in de Nederlandse samen
leving en aan de overheid
kenbaar gemaakt worden. Ook
binnen de kerken in Neder
land bestaat te weinig mense
lijke interesse voor de Surina
mers en Antillianen, aldus de
Raad van Kerken.
De verklaring wijst erop dat
Nederland grote morele ver
plichtingen heeft tegenover
Suriname en de Nederlandse
Antillen. De verklaring van de
Raad van Kerken is voorbe
reid door zijn sectie sociale
vragen en door Pax Christi
Nederland, na intensieve ont
moeting van Surinamers en
Antillianen.
DEN HAAG (ANP) Men moet wél durven selecteren
op rationeel gekozen „selectiepunten", met aanvaardbare
methoden, die duidelijke consequenties hebben. Men moet
negatieve fouten van de selectieprocedure, die onver
mijdelijk zqn, opvangen door verstandige regelingen: her
kansingen, goede alternatieven, de tweede opleidingsweg.
Tot deze conclusie komt prof. dr. A. D. de Groot, die de
leiding had van de studie „Selectie voor en in het hoger
onderwijs, een probleemanalyse", die verricht is door het
researchinstituut voor de toegepaste psychologie aan de
universiteit van Amsterdam.
Na overleg in het kabinet
heeft minister Van Veen van
Onderwijs en Wetenschappen,
besloten het rapport openbaar
te maken. De uitgave ban om
streeks de jaarwisseling tege
moet worden gezien.
De filosofie van het rapport
is, aldus prof. dr. Groot, dat
men onrecht door selectie
niet moet trachten te omzeilen
door uitdrukkelijke, institutio
nele selectie te vermijden of
net te doen of er geen selectie
is, maar intussen middelmatig
en ondoelmatig onderwijs aan
al) en te geven
Het rapport bestaat uit drie
delen. Het eerste ibelt zeven
hoofdstukken en twaalf aanbe
velingen. Het tweede bevat il
lustratiemateriaal, zoals gege
vens over onderwijsprogram
ma's onder selectievrij con
tract, over onderwijssystemen,
tok in het buitenland, en de
doorstroming daarin. Het der
de deel is een verklarende
woordenlijst met definities en
toelichtingen bij de voornaam
ste begrippen.
In de probleemanalyse staat,
dat het percentage jongeren,
dat geschikt is voor de meer
abstracte vormen van hoger
onderwijs in het toekomstige
postsecundaire onderwijssys
teem ndet veel groter kan wor
den dan het niu is.
Het selectieprobleem zal een
van de twistpunten zijn bij de
herstructurering van het hoger
onderwijs. Prof. de Groot on
derstreepte het belang van
dioorzichtige, billijke en conse
quente regelingen van dit pro
bleem. Zijn betoog richt zich
voorts op de noodzaak van de
selectie. Niet alleen selectie
processen, ook bepaalde vor
men van actieve institutionele
selectie zijn onontbeerlijk. Ze
komen in alle ontwikkelde
landen voor. De vraag is niet,
of men in een ondewijssys-
teem moet selecteren, maar
hce men dit moet doen.
Nieuw voor ons land is het
iuee van selectievrij ondierwijs
met een selectiedrempel voor
af. Prof. De Groot werkt dit
idee nader uit
Als acceptabele selectiepro
cedure blijft in het rapport
van prof. De Groot over een
„selectie-examen". dat aan
specifiek® eisen voldoet. De
analyse van de eisen van bil-
ligbheid en doelmatigheid leidt
voor de meeste selectie-situa
ties tot een categorische afwijzL
ging van interviews, schoolcij
fers, persoonlijkheids- en in
telligentietests en ander exa
menwerk, dat niet objectief
scoorbaax is.
AMSTERDAM (ANP)
Door haar grotere omvang en
grotere vrijheid ten opzichte
van nationale overheden, nati
onale instellingen (vakvereni
gingen en consumentenorgani
saties) en soms kapitaalver
schaffers, ontmoet de multina
tionale onderneming minder
tegen haar opwegende krach
ten en kan deze gemakkelij
ker tegen elkaar uitspelen. Dit
is een van de stellingen van
dr. C. de Galan, hoogleraar
aan de rijksuniversiteit in
Groningen, uitgesproken op de
diesviering van de kring van
Amsterdamse economen.
De multinationale onderne
ming (die haar produktieve
activiteiten in verschillende
landen tegelijk verricht) be
schikt over een betrekkelijk
ongecontroleerde economische
macht, aldus de heer De Ga
lan. Hij meent dat de vakbe
weging over de grenzen moet
heengrijpen, consumentenorga
nisaties dienen bij internatio
naal overleg worden betrok
ken. Het belangrijkste acht dr.
De Galan een internationale
integratie van overheden. „Po
litieke integratie is op zichzelf
niet voldoende, het gaat er om
hoe deze wordt benut voor de
beteugeling van economische
aldus de stellingen van dr. De
Galan.
macht", zo voegt hij hieraan
toe.
De kring van Amsterdamse
economen, een vereniging van
afgestudeerden aan de econo
mische faculteit van de uni
versiteit van Amsterdam,
kreeg van de Groningse hoog
leraar verder nog te horen dat
„het nuttig is niet te overdrij
ven: enerzijds vormen ook op
nationale schaal ondernemin
gen „een tweede macht naast
politici", anderzijds zijn de
nationale overheden niet
machteloos tegenover de (nati
onale werkmaatschappijen
van) multinationals". De heer
De Galan meent dat instelling
van multinationale onderne
mingsraden aanbevelenswaar
dig is.
Een extra gevaar van inter
nationale economische integra
tie ziet hij in het domineren
van bedrijfsleven en ambtena
ren gezamenlijk Integratie
heeft als noodzakelijke voor
waarde versterking van de in
ternationale zeggenschap van
(geïntegreerde) parlementen,
Mr. dr. C. Berkhouwer
(VVD), vice-voorzitter van
het Europese parlement, ver
klaarde tegenover de afgestu
deerde economen, dat tegen
woordig een zekere emotionele
aversie tegen de multinationa
le ondernemingen bestaat. Hij
wees er hierbij op dat de
meeste van dergelijke onder
nemingen hun dimensie al
lang voordien bezaten.
Volgens de heer Berkhou
wer lijkt er een zekere jaloe
zie te bestaan bij de politici
die waarnemen dat de multi
nationals verder zijn geïnte
greerd dan „wij politiek en
meer profijt hebben getrokken
van de technische vooruitgang
dan de multinationale politie
ke gemeenschap".
Op het bezwaar dat de mul
tinationals de arbeidsmarkt
verstoren en werk van het ene
land naar het andere land ver
plaatsen, wanneer het arbeids
klimaat daar beter is, stelde
de heer Berkhouwer de vraag:
„Kan men dat de multinatio»
nal kwalijk nemen?"