STUDEREN OM CARRIèRE TE MAKEN in gesprek met: EEN STUDENT BEZINT EER GE BEZET |harin^ tips C Lange wachtlijst voor niertransplantaties Mr. Schelfhout: „Een gigantische operatie" >4 3 IN NIJMEGEN Vliegende bom voor Marcos STAATSSECRETARIS WIL KLEUTER. EN LAGERE SCHOLEN SAMENVOEGEN Westduits protest bij IJsland CBBH® PELATTU R BOGERS binnenland buitenland Enka-dossierhandboek voor bezetters Niet staken Betekenis Eigenaar Britse studenten boycotten Softenon-firma r r tr Y VkadotipkadotipkadA groeibriljant, een goede belegging heetman^ papier oor uw pen Abortu< Dinsdag 28 november 1972 15 23 jaar, klein van stuk, wat slordig gekleed, een donker blond baardje en haar - goed verzorgd - dat tot op de schouders hangt. In een min of meer rustig hoekje van de mensa praten we met elkaar. l)at wil zeggen, hij praat en vertelt zonder aarzelen wat hem op het hart ligt. Ik kan luisteren. Hoef nauwelijks iets te vragen. „Ik ben pas kandidaat eco nomie. Wil gauw klaar zijn. Toen ik hier kwam" - hij bedoelt de hogeschool - „zat ik vrij vol met allerlei vage idea len. Een soort HBS-jongens- ongeveisdlieid. Heb toen een peosje meegelopen met wat extreem linkse jongetjes hier. Had gauw door dat die groep geleid werd door een paar uitgekookte geindoctri- ïeerde ouderejaars die kenne lijk van deze of gene - weet niet wie - opdracht hadden harde verzetskernen te or ganiseren. Wij, de groene eer stejaars, moesten voor dat kar retje gespannen worden. Ik ben er snel uitgestapt. Ik kom uit een welvarend gezin, middelgrote stad in het oosten van het land. Zijn op hun manier goed katholiek, pa en ma. Ik niet meer. Dat heeft wel veel wrijving thuis gege ven. Als ik er ben, ga ik niet *.aar de kerk. Man, het eerste verwijt was dat ik dat niet kon doen voor de vrienden en k-nnissen. Heb mjn schouders opgehaald. Nu wordt dat wel aanvaard, misschien moet ik /eggen: geduld". Het gesprek stokt even, als wat andere studenten hem iets vragen. Hij wuift ze weg. Zegt dat hij even met mij alleen wil zijn. „Ik ben toch wel links," zegt hij plotseling. ..Maar ik verdom het me te laten misbruiken voor doelein den die men mij niet vertelt. Voor die jongens van die vroegere groep ben ik een soort verrader. Zal me een zorg zijn...!" Hij stapte als scholier de universitaire wereld binnen. „Mooi was dat. We kregen van een prof een toespraak. De man, ik wist niet eens z'n naam vertelde dat we beslist niet moesten gaan studeren om later veel geld te kunnen verdienen. Dat was, zo zei hij, een verkeerde mentaliteit om een studie te beginnen. Nee, we moesten proberen ons we tenschappelijk te bekwamen. Op mijn onbevangen geest maakte dat wel indruk. Im mers, ik had al kennisgemaakt met eerstejaars die onomwon den zeiden straks flink geld r!t dat drs. voor hun naam te willen slaan. Later hoorde ik dat die hoogleraar doceerde aan 2 uni versiteiten. heel wat advi seursfuncties had en in een villa woont die zeker een half miljoen heeft gekost. Ik kan nog kwaad worden als ik denk aan dat toespraakje van zo'n geldwolf. En in de jaren dat ik hier ben, heb ik nog niet ont dekt dat hij de wetenschap iets verder heeft gebracht. Er zijn er hier, en natuurlijk op alle universiteiten, meer zo. Er zijn gelukkig ook anderen". Hij drinkt, wat onbeheerst, de koffie uit de plastiek be ker. „Ik heb voor mezelf be sloten zo snel mogelijk dat drs. te krijgen. Dan ga ik er zoveel mogelijk geld mee zien te verdienen. Want ik wil on afhankelijk zijn. Ik wil op ei gen benen staan". Hij geeft toe materialistisch tc zijn. „Ben ik hier gewor- een. Soms heb ik daarmee geen vrede. Wordt dan onrus tig. Maar zo lang ik hier blijf en dat kan nog wel even du ren, word ik dagelijks gecon fronteerd met een nimmer af latende strijd om carrière, om posities, om baantjes. Het komt maar zelden voor dat je hier mensen ontmoet die eer lijk de wetenschap willen die nen, die gewoon rustig hun werk willen doen. Ze zijn bij na allemaal uit op een loop haan en zijn bereid daarvoor andere mensen omver te lo pen. Echte onbaatzuchtigheid? Moet je met een kaarsje zoe ken Hij kijkt fel en dan verlie zen zijn blauwe ogen plotse ling hun gespannenheid. Hij zucht. „Misschien is dat alle maal wat overtrokken. Maar zc voel ik het toch wel. Ik maak natuurlijk mijn studie ai. Heb nog geen tentamen gemist. Maar ik geloof wel dat tk hier wat mentaliteit betreft niet beter ben geworden. Ik verloo hier m'n geloof en mijn vertrouwen in de men sen. Ik heb me onlangs eens afgevraagd, of die hele studie, die hele universiteit, dat ei genlijk wel waard is geweest. Maar ja, er is geen weg terug, tk moet dit afmaken." Er zijn er, vertelt hij, meer die zo denken. „Dat beurt mij af en toe wel wat op. Als ik eenmaal een goede baan heb, kan ik proberen m'n eigenlij ke doel in het leven te vinden. Weet u, ik huiver als ik er aan denk dat dit doel zou zijn ergens op een kantoor zitten, in een bureau, met een bordje drs.... erop. En dan iedereen die binnenkomt maar hooghar tig te woord staan, buigen naar de directie quasi ge leerde studies maken en jezelf handhaven ten koste van an deren. Zijn er heel wat die zo iets doen met hun universitai re titel als dekmantel eu visi tekaartje.' Hij lacht hardop. Z'n gezicht krijgt dan iets kinderlijks. „Nou, ik wil dat niet. Zal dus wel iets gaan doen wat heel wat minder geld geeft, U merkt wel, ik ben nog niet klaar met mezelf. Ik aarzel uog over mijn toekomst. Mis schien is dat gelukkig. Ik ben innerlijk nog steeds niet be reid het voor de meesten hier geijkte pad te gaan betre- aen". eHij vertelt het eens te zijn met de maatschappij-critici. „Maar niet met hen die menen dat alles kan worden veran derd door de communisten. Er zit in de wijze waarop in de Sovjet-Unie bepaalde vraag stukken zijn aangepakt en op gelost heel wat, waarvan wij kunnen leren. Maar ik geloof niet dat dictatuur uiteindelijk de oplossing is. Hf geloof, heb dus toch nog wel vertrouwen in de mensen, dat de meesten van ons wel bereid zijn oplos singen voor problemen te aanvaarden, als men maar dui delijk kan maken dat het de beste manier van aanpakken is. Dan nog moet men vechten. Altijd zijn er groepen die door een aanpak worden gedupeerd, die hun bepaalde vaak bevoor rechte positie verliezen. Daaraan is niet veel te doen. Voor mij staat wel vast dat we in hét westen niet kunnen blijven doormodderen, zoals we nu doen". Hij kan niet dag en nacht over die dingen praten. „Er wordt hier al veel te veel geklets. Het barst hier van de theoretiserende maatschap pij-hervormers. Voor mij hoeft dat niet' Het gesprek stokt even. „Ik denk wel eens. zo'n dwaze idealist ben ik toch nog, dat een vernieuwde kerk veel zou kunnen doen om ons te hel pen di- nieuwe manier van leven en denken te aanvaar den. Niet als onmondige be minde gelovigen, maar als vol waardige leden van een ge meenschap die ze zelf bestu ren. Zo'n kerk zou ik kunnen helpen. Daaraan heb ik be hoefte". Hij zit ineens doodstil. „Dat heb ik nog nooit zo duidelijk gezegd. Ook nog nooit zo sterk gevoeld. Als mijn studie in zo'n kader zin zou kunnen krijgen, man, dat zou heerlijk zijn JAQUES LEVIJ (Met bovenstaande aflevering is de verhalen-serie „In ge sprek met jongeren" ten ein de. red.) -95 BREDA Wie van plan is het bedrijf waar hij werkt, te gaan bezetten, doet er goed aan eerst het Enka-dossier eens door te nemen. Waarschijnlijk ziet hij er dan van af. Het En ka-dossier zal op 1 decem ber verschijnen bij A. W. Br una en Zoon te Utrecht. Het werd geschreven door twee journalisten, Aad van Cortenbergihe (33) van Het Vrije Volk en Jeroen Ter- lingen (28) van het week blad van de Industriebond NVV. „Handboek voor bezetters", luidt de ondertitel. Misschien is het dat wel een beetje, maar het is toch in hoofd zaak een zeer uitgebreid en punctueel verslag van wat de schrijvers „reeds een klas siek voorbeeld in de geschie denis van Nederland" noe men. „De eerste georgani seerde bedrijfsbezetting in Nederland verdient een zo nauwkeurig mogelijke be schrijving, niet alleen van het verloop van de actie, maar ook van de voorberei ding en de nasleep", aldus d» schrijvers. Gelardeerd met stapels fo to's wordt de spannende his torie met zijn bittere achter grond uit de doeken gedaan. In de laatste hoofdstukken worden de lessen getrokken. Dan is het de lezer al heel erg duidelijk dat bedrijfsbe zetting geen middel is voor alle kwalen, het is geen soci ale Haarlemmerolie. Het moet alleen toegepast wor den als alle andere strijd middelen geen kans van sla gen hebben. Waarom ging men bij En- ka niet tot staking' over toen het overleg vastliep? Een van de actieleiders: „Als wij een gewone staking hadden uitgeroepen, dan had de raad van bestuur zich in de han den gewreven en ons rustig ons gang laten gaan.. Het be drijf had de poorten nooit meer geopend en de machi nes waren vla de achterdeur het bedrijf uitgesleept. Het doel van de actie behoud1 van de werkgelegenheid hadden we kunnen verge ten".' Maar als je tot bezetting overgaat en de leiding van de onderneming zegt: „Jon gens, jullie bezetten maar; desnoods blijven jullie zitten tot je een ons weegt"? Dan is de mogelijkheid om druk uit te oefenen door werkne mers in een bezet bedrijf groter dan door werknemers buiten een leeggehaald be drijf. In het geval van een „afgeschreven" onderneming zal bovendien de druk moe ten komen van de openbare mening of van acties in an dere bedrijven. Een specta culaire bedrijfsbezetting spreekt dan zeker nog de eerste jaren meer aan dan een staking, waaraan de Ne derlandse bevolking zo lang zamerhand begint te wen nen. Het boek schetst de moei lijke organisatielijinen voor ean bedrijfsbezetting en het is alsof je het strategiemodel van een verzetsgroep door- De Enka-poort, die 5 dagen hermetisch gesloten bleef. neemt: de overval, de bezet ting van de vitale delen, de bewaking, de instandhouding van de bezetting, het actie centrum buiten, de publici teit. Wat is de betekenis van de Enka-bezetting, vragen de schrijvers zich af. De bezet ting trekt een breed spoor door allerlei min of meer gevestigde opvattingen. De juristen, die net zo lekker bezig waren met het stal kingsrecht, zien zich tegeno ver nieuwe vragen geplaatst. Ook de juristen die zich met strafrechtzaken bezihou- den, zitten er mee in hun maag: hoe kan een duidelijk onrechtmatige handeling toch als gerechtvaardigd worden aangevoeld door zovelen? Maar de discussie daarover ■is pas op gang gekomen en de schrijvers geven vooral een verslag van die begin nende discussie. Minister Langmam tegen minister Boersma: voor. Pater H. Hoefnagels in een van de NKV-vakbondsbla- den: „Algemeen voelde men aan, dat de eigendom van een produktie-apparaat niet even streng gerespecteerd hoeft te worden als de eigendom van het huis, dat iemand be- woont...Als de fabriek vol gens qns rechtsbewustzijn niet alleen voor en van de eigenaar is, voor wie en van wie is zij dan nog meer?. Dat zij ook vóór de arbeiders is, lijdt geen twijfel. Is de fabriek ook van de arbei ders? Iets van deze gedachte vindt men bij de Enka-bezet ting: alleen Enka-werkne- mers werden in het bedrijf toegelaten en met de grootste zorg werd gewaakt tegen be schadiging". Dat er iets voor een ja od deze vraag te zeggen valt, blijkt wanneer men zich af vraagt, wie eigenlijk de eige naar van een grote onderne ming is- Juridisch is het de onderneming zelf als rechts persoon. Wat betekent dit ais men het werkgeverspa rool dat de onderneming wordt gevormd door alle be- drijfsgenoten, ernstig neemt"? En dan komen er zaken aan de orde als arbeiders zelfbestuur, de rol van de overheid en het (gestegen) prestige van de vakbonden. We zeiden het al: de discus sie is pas begonnen. Maar één ding is wel zeker: de Enka-bezetting in Breda zal een niet onbelangrijke plaats gaan innemen in de sociale geschiedenis. Voorzitter Mertens van bet NKV zal het boek vrijdag tijdens een persconferentie aanbieden aan de lieden van het Enka-actiecomité. JAN HÜSKEN (ADVERTENTIE) 1) Hartig hapje: Toastje met stukje gemarineerde haring of rolmops. Garneren met tomaat. 2) Kippers: Zó op 't brood öf even bakken met mes puntje boter öf kort koken in bodempje water. 3) Bokking: Gefileerd of gesneden. Garneren met dun schijfje augurk. 4) Maatjesharing: In mootjes op toast (met stukje tomaat). Cocktail: 1 dl. room, 2 dl. tomatenketchup, 4 dl. mayonaise en naar ^smaak sherry of cognac. MARGATE (Rtr.). De Brit se studentenbond heeft maan dag met grote meerderheid be sloten tot een boycot van de produkten van „Distillers", de maatschappij die in Engeland het produkt softenon op de markt heeft gebracht. Gebruik van softenon tijdens de zwangerschap heeft geleid tot misvormingen bij -baby's. Advocaten van de rond 400 slachtoffers van softenon pro beren nog steeds schadevergoe ding van Distillers los te krij gen. Woensdag wordt de kwes tie in het Lagerhuis behandeld. DE heer H. P. J. Ketwich Verschuur uit Den Haag is op een in Utrecht gehouden bui tengewoon congres van de Ne derlandse vereniging van ex- politieke gevangenen uit de bezettingstijd benoemd tot voorzitter van deze vereniging. Hij volgt wijlen mr. G. Ch. A alders op. (ADVERTENTIE) Philips batterijen zien er zó goed uit, dat laatst iemand kwam vragen om statiegeld.. (Van een onzer verslaggevers) NIJMEGEN Bij de kunst- nier-afdelingen van het St.- Radboudziekenhuis en de om ringende ziekenhuizen wach ten minstens 100 patiënten op een niertransplantatie- Velen van hen al jarenlang. Deze lange wachtlijst is nadelig voor hun herstel en vermin dert een succesvolle t rans - splantatie. Dit heeft de afdeling voorlich ting van het Radboudzieken- huis gisteren meegedeeld na mens de Nijmeegse Werkgroep van Niertransplantatie. Reden van deze situatie, is, aldus de voorlichting', de te beperkte mogelijkheden om de pati ënten in het Radboudzie- kenhuis op te nemen en te ver plegen. Er zijn sinds bijna 2 maanden geen niertransplanta ties meer verricht in Nijme gen. Daardoor kon het voorko men dat door Eurotransplan- tant te Leiden aangeboden nie ren niet konden worden ge plaatst en daardoor verloren gingen. De Nijmeegse werkgroep van niertransplantatie vindt het hoogst-noodzakelijk dat zowel plaatselijk ais landelijk een op lossing irn deze ai jaren be staande problematiek wordt gevonden. MANILLA (UPI) De Fi lippijnse veiligheidsdienst heeft een complot om presi dent Marcos te vermoorden opgerold. De samenzweerders wilden kennelijk geen halve maatregelen nemen, want zij hadden een „vliegende bom" in de vorm van een elektro nisch bestuurd toestel met ex- p-osieven geladen klaar staan. (ADVERTENTIE) Schitterend nieuws: De winterschilder is terug. Hij brengt weer een fikse premie mee v r KSfi cf ry- .adL <0 t Want als u nu de winterschilder laat komen, verdient u weer vijftien gulden. Per man! Per dag! Pik in! Het Bedrijfschap Schildersbedrijf verleent d.e premie voor birnenwerbaamheden van tcnnvnste 5 mandagen. Uw schilder weet er alles van. (Van een onzer verslaggevers) DEN HAAG Als „meest voorkomende figuur" voor de nieuwe basisschool van de toe komst (kleuter- en lagere school samengesmolten in een nieuwe school), ziet staatssecre taris Schelfhout een school met een achtjarige cursus en negen tot tien leerkrachten. In een interview over de gi gantische operatie, die hij zoals wij zaterdag meldden heel binnenkort in gang hoopt te zetten, maakt mr. Schelfhout duidelijk dat we ook in het ba sisonderwijs naar schaalvergro ting zullen moeten. Dat betekent nogal wat. De helft van alle Nederlandse la gere scholen heeft minder dan zes leerkrachten, terwijl eeD kwart hooguit drie onderwij zers telt. In het, noorden van het land en in gedeelten van Zeeland is meer dan de helft van alle scholen een één twee- of driemansschool Mr. Schelfhout acht het ge wenst dat het docententeam van de nieuwe basisschool zo wordt samengesteld dat er een „optimum aan specialisaties" wordt bereikt. Niet iedere on derwijzer is bijvoorbeeld een kei in het geven van muziek onderwijs of handenarbeid Het benutten van specialisaties betekent volgens de staatsse cretaris dat we naar grotere (ADVERTENTIE) Of hoe een kleine investering het begin kan zijn van een steeds groeiend bezit. ede/steenkundige f.g.a. diamantexpert g.i.a. lijnbaan 92 tel. 116670 oostzeedijk 165 tel. 122344 rotterdam scholen zullen gaan. „De kleine scholen zullen zich in die schaalvergroting moeten voegen, al moeten we varian ten vinden. De meest voorko mende figiuur, en zo U wilt de beste, van een negen- of tien- mansschool zal niet overal ge realiseerd kunnen worden, bij voorbeeld door de afstanden op het platteland. Het doel van die girote school moet echter ook in zo'n situatie bereikt worden en dat kan bijvoor beeld door uitwisselbaarheid van het personeel. We zullen varianten moeten vinden die geen haar minder zijn dan die gewenste school." De staatssecretaris peinst ook over een andere opbouw van het personeelsbestand,,De vraag is of iedere taakverlich ting van het hoofd van de schooi waar overigens te recht om wordt gevraagd iu de vorm van toewijzing van volledig bevoegde leerkrachten gevonden moet worden." Hij denkt aan het in de school brengen van minder langdurig opgeleide en dus minder kost bare administratieve assisten ten. Op den duur zullen de bege leiders van de jongere kinde ren (de huidige kleuterleid- ters) en van de wat oudere kinderen (de huidige onder wijzers) evenveel verdienen. Voorlopig ziit dat er echter nog niet in, omdat het uitgangs punt met nier mag kosten school niet meer mag kosten dan de kleuterschool en de la gere school, waaruit ze ont staan, nu samen kosten. De scholen die door het minis terie worden uitverkoren om als eerste te integreren, hoeven ook niet op materiële voorde len te rekenen. Mr. Schelfhout hoopt wel een potje van een paar miljoen uit de experimen- tenpot te krijgen op een aan tal zaken te kunnen uitzoeken. (Als je de poppen eens Vi keertje goed aan het dansen) \wilt hebben, moet je er een Philips batterijtje in doen, BONN (DPA/Rtr.). West- Duitsland heeft maandag bij IJsland geprotesteerd naar aan leiding van een incident waar bij afgelopen zaterdag een IJs landse patrouilleboot binnen de 50-mijlszone van het eiland de vangtrossen van twee West- duitse treilers kapte. Daarbij liep een Westduitse zeeman door het terugschieten van eer. der kabels een schedel, basisfractuur op. Het Westduitse ministerie van buitenlandse zaken bestempel de het incident als een „ernsti ge aangelegenheid". Bonn zal zijn standpunt ter kennis bren gen van het internationale ge rechtshof in Den Haag, en de kwestie ook opnemen met de Navo-partners. In Reykjavik begonnen maan dag de nieuwe onderhandelin gen tussen Engeland en IJsland over het visserijgeschil. Brieven voor deze rubriek moeftn met volledige naam en adres worden ondertekend. Bij publikatie zullen dez« vermeld worden. Slechts bij hoge uit zondering zal van deze regel worden afgeweken. Naam en adres zijn dan bij de redactie bekend. Publikatie van brie» ven (verkort of onverkort) betekent niet dat de redactie het in alle gevallen eens is met inhoud, c.q. strekking. Indien men voor de keus gesteld wordt, je geld of je leven, kiest men het minst kwade. Maar indien de keus is: stelen of helen, dan moet men beide weigeren. Men mag dan géén van beide kwaden bedrijven. Zo ook bij de abor tuskwestie. Politiek is de kunst van het haalbare, zegt de K.V.P. Waar gaat het om? P.v.d.A en V.V.D. zijn vóór vrije abortus en de christelijke partijen hebben in het regeerakkoord met V.V.D, en D.S. '70 het compromis gesloten, dat op medische indicatie (bijna nooit voorkomend!) en op de sociale indicatie abortus provocatus niet meer strafbaar is. Er is altijd wel een arts te vinden, die geen principieel bezwaar tegen vrije abortus heeft, zodat toch uiteindelijk het laatste woord aan de zwangere vrouw is. Immers: als zij haar drama maar goed instudeert en opvoert en haar omstandigheden maakt met getuigen en al, dan vindt die arts het allang best. En er zijn voorlichtingsbureau's die haar hierin adviseren. Maar dan hangt het toch uiteindelijk van haar af of zij geaborteerd wordt. Zo zullen of V.V.D. of P.v.d.A de volle winst beha len: de kinderen der duister nis zijn in hun zaken slimmer dan de kinderen van het licht. Er is nog een zwak punt in de verontschuldiging van de K.V.P. Zij stelt, dat de rechter ook nu straft wat wettelijk verboden is. Het is echter zo, dat de burgerlijke wet voor de menselijke verhoudingen fei telijk de toepassing van de Tien Geboden regelt. Maar bij abortus provocatis regelt de wet voor de menselijke ver houdingen wat in strijd is met de Tien Geboden. Christus was een teken van tegenspraak. De christelijke partijen en zovele christenen lopen ten deze de moderne, verheidenste publieke opinie na, en verloochenen daardoor Christus. Dat dan tenminste voor het gelovige volk vaststa, dat abortus provocatus moord is en moord blijft. De christelijke artsen zullen „hun poot strak moeten hou den". En de christenen kunnen abortus alleen bestrijden door hun voorbeeld. Door zelf zede lijk goed te leven, dit ondanks film, televisie en pornografi sche boekjes, ondanks de visu ele verleidelijkheid door de mode en de begrijpelijke ver leidelijkheid der seksuele vrij heden. Ook op deze punten is het christelijke Geloof het moeilijkste Geloof, indien wij konsekwent Evangelisch wil len leven. BREDA A. P. J. DUIJNSTEE. (ADVERTENTIES) Het nieuwe probleemloze toupet is er. Stormenderhand verovert het iedere man die zijn haardos terug wil hebben. Vergaande ontwikkelingen hebben er voor gezorgd, dat geen mens kan zien dat het niet Uw eigen haar is. Zó goed, zó echt en zó natuurgetrouw zien ze eruit. Haar voor haar in een huidkleurige ondergrond gestoken. Individuele kapsels naar Uw eigen smaak. 100% Kleurecht en uiterst veilig in het dragen en dat voor een prijs waarvoor iedere man graag z'n jeugdige haardos terug wil hebben. Laat U geheel vrijblijvend voorlichten door een Pelatü-specialist Haarhuis voor mode en kwaliteit Breda Ginnekenweg 43 tel. 01600-32288

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1972 | | pagina 15