De bazen doen net of je van hen bent
in gesprek met:
„Pienrinkelt
de kassa voor
wonderkind
HANS WIEGEL
nederland
waarheen?
Parij zenaars
vluchtten
auto uit
E*10
EEN JONGE ARBEIDER
Chinezen vinden
gaaf lijk van
21 eeuwen terug
voor de
slanke lijn
katholieke volkspartij
lijst 2
frans andriessen
Rcvolverheld liep politie in de armen
binnenland
buitenland
12
MENSELIJK
WOLKJES
KANKEREN
Accent
Opgebrand
Klopt
Grootste verkeersopstopping
had ramp kunnen worden
SPECIAAL-SINAS
tijdelijk van J0& voor
Motoren stop
Claustrofolie
kennismaking etc.
Overvaller koclit
tip over
geldtransport
paplap
oor uw pon
Kerksluiting
Staking verlamt
scheepvaart op
Belgische Maas
Passagiers gekaapt
vliegtuig thuis
Dinsdag 14 november 1972
(Van een onzer
verslaggevers)
BREDA „En dan wordt
er gezegd, dat onze looneisen
te hoog zijn en dat wij op die
manier de economie naar de
donder helpen- Onze sociale
toestanden zijn te duur, zeg
gen ze ook. Maar dat wordt
allemaal gezegd door mensen
met wie je maar niet over hun
salaris moet praten. Dan zeg
gen ze, dat zij ook zo veel
meer verantwoordelijkheid
dragen. Nou, dat wil ik dan
ook wel. En dat meen ik,
hoor: daar ga je juist aan ka
pot, dat ze je niet vertrouwen
en je geen verantwoordelijk
heid geven. Althans bij ons op
de fabriek niet".
„Nou, ik kanker echt niet
altijd, hoor- Daar gaat het niet
om. Ik ken een knaap, die
werkt hier al vijfentwintig
jaar, geloof ik. Die zegt dat ie
elke morgen als hij z'n overal
aantrekt het gevoel heeft, dat
ie „in de galeien" moet. Dat
deden ze vroeger met gevan
genen. Galeiboeven weet je
wel. Nou, zo voelt hij zich. En
als er mensen de iabriek ko
men bezichtigen, dan wordt ie
helemaal schichtig: een aap in
Artis, die zo komen bekijken".
,Ik niet. Ik vind dat wel leuk
als er mensen komen kijken.
Dan moet je natuurlijk wel
wat tegen ze kunnen zeggen.
Als alleen een van de bazen
uitleg geeft en jij mag er al
leen maar bijzitten, dan voel
je je net een stuk machine,
die gewoon moet doordraai
en."
„Menselijk? Ja, mijn baas
zal ik maar zeggen, mijn di
recte baas, weet je wel, da's
een joviale kerel. Die heeft
het niet zo hoog in het hoofd-
En daar praat ik ook wel mee.
Ik ben nou achttien en werk
nou al drie jaar bij hem. Maar
de fabriek zelf? Het lijkt alle
maal heel menselijk, vind ik.
Bij ons tenminste. Maar als je
nou ziet bij sommige andere
bedrijven..- Dan ben je toch
wel klaar met al je mooie
menselijkheid. Dan kun je het
beter hebben zoals in Ameri
ka. Daar zijn ze keihard. Van
de ene dag op de andere zet
ten ze je daar op straat. Nou
ja, ze kankeren er misschien
ook wel over, maar bij ons
doen de bazen d'r zo huichel
achtig bij. Alsof het ze wer
kelijk ene rotmoer kan sche
len of Jan de arbeider op
straat komt te staan. Het gaat
zo'n bedrijf hier toch ook al
leen maar om de centen. Maar
ze doen hier net (ik bedoel
hier overal in Nederland) als
of het ze om de mensen gaat.
Kijk, ik geloof dat wel van de
een of andere directeur. Maar
ja, ook bij hem is het uitein
delijk: wat het zwaarst is
moet het zwaarst wegen. En
de economie weegt het zwaar
ste, hoor. Zo is ons kapitalisti
sche systeem nou eenmaal-
Maar dan moeten ze niet zo
menselijk doen, want dat is
een verdomde leugen."
„Dat zie je nou ook aan die
ministers. Eerst beloven ze dat
werkende jongeren zo gauw
mogelijk allemaal tot him
achttiende jaar een paar dagen
per week naar school mogen.
Maar d'r komen wolkjes aan
hun kapitalistische hemel en
tjoep, de jonge arbeider mag
weer blijven doorwerken. Dat
zie je toch altijd, jongen- En
eerlijk, weet je, ik ben niet
zo'n maatschappijvernieuwer.
Ik zit wel bij de KWJ (de
beweging voor werkende jon
geren) en ik wil ook wel dat
die hele rottroep bij ons hele
maal verandert en ik weet ook
wel zo'n beetje hoe ik dat zou
willen, maar ik denk eerst aan
iets anders. We moeten eerst
aantonen, dat het hier een hui
chelachtige troep is. Dat we
met z'n allen slachtoffer zijn
van de harde centen die we
zelf allemaal willen verdienen.
Maar dan zul je moeten toege
ven, dat wij, arbeiders, het
eerste slachtoffer zijn. Wij
verdienen de minste centjes.
En dan zeggen juist degenen
die het meeste plukken van
die harde centen-maatschappij,
dat wij niet al te hard achter
de centen mogen jagen. Mooie
jongens, hè!"
„Ik ben inderdaad niet op
m'n achterhoofd gevallen. Ik
weet best dat ik wat meer
weet dan de meeste jonge ar
beiders. Ik heb op de Levens
school gezeten, ik zit bij de
KWJ en ik heb ook nog leren
lezen. Ik wil je wel vertellen:
een broer van me, twee jaar
ouder dan ik, zit op de univer
siteit en we praten veel met
elkaar. Vandaar misschien. Ik
wil trouwens niet met hem
ruilen. Ik ben een goed vak
man al ben ik nog lang niet
uitgeleerd- Maar alleen je vak
kennen, daar schiet je weinig
mee op. Dat zouden ze wel
willen. Hard werken en dom
blijven. Ik wil wel wat meer
weten van de positie van de
arbeider in onze maatschappij.
Ik wil erg graag weten, wie in
onze maatschappij nou eigen
lijk de macht hebben- Dat
klinkt sommigen verschrikke
lijk revolutionair In de oren.
Zoiets als bij een dokter, die
stomverbaasd is als je in het
ziekenhuis ligt en je zegt, dat
je precies wil weten wat je
nou eigenlijk hebt. Die dokto
ren doen net alsof de patiën
ten van hen zijn. En de mees
te patiënten vinden dat nog
goed ook. Lekker gemakke
lijk, weet je wel. Maar de
patiënt is de baas over z'n
eigen lichaam".
„En zo is het in de maat
schappij ook: de bazen doen
net alsof je van hen bent. En
de meeste werknemers laten
het er rustig bij zitten. Een
beetje stiekem kankerend.
Maar ze verdommen het, er
iets aan te doen. Dat durven
ze ook niet, want ze zijn dom
gehouden en daardoor denken
ze dat ze het niet kunnen. En
dan schreeuwen ze een beetje
om loonsverhoging. En dat
krijgen ze dan met veel pijn
en moeite. En dan denken ze,
dat ze het gewonnen hebben
Ik zal je zeggen: bij elke
loonsverhoging denk ik: we
hebben weer een stukje verlo
ren. Ze slaan er je ogen mee
dicht voor de dingen waar het
eigenlijk om gaat. Maar dat is
natuurlijk wel een beetje
moeilijker".
JAN HÜSKEN
(Van een onzer
verslaggevers)
Het succes begint bij zelf
kennis. Achter in de feest
zaal van Kunstmin in Dord
recht. Half onderkomen
quasi-barok, scheuren in
het pleisterwerk, lampen
van de meest uiteenlopende
origine.
Vijf VVD-propagandisten leg
gen de laatste hand aan de in
formatiestand, met boekjes, de
krantjes de stickers, de luci
fersdoosjes. Als de eensten om
halfach binnenkomen schie
ten ze over hun donkere pak
ken haastig fel-gele overalls
aan, met het WD-embleem in
zwart op de rug.
De partij die óók voor de ge
wone man werkt. Een van de
vijf rookt een pijp. Een ander
haalt er even later ook een te
voorschijn,' zegt: „Nee, twee
pijpen is te veel, staat zo sno
bistisch", en steekt hem weer
weg.
Het succes begint bdj zelfken
nis.
Om acht uur is de zaal prop
vol, om tien over acht puilt de
zaal uit. Vijfhonderd zitplaat
sen, zeker tweehonderd men
sen staan en hangen, zitten op
de rand van het podium. De
meerderheid ziet er typisch li
beraal uit, maar er zijn ook
opvallend veel jongeren. Do
zijnen tienermeisjes.
zakken? Het gebaar waarmee
hij die bril afneemt en bij de
reconstructie met een koket
gebaar de zijharen („modern
maar toch beschaafd") over de
veren strijkt? Tien minuten Ja-
ter is het allemaal duidelijk.
Want Hans Wiegel bespeelt de
zaal als een vertrouwde viool,
tovert speels met alle trucjes
die sprekers sinds Demosthe
nes hebben ontdekt.
Hij veegt de vloer aan met
Den Uyl en de PvdA, met
Groenevelt, besluit de cynische
tirade met de opmerking dat
dit alles „niets ten nadele Van
de persoonlijke integriteit van
de heren zegt", wisselt een be
kakte variatie op zijn van huis
uit Amsterdamse accent („de
Rijksrezjerzje") frequent af
met volkse kreten („we motte
toch maar blijfe"), maakt er
een gewoonte van snel gespro
ken conclusies op lage toon ge
scandeerd te herhalen („dat
stop willen stop wij stop ook
stop na stop 1972 stop niet").
De timing van een cabaretier.
De pluimen zijn voor de
HANS WIEGEL.
doorrookt en verstikkend, ik
durf mijn jasje niet uit te trek.
ken en klamp me vast aan An-
driessen die de VVD een
voortdurend gebrek aan
warmte verwijt), graait Wiegel
nonchalant de stapel schrifte
lijke vragen van de tafel, rept
zich naar de microfoon en be
gint in adembenemend tempo
te antwoorden. Soms met grap.
jes, dan weer met slogans die
zo snel de zaal worden inge-
slingerd dat het antwoorden
lijken.
„Wat wij van het milieu vin
den? Wij staan een geïnte
greerd beleid voor met een in
ternationale brede aanpak".
weg, en besluit op tedere toon
met de opmerking dat hij dan
wel niet meer tot de jeugd be
hoort, maar niettemin op een
gelukkig huwelijk hoopt.
„Pien" rinkelt de kassa en de
zaal Is te klein.
De techniek bij de handelbaar
der vragen is nog meestelijker.
Geen seconde bedenktijd
het antwoord is er nog voor de
vraag is afgemaakt.
Gekozen minister-president?
„Tegen, en ik zal u zeggen
waarom. De heer Luns, bekend
donateur van de KVP zou een
goede kans maken".
Kiesdrempel.
„Tégen. En ik zal u zeggen
waarom. Ik moet er niet aan
denken dat mensen als Bakker
en Jongeling uit de kamer
zouden verdwijnen en dat er
KVP'ers en PvdA'ers voor in
de plaats zouden komen, 't Is
d'r toch al zo saai".
„Trudeau-effect" stelt de pers
tafel vast, en dat blijkt bij
een kleine enquête te kloppen.
Voor Van Riel zouden ze niet
gekomen zijn, maar wonder
kind Hans Wiegel, da's andere
koek. Verloofd met Pien of
niet verloofd met Pien.
Om twaalf over acht staat
Wiegel achter de microfoon,
en ik vraag me af waarin het
appeal van deze 31-jarige
schuilt Vijf jaar in de „grote
politiek" en onbetwist leider
van een partij waarin per tra
ditie oude en al dan niet wijze
mannen de scepter hebben ge
zwaaid.
De wat te dikke lippen, het
wat te rode gezicht? De mops
neus, waarop de bril voortdu
rend de indruk maakt af te
hoofdmoot van de aanhang.
„Onder de zelfstandigen zitten
de besten onder ons volk zij
zijn de ruggegraat van onze
maatschappij". Na drie van die
complimenten maakt de zaal
geen bezwaar tegen een tirade
over de sociale bewogenheid
en de bijzondere bezorgdheid
van de VVD voor de zwakken
in de samenleving.
Vooral de dames lijken in de
ban, lachen te vaak ook als er
niets leuks wordt betoogd. Een
enkeling tracht zich staande te
houden. „Zijn handjes zijn te
klein en lijken me te klam"
zegt een meisje, als Wiegel in
de pauze op enkele meters af
stand op het podium zijn
pilsje pakt, „maar verder is hij
het helemaal".
Maar het moet nog beginnen,
eigenlijk. Als iedereen weer op
zijn plaats zit (de atmosfeer is
Applaus. Ik zwéér het u.
„Indoctrinatie op de scholen?
(stemverheffing:) Ik ben niet
voor kritische leraren, maar
voor kritische leerlingen". Een
ijzersterke, het applaus wordt
een ovatie.
Maar de beste wijn wordt voor
het laatst bewaard, als de vra
genstellers mondeling aan de
beurt komen en de af en toe
opduikende gedachte aan een
voorgebakken show moet wor
den prijsgegeven. Een grijze
man komt naar de microfoon
en begint een verward betoog,
waarin hij beurtelings de ze
gen van de Here over het hu
welijk van de jeugd afsmeekt
en de relatie tussen inflatie-
bestrijding en sociaal contract
in een geheel nieuw daglicht
stelt. Wiegel heeft er geen se
conde moeite mee, geeft een
economisch verhandelingetje
De zaal is wild. Het meisje
voor me kijkt niet meer naar
Wiegels handen, alleen naar
zijn gezicht. Kennedy, Tru-
deau, Van Mierlo? Misschien
toch eerder opgebrand. Want
de gezichten achter de be
stuurstafel betrekken als Wie
gel, opgezweept door zijn suc
ces, uiiroept met betrekking
tot de komende formatie: „Als
IK wezenlijke punten van
MIJN beleid moet laten vallen
dan ga IK de oppositie in.
Pien en het Nederlandse volk
zijn be dezen gewaarschuwd,
Als de zaal leegstroomt mie
zert de regen nog steeds over
somber Dordrecht.
„En toch" zegt een nauwelijks
kiesgerechtigde jongen buiten
tegen een dito meisje, „en toch
is het een zak". Ze kijkt hem
aan met een blik vol verach
ting, draait zich om en neemt
het andere pad naar de straat.
(ADVERTENTIE)
iill
Schitterend nieuws:
De winterschilder is terug.
Hij brengt weer een fikse premie mee.
UUUUlh
<t
Want als u nu de winterschilder Iaat komen,
verdient u weer vijftien gulden.
Per man! Per dag! Pik in
Het Bedrijfschap Schildersbedrijf verleent die premie voor binnenwerkzaamheden van
tenminste mandagen. Uw schilder weet er alles van. sswSs
Mi
PARIJS (UPI) Chinese
archeologen hebben in een her
metisch afgesloten kist die be
graven lag onder verschillende
lagen hout en klei. het perfect
geconserveerde lijk gevonden
van een prinses die 21 eeuwen
geleden leefde.
Het lichaam was geplaatst
in een kist die gevuld was
met een roodachtige vloeistof.
Het was omhuld met zes
kledingstukken van verschil
lende prachtige kleuren. Dit is
gebleken uit een film die op
I de Chinese ambassade in Pa
rijs aan verslaggevers werd
getoond.
Het lichaam is van de echt
genote van een machtige prins
die leefde onder de Han-dy-
nastie, ongeveer 200 jaar vóór
Christus. De ongeveer 50-jari-
ge prinses lag in haar kist
onder een meer dan 60 meter
hoge heuvel.
Door de vele lagen hout en
klei kon er geen lucht in de
kist binnendringen en op de
film was te zien dat de huid
van het lichaam nog volledig
elastisch was. De kist bevatte
ook nog verscheidene vazen en
dozen met geschenken, zoals
drie complete serviezen van
gevernist hout en prachtig ge
sneden jade, en stenen en
bronzen beelden.
(Van onze correspondents
PARIJS De Franse kran
ten zijn nog niet uitgepraat
over de meest gigantische ver
keersopstopping die Parijs ooit
gekend heeft en die vrijdaga
vond en -nacht nagenoegd de
hele hoofdstad verstopt heeft
en een ramp van onafzienbare
afmetingen tengevolge gehad
zou kunnen hebben.
Vrijdagavond 10 november
bleek het verkeer niet alleen
het wekelijkse hoogtepunt van
elke vrijdag bereikt te hebben
maar in de late voormiddag al
begon men op de verkeersre
gelingscentrale van de stede
lijke politie ongerust te wor
den. Voor 12 uur 's middags
was de verkeersdichtheid al
18 procent groter dan andere
vrijdagen. Dit was een gevolg
van het feit dat zaterdag een
officiële feestdag in Frankrijk
was (11 november herdenking
van de wapenstilstand van
1918) en tal van lieden waren
met de auto naar het werk
(ADVERTENTIE)
sa
gekomen om 's avonds meteen
voor het lange weekeinde naar
buiten te kunnen gaan.
Om 18.00 uur was de situa
tie totaal uit de hand gelopen.
Het was beginnen te regenen
en rond 6.500 kruispunten in
de stad zaten vast.
Op tal van boulevards en
avenues zaten de auto's letter
lijk van de ene voorgevel tot
de andere en er was geen
onderscheid meer te bekennen
tussen de rijweg en trot
toirs.
Het enige wat de politie kon
doen was met luidsprekers de
automobilisten aanmanen htm
motoren stop te zetten, omdat
zich bij verschillende personen
als gevolg van de kolossale
wolken uitlaatgassen al vergif
tigingsverschijnselen begonnen
voor te doen.
Ondanks de noodmaatrege
len van de brandweer zou het
tot een onoverzienbare ramp
gekomen zijn als er intussen
ergens een ernstige brand in
de stad was uitgebroken
Tientallen ambulances zaten
eveneens In de opstoppingen
vast en enkelen zieken zouden
daarbij om het leven gekomen
zijn, hoewel daarvan geen oc
cioiële bevestiging te krijgen
was.
Op diverse punten van de
stad deden zich weer de ver
schijnselen voor die twee jaar
geleden al de aandacht trok
ken: bepaalde automobilisten
werden het slachtoffer van ze-
nuwtoeyallen, claustrofobie
e.d. en vluchtten uit hun au
to's weg, daarbij vaak over
bumpers spatborden en motor
kappen van andere wagens
kruipend. De bestuurders van
de andere auto's probeerden
de vluchtelingen weer te van
gen om hen naar hun auto's
terug te brengen, omdat een
onbeheerde wagen in de massa
later als het verkeer eindelijk
weer op gang zou komen als
een barricade zou werken.
Maar de meeste vluchtelingen
wisten te ontkomen.
Om 23.00 uur was er nauwe
lijks enige verbetering in de
Bituatie gekomen en toen ruim
na middernacht iets beweging
in de westelijke en noordelij
ke rand van Parijs begon te
komen, konden tientallen wa
gens niet meer vooruit wegens
benzinegebrek of oververhit
ting. Volgens een raming van
de politie moeten er in de loop
van vrijdagavond 2.340.000 op
straat geweest zijn.
(CONTACTADVERTENTIE)'
Castillo, sigaar van zeer
goeden huize (Velasques) is
brandend van verlangen om
kennis te maken met serieuzi
HEREN die tegen kleine
vergoeding (32 cent) willen
genieten van haar flink
postuur en ronduit vorstelijk
karakter. Doel:
oprechte VRIENDSCHAP.
Leeftijd onbelangrijk.
Reacties worden discreet
behandeld door uw
eigen sigaren- ^*êÊÊL V®
winkelier.
DEN HAAG (ANP) De 28-
jarige Hagenaar A, B. heeft be
kend woensdag in Schevenin-
gen de 55-jarige bankbedien
de C. J. Sala te hebben over
vallen en ontvoerd. Met een
tweede overvaller had hij de
heer Sala vastgegrepen toen
deze met vier zakken met post
stukken van de Amro-bank
naar een postkantoor liep.
Zij ontvoerden hem in een bus
je en zetten hem elders in Den
Haag weer op straat.
B. heeft de politie bekend dat
hij voor de tip over het trans
port tussen de Amro-bank en
het postkantoor f 1500,- had be
taald aan een man wiens naam
hij niet wil noemen.
De 30-jarige Haagse stuca-
door W. H. die vrijdag gelijk
met B. is aangehouden, ontkent
iets met de overval te maken
te hebben.
Brievan voor deze rubriek moefan
met volledige naam en adres worden
ondertekend. Bij publikatie zullen deze
vermeld worden. Slechts bij hoge uit
zondering zal van deze regel worden
afgeweken. Naam en adres zijn dan bij
de redactie bekend. Publikatie van brie
ven (verkort of onverkort) betekent niet
dat de redactie het in alle gevallen
eens is met inhoud, c,q. strekking.
Ik heb de uitzending op te
levisie gezien en het artikel in
„De Stem" gelezen, naar aan
leiding van de kerksluiting in
Eindhoven. Levendig kan ik
me voorstellen dat zo'n maat
regel pijn veroorzaakt. Dat
zegt echter niet dat je de lief
de voor zo'n gebouw, boven
die van de levende gemeen
schap (de mensen) moet stellen,
waaronder, als ik het goed be
grijp ook een bisschop be
hoort, die beslist niet voor zijn
privé-genoegen zo'n besluit
neemt. Het is tegenwoordig
wel erg. Hier wordt een rel
ontketend, omdat een uitnodi
ging voor een feest uitbleef,
daar omdat een priester huwt,
elders loopt de kerk leeg als
de pastoor een ongewenst be
sluit meedeelt, en nu weer de
„bezetting" van een kerk. Je
ziet op het laatst geen verschil
meer, tussen kerk en fabriek.
Het kerkgebouw moet ons te
dierbaar zijn voor dit soort
rebellie, dat bovendien niets
oplost.
BREDA
MEVR. M. ELZAS-GROOT
BRUSSEL (ANP) Sinds
gisterochtend ligt het scheep
vaartverkeer op de Belgische
Maas tussen Visé en Hastières
volledig stil. Er kan geen schip
meer varen als gevolg van een
staking van de sluiswachters
en stuwdambewakers van de
Maas.
De in totaal 175 stakers be
sloten tot deze actie om kracht
bij te zetten aan hun eis tot
verbetering van de gevaren-
premie, de nachtprestatierege-
ling en hun pensioenregeling.
De stakingsactie is algemen.
Voor Nederland heeft de sta
king weinig gevolgen.
De scheepvaart uit België via
de Maas naar Rotterdam heeft
weinig te betekenen.
MIAMI (Reuter) De 27
passagiers en vier beman
ningsleden van het lijnvlieg-
tuig vam de Amerikaanse Sou
thern Airways dat in het week
einde werd' gekaapt, zijn uit
de Cubaanse hoofdstad Havan
na in Miami in Florida aange
komen.
(ADVERTENTIE)
UTRECHT (ANP) Praktisch onder het oog van de beman
ning van een surveillancewagen heeft de 26-jarige Utrechter
Van K. in dolle drift getracht zijn 25-jarige stadgenoot Van den
IJ. neer te schieten.
Van K. was boos geworden op Van den IJ. toen die in een
café in de Utrechtse binnenstad bij wijze van grapje een bar
kruk onder Van K's ega wegtrok toen ze wilde gaan zitten.
Van K., die de grappenmaker niet kende, liet het er niet bij zit
ten, haalde een revolver uit zijn auto en wachtte Van den IJ.
op straat op. Toen deze even later naar buiten kwamhet was
inmiddels sluitingstijd moest hij meteen rennen voor zijn
leven.
De met de revolver zwaaiende Van K. en Van den IJ. werden
echter opgemerkt door de bemanning van een juist passerende
surveillancewagen. Van K. loste nog twee schoten die echter
geen doel troffen. Daarna bekoelde zijn drift bij de aanblik van
de twee met getrokken revolvers op hem afkomende agenten.
Zijn revolver, waar nog zes patronen in zaten. 181 patronen
die in Van K.'s auto werden gevonden en een stiletto werden in
beslag genomen.
Verantwoordelijkheid
„nee", zei de man. „Ik doe niet mee. dat iaat ik aanl
anderen over".
„Jammer", zei ik terug. „Want daar vecht ik nu juistl
tegen. Ik loop me het vuur uit de sloffen om ieder-|
een te prikkelen wel mee te doen.
De politiek kan niet alles. U
moet ook wat doen. U hebt
ook uw verantwoordelijk
heid. In uw gezin. In uw om
geving. In uw werk. Loop
niet weg. Draag die verant-
woordelijkheid. Neem deel
aan het bouwen van uw ei
gen toekomst".
de man zweeg.
Ik hoop op 29 november ant
woord van hem te krijgen.
s
