Vietnam
32
JAAR
OORLOG
Op rijtje
Breedtegraad
vakbeweging
wat nu?
POP en de wegebbende jeugdrevolte
Verzet
Mens waar di glieid
Crisis
Warhol als
smaakmaker
EILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN
L|NgEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN
PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGE
PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN PEILINGEN
(Vanonz eredactie
buitenland)
SAIGON - HANOI - WASH
INGTON Uit allerlei ver
klaringen en berichten vanuit
Hanoi, Parijs, Washington en
Saigon zou men voorzichtig
mogen concluderen, dat elk
moment de wapens in Viet
nam kunnen zwijgen. Als het
zover komt, dan breekt er
voor de miljoenen Vietname-
zcn een merkwaardige en on
wennige tijd aan. Want al 32
jaar lang hebben zij geen vre
de gekend. Als het al zover
komt dan is het in ieder geval
voor de miljoenen aan beide
kanten, die de strijd niet heb
ben overleefd, te laat.
Als het al zover komt dan
nog zullen tienduizenden in
Amerika met een leegte ach
terblijven omdat een man of
verloofde of zoon niet terug
keerde. Als het al zover komt
zuilen duizenden oorlogsvete
ranen die verminkt uit de
strijd zijn gekomen, met wal
ging terug denken aan de
smerige oorlog die ze hebben
meegemaakt. Als, ais, ais...
De strijd is al zolang gaande,
dat men haast zou vergeten
hoe het allemaal is begonnen.
Het enige wat bij vrijwel ie
dereen is blijven hangen zijn
het befaamde Tet-offensief
van de Vietcong en de Noord-
vietnamezen en zaken als het
bloedbad in My Lai of de
bombardementen op de dijken
nabij Hanoi.
Maar wie weet nog precies
de geschiedenis van de „Hel
van Dien Uien Phoe".
Om het geheugen weer wat
op te frissen zullen we de
belangrijkste gebeurtenissen
uit dit afschuwelijke stuk ge
schiedenis op een rijtje zetten,
vanaf de eerste guerrilla-activi
teiten in 1940 tot de geheim
zinnige reizen van Henry Kis
singer, die de laatste tijd als
een soort vredesduif op de
meest onverwachte ogenblik
ken wel ergens opdook. Het
begin van de oorlog is in feite
ai „grijze" geschiedenis aan
het worden. Het conflict Viet
nam tekent zich allereerst af
in 1940, toen de Japanners er
de dienst uitmaakten en in die
tijd al terdege rekening moes
ten houden met guerrilla-acti
viteiten van zowel nationalisti
sche als communistische groe
peringen. Kort voor de capitu
latie stelden de Japanners heel
Vietnam onder bestuur van
een nationalistische regering
van de keizer van Annam, die
al spoedig ten val werd ge
bracht. Ho Tsji Minh werd
president. Maar de Fransen,
die er jarenlang een rijke
kolonie aan bezaten, wisten
hun gezag te herstellen. Het
voorgestelde akkoord viel bij
Ho Tsji Minh niet in de
smaak. Het geschil om Tonkin
leidde tot de verrassende aan
val van de Vietminh o.l.v. Ho
op de nog in Hanoi gelegerde
Fransen. Een afschuwelijke
oorlog, die acht jaar zou du
ren, eindigde met de Franse
nederlaag bij Dien Bien
Phoe.
Op 6 mei 1954, twee dagen
later, begon reeds de Geneefse
conferentie over Indochina.
Op die conferentie werd
Vietnam verdeeld in Noord en
Zuid met de inmiddels be
rucht geworden zeventiende
breedtegraad als militaire de
marcatielijn. In 1956 zouden
vrije verkiezingen worden ge
houden met als voorn-'msle
doel de hereniging van Noord
Zuid-Victnam en niet 'c ver
geten de V.S. tekenden echter
niet en Washington liet zelfs
weten iedere vorm van agres
sie te zullen beschouwen als
bedreiging van de vrede en
internationale veiligheid.
Nog tijdens de conferentie
werd Ngo Dinh Diem tot Z.
Vietnamees premier benoemd
en na een referendum in 1955
werd hij president van de re
publiek Zuid-Vietnam. In dit
jaar ook kwamen de eerste
Amerikaanse militaire „advi
seurs" naar Z.-Vietnam. Diem
weigerde gehoor te geven aan
de oproep van Hanoi oin vrije
verkiezingen^ te houden, waar
door het eigenlijke conflict in
feite gestalte kreeg. In Zuid-
Vietnam kreeg Diem steeds
meer tegenstand, hetgeen leid
de tot de vorming van 't Zuid-
vietnamese bevrijdingsfront
met de Vietcong als militaire
strijdmacht.
In maart 1961 zegde Wash
ington Diem meer militaire
steun toe om het hoofd te
kunnen bieden aan de guerril
la's. In november 1963 werd
Diem vermoord en na diverse
militaire regeringen kwam
eind 1965 Nguyen van Thieu
aan de macht, samen met
Nguyen Cao Ky, die zich later
van hem zou afkeren. En toen,
op 4 augustus 1964, vond in de
Golf van Tonkin het zoge
naamde „indicent" plaats.
Noordvietnamese torpedoboten
zouden Amerikaanse torpedo-
bootjagers zijn aangevallen.
Waar of niet waar. het gevolg
was in ieder geval dat presi
dent Jonhson vrijwel onbe
perkte bevoegdheden kreeg
voor de Vietnamese oorlog. De
Amerikanen raakten steeds
meer in de gevechten betrok
ken en in 1968 waren er al
ruim een half miljoen in Indo
china.
Hanoi en Washington zouden
een overeenkomst hebben op
gesteld, die op 31 oktober on
dertekend zou moeten worden.
Op de achtergrond van het
kalenderblad de foto van een
Amerikaanse infanterist op
een Vietnamese heuvel, waar
voor Dave Kennerly de Pullit-
zerprijs kreeg.
geheime ontmoetingen tussen
Kissinger en het Noordvietna
mese Politburolid Le Due Tho.
Vrede in Vietnam" Als het
zover komt zal de wereld een
zucht van verlichting slaken.
Maar de vreugde zal een
wrange smaak hebben. Miljoe
nen hebben enorm veel leed
geleden. De statistieken spre
ken gruwelijke taal; van de
Amerikanen sneuvelden er
56 000, raakten er 300.000 ge
wond en worden er ruim 1800
vermist. De Zuidvietnamezen
verloren 183.500 man en de
overige geallieerden ruim 5000.
Volgens ramingen sneuvelden
er 900.000 Noordvielnamezen
en Vietcong-strijders. Het aan
tal dode of gewonde burgers;
minstens twee miljoen.
M.V.B.
Vorige week is in de
Technische Hogeschool
Eindhoven een hele dag
gesproken en
gedebatteerd over de plaats
van de vakbeweging in de
samenleving. Een vraagstuk
dat door inleiders met
verschillende achtergronden
en inzichten in korte
beschouwingen werd belicht.
Hun opvattingen kregen dan
in discussies ruime aandacht,
kritiek of bijval.
Ir. J. Bosma, oud-voorzitter
van het Verbond van
Nederlandse Ondernemingen,
had de visie dat de
vakbeweging grote betekenis
heeft, omdat zij is ingespeeld
in de bestaande
maatschappelijke structuur.
De Twentse hoogleraar dr.
W. Hessel zag haar, omkleed
met vele vraagtekens en
aarzelingen, als de mogelijke
gangmaakster voor
maatschappijvernieuwing.
W. ter Braake,
eenheidsbewegings-
eommunist en stakingsleider,
zette alle registers van een
onverteerbaar ideologisch
jargon open om te betogen
dat de mens-van-de-toekomst
zou moeten voldoen aan de
normen van zijn
communisme.
De. marxist professor dr. E.
Mandel uit Brussel sprak
boeiend en met grote
overtuigingskracht over de
komende revolutie, waarin
de vakbeweging
overgenomen door de massa
de doorslaggevende rol
zou spelen.
P. Brussel, voorzitter van de
NKV-Industriebond, stond te
trappelen van ongeduld om
de structuur van de
maatschappij te veranderen.
Maar hij wil daarvoor beslist
niet alles wat de
vakbeweging heeft bereikt in
de waagschaal werpen.
Dat wil dr. P. van Gorkum.
lid van de Verbondsraad van
het CNV en lid van do
werkgroep „kritische
vakbeweging", wel. Het is
juist op dat gebied alles of
niets voor die vakbeweging,
meent hij.
Een samenvatting van al die
visies geeft onze redacteur
Jacques Levij. Hij heeft
getracht iets te schetsen van
de sfeer die bij de discussies
in de zaal hing en de
belangrijkste meningen die
naar voren kwamen.
DE vakbeweging in ons
land, en in vele andere lan
den, opereert binnen een
bestaande maatschappelij
ke machts- en welvaarts
verhouding. Er heerst tus
sen die vakbeweging en die
verhoudingen een zekere
mate van harmonie. Die is
noodzakelijk om te kunnen
werken en „iets" te kun
nen bereiken. En de vak
beweging heeft veel be
reikt. Toch hoort men
steeds veelvuldiger de
vraag of het geen tijd
wordt voor die vakbewe
ging zich radicaler te gaan
opstellen.
Want de vakbeweging
heeft steeds een dubbele
doelstelling gehad. Ze heeft
binnen de bestaande rechts-
en machtsverhoudingen ge
streden, soms heel fel, om
„de arbeiders" een mens
waardig bestaan te verzeke
ren, De feitelijke situatie
dwong haar aan dat doel
zonder meer voorrang te ge
ven. Het is namelijk mis
schien heel aantrekkelijk
prachtige toekomst-dromen
te koesteren, maar mensen
die honger hebben 7ijn ge
woon eerder bereid zich
druk te maken als hun brood
in uitzicht wordt gesteld.
Dat „brood" is dan ook het
eerste doel geweest dat de
vakbeweging heeft proberen
te verschaffen. Over het al
gemeen is ze er in geslaagd,
niet in het minst door de
politieke druk die ze kon
uitoefenen, die doelstelling te
verwezenlijken. Zo goed
zelfs, dat binnen die vakbe
weging jongeren met steeds
meer klem stellen dat „de
vleespotten van het kapita
lisme de arbeiders gevangen
houden". Waarmee ze willen
zeggen dat de arbeiders van
vroeger werknemers zijn ge
worden en er meestal niet
veel voor voelen de harde
materiële zekerheid die zij
hebben verworven, op het
spel te zetten om een wat
vaag ideaal van „democrati
sering" na te streven.
Dat ideaal heeft duidelijk
te maken met de tweede
doelstelling die de vakbewe
ging altijd voor ogen heeft
gestaan. Een strijd om de
erkenning van de menswaar
digheid van de werknemer.
In het gevecht van alledag
voor betere arbeidsvoorwaar
den, betere sociale voorzie
ningen, betere cao's, betere
beloning het brood op de
Er is brood
op de plank,
plank, weet u wel is dat
er bij ingeschoten. Hoewel
het benaderen van het eerste
ideaal het zicht op de con
touren van het tweede steeds
duidelijker heeft gemaakt.
De droom van een nieuwe
samenleving kon beter ge
droomd worden naarmate de
droom van elke dag, brood
op de plank, realiteit was
geworden. Of, om het wat
ingewikkelder te zeggen, de
strijd om het rechtvaardige
loon en de sociale zekerheid
is gestreden. De strijd om de
fundamentele verandering
van de maatschappelijke
structuur staat voor de deur.
Dat bedoelde een vooraan
staande vakbondsbestuurder
(Van Brussel-NKV-Indus
triebond) toen hij onlangs
langs z'n neus weg opmerkte
dat de „democratie bij de
fabriekspoort ophoudt".
Anderen hebben daartegen
de eis van het arbeiders-zelf
bestuur gesteld. Achtergrond
vati de gedachten-ontwikke
ling 'in dit opzicht is, onder
andere, dat de techniek en
de technologie binnen de
huidige maatschappij en
machtsverhoudingen hebben
geleid tot steeds grotere pro-
duktie-eenheden. De econo
mische concentraties zijn er
het gevolg van. Die interna
tionaal georganiseerde reuzen
nemen beslissingen waarvan
de gevolgen door de gemeen-
schap-als-gehee] moeten wor
den gedragen.
De Nederlandse staat
werkt jaarlijks met een bud
get van om en nabij de 30
miljard gulden. Over de be
steding ervan wordt in het
parlement uit en te na ge
praat. Het is een openbare
zaak. De Koninklijke Shell-
groep werkt met een begro
ting van 60 miljard gulden
per jaar. De gemeenschap
weet niet wie over dat enor
me bedrag in dat internatio
nale concern beschikt en be
slist. De gemeenschap weet
niet welk onderzoekingen uit
dat budget worden betaald of
aangevat en waarop die re
search is gericht. De gemeen
schap weet niet welke inves
teringen bij het concern wor
den gedaan en waarop ze
zijn gericht, waar bedrijven
worden gesticht en welke
produkten worden ontwik
keld. De topleiding van zul
ke concerns hebben een on
voorstelbare macht. Tegeno
ver hen staat de gemeen
schap, staat ook de werkne
mer, machteloos. Tegenover
zulke machten kan de twee
de droom van de vakbewe
ging erkenning van de
menswaardigheid van a'lc
mensen te pletter lopen
als die vakbeweging hem wil
verwezenlijken.
De vakbeweging aarzelt in
deze situatie. Ze zit als het
ware verstrikt in haar eigen
verleden. Ze vraagt zich af,
of ze alles wat is bereikt in
de waagschaal moet stellen
om iets van die tweede
droom realiteit te doen wor
den. Want ze loopt de kans
heel veel te verliezen. Aan
de andere kant is juist die
vakbeweging' met haar grote
jarenlange ervaring, organi
satorische kennis en gebun
delde werKnemersmacht mis
schien hèt instituut dat aan
de fundamentele democrati
sering van de samenleving,
nationaal en internationaal,
de beslissende, stoot kan ge
ven.
Die aarzeling heeft met
name de vakbondsladen die
in de werkgroep „kritische
vakbeweging" verenigd zijn,
de stelling doen verkondigen
dat de huidige vakbeweging
in een identiteitscrisis ver
keert. Ze weet niet wat ze
wil en wat ze moet doen. De
vakbeweging moet, zo stellen
zij, afstand nemen van de
dingen van de dag. Ze moet
positief antwoord durven
gaan geven op de vraag, of
de werknemers in de onder
nemingen beslissingsrecht
moeten krijgen. Ze moet „ja"
gaan zeggen tegen het arbei
derszelfbestuur. Ze moet een
nationaal investeringsbeleid
eisen. Ze moet de overheid
het recht gaan geven door
haar strijd voor een struc
tuurverandering van de
maatschappij uit te maken
wat bedrijven produceren.
Dan kan produktie naar be
hoeften ontstaan.
Kortom, het is de taak van
de moderne vakbeweging, zo
zeggen die werkgroepleden,
te zorgen dat de gemeen
schap een vaste greep krijgt
op de ondernemingen.
Het is duidelijk dat „het
bedrijfsleven" nimmer vrij
willig echte democratisering
van die beslissingsmacht zal
aanvaarden. Er zal voor moe
ten worden gevochten. Zoals
er ook gevochten is voor
„het brood op de plank".
Welnu, de huidige vakbewe
ging aarzelt over haar doel
stelling in een industriële
democratie. Ze wil overleg
over alle strijdpunten. Daar
mee heeft ze in het verleden
veel bereikt. Maar overleg,
inspraak, fusie, CAO's, zullen
nooit de maatschappelijke
structuur fundamenteel wij
zigen. Daarmee komt de vak
beweging er niet in de toe
komst.
Daar ligt voor haar het di
lemma. De vakbeweging als
geheel mist een visie op de
onderneming-van-morgen. Ze
is benauwd voor een gesprek
over de democratisering van
de onderneming. Want demo
cratisering betekent klasse-
strijd. Hoe men het ook ver
pakt.' Democratisering is heel
wat anders.dan inspraak.
Er is een kloof ontstaan
tussen leiding en basis van
vakbeweging. Die basis is
vaak veel radicaler dan de
leiding. Die leiding wordt
herhaaldelijk geconfronteerd
met het feit dat de leden
haar in concrete conflictsitu
aties niet meer -viJilen vol
gen. Vooral bij die bonden
die werknemers georgani
seerd hebben die een hoge
graad van vakbekwaamheid
hebben. Is dat misschien de
reden dat, bijvoorbeeld, de
radicaliteit van de leiding
van de metaalbonden zo snel
toeneemt?
De vakbeweging die zich
neerlegt bij het pogen van
de overheid haar in een
keurslij f van institutionalise
ring te dringen, haar door
allerlei wettelijk geregelde
afspraken en overlegstructu
ren aan banden te leggen, is
ten dode opgeschreven. Ze
wordt dan een verlengstuk
van het bestaande maat
schappelijke stelsel. Steeds
meer vakbewegingsleden zijn
juist op die situatie kapot
gelopen.
De mens is ook voor de
vakbeweging nog te zeer ob
ject (lijdend voorwerp) van
beslissingsmacht en beslis
singsstructuur. De vraag
waarom het echter in toene
mende mate gaat, is of zijn
eigen organisaties bereid zijn
hem die beslissingsmacht te
helpen veroveren. Met ande
re woorden: hem niet langer
lijdend voorwerp van de nor
men te laten zijn, maar hem
die normen zelf te laten be
palen.
JACQUES LEVIJ
Het verzet tegen het Ameri
kaanse optreden kwam op
gang, ook in de V.S. zelf. Het
„stop the bombing" was niet
meer van de lucht en bij felle
betogingen vielen zelfs doden.
Jonhson moest er voor buigen.
Na het felle Tet-offensief in
1968 maakte hij bekend dat de
bombardementen op Noord-
Vietnam vrijwel geheel zou
den worden stopgezet en later
in dat jaar werd een algehele
bomstop afgekondigd. Toen
ook kwam men overeen in Pa
rijs over vrede te gaan onder
handelen.
Op 25 januari 1969 vonden
de eerste vredesbesprekingen
plaats, besprekingen die ech
ter nooit ernstig zijn genomen
en herhaaldelijk werden on
derbroken. De oorlog nam
weer in hevigheid toe. vooral
toen in maart 1970 Amerika
nen en Z.-Vietnamezcn Cam
bodja binnenvielen om de Ho
Tsji Minh-route aan te-vallen.
Half 1969 kondigde Nixon de
„Vietnamesering" aan. Dit
leidde er inderdaad toe dat
honderdduizenden Amerikanen
weer naar huis konden terug
keren.
Maar van een strijd tussen
alleen Vietnamezen was be
paald geen sprake. Met name
na het offensief van de Noord-
vietnamezen en de Vietcong
begin dit jaar gooide Washing
ton de zware B-52 bommen
werpers weer in de strijd.
Tonnen bommen werden bo
ven Noord-Vietnam afgewor
pen. En of het nog niet vol
doende was werden de Noord
vietnamese havens met mij
nen freki-' '<e"rd. Vanaf dat
in in ui e. nier dalei en ook de
Is op het eind van de
zestiger jaren de beatex-
plosie haar hoogtepunt
vindt in de massale hap
penings van Montery, Wood
stock en Kralingen zijn de
Beatles al uit elkaar gevallen,
worden in Amerika de twee
plaatsen, waar 's werelds
toonaangevende groepen speel
den gesloten en sterven vijf
van de meest tot de verbeel
ding sprekende popidoien. De
steriele hardrock doet zijn in
trede en even later maakt de
Pink Floyd opeens niet meer
die hemelse muziek, die ieder
een van haar gewend is. Neil
Young, met zijn weemoedige
berusting en Rod Steward,
verder bordurend op oude
rock stramienen uit de tijden
dat Peter Koeiewijn zijn eer
ste plaatjes maakte, worden
de nieuwe idolen. Het is alsof
er een keerpunt is bereikt.
Alsof een hele generatie muzi
kaal de grenzen van haar
mogelijkheden heeft bereikt.
Deze ontwikkeling inde
popmuziek loopt synchroon
met het wegebben van de
jeugdrevolte. Dat hoeft geen
verwondering te wekken,
want (progressieve) popmu
ziek heeft nu eenmaal zeer
veel te maken gehad met de
bewustwording van een hele
generatie, die de stoot gaf tot
revolutionaire ontwikkelingen,
welke ook op maatschappe
lijk gebied de nodige weer
slag vonden. Die tijd is voorbij.
Woodstock komt niet meer te
rug en spectaculaire gebeurte
nissen op maatschappelijk en
cultureel gebied spelen zich
alweer op andere niveau's en
onder dikwijls veel minder
vrijblijvende omstandigheden
af. Iets wat blijkbaar niet voor
iedereen zomaar valt te accep
teren. Een groot deel van de
nu volwassen geworden jeugd,
houdt zich nog steeds (kramp
achtig) vast aan de verwor
venheden van het verleden,
die hun betekenis echter heb
ben verloren. Voor een hele
volgende generatie is er nau
welijks iets anders te koop.
Symbolisch voor dit jongste
tijdsbeeld is de levensloop van
Edie Sedwick, het meisje,
dat rond 1965 furore maakte
als topmodel en poseerde voor
bladen als Vogue. Ze was de
superster uit de verworden
kunstenaarswereld van filmer-
schilder Andy Warhol. Totaal
uitgeleefd stierf ze in dezelfde
tijd, dat ook de leeggespeelde
Jimi Hendrix. Brian Jones, Ja-
nis Joplin, Jim Morrisson en
Al Wilson de dood vonden.
Dat was vlak nadat ze de film
Ciao Manhattan, die nog maar
pasgeleden in première ging,
glorieuze verleden leeft. Edie
aan wie Bob Dylans Just like
a woman zou zijn gewijd,
speelt in de film zichzelf en
hoewel ze lichamelijk en gees
telijke nauwelijks in staat was
voor de camera's te verschij
nen heeft ze de film af kun
nen maken- Vlak daarna stierf
ze.
Met zijn popart-schilderijen
(banale produkten en symbo
len uit de consumptiemaat
schappij, eindeloos herhaald)
en zijn films (die grotendeels
zijn eigen decadente wereld
met haar ongeremde vrijheid,
verveling, speed- en smack-
gebruik als thema hebben)
nam Warhol indertijd een
vooruitgeschoven positie in.
Die avant-garde-positie werd
wat de popmuziek betreft in-
LOU REED.
NICO.
had afgemaakt. De film laat
Edie zien na haar glorietijd.
Hoe ze terend op steeds grote
re hoeveelheden pep, heroïne
en op het laatst zelfs elektri
sche schokbehandelingen let
terlijk alleen nog maar in het
genomen door de Velvet Un
derground. Een al bestaande
groep, die door Warhol bij zijn
happenings betrokken werd.
The Velvet Underground wist
een klein, maar select en fana
tiek publiek rond zich te ver
zamelen en speelde voor die
tijd zeer vergaande, maar eer
lijke muziek me thema's, tek
sten en acts uit de Warhol-
scene.
Belangrijkste figuren binnen
de groep waren multi-instru-
mentalist John Cale en solo
slag-gitarist Lou Reed. Cale
was de met geluid en ritme's
experimenterende musicus van
de groep. Van Reed waren de
meeste monumentaal en kil
aandoende teksten, die door
hemzelf of door het Duits-
Poolse meisje Nico met haar
desolate, schijnbaar gevoelloze
stem, gezongen werden. De
Velvet Underground maakte
vier elpees, maar was tegen
de tijd, dat de laatste, die hier
in Nederland een Edison
kreeg, uitkwam, helemaal ver
waterd. Nico deed alleen op
de eerste elpee mee, Cale ver
liet de groep na de tweede
(„omdat muziekmaken veran
derde in krankzinnigheid") en
Reed was, drumster Maureen
Tucker niet meegerekend, het
laatste originele lid, dat de
groep verliet. Hij vond er
niets meer aan, omdat de
groep volgens hem te gewoon
was geworden.
Op het ogenblik noemt Bri
an Ferry, leider van de met
zeer veel tam tam gelanceerde
groep Rocky Music, Warhol
ale zijn grote inspirator. Groe
pen als Alice Cooper en popi
dolen als David Bowie zijn
regelmatig te vinden op de
hoogste posities in de hitlijs
ten. Ze zijn de belangrijkste
vertegenwoordigers van een
recente stroming in de popwe
reld, die niet alleen bij nogal
wat twintigers, maar vooral
bij het vrij jonge publiek gre
tig aftrek vind: de harde
agressieve nichtenroek, geken
merkt door groepen, die zwaar
opgemaakt, optreden in glit
tergewaden en vrouwenkleren.
Op het podium brengen ze een
dikwijls agressieve homo-ero
tische act- Vooral Bowie weet
de blijkbare behoefte van het
publiek daaraan handig te ex
ploiteren. Naast hem op het
toneel staat tegenwoordig...
Lou Reed.
De uiterlijkheden van de
Warhol-scene blijken opeens
geschikt voor massa-consump
tie. Dat is natuurlijk niet toe
vallig. Voor de jongere gene
ratie, die inmiddels is ontstaan
zijn de verworvenheden van
de vorige vanzelfsprekend. Ze
identificeert zich niet meer
met mindblowende muziek of
maatschappijvernieuwing.
EDIE SEDWICK.
Voor beide verschijnselen is
echter niet veel wezenlijks in
de plaats gekomen. Voor de
popmuziek is de consequentie
daarvan bijvoorbeeld de ver
eenzelviging met de wereld
van Warhol, die nog een stap
je verder schijnt te gaan. Lou
Reed krijgt eindelijk de kans
om de muziek, die hij niet
meer zo zag zitten aan de man
te brengen. Dat hij daarvoor
zijn vooruitgeschoven positie
heeft moeten prijsgeven lijkt
hem niet te deren.
Dat het ook anders kan la
ten Cale èn Nico zien- Ook zij
komen niet 'los van wat ze
vroeger gedaan hebben, maar
ze gaan er zeer wezenlijk en
a-commercieel mee verder.
Cale experimenteert nog
steeds met wat voor velen
nauwelijks aanhoorbare klan
ken zijn en voor anderen de
meest verre muziek is, maar
hij is het ziekelijke kwijt.
Zonder zijn muziek kan hij
zich zijn leven niet voorstel
len. Hij is niet overgelukkig,
maar zijn enige angst is, dat
hij zijn muzikale creativiteit
nog eens zal verliezen. Nico
heeft sinds haar verdwijnen
uit de Velvet Underground en
haar optreden daarna in enke
le Warhol-films, drie aangrij
pende platen gemaakt met nog
steeds dezelfde desolate stem,
en de kille metaalachtige ro
mantiek, die visioenen op
roept van verlaten betonnen
stadswijken en eenzame
woestijnen. Vervreemding in
een gemechaniseerde diep
vrieswereld. Zingen is het eni
ge waarvoor ze warm loopt.
Over Nico heeft Reed wel
eens gezegd, dat ze haar tijd
tientallen jaren vooruit leeft.
Nico op haar beurt karakteri
seert Reed als pervers. Als dat
ook waar is. dan heeft Reed
zichzelf in ieder geval ook in
zijn muziek gevonden. Of het
dan ook geldt voor zijn pu
bliek is sterk te betwijfelen.
HENK POSTMA
X
