Derde Triënnale: kunst als kritiek Publieke voorstelling in rechtbank van pornografische film 9 cultuur Adr. Vein Veen in relatie met zichzelf Spelen met balans der maatschappij brillant, eengoede^ Dronken moeder liet baby buiten café staan heetman B. EN W. EINDHOVEN STAAN IN HUN BLOOTJE OP WEG NAAR STAATSKUNST ijdschrift xpositie oek allet Kalle Pauksch wordt niet uitgeleverd papier uw pen ROET Pompbediende neergeslagen en beroofd van 8.100. Ü1 i Vrijdag 20 oktober 1972 15 - te' fe BOSKO Buha is een kin dertoneelgezelschap uit Bel grado, dat momenteel dooi- ons land trekt. Met Nederlandse vertalingen morgen in de schouwburg van Eindhoven. HENK van Ulsen begint 24 oktober te Rotterdam Hofpleintheater na zes jaar, weer opnieuw met 100 voor stellingen van Dagboek van een gek. Regie Kees van Ier- sel. KLEINE Formaatjes, schil derijtjes van 25 x 35 cm tot enkele vierkante centimeters komen bij galerie Van Geyt te Hulst, van 28 oktober tot 4 december. Onder de meer dan 40 namen die van Berserik, Charpentier, Van Heel, Poste- ma, Schroder, Wortel Wijn berg. GRAFISCHE kunst uit ons land uit de 16e tot de 19e eeuw, van 21 oktober tot 11 november bij Borzo, Den Bosch. Meer dan 200 werken, waaronder van Lucas van Leyden, Rembrandt, Van Osta- de. Jongkind, J. Israels en Breitner. BRABANTS Centrum voor Amateurtoneel heeft een nieuw bestuur onder leiding van M. Aerts uit Geldrop en als lid o.a. J. Blom uit 's- Gravenmoer. West-Brabant is niet vertegenwoordigd. Vol gens de papieren zijn er in Brabant nog 120 leden bij het Centrum. Maar de zaak wordt nu opnieuw doorgelicht. B. en w. van Eindhoven hebben het project „Juridisch aspect van emoties" van de Vlaming Jef Geys van de Triënnale der Zuidelijke Ne derlanden laten verwijderen. Het project bestaat uit een collage van orenten, gescheurd uit sexblaadjes, zoals die in groten getale aan kiosken e.d. gekocht worden. Geys: „Het gaat bij dit project om de bewustwording bij de toe schouwer te laten plaatsvinden omtrent de onder invloed van de in de tijd plaatsvindende verschuiving van normen, waarmee bepaald beeldmateri aal ervaren en beoordeeld wordt". -Je kunt je afvragen of dit project nu zo'n denderende bijdrage vormt tot dit bewust wordingsproces. Duidelijk is me wel, dat de motivering van b. en w. nonsens is: „B. en w. zijn van oordeel dat een der gelijk onderzoek niet tot de taak van het Van Abbemu- seum behoort, maar eerder ligt op de weg van de psychologie, sociologie en seksuologie". B. en w. van Eindhoven zijn zeer inconsequent, want vanuit de ze redenering moeten ze de hele Triënnale maar afbreken, omdat praktisch alles wat daar te zien is te maken heeft met psychologie, sociologie en sek suologie, biologie, ecologie of filosofie, politieke wetenschap, geografie, economie, systeema nalyse, cybernetica etc., etc. Waarom de rest niet verwezen naar deze wetenschappelijke benaderingen? We hebben toch overal onze „deskundi gen" voor Waarom worden bijv. gru welijke politieke prenten van Vercammen niet verwijderd en sexprenten van Geys wel? Het antwoord zou een open deur intrappen zijn. Het is ge woon belachelijk. B. en w. staan in hun blootje Bo vendien is de bemoeienis van b. en V/. met de inhoud van iets dergelijks weer een schre de terug op de weg der staats kunst. Grote Broer zal wel uit maken wat goed voor ukke- pukkie-publiek is. H. E. LUISTER 241: Dit maand blad bestaat deze maand 20 jaar. Dit in 1952 op bescheiden schaal gestarte tijdschrift in de loop van haar bestaan uit gegroeid tot een door talloze muziekliefhebbers in Neder land en België en zelfs buiten Europa geraadpleegde gids bij het opbouwen van een gram mofoonplatenverzameling. Naast kritische besprekin gen van grammofoonplaten in het klassieke, opera en operet te repertoire wordt in dit veelzijdig georiënteerde blad eveneens aandacht besteed aan volksmuziek, jazz, pop en ca baret. Daarnaast bevat het in formatieve artikelen over grammofoonplaten, muziek en musici. In een speciale techni sche rubriek wordt dlle moge lijke voor de grammof oonpla- tenliefhebber belangrijke ge luidsapparatuur besproken. Ter gelegenheid van haar 20e verjaardag biedt Luister in het oktobernummer een muziekquiz aan. Daaraan is een groot aantal waardevolle prijzen (ca. f 18.000) verbon den op het gebied van w6er- gave-apparatuur en grammo foonplaten. Verder o.a. Corn, van Zwol over Vaugham Wil liams en zijn negen symfonie- en: kinderen schrijven over muziek; een test van de Len- co-L-85 platenspeler; de gi taar en de historie; volksmu ziek van Joegoslavië etc.; ruim 100 pagina's (Luister postbus 43, Amersfoort). Dat de Triënnale der Zuide lijke Nederlanden berust op een subjectieve keuze van de samenstellers is een bijna overbodige mededeling in de catalogus. „De ontwikkelingen van de beeldende kunst in Zuid-Nederland en Vlaande ren", gedurende de laatste drie jaar, zoals die momenteel in het Van ^bbemuseum te Eindhoven te zien is, blijken daar nl. vrij eenzijdig te zijn en in het kader van het totale kunstgebeuren nauwelijks ont wikkeling in te houden. De vooral maatschappij-kritische richting in het beeldend ver mogen van een aantal kunste naars krijgt wel een wat over trokken accent. De mededeling dat kwaliteit de enige norm is geweest bij het keuzepakket klinkt heel pretentieus. We kunnen ons echter niet voor stellen, dat die kwaliteit al leen rond Eindhoven en Gent gevonden wordt en de rest I van Vlaanderen en bijv. West- Brabant en Zeeland niets op dit gebied te leveren zou heb ben, wat van kwalitatieve waarde is. Ik heb niet zoveel moeite met het begrip „Kunst als kri tiek". Kan ook iedereen aanra den het boek dat Vogelaar on langs onder deze titel samen stelde te lezen. Wanneer er dan over kwaliteit gesproken wordt, moet dit primair gaan over de kwaliteit van het pro test, ondersteund door een beeldend vermogen. Wat de kunstenaars doorgaans in de catalogus neerschrijven als hun kritische, credo's is nogal van bla-bla-gehalte. Het beel dend vermogen is dikwijls na venant. Wat glasscherven met vijf ringen als „The Olympic Games '721' van Szukalski is nogal primitief van uitdruk kingskracht; om één voorbeeld te noemen. Het blijven teveel „grapjes", waaraan het pu bliek schouderophalend of geïrriteerd voorbijloopt. Nu is irritatie niet het beste middel om een mentaliteitsverande ring teweeg te brengen. Je ziet trouwens, dat de kunstenaars zelf een strijd voeren tussen het verfoeide esteticisme en protest. Het „nacuurtapijt" van Toon Leemans is ook mooi zonder de theorie erachter; het na vrante metershoge hondepak van Johan Claassen bestaat uit uiterst zorgvuldig gerang schikte slordige effecten; de lege kamer van Gerard Hen driks is een gecultiveerde „shock"; de zeefdrukken van Wout Vercammen het vergul den (of kleuren van) sociale mistoestanden etc. Je vraagt je overigens af of dergelijke statische projecten, voortbordurend op het maken van dingen (die dan boven dien nog museaal gemaakt worden) nog wel adequate vormen zijn voor de gepreten deerde inhoud. Je ziet anderen bijv. met film werken en dat lijkt veel effectiever, al zijn de ter plaatse vertoonde filmpjes van Frans Peeters en Frans Smulders soms vin dingrijk en „mooi" toch niet zó indringend. Er worden verder en dat is misschien de eenzijdigheid van bovenstaand verhaal nog wel andere interessante bekende zaken aan de orde gesteld: o.a. het thema tijd- i-uimte (Filip Francis met schema's;, Kryzanowski met seriële fotografie), inbegrepen de „natuurlijke" omgéving Hans Zoete: Mensverpak kingen. (Ries Linnartz met breiwerk jes, waaraan bewust een steekje los is; gelijk heeft ze; „we" kotsen van de confectie, maar behalve ertegen aan schoppen zou je ook wegen kunnen wijzen om het anders en beter te gaan gebruiken); het probleem van Visuele en ruimtelijke waarnemingen (De Clercq, Berkulin en Herberghs met constructies; Hans Zoete met de menselijke figuur als maat en vorm; Lippens met series kleurverschuivingen etc.). Tot 3 december kunt u gaan kijken. Ben benieuwd. HENK EGBERS „Het is voor elke schrijver al moeilijk genoeg tussen waarheid en leugen te onder scheiden, zeker als meer zeggen dan je meent en meer aan gevoel voorwenden dan je in werkelijkheid ondergaat volgens Camus al liegen is". Typerend citaat in het boek ADRIAAN VAN DER VEEN: BLIJF NIET ZITTEN WAAR JE ZIT (uitg. Querido f 14,90), waarin hij op treffende wijze autobiografische gege vens niet meet van zich af schrijft, zoals in een aantal voorgaande boeken, maar naar zich toehaalt. Op deze wijze ontstond er een indringend boek, dat zijn relatie met zich zelf en zijn „Umwelt" met grote openheid tracht te door vorsen; een openhartigheid, die niet masochistisch is maar getuigt van menselijke op rechtheid. Toevallig zijn rela ties met zijn milieu, met schrijvers als Hermans, Mu- lisch, Morriën, Claus, Van Duinkerken, Gijsen, Van 't Reve, Lodeizen, Snow, Wilson, Powell, Gomperts e.a.„ al nieuwsgierig makend. De openhartigheid daaromtrent is niet alleen interessant, omdat zij genoemde auteurs anecdo- tisch verduidelijkt" en deze voor sommige lezers waar schijnlijk in hun hemd zet, maar ook omdat het Van der Veen daarbij primair gaat om de relatie waarin hijzelf tot hen staat. Daardoor werd dit boek een menselijk document, dat karakteristieken vertoont van algemeen menselijke aard. Adriaan van der Veen is geen theoretische psychoana lyticus, maar wel een scherpe waarnemer van de allerdaagse werkelijkheid. Toe willen ge ven wat je ziet, is daarbij een grote kunst; groter dan ze lite rair te verwoorden, verbalise ren. Je merkt dan ook wel eens dat Van der Veen in dit boek meèr oog voor het eerste dan het tweede gehad heeft. Hij beschrijft hoe hij de li teratuur, het schrijversbestaan gebruikte om zowel aan zijn complex gevoelens van schaamte en schuld ever zijn jeugd als het arme burgerlijke bestaan in Schiedam te ont snappen; hoe hij letterlijk (naar Amerika) en figuurlijk (overgave in relaties tot me demensen) op de vlucht ging 'voor zichzelf. Het schizofrene (bestaan komt er meedogenloos maar zonder rancuneuze ge voelens over „het verleden", uit naar voren. Zijn bestaan met de beide vrouwen Vera en Jeannette, zijn ontmoetin gen en reflexies daarop met genoemde auteurs, waarbij vooraï figui'èn als Hermans Gomperts, Morriën sterk naar voren komen; met name steeds in relatie met zichzelf. Verwarrend, bewonderend, ac cepterend, maar toch steeds met het gevoel: niet blijven zitten waar je zelf zit. Zijn escapes lagen bv in een boek als „Het wilde feest", waarvan je de geboorte in dit boek meemaakt. Schrijven als the rapie, maar zegt hij „In schrijven zit onvermijde lijk net zoveel confrontatie als ontspanning met de mogelijk heid toch nooit uitgesloten van een zelfopvoeding en een hel der wordend inzicht in jezelf en anderen". Vanuit die stel ling schreef Van der Veen een zeer lezenswaardig boek. H.E. Dit is een schilderij van Willy Brandt, geschilderd doer Paul Verbeeck uit Turnhout. Een dynamische artiest, die steeds op zoek is naar nieuwe uitdrukkingsvormen. Bij zijn laatste ont wikkelingen hoort bovenstaand schilderij. Zo heeft hij er een groot aantal geschilderd van bekende persoonlijkheden: Paulus VI, Farah Dibah, Liz Taylor, Jean Gabin, Charles Aznavour, premier Eyskens etc. Hij heeft zijn doeken gratis naar betrokken personen gestuurd, in de hoop van hen reacties te krijgen. Voor hem een zoeken naar communicatievormen. „Mensen, die door gaans zeer moeilijk te benaderen zijn," .zegt hij. „Een deel van deze meest onbereikbaren maakt deel uit van mijn puberteits dromen, anderen lijken mij zo wereldvreemd, zo ver weg, dat ze best wel eens konden afgestoten zijn door deze planeet." Waarom beeldt hij deze gezichten zó af; dat wil zeggen: half realistisch, half surrealistisch? Paul Verbeeck: „Je moet ze natuurlijk blijven herkennen, anderzijds duidt de andere zijde van hun gezicht op twee mogelijkheden: het kan nog van alles worden een staat van geboren worden tot of het verkeert in staat van ontbinding. Leven of dood? Of een kosmisch gebeuren? Iedere reactie is hem dierbaar. Reacties, die misschien innerlijk doorwerken bij de afgebeelden zelf. „De reacties komen. Van iedereen," vertelt hij. Maar hij houdt ze nog voor zich, omdat hij ze binnen afzienbare tijd wil exposeren. De enige reactie die hij op dit moment kwijt wil: paus Paulus liet weten, dat hij mijn werk zegent." „Ik wil een eigen stijl creë ren. Dat wil zeggen, dat het ballet niet komt vast te liggen in de geijkte passen van het klassieke patroon". Dat de choreografe Margriet Franken, Breda, daarin slaagt mag blij ken uit haar derde opdracht van het departement van CRM. Haar nieuwe ballet „Prospectief" gedanst door drie meisjes en één jongen, gaat op 26 oktober in De Lan taarn te Rotterdam in premiè re. Deze voorstelling, waarin nieuwe ballet-opdrachten ge bracht worden in het kader van het Nederlands Dans Con tact, komt op 30 oktober in Breda. „Wanneer ballet dezelf de reclames zou krijgen als b.v. een Dali-tentoonstelling, ben ik ervan overtuigd dat er méér mensen naar ballet-uit voeringen zouden komen, dan nu vaak het geval is", aldus Margriet Franken. „Ik zeg altijd tegen de mensen: je hoeft het niet te snappen, wat je ziet, maar je moet het ondergaan". En ze is ervan overtuigd, dat het mo derne vrije ballet, met een expressieve vormentaal daar toe meer mogelijkheden biedt dan het „balletterige" en vaak gemaniëreerde stijlprincipe van het zogenaamde klassieke ballet. Een grote driehoek van doorschijnend kaasdoek staat centraal. Op muziek van Satie, Guillou, en Gerocki beschrij ven de vier dansers daarom heen en daarbinnen grote- en minutieuze figuren. De symbo liek is geëngageerd, zoals dat heet. Een meisje staat voor een slachtoffer van „het" sys teem; een ander meisje voor de vrijbuitster, die zich niet in een keurslijf laat dwingen; de jongen is een soort „centrum figuur"; het 13-jarige meisje (de enige niet beroepsdanser van het gezelschap) wordt heen en weer geslingerd tus sen deze maatschappelijke krachten. De handen van de dansers, met paarse en rode kleuren wisselend geaccentu eerd, spelen in het gebaren spel een grote rol. Deze kleur rijke vormgeving verraadt de invloed van Margriet Fran- ken's echtgenoot, de beeldende kunstenaar Michael Tjepkes. „Ja, mijn uitgangspunt is een verhaal", zegt zij. „Maar als het klaar is, laat ik het verhaal los, om het verder te abstraheren. Het verhaal is nodig als werkvorm, om er een logische lijn in te krijgen. Ik schrijf het ballet helemaal op de figuren, die voorhanden zijn; leg inderdaad alles van te voren vast, maar het ge beurt ook, dat de dansers het anders doen, beter doen en dan ontstaan er tijdens het instuderen andere vormen". „Het klassiek ballet valt nogal in herhalingen van de zelfde danspassen; is meer ge- styleerd. Modern ballet is ex pressiever; je kunt er veel meer mee doen; een constant spelen met een balans; is ook beter in staat om de inhoud expressiever bij het publiek over te laten komen", aldus Margriet Franken. In 1968 en 1969 kreeg Mar griet Franken ook CRM-op- drachten. Daaruit vloeiden voort opdrachten voor het Na tionaal Ballet en het Scapino- Ballet. „Dat is ook één van de bedoelingen", vertelt ze. Dat het zoeken naar nieuwe ballet- vormen bij het verwerken van deze opdrachten (18 in totaal dit jaar) ook doorwerkt in de amateur-ballet-opleidingen, waarvoor een nog steeds groeiende belangstelling be staat, spreekt haast vanzelf. Maar dat is een onderwerp apart. Komen we nog wel eens op terug. eindredactie: henk egbers (Van een onzer verslaggevers) MAASTRICHT Om veilig heidsredenen heeft de recht bank te Maastricht geheel on verwacht de uitspraak was bepaald op 24 oktober don derdagmorgen in het uitleve ringsproces tegen Kalle Pauksch uitspraak gedaan. De ze uitlevering was verzocht door Zweden waardoor de rechtbank in Stockholm tegen Pauksch op verdenking van narcotica-smokke] een arresta tiebevel is uitgevaardigd. De rechtbank verklaarde thans de uitlevering van Pauksch ontoelaatbaar en hief het bevel van gevangenneming tegen hem op. Dit bevel was bij de behandeling van deze zaak op 11 oktober door de officier van justitie, mr. R. Gonsalves, ge- eist, omdat hij vreesde dat Pauksch na het ondergaan van de tegen hem uitgesproken ge vangenisstraf van vier maan den de vlucht zou nemen. De rechtbank willigde na kort be raad deze eis m. Kalle Pauksch die vanaf 4 sep tember gedetineerd is werd op 9 oktober wegens verblijf in ons land als ongewenst vreem deling tot vier maanden ge vangenisstraf met aftrek van voorarrest veroordeeld. De of ficier van justitie had de maximum-straf, zes maanden, geèist Brieven voor deze rubriek moeten met volledige naam en adres worden ondertekend. Bij publikafie zullen deze vermeld worden. Slechts bij hoge uit zondering zal van deze regel worden afgeweken. Naam en adres zijn dan bij de redactie bekend. Publikatie van brie ven (verkort of onverkort) betekent niet dat de redactie het in alle gevallen eens is met inhoud, c.q. strekking. Naar aanleiding van het ant woord, dat de VML heeft ge kregen van de directie van de Suiker Unie betreffende de roetoverlast in Roosendaal blijft een belangrijke vraag onbeantwoord. Welke lichame lijke schade zou er kunnen ontstaan bij de jeugd van Roosendaal door het regelma tig inademen van afvalstoffen? De ervaringen in de Rijnmond opgedaan zijn voor de directie van de Suiker Unie toch niet onbekend. Is jarenlang onder zoek dan beslist noodzakelijk? Het lijkt er sterk op dat in Nederland alleen iets bereikt kan worden als eerst pressie- en-of actiegroepen hun onge noegen kenbaar maken. Als dit noodzakelijk is zijn wij bereid inderdaad actie te voe ren. ROOSENDAAL P. J. MANDOS AMSTERDAM (ANP) Van de pornografisch géachte film „Group Sex' '(zonder ge luid) is donderdagmiddag in een zaal van de Amsterdamse rechtbank publiekelijk een voorstelling gegeven. Er be vonden zich echter slechts en kele toevallige toeschouwers op de publieke tribune. Uiter aard werd de film in de daar toe verduisterde zaal alleen ge geven met het doel dat presi dent en rechters zich over het strafbare karakter van de film een oordeel konden vormen. Tegen de man, die dezelfde film tegen entreeprijzen in zijn eigen woning in Amster dam-west placht te vertonen, eiste de officier van justitie vervolgens een boete van 250 gulden en bovendien ver beurdverklaring van negen in beslaggenomen films, de pro Jector en het filmdoek. Het betrof hier de 50-jarige verkoper Berend L„ die voor zijn filmvertoningen adver teerde in een weekblad onder de clubnaam Belo. Hij kondig de daarin vertoningen aan van sex- en pornofilms. De toe gangsprijs bedroeg tien gulden per persoon, inclusief gratis consumpties. Tegenover de politie had de verdachte verklaard niet te hebben geweten dat het ver boden is thuis dergelijke films publiekelijk te vertonen. Hij zei de club „voor de gezellig heid" te hebben opgericht. Er was echter geen ledenregister, zodat er juridisch niet van een club gesproken mocht worden. In februari van dit jaar had de zedenpolitie dan ook geen AMSTERDAM De 36-ja- rige Amsterdamse huisvrouw S. J. is door de hoofdstedelij ke politie ter ontnuchtering meegenomen naar het politie bureau. De vrouw had gedu rende enkele uren die zij in een café in de Warmoesstraat had doorgebracht, ha-ar vijf maanden oude dochtertje in een kinderwagen voor het café laten staan. Het kind is de afgelopen nacht door de kin derpolitie ondergebracht in een tehuis. De vader van het meisje was aan het werk en wist niet dat zijn vrouw de hele middag in het café had doorgebracht. Aan de vrouw is reeds in het verleden het gezag ontnomen over drie andere kinderen uit het gezin. De raad voor de kinderbe scherming is ingeschakeld bij het verdere onderzoek. (ADVERTENTIE) moeite om na betaling van de gewone toegangsprijs een voorstelling bij te wonen. In zijn requisitoir zei offi cier mr. H. E. van Renesse van oordeel te zijn dat L. uit winstbejag had gehandeld, maar dat er wegens de adver- tentiekosten en investeringen voor 'de apparatuur niet van een winstgevende zaak kon worden gesproken. De rechtbank zal op 2 no vember a. s. uitspraak doen. UTRECHT (ANP) De 28- jarige pompbediende J. A. Ui- termark uit Utrecht is neerge slagen en beroofd van een geldbedrag van in totaal 8100 gulden. De dader van deze roofoverval Is voortvluchtig. De pompbediende liep een lichte hersenschudding en een wond aan het achterhoofd op. Volgens de politie kwam de overvaller het bezinesta- tion aan de Kardinaal De Jongweg in Utrecht in met de vraag of de pompbediende honderd gulden kon wisselen. Deze had niet voldoende wis selgeld in zijn tas, waarop hij de in het kantoortje aanwezige kluis ging openen om daar wisselgeld uit te halen. Toen hij hiermee bezig was kreeg hij plotseling een harde klap op het achterhoofd, waardoor hij korte tijd het bewustzijn verloor. De overvaller ging er van door met de geldtas van de heer Uitermark en met drie geldkisten, die in de kluis werden bewaard. De heer Ui- teymark kon de politie een behoorlijk signalement van de overvaller geven. GEMASKERDE mannen heb ben in Rome op straat twee mannen doodgeschoten. Een van de slachtoffers was geen onbekende van de politie en werd door haar gezocht wegens afpersing en ontvoering. Het andere slachtoffer zou een vriend van de eerste zijn ge weest. Studio.opname van ballet Prospectief. HJ w w II lei Brillant is een verstandige investering: C'O O het stijgt meer in waarde dan het geld daalt. Brillanten zijn klein en makkelijk mee te nemen en kunnen overal ter wereld eenvoudig worden verzilverd. Wij zullen u graag vrijblijvend informeren over deze onvergankelijke belegging. edelsteenkundige f.g.a. diamantexpert g.ï.a. lijnbaan 92, tel. 116670,oostzeedijk 155, rotterdam

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1972 | | pagina 15