Verslag van een hartoperatie Deskundologen ten strijde tegen deskundigen Handboek Ontmaskeren Beeldromans Nadenken Vervelend Fruit-Orgel Boom De ziel Zaterdagbij lage van 2 september 1972 Kijk uit, de deskundologen zijn in aantocht. Ze hebben hun uitvindingen en ideeën in een soort najaarsbeurs bijeen gebracht en gaan op töernee door Nederland. Wat zeggen de deskundolo gen? De wereld gaat ten onder aan deskundigheid. En dat moet volgens hen maar eens afgelopen zijn. vrij uit De grote boosdoener HUI heet: de vervelingsklier Je kunt het met je klom pen aanvoelen. Het gaat nie mand boven de pet. Lang leve het „boerenverstand." Kennis is niets. Aandacht en Liefde is alles. Deze serieus bedoel de ironie stamt uit het deskun- dologisch laboratorium in Amsterdam. De groep des kundologen, die daarin expe rimenteert, reageert daar mee op een wereld, die ten onder gaat aan deskundigheid en deskundigen, tegen wie langzamerhand iedereen „ja- en-amen" zegt. Het deskundo- logisch lab heeft afdelingen voor: milieu verveling en mi lieu vervuiling, fotografie, immuun-blauw, fietskunde, standpunten, maatstaven, so- nologie, tientallige stelsels en vaderlandse geschiedenis. De resultaten van het onderzoek o.a. een fruit-orgel, fiets- kundige modellen en toestel len met immuun-blauw werden vorig jaar getoond in het Stedelijk Museum van Amsterdam. Van deze en nieuwe projecten hebben de deskundologen nu een „na jaarsbeurs" samengesteld, die een "elfstedentocht door de provincies gaat maken. Tot 17 september is de eerste in het cultureel centrum van Til burg; daarna gaat ze naar het cultureel centrum van Venlo en vervolgens o.a. naar Groningen, Schiedam en de Van Reekum-Galerij in Apel doorn. Voor degenen, die zelfs lo gische deskundigheid niet kun-' nen volgen schreef Jan Juf fermans een handboek voor deskundologie deel 1; 10 dat je met veel illustraties het een en ander duidelijk maakt. Jan heeft zelf ook de tijd, dat hij nog heel deskun dig zat te etsen in het Zeeuw se land achter zich gelaten. Hij heeft nu een soort alter natief teaterbureau met b.v. het Resistentie Orkest en de Disney show in Rotter dam - en hij schrijft kritie ken, die stof blazen in het rttilieu (kwestie Carel Visser- Nieuwe Linie). Hij managed ook deze „najaarsbeurs." Als Robert Jasper Groot- veld met hoofddoek te gen me zegt: „De deskundig heid werkt emblematisch," kijk ik snel in het handboek. En wat lees ik: „De deskun dologie werkt emblematisch - zij gebruikt het zinnebeeld, de herkenbare voorstelling als middel tot lering." Wie kent hem nog? Robert Jasper, die aan de wieg stond van de provo-beweging in '62. De Am sterdamse' ex-glazenwasser, die van Amsterdam het „ma gisch wereldcentrum" (term is van hem) maakte. Zijn K- tempel, anti-rook-campagne, de Klaas-stoel (op de najaars beurs te zien) en zijn Gnot- embleem het appeltje, als symbool van vrijheid en lieve revolutie. Zijn creatieve actie, een mengeling van kunst, politiek besef, indivi dualisme, kwasi-naïviteit en anti-burgerlijkheid uit de ja ren zestig heeft zich opnieuw gekristaliseerd in de Deskun dologen. Ook zij gaan nu de super - geleerde verhalen, waarmee deskundigen hun be- stemmings- en saneringsplan nen, economische adviezen, industrievestigingen, defensie strategieën onder de tafel naar elkaar toeschuiven, te lijf om ze te ontmaskeren. En de oud-Bredanaar Theo Kley (Eksooties Kietsj Kon- Tekst: HENK EGBERTS Foto's; COR JARING servatooriejum)„Kunste naars, die „het" beeld schep pen, zijn onuitstaanbaar." Een deskundoloog schildert daarom niet 'n volkomen on begrijpelijk zieleroerselen - schilderij, dat alleen dient om commissies en museumdirec teuren met nieuwe proble men te verblijden. Een des kundoloog doet alles ter le ring, ter instructie - in alles gebruikt hij klare taal. Daar om is alles wat de deskundo logen doen ook geen kunst: kunst is vandaag de dag ook een wereld van schijnproble men, geleerdheden en ge- wichtdoenerij, aldus de des kundologen. De schilderijen, etsen, collages e.d. op deze na jaarsbeurs zijn dan ook meestal een soort beeldro mans-; an vaak nog erg goed gemaakt ook.. Max Reneman, van wie we bv. de monumentale glas in betonwand in de Christus Ko ningkerk in Groningen ken nen, denkt er nu al even des- kundologisch over. „Wij zijn geen groep kunstenaars," zegt hij zwaaiend met een hamer, „maar gewoon een stel men sen, die nadenken." „Ja," beaamt Jan Juffermans", die tijd van monumentale kunst is gelukkig bij Max verleden tijd. Hij heeft nu weer keurig mijn gebit gesaneerd." Ten slotte deed Max Reneman zijn doctoraalexamen tand heelkunde, voordat hij bij Campendonck ging studeren. Vanuit de „Insekten Sekte" is hij bij de Deskundologen te recht gekomen. Als erkend Deskundoloog heeft hij in het handboek de bijdrage „De fiets is iets" geleverd. „De fiets is de eerste overwinning van de mens op de weten schap, het eerste collectieve kunstwerk, een remedie voor alles, een symbool voor vrij heid en vrijage, een mobiele leerstoel in onafhankelijk han delen," zo doceert hij in zijn stuk verrukkelijke alternatie ve geschiedkunde. Belangrijke ontdekking van de deskundologen: de diepere oorzaak van de milieu-ver vuiling is de milieu-verveling. De consumptie gaat alle per ken te buiten; het afval wordt Rachel Mackenzie, journa liste bij The New Yorker, heeft een tijdje geleden een open hartoperatie ondergaan. Ze leed aan een aneurysma aan de linkerhartkamer, zo als dat in medisch jargon heet. Wat eenvoudiger voor gesteld een voetbal waarvan één segment als een ballon is gaan uitzetten. Die ballon zit vol extra bloed en het hart pompt zich een ongeluk om dat bloed weg te krijgen. Deze frivole omschrijving is niet van mij, maar vaal een dokter, die Rachel Macken zie behandeld heeft. Over wat aan die operatie uooraf- ging en wat er op volgde heeft Mackenzie een boekje v'an 63 pagina's geschreven, dat onder de titel „Risico" dezer dagen bij Ambo ver schenen is. Een adembene mend boekje, dat zich lezen laat als een detective-story, waarvan je de afloop kent. Uiteraard ken je .die, omdat Rachel Mackenzie dat boek je niet had kunnen schrijven, als ze het niet gehaald had. De schrijfster bedient zich van de derde persoon. Het is niet „ik" maar „zij". Macken- Tekst: NICO BERGKAMP zie treedt als het ware uit zichzelf om het hele medi- sche gedoe op een afstand te bekijken en er in korte flit sen. verslag van te doen. Ze heeft weinig woorden nodig. De woorden, die ze gebruikt, zijn sober, helder, zakelijk. Aan haar lijf geen pathetiek en geen theater. Het boekje betrekt de le zer zeer dicht bij de gebeur tenissen. Het is alsof hij zelf op de onderzoektafel ligt, met de artsen en verpleeg sters praat, in het grensge bied tussen leven en dood verkeert. En wat ook aardig is: het boekje geeft een aar dige kijk op de Amerikaanse medische wereld, die heel erg open is. Zo open, dat een assistent op een gegeven mo ment tegen Rachel M. durft te zeggen: „Weet waar U aan begint. Als U mijn dochter joas, dan had ik nooit toe stemming tot de operatie ge geven". Maar deze openheid wordt door de bazen van de assistent niet erg op prijs gesteld. Zo zijn ze ook in de Verenigde Staten, waar 35 van de 100 operaties, zoals Rachel M. die ondergaan heeft, mislukken. Enige re den tot bezorgdheid had de assistent dus wel. van de provo-fiets (witte fiet- sen-plan etc.). Gestolde brok ken vervelingsvocht heten Bla-Bla; zij zorgen voor de Onbeleefde Verveling; tegen hanger van de „Lekkere of Beleefde Verveling." - '-tC- Het Fruit-Geluid kan ook in ons waarderingspatroon wor den betrokken. De Utrechte naar Haak bouwde een nieu we versie van het Fruit-Orgel dat in het Stedelijk al te zien was. Op een gedekte tafel liggen citroenen, appels, uien, toma ten etc. In iedere vrucht worden jwee metalen staafjes gestoken. "Het zuurgehalte van de vrucht brengt dan, via een „brein!' onder de tafel, door pijpen van plastic, verschil lende tonen voort. Hét orgel is te bespelen. De toon, drij vend op het zuurgehalte, geeft zelfs door de toonhoogte de versheid of oudheid-graad van de vrucht weer. Met dit mobiele orgel is het mogelijk een Betuws - boomgaarden - concert of een bloembollen- veld-concert te geven. 0 Bi het denken van de deskundologen speeit de fiets een grote rol. Tandarts-artiest Max Reneman, een super-dssknndotoog, verricht op gezette tijden belangrijke proeuen. op het gebied van de fiets-kunde. Op de foto rechts ziet U een andere deskundoloog m actie m zijn laboratorium. ballorig achter ieders gat neergekwakt, omdat men zoals ieder verwend kind graag vérvelend is. De des kundologen ontdekten de ver velingsklier als de grote boos doener. Deze bevindt zich in de knieholte. „Maar," zegt Reneman, „wij analyseerden het kristalheldere vervelings secreet van deze klier en von den dat na reeds 280 pedaal slagen op de fiets de druk in de vervelingsklier voldoende is om 't opgepropte vervelings secreet weer vrijelijk te doen stromen." Op deze najaars beurs speelt de flets dan ook een grote rol; voortzetting De Deskundologen, die eni ge tijd geleden opzien baar den door in een Amsterdams café een kuil te graven „signalen uit het verleden" - gaan „in de provincie" ook onderzoek verrichten. „Niet problematisch, maar emble- tisch," zegt Robert Jasper Grootveld weer. In Tilburg begon het met het project „De Lindeboom op De Heu vel," een oud boom-trefcen trum, waaronder rechtspraak gepleegd werd, gevreeën werd, nieuwtjes werden uitge wisseld. Herstel van een lin deboom op een heuvel, als vorm voor groepscommunica tie, werd in Tilburg het ideaal. Letterlijk en figuurlijk moest er weer een boom opgezet worden. Het video-gesprek (videotie) ligt dan in het ver lengde van dit project. Bij *n dergelijk onderzoek wordt Kla re Taal gesproken, zoals die klinkt uit de mond van „on geschoolden," want het ge klets van deskundigen en spe cialisten om zichzelf te recht vaardigen heet met een moei lijk woord „verbalisatie" (brokken vervelingsvocht of Bla-Bla). 9 Een hartoperatie m voüe gcmgt een lange tunnel. Deze bescheiden blik in het Deskundologisch Lab kan aan gevuld worden met onderzoe ken in zielkunde (de ziel als dunne streng onder de huid, die bevrijt wordt door te vrij en), handkunde, Immuun - blauw experimenteren (kleur stof van de zuivere lucht en helder water), geschiedkundi ge vorsingen naar Amster dam als droog-(drug) - stad- van-eeuwen-her (Nederlanders vonden het drogen uit tijdens de kruidenhandel door de Oost Indische Compagnie) etc. etc. Maar dat kan de expositie (sorry: beurs) u beter laten zien, dan ik het kan opschrij ven. Kortom: deze „eerlijke wetenschap" van de Deskun dologen lijkt, een nieuw tijd perk in te luiden, waarin de „bedonderkunde" van allerlei „goochelogieën (pscho-thera- peutologie, politologie, socio logie, andragologie, agologie, planologie, polemologie, cho reografie, neurologie, psycho logie, biologie etc) een gewis se dood wordt aangekondigd.

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1972 | | pagina 17