MAANDAG BEGINT GEVECHT TUSSEN NKON EN McGOVERN NIEUWE HUUR-SPELREGELS VAN KRACHT Gelijke kansen voor huurder en huisbaas Beperkt vredesakkoord is wel mogelijk met Egypte Brugnoli afgezet „Open Kerk" moet nu plannen doorzetten Kritiek rector Katholieke Leergangen op chaos bij lerarenopleiding PROF. TANS NA OPSCHORTING LANDELIJKE PASTORALE RAAD: van commissie gaan in 1973 verder Regeringsontwerp abortus brengt geen verbetering Olielanden bereiken verregaande overeenstemming met maatschappijen i; - i binnenland buitenland 4 New York Times: Olieleveranties van Rusland aan China BELEGG1NGSB0UW De huurder Huurprijs Da jan tegen joodse studenten Y.N. ■m Prof. Bronkliorst: Zaterdag 2 september 1972 13 DEN HAAG (ANP) Hoe wel senator George McGovern en president Richard Nixon na hun verkiezing tot presidents kandidaten voor respectievelijk de democratische en de repu blikeinse partij al enige voor postenschermutselingen heb ben geleverd begint maan dag, op labor-day (de dag van de arbeid) de verkiezingscam pagne traditioneel- De kandidaten beginnen dan met de afwerking van een in tensief reisprogramma door vele staten om him zaak te bepleiten en de kiezers achter zich te krijgen. Met straal vliegtuigen kunnen zij in vijf of zes uur van kust naar kust reizen en ver uiteen gelegen steden op een dag bezoeken. Tegelijkertijd starten de plaatselijke partij-organisaties hun werk om zoveel mogelijk aanhangers op verklezings-dag (7 november) naar de stembus te krijgen. In de afgelopen jaren zijn de uitslagen van de publieke opinie-onderzoeken steeds nauwkeuriger ebleken. Mede aan de hand van deze (.ther mometers" kan de kandidaat zien hoe groot zijn aanhang in bepaalde delen van het land is en welke zaken de kiezer be ng houden, zodat hij weet welke plaats hij moet bezoe ken en waarover hij moet spreken. In de campagne it de televi sie een machtig wapen. Mil joenen Amerikanen volgen in het comfort van de woning de televisie-toespraken van de kandidaten, die daartoe zend tijd kopen. H en goed voorbe reide en op het juiste ogenblik uitgezonden televisie-toe spraak kan van groot belang zijn voor de uiteindelijke kan sen. Maar, behalve deze formele uitzendingen, verschijnen de kandidaten ook vrijwel dage lijks in de nieuwsuitzendingen van de televisie en daarover hebben zij geen controle. Het zijn vooral deze, door de partijen niet gecontroleer de, uitzendingen die een kan didaat een grote stap vooruit of een gevoelige klap kunnen bezorgen. De kosten van de campagnes kunnen enorm zijn en de Amerikanen zijn bezorgd ge raakt, dat de serieuze debatten over politieke zaken zouden worden opgevangen door een „verkooptechniek" en dat de kandidaten zich teveel gebon den zouden achten aan de rij ken, die hun geld kunnen be zorgen dat nodig is voor de koop van televisietijd en voor grote advertenties in de dag bladen. Om dit enigszins tegen te gaan aanvaardde het congres dit jaar een wet, die door Nixon op 7 februari werd ge tekend, waarbij de presidents kandidaten voor hun campag nes niet meer dan 10 dollar cent mogen uitgeven voor elke Amerikaan die de kiesgerech tigde leeftijd heeft. Dit betekent, dat elke kan didaat niet meer dan 14 mil joen dollar mag besteden en dat daarvan niet meer dan 60 procent mag worden uitgege ven voor televisie- en radio uitzendingen. Het bedrag ligt eenderde hoger dan Hubert Humphrey als democratische presidentskandidaat in 1968 uitgaf, maar ongeveer een der de beneden het bedrag dat de republikeinen besteedden voor Nixons campagne. McGovern heeft zijn rivaal al herhaalde malen uitgedaagd voor televisiedebatten, maar tot nog toe heeft president Nixon geweigerd daarop in te gaan. Bij de verkiezingen van 1960 .oen ging de toenmalige vice-president en republikeins presidentskandidaat een tele visiedebat aan met de demo cratische kandidaat John Ken nedy en men zei toen dat het dat debat is geweest, wat Kennedy de uiteindelijke overwinning bezorgde. Beide kandidaten in de hui dige race hebben zich al dui delijk tot de jeugd gericht, die meer dan ooit invloed kan hebben op de uitslag. Door het bereiken van de kiesgerechtig de leeftijd en door verlaging van die leeftijd van 21 tot 18 jaar zijn er zo'n 25 miljoen stemgerechtigden bijgekomen op een totar' aantal van onge veer 140 miljoen. McGovern heeft zich van meet af aan opgeworpen als kandidaat van de maatschap pelijke veranderingen wensen de jeugd en als de man, die binnen negentig dagen alle Amerikanen uit Indo-China zou terugtrekken. Nixon, wiens campagnelei ders tijdens de conventie zo'n 3000 jongeren de president overal lieten toejuichen, stelt de Amerikaanse troepensterk te van meer dan 500.000 in Indo-China te hebben vermin derd tot nu nog 27.000. De jongste, op de jeugd ge richte zet, kwam maandag toen president Nixon bekend maakte, dat vanaf volgend jaar juli geen dienstplichtigen meer onder de wapenen zullen worden geroepen en een be roepsstrijdkracht zal zijn ge vormd. WASHINGTON (AFP) De New York Times schrijft, dat Amerikaanse kunstmanen ver scheidene Russische olietankers hebben waargenomen in Chi nese havens, in het bijzonder in Sjanghai. De Amerikaanse geheime dienst meent, aldus de New York Times, dat de lading van de Russische olieschepen dient ter compensatie van de leve ring van Chinese olie aan Noord-Vietnam. (Van een onzer redacteuren) BREDA Gisteren, 1 september, zijn er be langrijke veranderingen in werking getreden in de spelregels tussen huis baas en huurder in al die gebieden in ons land, waar de huurprijs van particuliere woningen waarvoor het rijk geen jaarlijkse subsidie meer bijdraagt, een vrije zaak is tussen huurder en ver huurder. Dat is o.a. in Zeeland en N. Brabant het geval. Twee belang rijke punten uit de nieu we spelregels zijn, dat enerzijds de huurder meer beschermd wordt tegen willekeur van de huisbaas maar ander zijds, dat een huiseige naar gemakkelijker dan voorheen de beschikking over zijn huis kan krij gen wanneer hij dat voor zichzelf of voor zijn naas te familieleden nodig heeft. De Huurwet van 1950, die met ingang wan deze maand vervangen wordt door een aantal nieuw toe gevoegde artikelen in het Burgerlijk Wetboek, stond nog volop het teken van de woningnood, die mo menteel, althans wat het aantol woningen betreft, in een groot deel van ons land niet meer bestaat. In de Huurwet was veel aandacht besteed aan de huurprijsbe- heea-sing en cte huurbe- sciheiriming- Nu is dat laat ste,, die huurbescherming, tijdens de werking van de Huurwet, zo in onze samen leving ingeburgerd, dat men die ook in de nieuwe spelregels wilde handha ven. Bij de bespreking in de Tweede Kamer heeft men daarom geprobeerd de zaak zo te regelen, dat de huiseigenaar niet zodanig met zijn eigendomsrecht kam omspringen, dat de venhuurder er letterlijk de dupe van wordt. Anderzijds erkent de wet het recht dat een huiseigenaar heeft om zelf in zijn huis te gaan wonen of het te verhuren aan een van zijn naaste fa milieleden, die er om verle gen zat. Welke nieuwe zekerhe den zijn ér nu voor de huupder in de wet vast gelegd? De wetgever is er van uitgegaan, dat in een groot aantal gevallen de „huisbaas" woningbouw corporaties, grote bedrijven, verzekeringsmaatschap pijen e.d. beter met de wet op de hoogte is dan de huurder. Daarom moet voortaan de opzegging van de huur via een aangete kende brief of via de deur waarder gebeuren. Huurwoningen. voor beide partijen nieuwe spelregels van kracht Daarbij moet de huiseige naar, op straffe van nietig heid zoals de wet dat zegt, laten weteq, waarom hij de huur opzegt. Bovendien moet hij de huurder laten weten, dat die bij de kan tonrechter verlenging van de huurovereenkomst kan vragen en hoe en wanneer de huurder dat moet doen. in hetzelfde wetsartikel waarin deze bepalingen zijn opgenomen, is ook vastgelegd welke termij nen, of door de verhuurder, of door de huurder in acht genomen moeten worden. Hierboven is al duidelijk geworden dat een huurder, die liever niet uit zijn huis wil als hem de huur wordt opgezegd, zich tot de kan tonrechter moet wenden met een verzoek om ver lenging van de huurover eenkomst. In de nieuwe wetsartikelen zijn nu zes gevallen aangegeven, waar in de kantonrechter in ie der geval het verzoek van de huurder moet afwijzen. Drie van die zes zijn voor de hand liggende gevallen: wanneer een huurder zelf de overeenkomst heeft op gezegd;. wanneer een huur der zich niet heeft gedra gen zoals een goed huurder betaamt '(vraag: wat is -een' goed huurder?wanneer de huur voor een afgespro ken tijd is aangegaan. Een voorbeeld van dit laatste: iemaind moet voor een be paalde tijd naar het buiten land, wil gedurende die tijd zijn hujs verhurei^, maar. legt daarbij vast dat hij na terugkeer zelf weer in zijn huis wil wonen. Het derde geval zal zich misschien in de praktijk wel het meest voordoen. Een der belang rijkste daarvan is, als de verhuurder aannemelijk kan maken, dat hij het pand dringend nodig heeft voor gebruik door hemzelf, door zijn echtgenoot of door een bloed- of aanver want in de eerste graad of een pleegkind. Om weer een voorbeeld te noemen: iemand koopt een huas met de bedoeling er zelf in te gaan wónen, of het aan zijn ouders of een van de kin deren te verhuren. Onder de oude huurwet was de kantonrechter in zo'n geval de man, die de belangen van verhuurder en huurder tegen elkaar moest afwegen en de huurovereenkomst driemaal met een jaar kon verlengen. Die belangenaf weging geldt vanaf van daag niet meer en er is op deze bepaling maar één uit sondering. Wanneer iemand een huis koopt en om rede nen zoals hierboven be doeld de bewoner de huur wil opzeggen, dan kan de kantonrechter de overeen komst met maximaal één jaar rsrlengen. Die termijn van een jaar gaat in op de dag, waarop do huurder schrifriüjk be richt heeft ontvangen, dat liet huis waarin hij woont verkocht is. Dus wanneer iemand een verhuurd huis koopt met de bedoeling er in te gaan wonen, dan doet hij er goed aan de huurder zi snel mogelijk te laten weten, dat hij het huis heeft gekocht en hem de huur wil opzeggen. Een der andere gevallen Is de kwestie van de huur prijs. De kantonrechter wijst een verzoek om ver lening van de huurovereen komst af, wanneer de huur der niet wil ingaan op een „redelijk aanbod". Als re delijk aanbod wordt de huurprijs van een verge lijkbare woning gezien. Mocht dit voor de huurder echter een plotselinge, on overkomelijke stijging bete kenen, dan kan de kanton rechter dtaar rekening mee houden. Om de zes vol te maken: tenslotte kan de kanton rechter de huur niet ver lengen als de huurder in lit soort gevallen veelal de gemeente op de plaats van het gehuurde een be stemmingsplan will verwe zenlijken. Steeds wanneer bij een verzoek om verlenging geen van de hierboven ge noemde zes gevallen in het j geding is, weegt de kanton rechter de belangen van de I huurder--en verhuurder te- (i gen? elkaiar:af.-.Dat betekent, dat hij rekening moet hou den met verhuiskosten, met de huur die elders betaald moet worden, met de moge lijkheid dat kinderen van de huurder een andere school moeten gaan bezoe ken en dergelijke. Dus zó maar een aanbod voor ver vangende woonruimte is niet voldoende om het ver- '.engings verzoek af te wij zen. Verlengt de kanton rechter de overeenkomst wel, dan bepaalt hij ook voor hoelang dat kan onbeperkt zijn en desge wenst bepaalt hij een nieu we huurprijs. Verbeterin gen aan de woning die door de huurder zijn aange bracht, kunnen nooit reden zijn voor prijsverhoging- Het is onmogelijk alle details van de nieuwe „huurspelregela" hier te be spreken. Wie de zaken meer en nauwkeuriger wil kennen kan op het gemeen tehuis of bij de griffie van het kantongerecht een fol dertje halen, dat getiteld is „Bescherming van huurders van woonruimte in gelibe raliseerd gebied". TOON KLOET. TEL AVIV - CAIRO (UPI- RTR) De Israëlische minis ter van defensie Mosje Dajan heeft verklaard dat Israël het met Egypte eens zou kunnen worden over een gedeeltelijke vredesregeling, maar niet met Jordanië tenzij koning Hoes sein zijn houding versoepelt. Sprekend tot een groep joodse studenten uit het bui tenland, zei de generaal don derdagavond dat Egypte wil, dat Israël zich terugtrekt van de oostelijke oever van het Suez-kanaal en dat Israël bereid is, daartoe over te gaan. ,,De kwestie is het kader de soort overeenkomst over deze terugtrekking en ik geloof dat zo'n akkoord kan worden bereikt, aldus Dajan. Daarnaast waren onderhande lingen zonder voorafgaande voorwaarden mogelijk. Dajan sprak over een beperkte vre desovereenkomst die geba seerd zou zijn op heropening van het Suezkanaal. Koning Hoessein van Jorda nië wil volgens Dajan alleen vrede met Israël sluiten als Israël verdwijnt van de bezet te westelijke oever van de Jordaan, met inbegrip van oost-Jeruzalem. Hij noemde Hoesseins standpunt „onaan vaardbaar". Uit diplomatieke bronnen in Cairo is gisteren vernomen, dat President Anwar Sadat van Egypte wellicht tegen het einde van het jaar een bezoek zal brengen aan de Ver enigde Naties in New York, Verder zou de Egyptische president in november een be langrijk bezoek brengen aan Frankrijk. De Britse regering heeft de ze week bekend gemaakt, dat zij Cairo een krediet tot het bedrag van 20 miljoen pond sterling (ongeveer 169 miljoen gulden) zal verstrekken, even als West-Duitsland, dat in juni de diplomatieke betrekkingen met Cairo herstelde. AMSTERDAM (ANP) Dè Poëzieprijs 1971 van de gemeen te Amsterdam is toegekend aan mevr. dr. Ida Gerhardt voor haar bundel „De Ravenveer". De adviescommissie bestemd uit Gerrit Kouwenaar. Leo Ross en Harry van Santvoort. ROME De wereldbekende Italiaanse gedelegeerde Pietro Brugnoli s.j. (46) is op 30 au gustus afgezet als professor in de spirituele theologie aan de pauselijke Gregoriana-nniver- siteit te Rome. Onder druk van zeer hoge autoriteiten heeft-de generaal van de Jezuïetenorde, pater Pedro Arrupe, pater Brugnoli geschreven, dat zijn professoraat onverenigbaar was met zijn lidmaatschap van de zgn. „7 november bewe ging". Deze organisatie van Italiaan se zielzorgers bestaat sedert de dag na de sluiting van de jongste bisschoppensynode op 6 november en wil de sa- crale, bureaucratische en machtige kerk afschaffen, en elementaire, menselijke onaf hankelijkheid verwerven voor de priesters, die, evenals ieder ander mens, zijn eigen leven en zijn eigen keuzen moet kunnen bepalen" De leden hebben zich ver plicht tot het verlenen van reële solidariteit aan de pries ters, die ais gevolg van him vrije optie door de institutio nele kerk zijn gestraft met iso lement of muilkorving. De beweging verwekte enorme opschudding door in haar eer ste geschrift, d.d. 25 januari, de kerkeljjke hiërarchie op te roepen tot een geloofwaardiger evangelisch getuigenis. Pater Brugnoli, geboren in Milaan, is sinds 6 jaar verbon den aan de instituten voor spd- ritualiteiten en godsdienstop leiding voor leken, van, de Gre- goriana. Op 19 juni kreeg hij van zijn generaal een onderwijsverbod en werd gesuspendeerd „a di- vinis", wat wil zeggen, dat hij het priesterambt niet meer mocht uitoefenen. Hem werd tot medio augustus tijd gege ven om met de „7 november beweging" te breken. Pater Brugnoli meende in geweten voor deze druk niet te mogen zwichten, waarop zijn afzet ting volgde. (Van een onzer verslaggevers) UTRECHT Vandaag wordt in Noordwijkerhout, waar deze inaand zonder ingrijpen van Rome de Landesijke Pa storale Raad bijeen zou zijn gekomen, een werkbijeen komst gehouden van „Open Kerk". In een artikel in De Bazuin stippelt prof. dr. J. A. G. Tans de weg uit, die „Open Kerk" zijns inziens na de nieuwste ontwikkelingen in de Nederlandse kerkprovincie moet gaan. „Een pastorale raad naar een formule die alles in het midden laait is overbodig, ge zien de tegenstellingen die er nu zijn bipnen het episcopaat. Iedereen dioet met zo'n slap aftreksel wat hij zelf wdV', aldus de Groningse hoogleraar, zelf gedelegeerde naar het Pastoraal Concilie en voorzit ten van de nationale bijeen komst van „Open Kerk". Prof. Tans wil in plaats daarvan effectiever te werk gaan. „Open Kerk" moet nu de landelijke raad oprichten, een zaak die destijds is opge schort am de Pastorale Raad niet in de wielen te rijden. In zo'n landelijke raad kan zijns inziens de discussie op ganig worden gébracht, die de initiatiefnemers tan de titans „getorpedeerde" Pastorale Raad hebben gfwiilifl. dain in 'een .Orgaan, dat 'zi< minder beroept op het gezag van de bisschoppen", aldus prof. Tams. De fout is wellicht geweest, dat we tot nu toe een te groot beroep hebben gedaan -op de kerkelijke gezaigsdrage meent hij. „O vei- de rechtvaardigheid in de wereld het onderwerp van de opgeschorte vergade ring van de Pastorale Raad kunen we toch ook op eigen gezag spreken. Voor bisschop pen, die zich niiot afsluiten voor deze geluiden is ook dat dan niet zo maar een vrijblij vende zaak. In de praktijk kan dan bewezen worden, dat nieuwe beleidslijnen vrucht baar kunnen zijn," aldus de GroiAigse hoogleraar. DEN HAAG (ANP) Hoe wel het gevaar hopelijk is ge weken, dat het regeringsont werp over de abortus wet wordt, moeten we toch op onze hoede blijven, aldus prof. mr. C. Bronkhorst, hoogleraar straf recht aan de katholieke hoge school te Tilburg, in het Ne derlandse Juristenblad. „De vrouwen die in nood zijn geraakt en de medici die deze vrouwen willen helpen, mogen niet worden .afgeschrikt door een stigmatiserende regeling, die bovendien de vrucht is van eén soort politieke koehandel", zo zegt hij. Het ontwerp brengt, volgens prof. Bronkhorst, met zijn ge compliceerde regeling geen verbetering. Zijn bezwaar is vooral, dat door de voorgestel de regeling het leed van vele ongewenst zwangere vrouwen en ongewenste kinderen zal toe. nemen. De procedure zal weer stand oproepen en het risico vergroten, dat men zich wendt tot onbevoegde aborteurs. A |U|MfluO<« If? PARAMARIBO (ANP) De werkgroepenvan de konink- rijkscommissiè zullen waar schijnlijk februari volgend jaar voor de tweede maal bijeenko- men, zo is in Paramaribo na af loop van de vergaderingen van de werkgroepen van de konink rijkscommissie bekendgemaakt. De voorzitter van de Suri naamse sectie A. J. Morpurgo wees er na afloop van de ver gaderingen op, dat niet de ko- ninkrükscommissie, maar de werkgroepen in Paramaribo aan het werk waren geweest. De voorstellen van de staats rechtelijke en volkenrechtelijke werkgroepen zullen bij de ko ninkrijkscommissie wórden in gediend, die op haar beurt weer adviezen zal geven aan de drie regeringen van het koninkrijk, over de toekomst van het sta tuut. BEIROET Na twee weken onderhandelen achter gesloten deuren in Beitmeri in de bergen van Libanon hebben de vjjf olieproducerende landen aan de Perzische Golf en de tien olie maatschappijen die daar werk zaam zijn „verregaande over eenstemming bereikt over de technische bijzonderheden" van overdracht van een deel van het bezit der maatschappijen aan die landen en over compen satie daarvoor aan de oliemaat schappijen. Woordvoerders van beide partijen hebben dat gis teren verklaard. In vergelijking met andere olieconferenties wordt de sfeer van de onderhandelingen alge meen „ongewoon zakelijk" ge noemd (Van een onzer verslaggevers TILBURG De nieuwe le rarenopleiding in ons land moet zich ontwikkelen binnen een onduidelijke en vaak cha otische beieidssituatie. Nie mand weet eigenlijk waar hij aan toe is met die opleiding. Er is daarover in de onder wijswereld een grote onzeker heid. Het overheidsbeleid in deze sector wordt gekenmerkt door een aaneenschakeling van beslissingen, waarvan de logi sche samenhang iedereen ont gaat. Die scherpe kritiek uitte de algemeen rector van de Katho lieke Leergangen, drs. Jac. Zeijan, toen hij in Tilburg het 61e studiejaar opende. Hij stelde dat er geen gericht be leid door de regering wordt gevoerd bij het ontwikkelen van een nieuwe lerarenoplei ding. Als men beleid en orde wil brengen in de wirwar van de Nederlandse docentenoplei dingen, dan moet men onmid dellijk een aanzienlijke ver sterking van de betrokken af deling op het departement van onderwijs doorvoeren. Boven dien moet er dan opening van zaken komen. Ook zaïl het be leid van alle afdelingen van het ministerie van onderwijs, die bij de lerarenopleidingen betrokken zijn, moeten wor den gecoördineerd. Drs. Zeijen eiste oprichting van een or gaan waarin alle docenten opleidingen, ook dt universitai. re, zijn vertegenwoordig*!. Pas dan, zo stelde hij, is een goed samenspel tussen regering en onderwijs mogelijk. Duidelijk zei dirs. Zeijen dat de Katho lieke Leergangen pas bereid zullen zijn tot medewerking aan een nieuwe part-time le rarenopleiding, als er sprake is van een experimentele start. Die moet plaatsvinden op basis van een plan, dat ontworpen is vanuit de niéuwe en de be staande opleidingen. Er moet ■san waarborg worden gescha pen voor de studierechten van de studenten, met naime voor het eerstegraads gebied. De opleidingen voor middelbare acten mag men pas stopzetten, als de experimented bij de part-time lerarenopleidingen voldoende gevorderd zijn. Voor docenten aan de aflopen de opleidingen, die moeten af vloeien, dient men een recht vaardige regeling te treffen. Bij de situatie in de part-time lerarenopleidingen stond drs. Zeijen lang stil. Hij wees in dit verband op „duidelijk overheidsbeleid". De minister immers heeft de indruk ge wekt dat hij die part-time op leidingen zo snel mogelijk wil beëindigen. Maar het is onmo gelijk in 1973 of 1974 al te beginnen met d avondop lei ding van leraren in nieuwe stijl. Niemand weet wat daar bij de uitgangspunten moeten zijn. De pas gestarte nieuwe dagopleidingen voor leraren kunnen deze extra belasting gewoon niet aan. „Stopzetting van de huidige part-time op leidingen voor leraren op dit moment, zou bij het voortgezet onderwijs aamplete chaos in de docentenbezetting veroorza ken". De rector van de Katho lieke Leergangen zei, dat de curatoren van de leergangen destijds bekend hebben ge maakt dat ze de structuur van het instituut willen verande ren. Ze willen daarbij wel een instelling van bijzonder onder wijs blijven", aldus drs. Zei jen. lp dat bijzondere kader willen zij hun opdracht ten aanzien van het katholiek on derwijs uitbreiden ten behoe ve van het openbaar en pro testants-christelijk onderwijs. De leergangen willen zich in dienst stellen vain de lerareno pleiding voor het gehele voort gezet onderwijs, met behoud van de bijzondere signatuur. i_'

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1972 | | pagina 13