HTS-Unie wil zaken
massaal aanpakken
Noodzakelijke maatregelen voor
gastarbeiders gevraagd
Luis da Costa
zwijgt niet
over moord en
martelingen
in Mozambique
Wat heeft sport met
politiek te maken?
WEINIG BESCHAAFDENPORTUGESE KOLONIE
Belgische comman
do's zwemmend
Kanaal over
Bergafwaarts met h.b.o.55
binnenland
buitenland
AVRO zendt meer
informatie uit
NDU doet bod
op Senefelder
gestand
Antiek bronzen
beeld opgedoken
Martelingen
Doorgaan
Kogelstoolsler
BOYCOT-ACTIE AFRIKAANSE LANDEN IN
MüNCHEN ROEPT OUDE VRAAG OP
Theoretisch
Schoenen uit, beentjes op de
bank, lekker ontspannen.
Gewoon lezen of wat t.v.
kijken of allebei.
Problemen vergeten, dat
mag toch ook wel eens
Nieuw in Margriet:
vervolgverhaal „Het meisje
met de blauwe hoed" naar
de t.v.-serie met Jenny Arean
Woensdag 23 augustus 19/2
12
Boeken en bommen
waren voor dr.
Eduardo Mondlane
zijn lust en zjjn leven: ze
kostten hem ook het leven.
Ruim drie jaar geleden
ontplofte in een afgelegen
strandvilla, op de rand
van Dar-es-Salaam, een
plastic bom. De bom was
verpakt in een Franse
vertaling van de
marxistische theorieën.
Maar de door Mondlane in
1962 gestichte partij, de
Frente de Liberatacao de
Mozambique (Frelimo)
strijdt harder dan ooit
voor de onafhankelijkheid
van Portugees Oost-Afrika
zoals de officiële naam
van Mozambique luidt. In
de binnenlanden van
Mozambique vechten
heden ten dage zeker
10.000 vrijheidsstrijders
van de Frelimo tegen het
Portugese leger, dat volgens
de laatste gegievens
125.000 man sterk zou zijn.
Vooral in de provincie
Tete, waar door de
Portugezen in
samenwerking met
Zuidafrikaanse en
Westeuropese deelneming
de reusachtige Cabora
Bassa Dam wordt
gebouwd, hebben de
Portugese troepen grote
tegenslagen moeten
incasseren.
Mozambique is bijna 25
keer zo groot als Nederland
en telt bijna zeven miljoen
inwoners. Lourengo
Marques, de hoofdstad,
telt 99.000 inwoners.
In theorie hebben alle
inwoners dezelfde rechten:
er wordt geen onderscheid
gemaakt naar het ras,
maarde wet kent
wel „beschaafden" en
„niet-beschaafden". In
totaal ruim 100.000
beschaafden (blanken,
halfbloeden, Indiërs en
Indochinezen) en 6,3
miljoen niet-beschaafden.
HILVERSUM (ANP) De
AVRO-radio gaat de informa
tieve programmasector het ko
mende v/in terseizoen uitbrei
den. Het aantal uitzendingen
van 't radiojournaal wordt uit
gebreid tot 24 per week, ver
deeld over de drie Hilversumse
zenders. Elke uitzending zal
rond tien minuten dtiren. Ook
zal de AVRO-radio meer aam-
dacht gaan besteden aan regio
nale zaken.
Vanf 5 september gaat de
AVRO een serie van twintig
programma's over de Europese
eenwording .uitzenden en wel
elke dinsdag van 18.20 tot 18.45
uur.
Het sportprogramma op de
zondagavond blijft na de expe
rimentele periode van het af
gelopen zomerseizoen, gehand
haafd. Ook aan het verkeer zal
ruime aandacht worden ge
schonken, zowel in het weke
lijkse magazine „Knipperlicht"
als in de eveneens wekelijkse
rubriek „Verkeersinformatie"
op de maandagmiddag.
CALAIS (Reuter) Gisteren
zijn 28 Belgische commando's
begonnen met het oversteken
van Het Kanaal: 18 zwemmend
en 10 in kajaks. Zij worden be
geleid door twee Belgische mij
nenvegers.
De zwemmers dragen de
standaarduitrusting van kik
vorsmannen, met zwemvliezen
aan de voeten. Zij hopen Dover
in elf uren te bereiken.
De kanovaarders volgden
spoedig na zonsopgang in vijf
kajaks. De mannen zijn gele
gerd in West-Duitsland. Z'jj
hebben voor hun onderneming
geoefend bij Ostende.
ROTTERDAM De Neder
landse Dagbladunie N.V. heeft
meer dan 90 pet. van de aan
delen van Alois Senefelder
Holdingmaatschappij N.V. aan
geboden gekregen, zodat zij
haar bod gestand zal doen, al
dus een communiqué.
De NDU bood 500 pet. in con
tanten voor alle uitstaande
aandelen Senefelder. Een eer
der bod van de Koninklijke
Drukkerij en Uitgeverij voor
heen C. de Boer van 250 pet.
in contanten was reeds eerder
door de laatste ingetrokken.
Tegen dit bod bestond bij aan
deelhouders Senefelder veel
bezwaar, aangezien men meen
de dat het te laag was.
DEN HAAG (ANP) De
landelijke organisatie van
studenten aan hogere tech
nische scholen, de HTS-Unie,
gaat de zaken dit jaar nog
massaler aanpakken dan
voorheen, omdat het steeds
verder bergafwaarts gaat
met het hoger beroepsonder
wijs (HBO) in Nederland.
Het hoofdbestuur van de
HTS-Unie heeft zich inmiddels
ook achter de eisen van het
Landelijk Overleg Grondraden
(LOG) gesteld, dat de wet tot
verhoging van college- en in
schrijfgelden, die volgens de
HTS-Unie door politieke chan
tage werd aangenomen, moet
worden ingetrokken. De HTS-
Unie heeft zich solidair ver
klaard met de boycot-actie, die
het LOG heeft aangekon
digd.
De HTS-Unde vreest toene
ming van de reeds sterke se
lectie op de instellingen voor
hbo. Daardoor wordt een tóe-
nemende chaos veroorzaakt en
zal de externe democratisering
verslechteren. De selectie is
niet gebaseerd op de capaciteit
vam de student, maar op die
van de school, aldus de HTS-
Unie.
Noodzaak om de zaken mas
saler aan te pakken wordt vol
gens de HTS-Unie mede ver
oorzaakt door verhoging van
schoolgelden en schoolfonds-
bijdragen, het beurzenibeleiid,
de herstructurering, de te een
zijdige technische opleiding en
de vaak nog zeer autoritaire
structuur van de hts, waar het
bedrijfsleven een sterke rol in
speelt. De HTS-Unde wil door
diverse activiteiten het be
wustwordingsproces van de
student op gang brengen en
stimuleren en de sociaal-eco
nomische positie van de stu
dent verbeteren.
RIACE MARINA (Italië) (AP)
Kikvorsmannen hebben gis
teren in zee een antiek Grieks
bronzen beeld opgedoken op
een plaats waar nog enkele
beelden zouden liggen.
Deskundigen zeggen dat het
goedbewaard gebleven beeld
van een naakte man op ware
grootte dateert van de derde
eeuw voor Christus. Het werd
het eerst gezien door een ama
teurduiker op tien meter diepte
bij Riace Marina, dat is een
badplaats in Calabrië, in het
uiterste zuiden van Italië. Men
gaat nu trachten de andere
beelden te bergen.
Omdat het reeds gevonden
beeld is gemaakt van een ver
fijnde bronslegering en het in
goede staat verkeert, noemen
deskundigen de ontdekking de
voornaamste archeologische
vondst in Italië van het jaar.
HET Westduitse geïllustreerde
weekblad Quick zal een aan
klacht indienen wegens schen
ding van de grondwet. De re
dactielokalen van het week
blad zijn begin augustus on
derzocht dp last van de offi
cier van justitie. Volgens
Quick-advocaat Josef Augstein
wil het blad met deze aan
klacht „de persvrijheid in
stand houden".
AMSTERDAM (ANP)
Naar aanleiding van de onlus
ten in de Rotterdamse Afri-
kaanderbuurt vraagt de werk
groep DAR, het Buitenlands
Arbeiders Kollektief, Release
Amsterdam en Werkgroep.
Gastarbeid Zuid de leden van
de ministerraad in een open
brief noodzakelijke maatrege
len te nemen ten behoeve van
de buitenlandse werknemers
en daartoe anderen, i.e. de ge
meenten, te verplichten.
Genoemde organisaties zijn
van mening dat zich nu en in
de nabije toekomst meer en
meer het ontbreken van een
beleid ten aanzien van de bui-
t /'andse werknemers gaat
wreken. Van de ministerraad
wordt verwacht, dat een begin
wordt gemaakt met een voor
lichtingsprogramma aan de Ne
derlandse bevolking, waarin
wordt uitgelegd welke enorme
betekenis deze buitenlandse
werknemers voor onze samen
leving hebben. Verwacht wordt
dat maatregelen wox-den geno
men die een betere voorlich
ting van de buitenlanders be
vorderen, zodat rechten en
plichten duidelijk worden.
Verwacht wordt voorts, dat
de ministerraad initiatieven
steunt, die er op gericht zijn
om opvang en begeleiding van
buitenlandse werknemers zo
veel mogelijk te laten geschie
den binnen- de buurten waar
ze wonen.
De organisaties wensen een
huisvetingsbeleid ten aanzien
van de buitenlanders, d.w.z.
een overal geldende logiesver-
ordening met een behoorlijk
controle-apparaat. Van de mi
nisterraad wordt verwacht dat
extravoorzieningen worden ge
troffen ter vergroting van het
aantal -betaalbare woningen
voor de minst draagkrachtigen,
tot wie ook de buitenlandse
werknemers en hun gezinnen
behoren.
(ADVERTENTIE)
(Van een onzer
redacteuren)
DEN BOSCH Pater
Luis Alfonse da Costa (31)
is niet groter dan 1.60 me
ter, maar de kracht die van
hem uitgaat verloochent
zijn kleine gestalte. Zijn
priemende ogen nagelen je
vast en de rust die hij ten
toonspreidt, is bedrieglijk.
Hjj is een jonge Portugese
missionaris, die twee maan
den geleden door de Portu
gese autoriteiten voor de
keus werd gesteld de gevan
genis in te gaan of Mozam
bique zo snel mogeljjk te
verlaten.
Zijn misdaaid: Hij had maan
denlang gegevens verzameld
over slachtingen en martelin
gen, die Portugese para-troe
pen en veiligheidsagenten aan
richten onder de bevolking
van Mozambique, in het bij
zonder in de provincie Tete.
Zijn speurwerk leverde hem
een lijst op met de namen van
92 mannen vrouwen en kinde
ren die tussen mei 1971 en
maart 1972 op vaak afschuwe
lijke wijze werden vermoord.
Die lijst werd Mozambique
uitgesmokkeld voordat pater
Da Costa, op aanraden van
zijn confraters Mozambique
verliet. Een greep uit die do
denlijst die tot doel heeft de
weerzin tegen de politieke
praktijk van het Portugese be
schavingswerk in Afrika feller
te doen oplaaien in de wereld
opinie.
4 mei 1971: Portugese troe
pen schieten een man dood,
die Aroni heet, in Mucumbura.
Van 3 tot 9 september 1971:
Rhodesische troepen komen de
Portugese troepen te hulp en
voeren een massamoord uit op
18 personen. Pater Luis heeft
de namen en leeftijden.
4 november 1971: de com
mando's verbranden 16 mensen
levend in Antonio (Mucumbu
ra). Pater Luis heeft de-namen
en leeftijden.
18 maart 1972: De troepen
schieten in het diorp Antonio
twee personen neer, Antonio
Chicaoa (58 jaar) en Saeni (71
jaar). Zij werden gedood, ter
wijl ze de stal aan het openen
waren om de ossen eruit te ha
len.
20 maart 1972: In het dorp
Antonio slaan de troepen een
echtpaar dood, waarna zij in
een strohut verbrand worden.
Wat Augusta Luis, die gevan
gen zat in Estima, vertelde
©ver een aantal martelingen,
die hij gezien bad en die hij
zelf heeft moeten verduren, is
hemeltergend:
De vinger van het slachtof
fer ombuigen, door druk uit te
oefenen op het onderste vin
gerkootje dat met een klein
plastic draaidje wordt vastge
bonden (mia). Deze operatie
wordt bij alle vingers uitge
voerd.
De gevangenen worden ge
dwongen om te slapen, terwijl
ze met hun handen en voeten
aan elkaar gebonden zijn.
Aan de hals van het slacht
offer wordt een koort gebon
den dat over een balie wordt
gegooid. Vervolgens wordt er
zachtjes aan het koord getrok
ken. Als de beul ziet dat het
slachtoffer bijna stikt, schuift
hij een "stuk hout onder hem
zoidiat hij uit kan rusten. Velen
verliezen het bewustzijn, an.
deren
De brandende vraag voor pa
ter Luis da Costa (en tevens
zijn diepste reden om Mozam
bique te verlaten) is hoe dit
alles in overenestemming is te
brengen met de universele
verklaring van de Rechten van
de Mens en met de encycliek
„Pacem in Terris". Nog meer
toegespitst: hoe kan hij als
missionaris dit alles in over
eenstemming brengen met zijn
taak als verkondiger van het
evangelie.
Luis da Costa, die een gedeelte
van de vergadering van de We
reldraad van Kerken heeft bij
gewoond en ons in Den Bosch
■u-is da CostaPortugees missionc
een gesprek toestond schetst
breedvoerig het conflict tussen
de missionarissèn die kritisch
regime (hij schat dat op 40 pet.
van alle missionarissen die
werkzaam zijn in Mozambi
que) en de bisschoppen, die op
een uitzondering na de Portu
gese overheersing in de Afri-
Kaanse kolonieën door dik en
dun steunen en ook de misda
den die de troepen daar be
gaan met de mantel der liefde
dekken.
„Voor ons", zegt pater da Cos
ta," is de mens een eenheid
van ziel, lichaam en geest. Hoe
kun je in alle oprechtheid de
grote Boooodschap van het
Christendom verkondigen, en
dan maar net doen of die los
staat van sociale nood, gewe
tensvrijheid en staatkundig
landbeheer
Pater da Costa: „Ik wil niet le
ven in een kerk van stilte en
een zwijgende kerk die alleen
maar de waarheid van een re
gime verkondigt. Ik ga door
met het verzamelen van gege
vens over de slachtingen en
moorden die elke diag in Mo
zambique plaatsvinden. Ilc
word een verrader van mijn
land genoemd, zoals iede.e
missionaris dlie het volk helpt
of het bewust maakt van zijn
door God gegeven rechten,
maar ik wil niet dat we onze
taak maar half uitvoeren en
het gehele evangelie verkondi
gen betekent in de eerste
■is in ballingschap,
plaats dat je niet zwijgit als je
het onrecht allerwegen rond
om je ziet".
Luis da Costa verwacht niet
dat Mozambique snel onder
het juk van de Portugezen zal
uitkomen. Zolang de westerse
landen, die zoals bekend be
langen hebben in de Portugese
ko/onieën. Lissabon blijven
steunen zal de weg naar de
onafhankelijkheid nog een hele
lange en waasrschijnlijik ook
een gewelddadige zijn.
Da Costa: „Ik ben voor ge
weldloosheid maar ik ben ook
realist en ik heb genoeg gezien
om niet in utopieën te geloven.
Ik geloof dat op dit moment de
guerilla van de Frelimo recht
vaardig is. Zij brengt het volk
daadwerkelijk vooruit. Zij
heeft trouwens die dialoog her
haaldelijk geprobeerd. Zij
heeft willen praten, willen
overleggen. Telkens opnieuw,
maair de Portugezen hebben
alle inwoners van Mozambi
que ingeprent dat zij twee
plichten hebben. Ten eerste:
zij moeten hun miond houden,
ten tweede: zij moeten de ge
vestigde orde erkennen".
Wie dat doet levert een zin
volle bijdrage aan het Portuge
se beschavingswerk".
ANTON THEUNISSEN.
ken zou je kunnen zeggen dat
hun actie niet sportief is. Maar
dat woord wordt in de politiek
niet zo gebruikt".
Kogelstootstar Els Noorduyn,
die van deelneming aan de
spelen afzag omdat ze vond
toch geen enkele kans op een
medaille te maiken, zegt dat je
de positie van atleten en offi
cials scherp gescheiden moet
houden. „Als aitlete heb je de
tijid niet om je in dingen bui
ten de sport te verdiepen. Doe
je diat toch dan gaat dat acht
van de tien keer ten koste van
je vorm. Als atlete kom je
naar de spelen voor de sport
en nergens anders voor. En
je voegt je daar naar de
wensen van de begeleiders. En
die moeten dan maar uitzoe
ken hoe het met de politiek en
zo zit".
Overigens zegt Els wel dat in
bijna alle landen politiek en
sport stevig in elkaar verwo-
ven zijn. „Veel regeringen be
steden echt veel aandacht aan
de sport. Ze gebruiken het
vaak als een propagandamid
del. Zoals het bij ons ia» waar
de regering zich bijna niets
aan de sport gelegen laat lig
gen, vind je bijna nergens. En
ils de regering dan meent een
iclitieke daad te moeten "stel
en, zoals in 1956 bij de spelen
in Melbourne waar Nederland
uit protest tegen de gebeurte
nissen in Hongarije wegbleef,
dan blijikt dait Nederland het
enige land is dait wegblijft.
(Van een onzer verslaggevers*
„Rhodesië mag niet meedoen
aan de Olympische Spelen".
Dat is de eis van 21 Afrikaanse
landen, die gedreigd hebben
met een boycot van de Spelen
als de Rhodesiërs toch mee mo
gen doen.
De eis van deze landen en de
aangekondigde boycotactie
heeft de woede gewekt van de
gemiddeld zeer bejaarde heren
van het Internationale Olympi
sche Comité. Zegt Herman
jonkheer van Karnebeek, Ne
derlands lid van het IOC: „Het
is een belachelijke zaak dat al
die Afrikaanse landjes zoveel
lawaai gaan maken en zich
met sportaangelegenheden
gaan bemoeien. Het blijft ge
woon een kwalijke zaak dat de
sport door de politiek wordt
gekapitteld. Als de landen zich
inderdaad terugtrekken, is dat
vreselijk voor de sportjongens.
En daarmee is dan weer de
oude vraag ter tafel gekomen:
heeft de sport iets met politiek
te maken 7
„Natuurlijk" zegt het kamerlid
drs. W. A. F. Wilbers (D'66).
„Politiek is al datgene wat
zich met maatschappelijke fa
cetten bezighoudt en daar
hoort de sport ook bij. De
mensen die zeggen dat sport
en politiek gescheiden dienen
te zijn, bedrijven in mijn ogen
struisvogelpolitiek. Ze maken
die opmerking over het alge
meen pas, wanneer de politiek
in de sport er al is". Over
München zegt Wilbers geen
gegrond oordeel te kunnen ge
ven „.omdat ik de achtergron
den niet goed genoeg ken.
Maar in het algemeen vind ik
wel dat het niet juist is wan
neer er een ploeg naar de Spe
len komt, die door zijn samen
stelling discrimineert. Als je
dat tolereert, is er iets mis.
Doe je dan niets, dan neem je
in feite toch een (politiek)
standpunt in. En dan kan
Brundage wel veel ophef ma
ken en zeggen de Olympische
Spelen moeten weg wan de po
litiek, maar hij gedraagt zich
dan als een struisvogel. Die
politiek is er nu eenmaal. Kijk
maar naar de laatste twee,
drie spelen: het was een gold-
drush tussen Rusland en Ame-
rush tegen Rusland en Ame-
Münohen zal overigens ook
Wilbers samen met PvdA
voorman Joop den Uyl toe
schouwer zijn. „We gaan er
voor CRM een paar dagen
naar toe om de prohlematiek
van topsport, accommodatie
enz. te bekijken". Wilbers ont
kent dat de reis iets te maken
heeft met de opmerking van
staatssecretaris Vonhoff de
Spelen een keer naar Neder
land te willen halen. „Die op
merking kan ik voorlopig niet
serieus nemen".
Mr. A. Stemerdink, Kamerlid
voor de PvdA zegt over „poli
tiek en sport" dat het theore
tisch misschien wel mogelijk is
beiden te scheiden, maar in de
praktijk kun je dat wel verge-
BON
JA, ik word ook abonnee van M
MargrietéSOcentperweeken «na
krijg als welkomstgeschenk
wereldliteratuur
Deze bon in open enveloppe
zonder postzegel zenden aan:
MARGRIET
Antwoordnummer 3987
Amsterdam.
Brundage.
ten. De (wereld)politiek weer
spiegelt zich ook op d' Olym
pische Spelen. Zie R en
de Verenigde Sta!
München aangaat, >1
actie van de Afrik-
wei aanvaardbaar
hadden ze die a-
moeten beginnen, ma: i
andere bant is net n uur lij!
wel zo dat dit de beste tijd is.
Ze krijgen nu de meeste aan
dacht. In sportte-men r-a«prc-
I
f
