Parijs beleeft een Japanse invasie
Ook in Amerika
Vrouwen
maken
minder
onge
lukken
Het raadsel Hirosjima
Verkeer in Mexico
is gevaarlijker dan
in Verenigde Staten
1
binnenland
buitenland
OUDE
BOERDERIJEN
EETHUIZEN
OPGETOGEN
DROOM
ONDER-
GANG
GEDOEMD
Geen aberratie
Niet alleen
Verschil
Geen racisme
(Vao ome correspondent)
PARIJS. Frankrijk, en
meer in het bijzonder Parijs,
ondergaat de grote Japanse in
vasie en iedereen probeert in.
derhaast zich aan deze nieuwe
situatie aan te passen. In 1910
kwamen vijftigduizend Japan
ners naar Frankrijk, verleden
jaar wa« dat aantal verdubbeld
en dit jaar rekent men op
tweehonderdduizend. Na sedert
enkele jaren kennis gemaakt te
hebben met hun veelzijdige
gProdukten, ontmoeten de Fran-
<aen nu deze „legendarische" Ja
panners op de Champs-EIysées,
in de kastelen langs de Loire,
aan de Cóte d'Azur. Op de bei
de grote Parijse luchthavens
heeft men informatiebureaus
voor Japanners ingericht, waar
zij door charmante landgenoten
te woord gestaan en met raad
en daad terzijde gestaan wor
den.
Het onlangs geopende grote
Hotel Méridien in Parijs, is
meteen begonnen met een Ja
panse receptioniste, een Japan
se telefoniste in dienst te ne
men en een Japans restaurant
te openen: de chef-kok komt
regelrecht udt het bekende Im
perial Hotel in Tokio, zijn as
sistent eveneens en alle kel
ners zijn Japanezen. Het
PLM-hotel in de Rue Saint-
Jacques volgt het voorbeeld
op en over enkele weken wordt
daar eveneens een luxueus Ja
pans restaurant gieopend. En
aan de Avenue de l'Opéra is
sedert enige tijd een volledig
Japans warenhuis gevestigd,
een filiaal van de bekende gro
te warenhuizen Mitsukoshi in
Tokio. Het hele personeel is
Japans, alle verkoopsters, alle
rayon-chefs, de administratieve
employés. Alléén de directeur
is (om juridische redenen)
Fransman.
Al de grote Japanse firma's
hebben in Parijs bureaus, veel
al met Japanse receptionisten
en een uitgebreide public-rela
tion afdeling en zij stellen Ja
panse bezoekers (al don niet
cliënten van de firma) groot
moedig een Frams sprekende
Japanese ter beschikking, om
hen behulpzaam te zijn bij het
doen van hum inkopen, het re
serveren van plaatsen in thea
ters of clubs, enz. En terwijl
de Japanse restaurants in Pa
rijs zich tot voor drie of vier
jaren beperkten tot een eet
huisje nabij het Panthéon en
twee of drie andere obscure
gelegenheidjes in hetzelfde
Quartier Latin, heeft een on
dernemende dame uit Tokio
nu een zeer luxueus restaurant
geopend nabij het Parijse
agentschap van de Japan Air
Lines. Onnodig te zeggen dat
het voltallige personeel Japans
is. De Japanse pers, de radio
en televisie hebben ongeveer
25 volwaardige corresponden
ten in de Franse hoofdstad en
de grote kranten en de beken
de N.H.K. radio en televisie
hebben indrukwekkende bu
reaus in de pers- en radiowij-
ken ingericht. Maar de grote
„invasie" is uiteraard die van
de toeristen. En de Japanners
zou men bijna professionele
toeristen kunnen noemen. Zij
zijn uiterst gedocumenteerd,
zeer consciëntieus, zeer weet
gierig en zeer indrukwekkend
uitgerust met foto- en filmtoe
stellen. Nadat men ze jaren
lang in Azië (met name in In
dia) bezig heeft kunnen zien,
zijn ze nu met grote ijver in
Europa aan het werk en
Frankrijk, waarvoor Japan al-
tijd een zwak en veel bewon
dering gehad heeft, is blijk
baar de hoofdschotel van hun
Europese tournee. Er zijn da
gen dat men,- zoals een Parijs
blad onlangs meldde, op het
grote terras van Fouquets aan
de Champs-EIysées geen Wes
ters gezicht ontwaart. De eet
zaal van het Grand Hotel du
Louvre aan de Place du Théa-
tre Francais zit elke middag
vol met Japanners en het hele
jaar door is er minstens één
kwart van de kamers door Ja
panners bezet; in de zomer
soms twee derde. In het
Grand Hotel du Louvre en een
aantal andere hotels heeft men
de menukaarten in het Japans
moeten laten vertalen (hoewel
de gerechten Frans blijven) en
er zijn speciale excursies voor
Japanners naar Versailles en
Fontainebleau met Japanse
gidsen georganiseerd. Met
twee of drie fototoestellen en
eventueel nog een filmcamera
op de borst trekken zij er elke
dag plichtsgetrouw- op uit om
alle bezienswaardigheden van
Parijs en omgeving te bewon
deren, te fotograferen en te
filmen en tal hunner kan men
naarstig in notitieboekjes aan
tekeningen zien maken. Hun
enige bezwaar is, dat de rond
ritten en excursies te snel
gaan: zij zouden veel en veel
meer tijd aan alles willen be
steden „om er een degelijke
kennis van op te doen en er
een blijvende indruk van over
te houden." De platenwinkels
doen uitmuntende zaken door
het verkopen van kolossale
hoeveelheden platen van Fran
se chansons aan de Japariness
en enkele uitgevers denken er
over een summiere Japanse
vertaling van de teksten bij
hun platen te leveren.
De bedrijven die van het
vreemdelingenverkeer leven,
zijn opgetogen over de Japan
se „invasie": de toeristen uit
het land van de rijzende zon
zijn volstrekt niet lastig (ai
willen zij graag alle mogelijke
bijzonderheden over alle mo
gelijke onderwerpen weten),
zijn niet krenterig of zuinig,
protesteren zelden en verkla
ren voortdurend dat zij geluk
kig en tevreden zijn. En hun
uitgaven per hoofd in Frank
rijk zijn nagenoeg gelijk of
overtreffen vaak die van de
traditionele Amerikaanse toe
rist (die evenwel zeer veelei
send en zeer lastig heet te
zijn).
De Parijse filialen van Japanse
bedrijven, zaken, industrieën,
de bureaus van kranten in To
kio, Nogoya, Osaka en Fukuo-
ka zien evenwel met een zeke
re vrees het zomerhoogseizoen
tegemoet: de Japanner, die
zich buiten zijn land al gauw
eenzaam en hulpeloos voelt,
die zelden Frans spreekt, heeft
grote behoefte eraan, contact
met landgenoten op te nemen,
terwijl het bezoeken van een
filiaal in Frankrijk van een
warenhuis waar zijn moeder
haar naaigaren pleegt te ko
pen, een soort ontroerende en
sterk persoonlijke relatie voor
hem vormt. Hij voelt zich
verplicht bij de Parijse cor
respondent van de krant die
hij thuis leest, de Parijse im
porteur van de auto die hij in
Sendrai rbd.t, zijn persoonlijke
opwacnting te maken. Verge
zeld van echtgenote, kinderen
en vrienden uit het reisgezel
schap. En de „Parijse Japan
ners" kunnen zich uiteraard,
als eerbiedigers van die traditi
onele Oosterse beleefdheid,
niet aan deze bezoeken ont
trekken. De vijftien Japanners
van de Parijse nederzetting
van Mitsubishi moeten elk jaar
2.500 tot 3.000 landgenoten-toe
risten ontvangen, langdurig
buigingen maken, hen te
woord staan, complimenten
met hen uitwisselen en hen tij
dens hun verblijf behulpzaam
zijn, waarbij de enorme rol die
de „public relations" in Japan
spelen een Franse en vaak uit- TOT
puttende aankleding krijgt.
Het feit dat voor tal v.an Ja
panners Frankrijk nog altijd
het land van de droom is en
zij over de verbluffende facul
teit blijken te beschikken niet
teleurgesteld te worden als het
beeld van hun droom aan de
soms harde werkelijkheid ge
toetst wordt, en de redelijke
verwachting dat mede als ge
volg daarvan (én omdat Euro
pa tegenwoordig enorm „in" is
in Japan) de stroom bezoekers
nog zal toenemen, dragen er
toe bij dat Parijs zich sterk
Japans begint in te stellen. Al
le proporties in acht genomen,
uiteraard. Maar het valt op dat
men sedert enige tijd meer en
meer Chinese ideogrammen c
(waarmee ook de Japanners
schrijven) op etalages, gevels
en'in neon ziet verschijnen. En
het zal niet lang meer duren
of elk Parijs' kind kent de „Ja
panse letters" voor „parfume
rie", min of meer zoals de
Westerse bezoekers van het
Nabije Oosten het eerst de A-
rabische lettertekens voor Co
ca-Cola leren onderschei-
den
BEFEHL 1ST BEFEHL
(Van onze correspondent)
WASHINGTON Het begrip „Befehl ist Befehï"
wordt gesteund door een meerderheid van Ameri
kaanse volwassenen. Zij zouden, zo blijkt uit een
onderzoek, wanneer zij in de schoenen van luitenant
William Calley zouden hebben gestaan, bevelen tot
schieten hebben uitgevoerd. Zoals bekend werd lui
tenant Calley door een krijgsraad veroordeeld wegens
zijn rol bij het neerschieten van een groot aantal
burgers in My Lai.
Uit het onderzoek blijkt dat 51 procent van een voor
het Amerikaanse volk representatieve groep hetzelfde zou
den hebben gehandeld als Callye, velen op grond van de
overtuiging dat zij een morele verplichting hebben bevelen
uit te voerer
De resultaten van het onder
zoek werden gepubliceerd in
hot jumi-niuimmer van „Psycho
logy Today' door ctr. Herbert
C. Kelimam.
Hij schrijft: „Onze bevindin
gen suggereren tamelijk sterk
dait in grote delen van de A-
meritoaianse bevolking een be
reidheid bestaat tot geweldda
dige acties van het type dat
bedreven werd door luitenant
Calley en zijn mannen. Die be
reidheid stamt uit algemeen
geldende opvattingen omtrent
gezaig en verklaart zo velen in
Amerika zich verraden voelen
door de veroordeling van Cal
ley.
Dr. Keiman: „De publieke re
actie op het Oalley-proces
maakt het duidelijk dot My
Lai niet moet worden gezien
als een aberratie, maar groten
deels als het produkt van een
politieke ideologie dot bevelen
van het gezag vrijstelt van de
eisen van het individuele ge
weten". Volgens de Harvard-
sociioloog keurde 58 procent
het proces tegen Calley af:
slechts 34 procent ging mee
akkoord. En acht procent had
geen mening. Een meerderheid
van de ondervraagden keurde
president's Nixon's interventie
Sn de zaak Calley goed. Dege
nen die zich tegen het proces
verzetten waren voor 18 pro
cent akkoord met de beslissing
van de president Calley een
huisarrestbod op te leggen en
zijn veroordeling persoonlijk
te herzien.
Van degenen die het proces
goedkeurden was 51 procent
het met de maatregel van
Nixon eens.
Het blijkt diat weinigen' van
mening zijn dat Calley alleen
verantwoordelijk was. Zelfs
onder degenen die zijn proces
juist vonden was slechts
percent ervan overtuigd dat
hij de volledige blaam voor de
moordpartij droeg. Onder de
genen die het proces Dailley
afkeurden was 43 proeent van
oordeel dat noch Calley, noch
diens superieuren berecht
moesten worden.
Ruim 90 procent vond het von
nis te zwaar.
In het onderzoek werd ge
vraagd de veroordeling van
Calley te vergelijken met het
proces, in 1945, tegen de Ja
panse generaal Tomoyukl Ya-
miashita, die geëxecuteerd
werd voor oorlogsmisdaden
waartoe hij geen bevel zou
hebben gegeven en met het in
ternationaal tribunaal te Neu
renberg in 1946, dat 19 Nazi's
schuldig bevond aan oorlogs
misdaden, ondanks hun verde
diging dat zij slechts bevelen
uitvoerden. Het blijkt dat A-
mjerikamen eerder bereid zijn
een Japanse Yamashita te ver
oordelen dan een Amerikaanse
en gemakkelijker een Duitse
officier veroordelen dan een
Amerikaanse ofschoon 45
procent van mening was dat
Yamashita niet had moeten
veroordeeld worden meent 62
procent dat Amerikanen niet
veroordeeld mogen worden
voor oorlogsmisdaden waartoe
zii geen opdracht gaven.
Ongeveer 44 procent meent dat
de Nazi's in Neurenberg, niet
veroordeeld hadden moeten
worden voor hét uitvoeren van
bevelen, maar dat percentage
sprong naar 57 procent wan
neer het Amerikaanse officie
ren betreft.
Ongeveer een derde van alle
ondervraagden vond dat luite
nant Calley gerechtbaardigd
was in zijn optreden wanneer
de mensen die hij neerschoot
„communisten waren, wat ook
hun leeftijd moge zijn ge
weest" bijna de helft 47 pro
cent) rechtvaardigt. Calley's
optreden op grond van het feit
„dat het beter is Zuidvietna-
mese burgers te brengen", om
dan het leven van Amerikaanse
soldaten in gevaar te brengen
Het antwoord was voor 53 pro
cent bevestigend. Daaruit blijkt
dat racisme geen rol van bete
kenis speelt in deze keuze.
Meer dan de helft van de vtil-
wassen Amerikanen meent dat
zij geen recht hebben om ge-
zagsbevelen te weerstaan. Zij
beschouwen Calley's optreden
in My Lai als normaal en zelfs
wenselijk, omdat zij menen dat
hij handelde in gehoorzaamheid
Velen zijn bereid onder soort
gelijke omstandigheden het
zelfde te doen. Men mag aan
nemen dat in een populairder
oorlog dan die in Zuid-Oost-
Azi'é deze bereidheid aan
merkelijk hoger zal zijn. Want
de verdedigers van Calley blij
ken steevast havikken en de
genen die zijn daden als im
moreel beschouwen zijn veelal
duiven. -
(Van onze correspondent)
ALLENSBACH Dat
vrouwen slechter rijden
dan mannen geloven in
West-Duitsland 6,2 van de
16 miljoen mannen en ook
nog 430.000 van 2,9 miljoen
vrouwen, die zelf aan het
stuur zitten. Maar de statis
tiek bewijst het: De vrouw
van nu houdt zich er niet
meer mee bezig, haar auto
met maskotten en bloemen
te versieren. De wagen,
waarmee ze rijdt, moet eco
nomisch, rendabel en gun
stig in prijs zijn: autotype,
merk en schakelwijze zijn
belangrijker dan kleur en
chroomversiering. Deze re
sultaten bleken uit een re
presentatieve enquête in de
Bondsrepubliek, die eind
1971 door het Allensbaeher
Instituut voor Demoscopie
werd uitgevoerd.
Een slechte start behoeft
zeer beslist niet het latere
rijgedrag te beïnvloeden:
Iedere vijfde rijdster is de
eerste keer voor het prak
tijkgedeelte van het rijexa
men gezakt. Maar zit deze
dame eenmaal achter het
stuur, gedraagt zij zich we
zenlijk voorzichtiger dan de
man, hoewel zij meestal
minder' rij-ervaring heeft.
Onder de 7.200 km per jaar
blijven meer dan tweemaal
zoveel vrouwen dan man
nen, omgekeerd komen op
meer dan 24.000 km jaar
lijks bijna driemaal zoveel
heren dan dames. Echter
slechts nauwelijks de helft
van de mannen, maar ruim
twee derde van de vrouwen
waren volgens eigen opga
ve nog nooit betrokken bij
een ongeval. Botsingen,
waarbij personen zwaar ge
wond werden, hebben ze
ven procent van de man
nen, maar slechts nauwe
lijks drie procent van de
vrouwen meegemaakt.
Anders ligt het bij de
„technische kennis". Meer
dan de helft van de auto
mobilisten weet niet, hoe
veel een ruilmotor kost. De
cylinderinhoud is voor 13,
het benzineverbruik voor
19 en de dagwaarde van
hun auto voor 30 een
onbekende grootheid. Ook
met het „pingelen" van de
motor weet twee derde
geen raad. Ook heeft 30
nog nooit de motorkap los
gemaakt, om naar iets te
kijken. De aanzienlijk gerin
gere belangstelling voor de
techniek leidt er bijvoor
beeld niet toe, dat de auto's
verwaarloosd worden:
Slechts een derde van de
mannen, maar drie kwart
van de vrouwen gaat met
hun auto naar de garage,
ais deze nagekeken moet
worden.
Vrouwen (94%) houden
er helemaal niet van, als
autobezitters hun wagen
van mistlampen en extra
schijnwerpers te voorzien.
Helaas komt het ook weinig
voor dat ze gevarenlamp,
sleepkabel en brandblusser
bij zich heeft. Bloemen-
vaasjes en autokussens
staan nogal aan het eind van
de lijst. Zelfs het schelden
is geen privilege van man
nen: 80 van de dames
scheldt zo af en toe zacht
luid te vloeken durft daar
entegen slechts 35%,
(Van onze redactie
buitenland)
HIROSJIMA Dr. Minoru
Yusaki heeft zijn leven gewijd
aan de geduldige reconstructie
op papier van een stad met
bewoners die 27 jaar geleden
verdween in een vuurbal en
een paddestoelwolk - Hiroshi
ma.
De afgelopen vier jaren
heeft hij getracht het raadsel
op te lossen hoeveel mensen
er nu in feite gedood zijn door
de atoombom op 6 augustus
1945. Om dat te doen vervaar
digt hij een kaart waarop
staat welke bewoners er op
die datum om kwart over acht
in de ochtend, het moment
van vernietiging, aanwezig
''aren.
Hij is begonnen met het
oeilijkste punt: de cirkel van
)0 meter rond het middel-
unt van de ontploffing waar
'tterlijk alles in een flits
erd verdampt.
Alles wat er in sommige ge-
vallen nu nog over is blijkt
een macabere menselijke scha
duw te zijn die door de inten
se hitte in de steen is geëtst.
Met een groep vrijwilligers
en enige steun van de stad
heeft dr. Yusaki van deze do-
denzone huis voor huis op een
kaart ingevuld. Yusaki werkt
als socioloog aan de universi
teit van Hirosjima bij het in
stituut voor stralingsgenees-
kunde.
In een vraaggesprek zei hij
met zijn plan te zijn begonnen
omdat het dodencijfer zo onze
ker is. De meeste berichten
spraken van 70.000 doden,
hoewel de stadsoverheid
steeds heeft volgehouden dat
het er wel twee- of driem ia!
zoveel geweest zijn. Zelfs is
een cijfer van 300.000 ge
noemd, hoewel dat meer zou
zijn dan het hele inwonertal
in die tijd.
Dr. Yusaki zegt dat vier
jaar onderzoek tot dusver be
vestigd heeft dat minstens
3569 mensen zich binnen de
dodelijke kring bevonden.
Slechts 58 van hen zijn nog in
leven. In totaal 2793 mensen
stierven op slag, 16 worden
nog vermist en de overigen
stierven in de eerste weken na
de ontploffing aan de nawer
king van de straling. Ongeveei
950 slachtoffers waren foren
sen uit de omgeving.
In de kaart van dr. Yusaki
zijn gegevens verwerkt die
verkregen zijn door duizenden
vraaggeprekken en het bestu
deren van gespaard gebleven
documenten. Het gaat er om
(Van onze correspondent)
MEXICO „Wie in Mexico City goed rijdt, zal geen
moeite hebben met het verkeer in Rome of Parijs", plegen
buitenlanders bij wijze van hulde aan de acrobatiek van
de Mexicaanse automobilist te zeggen. „De Mexicanen rij
den fantastisch goed", vond een Newyorker, die ademloos
de manipulaties bewonderde van de chauffeurs van drie
volle autobussen, die op een millimeter afstand naast elkaar
over de weg aan het racen waren. Hun favoriete sport.
van verkeersregels; of een to
tale onverschilligheid daar
voor. Hieronder hoort ook de
vaste gewoonte om in volle
vaart en bij voorkeur zonder
een signaal te geven op een
vier- of achtstrooksweg van de
ene baan naar de andere te
wisselen en elkaar te snijden.
Hetgeen ook een specialiteit
van de motorfietsers is, die
evenals de gewone fietsers op
de autowegen worden toegela
ten. De laatsten schijnen zelfs
helemaal buiten elke wet te
vallen, ze kunnen zonder lich
ten of bel rijden, of in ave
rechtse verkeersrichting zon
der dat een politieman er iets
van zegt.
Een andere indirecte oorzaak
is Mexico's chaotisch bussys
teem niet gemoderniseerd
sinds het ontstaan van de au
tobus en de talloze buseige
naars exploiteren de chauffeurs
in koloniale stijl. Ze worden
zo afgebeuld en onderbetaald,
dat ze door de stad plegen te
racen, bushaltes voorbijrijden,
in de bussen zelf de stalen
stangen wegbreken (wie weet
brengen die een goeie prijs op
in de tweedenandsmarkt) zo
dat de passagiers geen houvast
hebben, en zo ongaarne de deu
ren openen voor het uitlaten
van passagiers dat menigeen in
de knel raakt of letterlijk uit
de bus valt omdat de chauf
feurs geen tijd tot stilhouden
hebben.
En als elders valt ook in Mexi
co onder de indirecte oorzaken
de .neiging tot het maken van
ongelukken'. Hetgeen een psy
chiater aldus verklaart: „We
leven in het tijdperk van zorg
en depressie. In aanmerking
nemend, dat de gedeprimeerde
persoon vertraagde reacties
vertoont, verminderde capaci
teit en snelheid van beslissing,
is het risico duidelijk wanneer
hij in die staat een gevaarlijk
machine gebruikt of in gecom
pliceerd verkeer moet chauffe
ren. De gedeprimeerde mens is
potentieel een zelfmoorde
naar."
Specifiek Mexicaans is echter
een andere indirecte oorzaak
ook in het psychologische
vlak gelegen: het „machismo"
ofwel het zeer manlijk (ma
cho) willen zijn. Bij een
vrachtwagenongeluk onlangs
zei de halfdronken chauffeur
trots tegen de politie: „Ja,
maar ik ben een macho
In de voorstelling van de ma
cho zijn het laten voorgaan
van een ander, het vaart ver
minderen of het voorzichtig
zijn, tekenen van „zwakte" en
van onmanlijkheid. Een macho
vertraagt zijn tempo niet voor
een aankomende trein, nee, hij
versnelt die hetgeen door
gaans het einde van de macht
en de passagiers is.
Het symposion heeft dan ook
o.m. geconcludeerd dat het ris
keren van ongelukken een pro
bleem van de volksge
zondheid is en de opvoeding
moet worden gericht op het
veranderen van de „mentale
structuur". Helaas heeft hel
machismo diepe wortels en het
zal nog enige generaties duren
voor dat .eruit' kan worden
opgevoed.
En „fantastisch" is het woord
vooral als je het resultaat
in statistieken leest; Mexico
City is qua verkeer vijf maal
gevaarlijker dan Los Angeles,
Chicago en Detroit ert drie
maal gevaarlijker dan New
Yoiik. Aangaande dodelijke on
gelukken heeft Mexico de
twijfelachtige eer op de 15e
plaats in de wereld te komen
en binnenslands vormen ver
keersongelukken de vierde van
alle doodsoorzaken. Voorzich
tig geschat representeren ze
een jaarlijks verlies van 500
miljoen dollar (ongerekend dat
wat samenhangt met invalidi
teit, produktieverlies, etc.). In
de hoofdstad vinden jaarlijks
bijna een miljoen ongelukken
plaats (die verhoudingsgewijs
sneller dan de gemiddelde
bevolkingsgroei toenemen) en
waarvan 72 percent op reke
ning van de particuliere auto
mobilist komt en 10 percent op
die van de fietsers.
Ziehier enige conclusies van
het Eerste Nationale Symposi
um over ongelukken in Mexi
co, bijeengekomen om de oor
zaken te bestuderen tot betere
controle ervan. Van alle onge
lukken is te grote snelheid met
42.6 percent de voornaamste
oorzaak. (Normale snelheid
zou in de avond en het donker
met 25 percent moeten worden
verminderd, wat niet gebeurt).
Dit wordt gevolgd door het rij -ï
den op de baan voor de tegen
liggers met 18.9 procent; daar
na onvoorzichtigheid met 6.3;
dronkenschap 5.3; willen inha
len 4.8;, niet stoppen op kruis
punten 3.8; in slaap vallen
3.2; parkeren zonder licht
2.1; en te zwaar geladen 0.7.
(Onderschat wordt de rol die
't gewicht in de snelheid speelt,
met 70 km per uur kan men
zonder lading na 17 meter
remmen tot volledige stilstand
komen; maar met lading pas
na 19 meter).
Onder indirecte oorzaken van
ongelukken vallen: het veel
vuldig gebruik van auto's en
vrachtwagens die in het mu
seum horen; het niet kennen
wie er op het ogenblik van de
flits was en waar hij was.
„Wat wij willen weten is,
hoe de oude vooroorlogse stad
was samengesteld, welke soort
en klasse van mensen er
werkten, hoe de overlevenden
in hun gezondheid door de
bom worden aangetast, hoe het
gemeenschapsleven werd ver
nield en hoe zij hun leven
opnieuw hebben opge
bouwd".
Dr. Yusaki heeft eerst voor
ie commissie voor de slachtof
fers van de atoombom in Hi
rosjima gewerkt, een Ameri
kaans-Japanse organisatie die
de nawerking van de bom be
studeerde door de overleven
den en hun nageslacht voort
durend te blijven onder
zoeken.
(Van onze correspondent)
ARNHEM Nederland gooit
zijn historische boerderijen
weg alsof heit oude schoenen
zijn. „En", zegt secretaris-pen
ningmeester drs. C. Th. Kokke
van de Stichting Historisch
Boerderijonderzoek, „er is
weinig aan te doen. We moe
ten er rekening mee hemden
dat het grootste deel binnen
afzienbare tijd niet meer be
staat. Dat is een zekerheid die
iedereen voor zichzelf kan be
redeneren".
Volgens hem zijn er op het
ogenblik misschien nog 20.000
historisch en wetenschappelijk
waardevolle boerderijen in Ne
derland. Maar dat aantal slinkt
snel. Per jaar worden 3000
boerderijen waaronder his
torische tegen de grond ge
smeten. Sloop is o.a. noodzake
lijk voor wegaanleg, stadsuit
breiding, ruilverkaveling of
schaalvergroting.
Steeds als een historische
boerderij tegen de vlakte
dreigt te gaan, probeert de
Stichting Historisch Boerderij-
onderzoek (SHBO) uit te ruk
ken als een soort eerste hulp
bij ongelukken". Dat gebeurt
ongeveer 30 keer per jaar. En
dat is te weinig". „Dat komt,
omdat we te weinig mankracht
hebben", verklaart de secreta
ris-penningmeester, „maar ons
doel blijft om zoveel mogelijk
op te meten, te fotograferen
Wij willen in ieder geval alles
wat gesloopt wordt, zien te be
waren voor wetenschappelijke
bestudering".
De sinds 1960 bestaande stich
ting heeft veel werk kunnen
doen. In de archieven van het
Nederlands Openlucht Mu
seum in Arnhem is veel mate
riaal opgeborgen. Maar het
werk neemt toe. De stichting
haar inspanning verdubbelen
om de slopers te kunnen bij
houden en of dat lukt, is de
vraag.
Zeker is dat de stichting het
karwei alleen niet aankan.
Daarom doet drs. Kokke een
beroep op belangstellenden om
mee te helpen. Hij heeft zijn
hoop vooral gevestigd op di-
rekteuren van gemeente wer
ken, die ervoor zouden kunnen
zorgen dat boerderijen voor
afbraak door tekenaars opge
meten worden. „Zoiets kan
misschien best in tijden van
verminderende bouwopdrach
ten".
Als de opzet van de stichting
in de komende jaren niet
slaagt, ziet het er slecht uit.
Drs. Kokke: „Een schat aan
gegevens over een eeuwenoude
bouw-, woon- en bedrijfscul
tuur zou praktisch geruisloos
en zonder veel sporen na te
laten verloren gaan".
Via de monumentenlijst pro
beert de overheid historische
boerderijen te behouden. In to
taal zijn er 4839 Nederlandse
boerderijen op deze lijst ge
plaatst (waarvan 615 in Gel
derland, 323 in Noord-Brabant
en 823 in Limburg). Zo'n
plaatsje op de monumentenlijst
is geen waarborg voor een
goede toekomst. Daarvoor ont
breekt het geld namelijk. Vo
rig jaar werd er 42 miljoen be
taald voor restauraties aan alle
monumenten in Nederland,
terwijl er 167 min. gld. was
gevraagd.
„We moeten ons allemaal in
spannen om de boerderij beter
te behandelen", vindt drs.
Kokke. „We zoeken allemaal
naar de sfeer van rust en con-
'aet met de natuur rond de
boerderij. Een voorbeeld daar
van zijn de vele tweede wo
ningen en weekendboerderijt
jes".