Parijs beleeft een Japanse invasie Ook in Amerika Vrouwen maken minder onge lukken Het raadsel Hirosjima Verkeer in Mexico is gevaarlijker dan in Verenigde Staten 1 binnenland buitenland OUDE BOERDERIJEN EETHUIZEN OPGETOGEN DROOM ONDER- GANG GEDOEMD Geen aberratie Niet alleen Verschil Geen racisme (Vao ome correspondent) PARIJS. Frankrijk, en meer in het bijzonder Parijs, ondergaat de grote Japanse in vasie en iedereen probeert in. derhaast zich aan deze nieuwe situatie aan te passen. In 1910 kwamen vijftigduizend Japan ners naar Frankrijk, verleden jaar wa« dat aantal verdubbeld en dit jaar rekent men op tweehonderdduizend. Na sedert enkele jaren kennis gemaakt te hebben met hun veelzijdige gProdukten, ontmoeten de Fran- <aen nu deze „legendarische" Ja panners op de Champs-EIysées, in de kastelen langs de Loire, aan de Cóte d'Azur. Op de bei de grote Parijse luchthavens heeft men informatiebureaus voor Japanners ingericht, waar zij door charmante landgenoten te woord gestaan en met raad en daad terzijde gestaan wor den. Het onlangs geopende grote Hotel Méridien in Parijs, is meteen begonnen met een Ja panse receptioniste, een Japan se telefoniste in dienst te ne men en een Japans restaurant te openen: de chef-kok komt regelrecht udt het bekende Im perial Hotel in Tokio, zijn as sistent eveneens en alle kel ners zijn Japanezen. Het PLM-hotel in de Rue Saint- Jacques volgt het voorbeeld op en over enkele weken wordt daar eveneens een luxueus Ja pans restaurant gieopend. En aan de Avenue de l'Opéra is sedert enige tijd een volledig Japans warenhuis gevestigd, een filiaal van de bekende gro te warenhuizen Mitsukoshi in Tokio. Het hele personeel is Japans, alle verkoopsters, alle rayon-chefs, de administratieve employés. Alléén de directeur is (om juridische redenen) Fransman. Al de grote Japanse firma's hebben in Parijs bureaus, veel al met Japanse receptionisten en een uitgebreide public-rela tion afdeling en zij stellen Ja panse bezoekers (al don niet cliënten van de firma) groot moedig een Frams sprekende Japanese ter beschikking, om hen behulpzaam te zijn bij het doen van hum inkopen, het re serveren van plaatsen in thea ters of clubs, enz. En terwijl de Japanse restaurants in Pa rijs zich tot voor drie of vier jaren beperkten tot een eet huisje nabij het Panthéon en twee of drie andere obscure gelegenheidjes in hetzelfde Quartier Latin, heeft een on dernemende dame uit Tokio nu een zeer luxueus restaurant geopend nabij het Parijse agentschap van de Japan Air Lines. Onnodig te zeggen dat het voltallige personeel Japans is. De Japanse pers, de radio en televisie hebben ongeveer 25 volwaardige corresponden ten in de Franse hoofdstad en de grote kranten en de beken de N.H.K. radio en televisie hebben indrukwekkende bu reaus in de pers- en radiowij- ken ingericht. Maar de grote „invasie" is uiteraard die van de toeristen. En de Japanners zou men bijna professionele toeristen kunnen noemen. Zij zijn uiterst gedocumenteerd, zeer consciëntieus, zeer weet gierig en zeer indrukwekkend uitgerust met foto- en filmtoe stellen. Nadat men ze jaren lang in Azië (met name in In dia) bezig heeft kunnen zien, zijn ze nu met grote ijver in Europa aan het werk en Frankrijk, waarvoor Japan al- tijd een zwak en veel bewon dering gehad heeft, is blijk baar de hoofdschotel van hun Europese tournee. Er zijn da gen dat men,- zoals een Parijs blad onlangs meldde, op het grote terras van Fouquets aan de Champs-EIysées geen Wes ters gezicht ontwaart. De eet zaal van het Grand Hotel du Louvre aan de Place du Théa- tre Francais zit elke middag vol met Japanners en het hele jaar door is er minstens één kwart van de kamers door Ja panners bezet; in de zomer soms twee derde. In het Grand Hotel du Louvre en een aantal andere hotels heeft men de menukaarten in het Japans moeten laten vertalen (hoewel de gerechten Frans blijven) en er zijn speciale excursies voor Japanners naar Versailles en Fontainebleau met Japanse gidsen georganiseerd. Met twee of drie fototoestellen en eventueel nog een filmcamera op de borst trekken zij er elke dag plichtsgetrouw- op uit om alle bezienswaardigheden van Parijs en omgeving te bewon deren, te fotograferen en te filmen en tal hunner kan men naarstig in notitieboekjes aan tekeningen zien maken. Hun enige bezwaar is, dat de rond ritten en excursies te snel gaan: zij zouden veel en veel meer tijd aan alles willen be steden „om er een degelijke kennis van op te doen en er een blijvende indruk van over te houden." De platenwinkels doen uitmuntende zaken door het verkopen van kolossale hoeveelheden platen van Fran se chansons aan de Japariness en enkele uitgevers denken er over een summiere Japanse vertaling van de teksten bij hun platen te leveren. De bedrijven die van het vreemdelingenverkeer leven, zijn opgetogen over de Japan se „invasie": de toeristen uit het land van de rijzende zon zijn volstrekt niet lastig (ai willen zij graag alle mogelijke bijzonderheden over alle mo gelijke onderwerpen weten), zijn niet krenterig of zuinig, protesteren zelden en verkla ren voortdurend dat zij geluk kig en tevreden zijn. En hun uitgaven per hoofd in Frank rijk zijn nagenoeg gelijk of overtreffen vaak die van de traditionele Amerikaanse toe rist (die evenwel zeer veelei send en zeer lastig heet te zijn). De Parijse filialen van Japanse bedrijven, zaken, industrieën, de bureaus van kranten in To kio, Nogoya, Osaka en Fukuo- ka zien evenwel met een zeke re vrees het zomerhoogseizoen tegemoet: de Japanner, die zich buiten zijn land al gauw eenzaam en hulpeloos voelt, die zelden Frans spreekt, heeft grote behoefte eraan, contact met landgenoten op te nemen, terwijl het bezoeken van een filiaal in Frankrijk van een warenhuis waar zijn moeder haar naaigaren pleegt te ko pen, een soort ontroerende en sterk persoonlijke relatie voor hem vormt. Hij voelt zich verplicht bij de Parijse cor respondent van de krant die hij thuis leest, de Parijse im porteur van de auto die hij in Sendrai rbd.t, zijn persoonlijke opwacnting te maken. Verge zeld van echtgenote, kinderen en vrienden uit het reisgezel schap. En de „Parijse Japan ners" kunnen zich uiteraard, als eerbiedigers van die traditi onele Oosterse beleefdheid, niet aan deze bezoeken ont trekken. De vijftien Japanners van de Parijse nederzetting van Mitsubishi moeten elk jaar 2.500 tot 3.000 landgenoten-toe risten ontvangen, langdurig buigingen maken, hen te woord staan, complimenten met hen uitwisselen en hen tij dens hun verblijf behulpzaam zijn, waarbij de enorme rol die de „public relations" in Japan spelen een Franse en vaak uit- TOT puttende aankleding krijgt. Het feit dat voor tal v.an Ja panners Frankrijk nog altijd het land van de droom is en zij over de verbluffende facul teit blijken te beschikken niet teleurgesteld te worden als het beeld van hun droom aan de soms harde werkelijkheid ge toetst wordt, en de redelijke verwachting dat mede als ge volg daarvan (én omdat Euro pa tegenwoordig enorm „in" is in Japan) de stroom bezoekers nog zal toenemen, dragen er toe bij dat Parijs zich sterk Japans begint in te stellen. Al le proporties in acht genomen, uiteraard. Maar het valt op dat men sedert enige tijd meer en meer Chinese ideogrammen c (waarmee ook de Japanners schrijven) op etalages, gevels en'in neon ziet verschijnen. En het zal niet lang meer duren of elk Parijs' kind kent de „Ja panse letters" voor „parfume rie", min of meer zoals de Westerse bezoekers van het Nabije Oosten het eerst de A- rabische lettertekens voor Co ca-Cola leren onderschei- den BEFEHL 1ST BEFEHL (Van onze correspondent) WASHINGTON Het begrip „Befehl ist Befehï" wordt gesteund door een meerderheid van Ameri kaanse volwassenen. Zij zouden, zo blijkt uit een onderzoek, wanneer zij in de schoenen van luitenant William Calley zouden hebben gestaan, bevelen tot schieten hebben uitgevoerd. Zoals bekend werd lui tenant Calley door een krijgsraad veroordeeld wegens zijn rol bij het neerschieten van een groot aantal burgers in My Lai. Uit het onderzoek blijkt dat 51 procent van een voor het Amerikaanse volk representatieve groep hetzelfde zou den hebben gehandeld als Callye, velen op grond van de overtuiging dat zij een morele verplichting hebben bevelen uit te voerer De resultaten van het onder zoek werden gepubliceerd in hot jumi-niuimmer van „Psycho logy Today' door ctr. Herbert C. Kelimam. Hij schrijft: „Onze bevindin gen suggereren tamelijk sterk dait in grote delen van de A- meritoaianse bevolking een be reidheid bestaat tot geweldda dige acties van het type dat bedreven werd door luitenant Calley en zijn mannen. Die be reidheid stamt uit algemeen geldende opvattingen omtrent gezaig en verklaart zo velen in Amerika zich verraden voelen door de veroordeling van Cal ley. Dr. Keiman: „De publieke re actie op het Oalley-proces maakt het duidelijk dot My Lai niet moet worden gezien als een aberratie, maar groten deels als het produkt van een politieke ideologie dot bevelen van het gezag vrijstelt van de eisen van het individuele ge weten". Volgens de Harvard- sociioloog keurde 58 procent het proces tegen Calley af: slechts 34 procent ging mee akkoord. En acht procent had geen mening. Een meerderheid van de ondervraagden keurde president's Nixon's interventie Sn de zaak Calley goed. Dege nen die zich tegen het proces verzetten waren voor 18 pro cent akkoord met de beslissing van de president Calley een huisarrestbod op te leggen en zijn veroordeling persoonlijk te herzien. Van degenen die het proces goedkeurden was 51 procent het met de maatregel van Nixon eens. Het blijkt diat weinigen' van mening zijn dat Calley alleen verantwoordelijk was. Zelfs onder degenen die zijn proces juist vonden was slechts percent ervan overtuigd dat hij de volledige blaam voor de moordpartij droeg. Onder de genen die het proces Dailley afkeurden was 43 proeent van oordeel dat noch Calley, noch diens superieuren berecht moesten worden. Ruim 90 procent vond het von nis te zwaar. In het onderzoek werd ge vraagd de veroordeling van Calley te vergelijken met het proces, in 1945, tegen de Ja panse generaal Tomoyukl Ya- miashita, die geëxecuteerd werd voor oorlogsmisdaden waartoe hij geen bevel zou hebben gegeven en met het in ternationaal tribunaal te Neu renberg in 1946, dat 19 Nazi's schuldig bevond aan oorlogs misdaden, ondanks hun verde diging dat zij slechts bevelen uitvoerden. Het blijkt dat A- mjerikamen eerder bereid zijn een Japanse Yamashita te ver oordelen dan een Amerikaanse en gemakkelijker een Duitse officier veroordelen dan een Amerikaanse ofschoon 45 procent van mening was dat Yamashita niet had moeten veroordeeld worden meent 62 procent dat Amerikanen niet veroordeeld mogen worden voor oorlogsmisdaden waartoe zii geen opdracht gaven. Ongeveer 44 procent meent dat de Nazi's in Neurenberg, niet veroordeeld hadden moeten worden voor hét uitvoeren van bevelen, maar dat percentage sprong naar 57 procent wan neer het Amerikaanse officie ren betreft. Ongeveer een derde van alle ondervraagden vond dat luite nant Calley gerechtbaardigd was in zijn optreden wanneer de mensen die hij neerschoot „communisten waren, wat ook hun leeftijd moge zijn ge weest" bijna de helft 47 pro cent) rechtvaardigt. Calley's optreden op grond van het feit „dat het beter is Zuidvietna- mese burgers te brengen", om dan het leven van Amerikaanse soldaten in gevaar te brengen Het antwoord was voor 53 pro cent bevestigend. Daaruit blijkt dat racisme geen rol van bete kenis speelt in deze keuze. Meer dan de helft van de vtil- wassen Amerikanen meent dat zij geen recht hebben om ge- zagsbevelen te weerstaan. Zij beschouwen Calley's optreden in My Lai als normaal en zelfs wenselijk, omdat zij menen dat hij handelde in gehoorzaamheid Velen zijn bereid onder soort gelijke omstandigheden het zelfde te doen. Men mag aan nemen dat in een populairder oorlog dan die in Zuid-Oost- Azi'é deze bereidheid aan merkelijk hoger zal zijn. Want de verdedigers van Calley blij ken steevast havikken en de genen die zijn daden als im moreel beschouwen zijn veelal duiven. - (Van onze correspondent) ALLENSBACH Dat vrouwen slechter rijden dan mannen geloven in West-Duitsland 6,2 van de 16 miljoen mannen en ook nog 430.000 van 2,9 miljoen vrouwen, die zelf aan het stuur zitten. Maar de statis tiek bewijst het: De vrouw van nu houdt zich er niet meer mee bezig, haar auto met maskotten en bloemen te versieren. De wagen, waarmee ze rijdt, moet eco nomisch, rendabel en gun stig in prijs zijn: autotype, merk en schakelwijze zijn belangrijker dan kleur en chroomversiering. Deze re sultaten bleken uit een re presentatieve enquête in de Bondsrepubliek, die eind 1971 door het Allensbaeher Instituut voor Demoscopie werd uitgevoerd. Een slechte start behoeft zeer beslist niet het latere rijgedrag te beïnvloeden: Iedere vijfde rijdster is de eerste keer voor het prak tijkgedeelte van het rijexa men gezakt. Maar zit deze dame eenmaal achter het stuur, gedraagt zij zich we zenlijk voorzichtiger dan de man, hoewel zij meestal minder' rij-ervaring heeft. Onder de 7.200 km per jaar blijven meer dan tweemaal zoveel vrouwen dan man nen, omgekeerd komen op meer dan 24.000 km jaar lijks bijna driemaal zoveel heren dan dames. Echter slechts nauwelijks de helft van de mannen, maar ruim twee derde van de vrouwen waren volgens eigen opga ve nog nooit betrokken bij een ongeval. Botsingen, waarbij personen zwaar ge wond werden, hebben ze ven procent van de man nen, maar slechts nauwe lijks drie procent van de vrouwen meegemaakt. Anders ligt het bij de „technische kennis". Meer dan de helft van de auto mobilisten weet niet, hoe veel een ruilmotor kost. De cylinderinhoud is voor 13, het benzineverbruik voor 19 en de dagwaarde van hun auto voor 30 een onbekende grootheid. Ook met het „pingelen" van de motor weet twee derde geen raad. Ook heeft 30 nog nooit de motorkap los gemaakt, om naar iets te kijken. De aanzienlijk gerin gere belangstelling voor de techniek leidt er bijvoor beeld niet toe, dat de auto's verwaarloosd worden: Slechts een derde van de mannen, maar drie kwart van de vrouwen gaat met hun auto naar de garage, ais deze nagekeken moet worden. Vrouwen (94%) houden er helemaal niet van, als autobezitters hun wagen van mistlampen en extra schijnwerpers te voorzien. Helaas komt het ook weinig voor dat ze gevarenlamp, sleepkabel en brandblusser bij zich heeft. Bloemen- vaasjes en autokussens staan nogal aan het eind van de lijst. Zelfs het schelden is geen privilege van man nen: 80 van de dames scheldt zo af en toe zacht luid te vloeken durft daar entegen slechts 35%, (Van onze redactie buitenland) HIROSJIMA Dr. Minoru Yusaki heeft zijn leven gewijd aan de geduldige reconstructie op papier van een stad met bewoners die 27 jaar geleden verdween in een vuurbal en een paddestoelwolk - Hiroshi ma. De afgelopen vier jaren heeft hij getracht het raadsel op te lossen hoeveel mensen er nu in feite gedood zijn door de atoombom op 6 augustus 1945. Om dat te doen vervaar digt hij een kaart waarop staat welke bewoners er op die datum om kwart over acht in de ochtend, het moment van vernietiging, aanwezig ''aren. Hij is begonnen met het oeilijkste punt: de cirkel van )0 meter rond het middel- unt van de ontploffing waar 'tterlijk alles in een flits erd verdampt. Alles wat er in sommige ge- vallen nu nog over is blijkt een macabere menselijke scha duw te zijn die door de inten se hitte in de steen is geëtst. Met een groep vrijwilligers en enige steun van de stad heeft dr. Yusaki van deze do- denzone huis voor huis op een kaart ingevuld. Yusaki werkt als socioloog aan de universi teit van Hirosjima bij het in stituut voor stralingsgenees- kunde. In een vraaggesprek zei hij met zijn plan te zijn begonnen omdat het dodencijfer zo onze ker is. De meeste berichten spraken van 70.000 doden, hoewel de stadsoverheid steeds heeft volgehouden dat het er wel twee- of driem ia! zoveel geweest zijn. Zelfs is een cijfer van 300.000 ge noemd, hoewel dat meer zou zijn dan het hele inwonertal in die tijd. Dr. Yusaki zegt dat vier jaar onderzoek tot dusver be vestigd heeft dat minstens 3569 mensen zich binnen de dodelijke kring bevonden. Slechts 58 van hen zijn nog in leven. In totaal 2793 mensen stierven op slag, 16 worden nog vermist en de overigen stierven in de eerste weken na de ontploffing aan de nawer king van de straling. Ongeveei 950 slachtoffers waren foren sen uit de omgeving. In de kaart van dr. Yusaki zijn gegevens verwerkt die verkregen zijn door duizenden vraaggeprekken en het bestu deren van gespaard gebleven documenten. Het gaat er om (Van onze correspondent) MEXICO „Wie in Mexico City goed rijdt, zal geen moeite hebben met het verkeer in Rome of Parijs", plegen buitenlanders bij wijze van hulde aan de acrobatiek van de Mexicaanse automobilist te zeggen. „De Mexicanen rij den fantastisch goed", vond een Newyorker, die ademloos de manipulaties bewonderde van de chauffeurs van drie volle autobussen, die op een millimeter afstand naast elkaar over de weg aan het racen waren. Hun favoriete sport. van verkeersregels; of een to tale onverschilligheid daar voor. Hieronder hoort ook de vaste gewoonte om in volle vaart en bij voorkeur zonder een signaal te geven op een vier- of achtstrooksweg van de ene baan naar de andere te wisselen en elkaar te snijden. Hetgeen ook een specialiteit van de motorfietsers is, die evenals de gewone fietsers op de autowegen worden toegela ten. De laatsten schijnen zelfs helemaal buiten elke wet te vallen, ze kunnen zonder lich ten of bel rijden, of in ave rechtse verkeersrichting zon der dat een politieman er iets van zegt. Een andere indirecte oorzaak is Mexico's chaotisch bussys teem niet gemoderniseerd sinds het ontstaan van de au tobus en de talloze buseige naars exploiteren de chauffeurs in koloniale stijl. Ze worden zo afgebeuld en onderbetaald, dat ze door de stad plegen te racen, bushaltes voorbijrijden, in de bussen zelf de stalen stangen wegbreken (wie weet brengen die een goeie prijs op in de tweedenandsmarkt) zo dat de passagiers geen houvast hebben, en zo ongaarne de deu ren openen voor het uitlaten van passagiers dat menigeen in de knel raakt of letterlijk uit de bus valt omdat de chauf feurs geen tijd tot stilhouden hebben. En als elders valt ook in Mexi co onder de indirecte oorzaken de .neiging tot het maken van ongelukken'. Hetgeen een psy chiater aldus verklaart: „We leven in het tijdperk van zorg en depressie. In aanmerking nemend, dat de gedeprimeerde persoon vertraagde reacties vertoont, verminderde capaci teit en snelheid van beslissing, is het risico duidelijk wanneer hij in die staat een gevaarlijk machine gebruikt of in gecom pliceerd verkeer moet chauffe ren. De gedeprimeerde mens is potentieel een zelfmoorde naar." Specifiek Mexicaans is echter een andere indirecte oorzaak ook in het psychologische vlak gelegen: het „machismo" ofwel het zeer manlijk (ma cho) willen zijn. Bij een vrachtwagenongeluk onlangs zei de halfdronken chauffeur trots tegen de politie: „Ja, maar ik ben een macho In de voorstelling van de ma cho zijn het laten voorgaan van een ander, het vaart ver minderen of het voorzichtig zijn, tekenen van „zwakte" en van onmanlijkheid. Een macho vertraagt zijn tempo niet voor een aankomende trein, nee, hij versnelt die hetgeen door gaans het einde van de macht en de passagiers is. Het symposion heeft dan ook o.m. geconcludeerd dat het ris keren van ongelukken een pro bleem van de volksge zondheid is en de opvoeding moet worden gericht op het veranderen van de „mentale structuur". Helaas heeft hel machismo diepe wortels en het zal nog enige generaties duren voor dat .eruit' kan worden opgevoed. En „fantastisch" is het woord vooral als je het resultaat in statistieken leest; Mexico City is qua verkeer vijf maal gevaarlijker dan Los Angeles, Chicago en Detroit ert drie maal gevaarlijker dan New Yoiik. Aangaande dodelijke on gelukken heeft Mexico de twijfelachtige eer op de 15e plaats in de wereld te komen en binnenslands vormen ver keersongelukken de vierde van alle doodsoorzaken. Voorzich tig geschat representeren ze een jaarlijks verlies van 500 miljoen dollar (ongerekend dat wat samenhangt met invalidi teit, produktieverlies, etc.). In de hoofdstad vinden jaarlijks bijna een miljoen ongelukken plaats (die verhoudingsgewijs sneller dan de gemiddelde bevolkingsgroei toenemen) en waarvan 72 percent op reke ning van de particuliere auto mobilist komt en 10 percent op die van de fietsers. Ziehier enige conclusies van het Eerste Nationale Symposi um over ongelukken in Mexi co, bijeengekomen om de oor zaken te bestuderen tot betere controle ervan. Van alle onge lukken is te grote snelheid met 42.6 percent de voornaamste oorzaak. (Normale snelheid zou in de avond en het donker met 25 percent moeten worden verminderd, wat niet gebeurt). Dit wordt gevolgd door het rij -ï den op de baan voor de tegen liggers met 18.9 procent; daar na onvoorzichtigheid met 6.3; dronkenschap 5.3; willen inha len 4.8;, niet stoppen op kruis punten 3.8; in slaap vallen 3.2; parkeren zonder licht 2.1; en te zwaar geladen 0.7. (Onderschat wordt de rol die 't gewicht in de snelheid speelt, met 70 km per uur kan men zonder lading na 17 meter remmen tot volledige stilstand komen; maar met lading pas na 19 meter). Onder indirecte oorzaken van ongelukken vallen: het veel vuldig gebruik van auto's en vrachtwagens die in het mu seum horen; het niet kennen wie er op het ogenblik van de flits was en waar hij was. „Wat wij willen weten is, hoe de oude vooroorlogse stad was samengesteld, welke soort en klasse van mensen er werkten, hoe de overlevenden in hun gezondheid door de bom worden aangetast, hoe het gemeenschapsleven werd ver nield en hoe zij hun leven opnieuw hebben opge bouwd". Dr. Yusaki heeft eerst voor ie commissie voor de slachtof fers van de atoombom in Hi rosjima gewerkt, een Ameri kaans-Japanse organisatie die de nawerking van de bom be studeerde door de overleven den en hun nageslacht voort durend te blijven onder zoeken. (Van onze correspondent) ARNHEM Nederland gooit zijn historische boerderijen weg alsof heit oude schoenen zijn. „En", zegt secretaris-pen ningmeester drs. C. Th. Kokke van de Stichting Historisch Boerderijonderzoek, „er is weinig aan te doen. We moe ten er rekening mee hemden dat het grootste deel binnen afzienbare tijd niet meer be staat. Dat is een zekerheid die iedereen voor zichzelf kan be redeneren". Volgens hem zijn er op het ogenblik misschien nog 20.000 historisch en wetenschappelijk waardevolle boerderijen in Ne derland. Maar dat aantal slinkt snel. Per jaar worden 3000 boerderijen waaronder his torische tegen de grond ge smeten. Sloop is o.a. noodzake lijk voor wegaanleg, stadsuit breiding, ruilverkaveling of schaalvergroting. Steeds als een historische boerderij tegen de vlakte dreigt te gaan, probeert de Stichting Historisch Boerderij- onderzoek (SHBO) uit te ruk ken als een soort eerste hulp bij ongelukken". Dat gebeurt ongeveer 30 keer per jaar. En dat is te weinig". „Dat komt, omdat we te weinig mankracht hebben", verklaart de secreta ris-penningmeester, „maar ons doel blijft om zoveel mogelijk op te meten, te fotograferen Wij willen in ieder geval alles wat gesloopt wordt, zien te be waren voor wetenschappelijke bestudering". De sinds 1960 bestaande stich ting heeft veel werk kunnen doen. In de archieven van het Nederlands Openlucht Mu seum in Arnhem is veel mate riaal opgeborgen. Maar het werk neemt toe. De stichting haar inspanning verdubbelen om de slopers te kunnen bij houden en of dat lukt, is de vraag. Zeker is dat de stichting het karwei alleen niet aankan. Daarom doet drs. Kokke een beroep op belangstellenden om mee te helpen. Hij heeft zijn hoop vooral gevestigd op di- rekteuren van gemeente wer ken, die ervoor zouden kunnen zorgen dat boerderijen voor afbraak door tekenaars opge meten worden. „Zoiets kan misschien best in tijden van verminderende bouwopdrach ten". Als de opzet van de stichting in de komende jaren niet slaagt, ziet het er slecht uit. Drs. Kokke: „Een schat aan gegevens over een eeuwenoude bouw-, woon- en bedrijfscul tuur zou praktisch geruisloos en zonder veel sporen na te laten verloren gaan". Via de monumentenlijst pro beert de overheid historische boerderijen te behouden. In to taal zijn er 4839 Nederlandse boerderijen op deze lijst ge plaatst (waarvan 615 in Gel derland, 323 in Noord-Brabant en 823 in Limburg). Zo'n plaatsje op de monumentenlijst is geen waarborg voor een goede toekomst. Daarvoor ont breekt het geld namelijk. Vo rig jaar werd er 42 miljoen be taald voor restauraties aan alle monumenten in Nederland, terwijl er 167 min. gld. was gevraagd. „We moeten ons allemaal in spannen om de boerderij beter te behandelen", vindt drs. Kokke. „We zoeken allemaal naar de sfeer van rust en con- 'aet met de natuur rond de boerderij. Een voorbeeld daar van zijn de vele tweede wo ningen en weekendboerderijt jes".

Krantenbank Zeeland

de Vrije Zeeuw | 1972 | | pagina 4